Wydział Technologii i Inżynierii Chemicznej - Technologia chemiczna (S2)
specjalność: Technologia organiczna leków, kosmetyków i środków pomocniczych
Sylabus przedmiotu Metody analityczne w kontroli jakości leków i kosmetyków:
Informacje podstawowe
| Kierunek studiów | Technologia chemiczna | ||
|---|---|---|---|
| Forma studiów | studia stacjonarne | Poziom | drugiego stopnia |
| Tytuł zawodowy absolwenta | magister inżynier | ||
| Obszary studiów | charakterystyki PRK, kompetencje inżynierskie PRK | ||
| Profil | ogólnoakademicki | ||
| Moduł | — | ||
| Przedmiot | Metody analityczne w kontroli jakości leków i kosmetyków | ||
| Specjalność | Technologia organiczna leków, kosmetyków i środków pomocniczych | ||
| Jednostka prowadząca | Katedra Technologii Chemicznej Organicznej i Materiałów Polimerowych | ||
| Nauczyciel odpowiedzialny | Ewa Janus <Ewa.Janus@zut.edu.pl> | ||
| Inni nauczyciele | |||
| ECTS (planowane) | 3,0 | ECTS (formy) | 3,0 |
| Forma zaliczenia | egzamin | Język | polski |
| Blok obieralny | — | Grupa obieralna | — |
Formy dydaktyczne
Wymagania wstępne
| KOD | Wymaganie wstępne |
|---|---|
| W-1 | podstawowa znajomość chemii organicznej i nieorganicznej |
Cele przedmiotu
| KOD | Cel modułu/przedmiotu |
|---|---|
| C-1 | Zapoznanie studentów z metodami kontroli jakości leków i kosmetyków, w tym z podstawami teoretycznymi metod klasycznych i instrumentalnych i ich praktycznym wykorzystaniem |
| C-2 | Wykształcenie umiejętności praktycznego zastosowania odpowiednich metod analitycznych w kontroli jakości wybranych leków oraz kosmetyków, w zakresie analizy substancji czynnych, zanieczyszczeń i substancji dodatkowych, a także badania różnych wskaźników jakości. |
Treści programowe z podziałem na formy zajęć
| KOD | Treść programowa | Godziny |
|---|---|---|
| laboratoria | ||
| T-L-1 | Zajęcia organizacyjne - szkolenie BHP, zapoznanie z zasadami realizacji zajęć, przygotowania sprawozdań i zaliczenia zajęć. | 2 |
| T-L-2 | Identyfikacja substancji aktywnych w lekach metodą chromatografii gazowej z detektorem mas (GC-MS). | 3 |
| T-L-3 | Określenie tożsamości związku biologicznie aktywnego przy użyciu FT-IR i NMR. | 3 |
| T-L-4 | Zastosowanie techniki DSC oraz TG do wyznaczenia czystości optycznej ibuprofenu i porównanie z czystością wyznaczoną przy użyciu polarymetru. | 3 |
| T-L-5 | Oznaczanie zawartości składników aktywnych w preparatach leczniczych za pomocą spektrofotometrii UV-VIS. | 3 |
| T-L-6 | Analiza zawartości konserwantów w kosmetykach metodą wysokosprawnej chromatografii cieczowej (HPLC). | 3 |
| T-L-7 | Kontrola jakości produktów perfumeryjnych metodą GC-MS. | 3 |
| T-L-8 | Oznaczenie ilości frakcji olejowej wydzielonej z wyrobu kosmetycznego, derywatyzacja frakcji olejowej i oznaczenie profilu kwasów tłuszczowych techniką GC. | 3 |
| T-L-9 | Analiza ilościowa wybranych substancji w preparatach kosmetycznych i lekach – wydzielenie z gotowego wyrobu i oznaczenie ilościowe odpowiednią metodą - alkacymetryczne, redoksymetryczne, kompleksometryczne lub wagowe. | 3 |
| T-L-10 | Identyfikacja i kontrola pozostałości rozpuszczalników w substancjach leczniczych z wykorzystaniem metody TG oraz chromatografii gazowej. | 3 |
| T-L-11 | Analiza polimorfizmu wybranych substancji leczniczych za pomocą techniki DSC. | 3 |
| T-L-12 | Właściwości reologiczne wybranych kosmetyków/leków. | 3 |
| 35 | ||
| wykłady | ||
| T-W-1 | Jakość danych analitycznych związana ze standardami dobrej praktyki laboratoryjnej i produkcji - walidacja, dokładność i precyzja, odtwarzalność, granica wykrywalności LOD i oznaczalności LOQ, specyficzność, selektywność, liniowość, zakres pomiarowy, odporność i trwałość/elastyczność – zalecenia ICH i USP. Metody pobierania i przygotowania próbki do analizy. | 4 |
| T-W-2 | Podział metod stosowanych w przemyśle farmaceutycznym i kosmetycznym do oceny jakości surowców, składników aktywnych oraz gotowych produktów, a także do analizy zanieczyszczeń i analizy śladowej niezbędnej do oceny bezpieczeństwa produktów. Metody fizyczne i fizykochemiczne. Metody analizy chemicznej klasyczne i instrumