Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

Wydział Biotechnologii i Hodowli Zwierząt - Biotechnologia (S2)

Sylabus przedmiotu Biologia nowotworów:

Informacje podstawowe

Kierunek studiów Biotechnologia
Forma studiów studia stacjonarne Poziom drugiego stopnia
Tytuł zawodowy absolwenta magister inżynier
Obszary studiów charakterystyki PRK, kompetencje inżynierskie PRK
Profil ogólnoakademicki
Moduł
Przedmiot Biologia nowotworów
Specjalność Bioinżynieria
Jednostka prowadząca Katedra Mikrobiologii i Biotechnologii
Nauczyciel odpowiedzialny Dorota Jankowiak <dorota.jankowiak@zut.edu.pl>
Inni nauczyciele
ECTS (planowane) 2,0 ECTS (formy) 2,0
Forma zaliczenia zaliczenie Język polski
Blok obieralny 7 Grupa obieralna 1

Formy dydaktyczne

Forma dydaktycznaKODSemestrGodzinyECTSWagaZaliczenie
ćwiczenia audytoryjneA4 15 1,00,41zaliczenie
wykładyW4 15 1,00,59zaliczenie

Wymagania wstępne

KODWymaganie wstępne
W-1Ogólna wiedza z realizowanych na I stopniu studiów przedmiotów: chemia ogólna i organiczna, biochemia, biologia molekularna, genetyka ogólna, biologia komórki.

Cele przedmiotu

KODCel modułu/przedmiotu
C-1Student pozna podstawowe kryteria klasyfikacji nowotworówi cechy komórki nowotworowej różniące ją od komórki prawidłowej. Pozna gówne przyczyny i mechanizmy odpowiadające za transformację nowotworową, etapy kancerogenezy i możliwość zasiedlania innych tkanek. Zapozna się z podstawami immunologii nowotworów i ich oddziaływaniem z organizmem gospodarza. Pozna mechanizmy „ucieczki” komórek nowotworowych przed śmiercią i replikacyjnym starzeniem się. Zrozumie główne załozenia celowanej terapii antynowotworowej.

Treści programowe z podziałem na formy zajęć

KODTreść programowaGodziny
ćwiczenia audytoryjne
T-A-1Genetyczna, epigenetyczna i termodynamiczna teoria kancerogenezy. „Ewolucja” klonalna nowotworów. Najważniejsze fizyczne, chemiczne i biologiczne czynniki onkogenne. Wpływ czynników kancerogennych na zmiany genetyczne.3
T-A-2Etapy onkogenezy: preinicjacja, inicjacja, promocja i progresja – podstawowa charakterystyka. Cykl komórkowy i rola zaburzeń w jego przebiegu, w kontekście nabywania zdolności do nieograniczonych podziałów przez komórki nowotworowe (protoankogeny/onkogeny i antyonkogeny).3
T-A-3Limit Haylicka. Telomery i telomeraza w komórkach nowotworowych. Apoptoza i autofagia a komórki nowotworowe Macierzyste komórki nowotworowe. Antygeny i markery nowotworowe. Mechanizmy znoszące odpowiedź immunologiczną na antygeny komórek nowotworowych.4
T-A-4Podstawy radioterapii oraz chemioterapii i ich powikłania. Mechanizmy oporności komórek nowotworowych na leki. Terapia genowa nowotworów.3
T-A-5Czy możliwe jest przenoszenie się nowotworu z jednego organizmu na drugi?. Zakaźne nowotwory (rak pyska diabła tasmańskiego, zakaźny psi guz weneryczny). Zaliczenie ćwiczeń2
15
wykłady
T-W-1Epidemiologia nowotworów na Świecie i w Polsce. Najczęstsze nowotwory u kobiet i mężczyzn (oraz u zwierząt towarzyszących. Ogólna charakterystyka procesu nowotworzenia i podstawowe cechy komórek nowotworowych.2
T-W-2Nazewnictwo i klasyfikacja nowotworów. Nowotwory niezłośliwe, miejscowo złośliwe i złośliwe, raki, mięsaki, chłonniaki i białaczki. Podstawowe zmiany w strukturze makro- i mikroskopowej komórek nowotworowych w porównaniu z komórkami i tkankami prawidłowymi.2
T-W-3Nowotwory niezłośliwe pochodzenia nabłonkowego i mezenchymalnego - najważniejsze cechy struktury makro- i mikroskopowej. Nowotwory wywodzące się z wielopotencjalnych komórek rozrodczych.2
T-W-4Cechy złośliwości. Nowotwory złośliwe pochodzenia nabłonkowego i mezenchymalnego. Stopniowanie złośliwości nowotworów. Ocena stopnia zaawansowania klinicznego nowotworów – system TNM.2
T-W-5Wpływ nowotworu na organizm. Zaburzenia związane z nowotworem – bezpośrednie oddziaływanie procesu nowotworowego na narządy i układy organizmu. Zaburzenia hematologiczne, metaboliczne (metabolizmu białek, lipidów i węglowodanów) i endokrynologiczne (zespoły paranowotworowe). Kacheksja nowotworowa.3
T-W-6Carcinoma in situ. Wasculogeneza, angiogeneza i neoangiogeneza. Przełącznik angiogenny - najwazniejsze czynniki proangiogenne. Mechanizmy angiogenezy nowotworowej. Cechy nowotworowych naczyń krwionośnych. Naczynia krwionośne jako cele terapeutyczne.2
T-W-7Mechanizmy przerzutowania komórek nowotworowych. Wielostopniowość przerzutowania i cechy decydujące. komórki nowotworowe w krwioobiegu. Kolonizacja narzadów.2
15

Obciążenie pracą studenta - formy aktywności

KODForma aktywnościGodziny
ćwiczenia audytoryjne
A-A-1Uczestniczenie w ćwiczeniach15
A-A-2Konsultacje z prowadzącym ćwiczenia2
A-A-3Przygotowanie wraz z zespołem pod kontrolą prowadzacego ćwiczenia prezentacji i jej omówenia5
A-A-4Studiowanie literatury omawiajacej zagadnienia związane z tematem bieżących ćwiczeń3
25
wykłady
A-W-1Uczestnictwo w wykladach15
A-W-2Konsultacje z prowadzącym wykłady2
A-W-3Przygotowanie do zaliczenia materiału objętego programem wykładów8
25

Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne

KODMetoda nauczania / narzędzie dydaktyczne
M-1Wykład informacyjny omawiajacy zagadnienia teoretyczne
M-2Prezentacja multmedialna z wykorzystaniem komputera i projektora
M-3konsultacje z prowadzącymi wykłay i ćwiczenia
M-4Dyskusja dydaktyczna i problemowa

Sposoby oceny

KODSposób oceny
S-1Ocena formująca: Ocena przygotowania studenta i jego aktywności na każdych ćwiczeniach
S-2Ocena formująca: Ocena prezentacji przgotowanej z zespołem oraz udziału studenta w jej omówieniu
S-3Ocena podsumowująca: Ocena z końcowego, pisemnego zaliczenia całości materiału objętego programem wykładów.
S-4Ocena podsumowująca: Sumaryczna ocena zaliczenia cwiczeń, na którą składają się oceny z: aktywności studenta, prezentacji i zaliczenia końcowego materiału objętego programem ćwiczeń

Zamierzone efekty uczenia się - wiedza

Zamierzone efekty uczenia sięOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
BT_2A_BI-S2-O7.1_W01
Student zna kryteria klasyfikacji nowotworów, wymienia i charakteryzuje podstawowe czynniki kancerogenne i etapy kancerogenezy. Wskazuje główne cechy różniace komórkę nowotworową od prawidłowej oraz cechy makro- i mikroskopowe różniace nowotwory niezłośliwe od złośliwych. Wylicza i charakteryzuje typy neoangiogenezy i rolę czynników proangiogennych. Charakteryzuje czynniki odpowiedzialne za inwazyjność i przerzutowanie nowotworów. Wyjaśnia rolę układu immunologicznego jako całości i jego wybranych elementów w obronie organizmu przezd chorobami nowotworowymi, zna mechanizmy ucieczki nowotworów przed odpowiedzią immunologiczną.
BTinz_2A_W01, BTinz_2A_W04C-1T-A-1, T-A-2, T-A-3, T-A-4, T-A-5, T-W-7, T-W-6, T-W-3, T-W-1, T-W-2, T-W-5M-2, M-3, M-4, M-1S-2, S-3, S-1

Zamierzone efekty uczenia się - umiejętności

Zamierzone efekty uczenia sięOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
BT_2A_BI-S2-O7.1_U01
Student wiedzę z zakresu budowy i pochodzenia komórek oraz roli głównych cząsteczek biologiczne czynnych (białek, enzymów, hormonów) oraz ich pochodnych wykorzystuje do wyjaśnienia ich roli i mechanizmów odpowiedzialnych za kancerogenzę, inwazyjność i przerzutowanie komórek nowotworowych. Ocenia które z cech atypii komórkowej nalezy uważać za potencjalne niebezpieczne z punku widzenia transformacji nowotworowej.
BTinz_2A_U01, BTinz_2A_U07, BTinz_2A_U08C-1T-A-2, T-A-3, T-A-4, T-W-7, T-W-6, T-W-2, T-W-5M-3, M-4, M-1S-2, S-1

Zamierzone efekty uczenia się - inne kompetencje społeczne i personalne

Zamierzone efekty uczenia sięOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
BT_2A_BI-S2-O7.1_K01
Jest świadomy obecności w otaczającym srodowisku ogromu czynników potencjalnie rakotwórczych i stale wzrastających wskaźników epidemiologicznych chorób nowotworowych. Wykazuje więc aktywną postawę w zachęcaniu do poddawania się przedsiewowym i profilaktyczym badaniom kontrolnym. Dba o stałe uzupełnianie i poszerzanie swej wiedzy z zakresu profilatyki i etiopatogenezy chorób nowotworowych.
BTinz_2A_K02, BTinz_2A_K03, BTinz_2A_K01C-1T-A-1, T-A-4, T-A-5, T-W-1M-3, M-4, M-1S-2, S-1

Kryterium oceny - wiedza

Efekt uczenia sięOcenaKryterium oceny
BT_2A_BI-S2-O7.1_W01
Student zna kryteria klasyfikacji nowotworów, wymienia i charakteryzuje podstawowe czynniki kancerogenne i etapy kancerogenezy. Wskazuje główne cechy różniace komórkę nowotworową od prawidłowej oraz cechy makro- i mikroskopowe różniace nowotwory niezłośliwe od złośliwych. Wylicza i charakteryzuje typy neoangiogenezy i rolę czynników proangiogennych. Charakteryzuje czynniki odpowiedzialne za inwazyjność i przerzutowanie nowotworów. Wyjaśnia rolę układu immunologicznego jako całości i jego wybranych elementów w obronie organizmu przezd chorobami nowotworowymi, zna mechanizmy ucieczki nowotworów przed odpowiedzią immunologiczną.
2,0
3,0Student zna podstawowa klasyfikację nowotworów. Wymienia podstawowe czynniki kancerogenne oraz i charakteryzuje etapy kanerogenezy. Wybiórczo wymienia podstawowe cechy róznicujace komórki nowotworowe od prawidłowych oraz komórki nowotworow złośliwych od niezłosliwych.W podstawowym zakresie opisuje znczenie neoangiogenzezy i cechy nowotworowych naczyń krwionosnych. Ma podstawowa wiedzę z zakresu immunologii nowotworów.
3,5
4,0
4,5
5,0

Kryterium oceny - umiejętności

Efekt uczenia sięOcenaKryterium oceny
BT_2A_BI-S2-O7.1_U01
Student wiedzę z zakresu budowy i pochodzenia komórek oraz roli głównych cząsteczek biologiczne czynnych (białek, enzymów, hormonów) oraz ich pochodnych wykorzystuje do wyjaśnienia ich roli i mechanizmów odpowiedzialnych za kancerogenzę, inwazyjność i przerzutowanie komórek nowotworowych. Ocenia które z cech atypii komórkowej nalezy uważać za potencjalne niebezpieczne z punku widzenia transformacji nowotworowej.
2,0
3,0Student w ograniczonym stopniu wykorzystuje posiadaną wiedzę z zakresu pochodzenia i budowy komórek oraz roli podstawowych cząsteczek biologicznie czynnych do wyjasnienia ich roli w mechanizmach odpowiedzialnych za kancerogenezę i inwazyjność komórek nowotworowych. Wybiórczo potrafi uzasadnić które z cech atypii komórkowej należy zaliczyć do potencjalnie niebezpiecznych z punktu widzenia transformacji nowotworowej.
3,5
4,0
4,5
5,0

Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne

Efekt uczenia sięOcenaKryterium oceny
BT_2A_BI-S2-O7.1_K01
Jest świadomy obecności w otaczającym srodowisku ogromu czynników potencjalnie rakotwórczych i stale wzrastających wskaźników epidemiologicznych chorób nowotworowych. Wykazuje więc aktywną postawę w zachęcaniu do poddawania się przedsiewowym i profilaktyczym badaniom kontrolnym. Dba o stałe uzupełnianie i poszerzanie swej wiedzy z zakresu profilatyki i etiopatogenezy chorób nowotworowych.
2,0
3,0Student tylko w bardzo ogólnym stopniu wykazuje świadomość stale wzrastajacej liczby czynników potencjalnie kancerogennych. Spradycznie wykazuje niewielka aktywność w uzupełnianiu swej wiedzy z zakresu profilaktyki chorób nowotworowych.
3,5
4,0
4,5
5,0

Literatura podstawowa

  1. Mader J, Podstawy onkologii klinicznej, Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego, Warszawa, 2011
  2. Pecorino L, Biologia molelularna nowotworów w praktyce klinicznej, Edra Urban&Partner, Wrocław, 2018, 4
  3. Kordek R, Onkologia, ViaMedica, Gdańsk, 2013
  4. Fuller G.M., Shields D., Podstawy molekularne biologii komórki, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2000
  5. Bal J, Biologia molekularna w medycynie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001, 2001
  6. Zależnie od artykułu, Wybrane artykuły przegladowe, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 2011, wony dostęp internetowy
  7. Zależnie od artykułu, Artykuły przegladowe, Nowotwory – Jurnal of Oncology, 2011, Wolny dostęp internetowy

Literatura dodatkowa

  1. Kawiak J., Zabel M, Seminaria z cytofizjologii., Wydawnictwo Urban i Partner, Wrocław, 2002
  2. Alberts B., Bray D., Hopkin K., Johnson A., Lewis J., Raff M., Roberts K., Walter P, Podstawy bilogii komórki, Wydawnictwo Naukowe PWN, warszawa, 2005

Treści programowe - ćwiczenia audytoryjne

KODTreść programowaGodziny
T-A-1Genetyczna, epigenetyczna i termodynamiczna teoria kancerogenezy. „Ewolucja” klonalna nowotworów. Najważniejsze fizyczne, chemiczne i biologiczne czynniki onkogenne. Wpływ czynników kancerogennych na zmiany genetyczne.3
T-A-2Etapy onkogenezy: preinicjacja, inicjacja, promocja i progresja – podstawowa charakterystyka. Cykl komórkowy i rola zaburzeń w jego przebiegu, w kontekście nabywania zdolności do nieograniczonych podziałów przez komórki nowotworowe (protoankogeny/onkogeny i antyonkogeny).3
T-A-3Limit Haylicka. Telomery i telomeraza w komórkach nowotworowych. Apoptoza i autofagia a komórki nowotworowe Macierzyste komórki nowotworowe. Antygeny i markery nowotworowe. Mechanizmy znoszące odpowiedź immunologiczną na antygeny komórek nowotworowych.4
T-A-4Podstawy radioterapii oraz chemioterapii i ich powikłania. Mechanizmy oporności komórek nowotworowych na leki. Terapia genowa nowotworów.3
T-A-5Czy możliwe jest przenoszenie się nowotworu z jednego organizmu na drugi?. Zakaźne nowotwory (rak pyska diabła tasmańskiego, zakaźny psi guz weneryczny). Zaliczenie ćwiczeń2
15

Treści programowe - wykłady

KODTreść programowaGodziny
T-W-1Epidemiologia nowotworów na Świecie i w Polsce. Najczęstsze nowotwory u kobiet i mężczyzn (oraz u zwierząt towarzyszących. Ogólna charakterystyka procesu nowotworzenia i podstawowe cechy komórek nowotworowych.2
T-W-2Nazewnictwo i klasyfikacja nowotworów. Nowotwory niezłośliwe, miejscowo złośliwe i złośliwe, raki, mięsaki, chłonniaki i białaczki. Podstawowe zmiany w strukturze makro- i mikroskopowej komórek nowotworowych w porównaniu z komórkami i tkankami prawidłowymi.2
T-W-3Nowotwory niezłośliwe pochodzenia nabłonkowego i mezenchymalnego - najważniejsze cechy struktury makro- i mikroskopowej. Nowotwory wywodzące się z wielopotencjalnych komórek rozrodczych.2
T-W-4Cechy złośliwości. Nowotwory złośliwe pochodzenia nabłonkowego i mezenchymalnego. Stopniowanie złośliwości nowotworów. Ocena stopnia zaawansowania klinicznego nowotworów – system TNM.2
T-W-5Wpływ nowotworu na organizm. Zaburzenia związane z nowotworem – bezpośrednie oddziaływanie procesu nowotworowego na narządy i układy organizmu. Zaburzenia hematologiczne, metaboliczne (metabolizmu białek, lipidów i węglowodanów) i endokrynologiczne (zespoły paranowotworowe). Kacheksja nowotworowa.3
T-W-6Carcinoma in situ. Wasculogeneza, angiogeneza i neoangiogeneza. Przełącznik angiogenny - najwazniejsze czynniki proangiogenne. Mechanizmy angiogenezy nowotworowej. Cechy nowotworowych naczyń krwionośnych. Naczynia krwionośne jako cele terapeutyczne.2
T-W-7Mechanizmy przerzutowania komórek nowotworowych. Wielostopniowość przerzutowania i cechy decydujące. komórki nowotworowe w krwioobiegu. Kolonizacja narzadów.2
15

Formy aktywności - ćwiczenia audytoryjne

KODForma aktywnościGodziny
A-A-1Uczestniczenie w ćwiczeniach15
A-A-2Konsultacje z prowadzącym ćwiczenia2
A-A-3Przygotowanie wraz z zespołem pod kontrolą prowadzacego ćwiczenia prezentacji i jej omówenia5
A-A-4Studiowanie literatury omawiajacej zagadnienia związane z tematem bieżących ćwiczeń3
25
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Formy aktywności - wykłady

KODForma aktywnościGodziny
A-W-1Uczestnictwo w wykladach15
A-W-2Konsultacje z prowadzącym wykłady2
A-W-3Przygotowanie do zaliczenia materiału objętego programem wykładów8
25
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty uczenia sięBT_2A_BI-S2-O7.1_W01Student zna kryteria klasyfikacji nowotworów, wymienia i charakteryzuje podstawowe czynniki kancerogenne i etapy kancerogenezy. Wskazuje główne cechy różniace komórkę nowotworową od prawidłowej oraz cechy makro- i mikroskopowe różniace nowotwory niezłośliwe od złośliwych. Wylicza i charakteryzuje typy neoangiogenezy i rolę czynników proangiogennych. Charakteryzuje czynniki odpowiedzialne za inwazyjność i przerzutowanie nowotworów. Wyjaśnia rolę układu immunologicznego jako całości i jego wybranych elementów w obronie organizmu przezd chorobami nowotworowymi, zna mechanizmy ucieczki nowotworów przed odpowiedzią immunologiczną.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBTinz_2A_W01ma poszerzoną wiedzę z zakresu biologii, chemii, matematyki, fizyki oraz nauk pokrewnych dostosowaną do kierunku biotechnologia
BTinz_2A_W04ma szczegółową i uporządkowaną wiedzę z zakresu wykorzystania procesów molekularnych, enzymatycznych i fizjologicznych organizmów żywych w biotechnologii
Cel przedmiotuC-1Student pozna podstawowe kryteria klasyfikacji nowotworówi cechy komórki nowotworowej różniące ją od komórki prawidłowej. Pozna gówne przyczyny i mechanizmy odpowiadające za transformację nowotworową, etapy kancerogenezy i możliwość zasiedlania innych tkanek. Zapozna się z podstawami immunologii nowotworów i ich oddziaływaniem z organizmem gospodarza. Pozna mechanizmy „ucieczki” komórek nowotworowych przed śmiercią i replikacyjnym starzeniem się. Zrozumie główne załozenia celowanej terapii antynowotworowej.
Treści programoweT-A-1Genetyczna, epigenetyczna i termodynamiczna teoria kancerogenezy. „Ewolucja” klonalna nowotworów. Najważniejsze fizyczne, chemiczne i biologiczne czynniki onkogenne. Wpływ czynników kancerogennych na zmiany genetyczne.
T-A-2Etapy onkogenezy: preinicjacja, inicjacja, promocja i progresja – podstawowa charakterystyka. Cykl komórkowy i rola zaburzeń w jego przebiegu, w kontekście nabywania zdolności do nieograniczonych podziałów przez komórki nowotworowe (protoankogeny/onkogeny i antyonkogeny).
T-A-3Limit Haylicka. Telomery i telomeraza w komórkach nowotworowych. Apoptoza i autofagia a komórki nowotworowe Macierzyste komórki nowotworowe. Antygeny i markery nowotworowe. Mechanizmy znoszące odpowiedź immunologiczną na antygeny komórek nowotworowych.
T-A-4Podstawy radioterapii oraz chemioterapii i ich powikłania. Mechanizmy oporności komórek nowotworowych na leki. Terapia genowa nowotworów.
T-A-5Czy możliwe jest przenoszenie się nowotworu z jednego organizmu na drugi?. Zakaźne nowotwory (rak pyska diabła tasmańskiego, zakaźny psi guz weneryczny). Zaliczenie ćwiczeń
T-W-7Mechanizmy przerzutowania komórek nowotworowych. Wielostopniowość przerzutowania i cechy decydujące. komórki nowotworowe w krwioobiegu. Kolonizacja narzadów.
T-W-6Carcinoma in situ. Wasculogeneza, angiogeneza i neoangiogeneza. Przełącznik angiogenny - najwazniejsze czynniki proangiogenne. Mechanizmy angiogenezy nowotworowej. Cechy nowotworowych naczyń krwionośnych. Naczynia krwionośne jako cele terapeutyczne.
T-W-3Nowotwory niezłośliwe pochodzenia nabłonkowego i mezenchymalnego - najważniejsze cechy struktury makro- i mikroskopowej. Nowotwory wywodzące się z wielopotencjalnych komórek rozrodczych.
T-W-1Epidemiologia nowotworów na Świecie i w Polsce. Najczęstsze nowotwory u kobiet i mężczyzn (oraz u zwierząt towarzyszących. Ogólna charakterystyka procesu nowotworzenia i podstawowe cechy komórek nowotworowych.
T-W-2Nazewnictwo i klasyfikacja nowotworów. Nowotwory niezłośliwe, miejscowo złośliwe i złośliwe, raki, mięsaki, chłonniaki i białaczki. Podstawowe zmiany w strukturze makro- i mikroskopowej komórek nowotworowych w porównaniu z komórkami i tkankami prawidłowymi.
T-W-5Wpływ nowotworu na organizm. Zaburzenia związane z nowotworem – bezpośrednie oddziaływanie procesu nowotworowego na narządy i układy organizmu. Zaburzenia hematologiczne, metaboliczne (metabolizmu białek, lipidów i węglowodanów) i endokrynologiczne (zespoły paranowotworowe). Kacheksja nowotworowa.
Metody nauczaniaM-2Prezentacja multmedialna z wykorzystaniem komputera i projektora
M-3konsultacje z prowadzącymi wykłay i ćwiczenia
M-4Dyskusja dydaktyczna i problemowa
M-1Wykład informacyjny omawiajacy zagadnienia teoretyczne
Sposób ocenyS-2Ocena formująca: Ocena prezentacji przgotowanej z zespołem oraz udziału studenta w jej omówieniu
S-3Ocena podsumowująca: Ocena z końcowego, pisemnego zaliczenia całości materiału objętego programem wykładów.
S-1Ocena formująca: Ocena przygotowania studenta i jego aktywności na każdych ćwiczeniach
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0
3,0Student zna podstawowa klasyfikację nowotworów. Wymienia podstawowe czynniki kancerogenne oraz i charakteryzuje etapy kanerogenezy. Wybiórczo wymienia podstawowe cechy róznicujace komórki nowotworowe od prawidłowych oraz komórki nowotworow złośliwych od niezłosliwych.W podstawowym zakresie opisuje znczenie neoangiogenzezy i cechy nowotworowych naczyń krwionosnych. Ma podstawowa wiedzę z zakresu immunologii nowotworów.
3,5
4,0
4,5
5,0
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty uczenia sięBT_2A_BI-S2-O7.1_U01Student wiedzę z zakresu budowy i pochodzenia komórek oraz roli głównych cząsteczek biologiczne czynnych (białek, enzymów, hormonów) oraz ich pochodnych wykorzystuje do wyjaśnienia ich roli i mechanizmów odpowiedzialnych za kancerogenzę, inwazyjność i przerzutowanie komórek nowotworowych. Ocenia które z cech atypii komórkowej nalezy uważać za potencjalne niebezpieczne z punku widzenia transformacji nowotworowej.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBTinz_2A_U01wykorzystuje pogłębioną wiedzę teoretyczną do analizy procesów i zjawisk mających wpływ na poprawę jakości życia oraz zdrowia zwierząt i ludzi
BTinz_2A_U07analizuje główne szlaki metaboliczne oraz mechanizmy ich regulacji w oparciu o wiedzę z zakresu budowy i funkcji białek, hormonów i witamin; potrafi pozyskiwać i wykorzystywać enzymy
BTinz_2A_U08dobiera i stosuje zaawansowane techniki i narzędzia badawcze wykorzystywane w biotechnologii
Cel przedmiotuC-1Student pozna podstawowe kryteria klasyfikacji nowotworówi cechy komórki nowotworowej różniące ją od komórki prawidłowej. Pozna gówne przyczyny i mechanizmy odpowiadające za transformację nowotworową, etapy kancerogenezy i możliwość zasiedlania innych tkanek. Zapozna się z podstawami immunologii nowotworów i ich oddziaływaniem z organizmem gospodarza. Pozna mechanizmy „ucieczki” komórek nowotworowych przed śmiercią i replikacyjnym starzeniem się. Zrozumie główne załozenia celowanej terapii antynowotworowej.
Treści programoweT-A-2Etapy onkogenezy: preinicjacja, inicjacja, promocja i progresja – podstawowa charakterystyka. Cykl komórkowy i rola zaburzeń w jego przebiegu, w kontekście nabywania zdolności do nieograniczonych podziałów przez komórki nowotworowe (protoankogeny/onkogeny i antyonkogeny).
T-A-3Limit Haylicka. Telomery i telomeraza w komórkach nowotworowych. Apoptoza i autofagia a komórki nowotworowe Macierzyste komórki nowotworowe. Antygeny i markery nowotworowe. Mechanizmy znoszące odpowiedź immunologiczną na antygeny komórek nowotworowych.
T-A-4Podstawy radioterapii oraz chemioterapii i ich powikłania. Mechanizmy oporności komórek nowotworowych na leki. Terapia genowa nowotworów.
T-W-7Mechanizmy przerzutowania komórek nowotworowych. Wielostopniowość przerzutowania i cechy decydujące. komórki nowotworowe w krwioobiegu. Kolonizacja narzadów.
T-W-6Carcinoma in situ. Wasculogeneza, angiogeneza i neoangiogeneza. Przełącznik angiogenny - najwazniejsze czynniki proangiogenne. Mechanizmy angiogenezy nowotworowej. Cechy nowotworowych naczyń krwionośnych. Naczynia krwionośne jako cele terapeutyczne.
T-W-2Nazewnictwo i klasyfikacja nowotworów. Nowotwory niezłośliwe, miejscowo złośliwe i złośliwe, raki, mięsaki, chłonniaki i białaczki. Podstawowe zmiany w strukturze makro- i mikroskopowej komórek nowotworowych w porównaniu z komórkami i tkankami prawidłowymi.
T-W-5Wpływ nowotworu na organizm. Zaburzenia związane z nowotworem – bezpośrednie oddziaływanie procesu nowotworowego na narządy i układy organizmu. Zaburzenia hematologiczne, metaboliczne (metabolizmu białek, lipidów i węglowodanów) i endokrynologiczne (zespoły paranowotworowe). Kacheksja nowotworowa.
Metody nauczaniaM-3konsultacje z prowadzącymi wykłay i ćwiczenia
M-4Dyskusja dydaktyczna i problemowa
M-1Wykład informacyjny omawiajacy zagadnienia teoretyczne
Sposób ocenyS-2Ocena formująca: Ocena prezentacji przgotowanej z zespołem oraz udziału studenta w jej omówieniu
S-1Ocena formująca: Ocena przygotowania studenta i jego aktywności na każdych ćwiczeniach
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0
3,0Student w ograniczonym stopniu wykorzystuje posiadaną wiedzę z zakresu pochodzenia i budowy komórek oraz roli podstawowych cząsteczek biologicznie czynnych do wyjasnienia ich roli w mechanizmach odpowiedzialnych za kancerogenezę i inwazyjność komórek nowotworowych. Wybiórczo potrafi uzasadnić które z cech atypii komórkowej należy zaliczyć do potencjalnie niebezpiecznych z punktu widzenia transformacji nowotworowej.
3,5
4,0
4,5
5,0
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty uczenia sięBT_2A_BI-S2-O7.1_K01Jest świadomy obecności w otaczającym srodowisku ogromu czynników potencjalnie rakotwórczych i stale wzrastających wskaźników epidemiologicznych chorób nowotworowych. Wykazuje więc aktywną postawę w zachęcaniu do poddawania się przedsiewowym i profilaktyczym badaniom kontrolnym. Dba o stałe uzupełnianie i poszerzanie swej wiedzy z zakresu profilatyki i etiopatogenezy chorób nowotworowych.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBTinz_2A_K02wykazuje zrozumienie procesów biotechnologicznych wykorzystywanych w różnych obszarach działalności człowieka; interpretuje i opisuje te procesy wykorzystując podejście naukowe
BTinz_2A_K03ma świadomość wpływu biotechnologii na kształtowanie i stan środowiska naturalnego oraz zdrowie człowieka
BTinz_2A_K01wykazuje potrzebę ciągłego podnoszenia wiedzy ogólnej i kierunkowej; ma świadomość celowości podnoszenia zdobytej wiedzy zarówno w działaniach zawodowych, jak i rozwoju osobistym
Cel przedmiotuC-1Student pozna podstawowe kryteria klasyfikacji nowotworówi cechy komórki nowotworowej różniące ją od komórki prawidłowej. Pozna gówne przyczyny i mechanizmy odpowiadające za transformację nowotworową, etapy kancerogenezy i możliwość zasiedlania innych tkanek. Zapozna się z podstawami immunologii nowotworów i ich oddziaływaniem z organizmem gospodarza. Pozna mechanizmy „ucieczki” komórek nowotworowych przed śmiercią i replikacyjnym starzeniem się. Zrozumie główne załozenia celowanej terapii antynowotworowej.
Treści programoweT-A-1Genetyczna, epigenetyczna i termodynamiczna teoria kancerogenezy. „Ewolucja” klonalna nowotworów. Najważniejsze fizyczne, chemiczne i biologiczne czynniki onkogenne. Wpływ czynników kancerogennych na zmiany genetyczne.
T-A-4Podstawy radioterapii oraz chemioterapii i ich powikłania. Mechanizmy oporności komórek nowotworowych na leki. Terapia genowa nowotworów.
T-A-5Czy możliwe jest przenoszenie się nowotworu z jednego organizmu na drugi?. Zakaźne nowotwory (rak pyska diabła tasmańskiego, zakaźny psi guz weneryczny). Zaliczenie ćwiczeń
T-W-1Epidemiologia nowotworów na Świecie i w Polsce. Najczęstsze nowotwory u kobiet i mężczyzn (oraz u zwierząt towarzyszących. Ogólna charakterystyka procesu nowotworzenia i podstawowe cechy komórek nowotworowych.
Metody nauczaniaM-3konsultacje z prowadzącymi wykłay i ćwiczenia
M-4Dyskusja dydaktyczna i problemowa
M-1Wykład informacyjny omawiajacy zagadnienia teoretyczne
Sposób ocenyS-2Ocena formująca: Ocena prezentacji przgotowanej z zespołem oraz udziału studenta w jej omówieniu
S-1Ocena formująca: Ocena przygotowania studenta i jego aktywności na każdych ćwiczeniach
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0
3,0Student tylko w bardzo ogólnym stopniu wykazuje świadomość stale wzrastajacej liczby czynników potencjalnie kancerogennych. Spradycznie wykazuje niewielka aktywność w uzupełnianiu swej wiedzy z zakresu profilaktyki chorób nowotworowych.
3,5
4,0
4,5
5,0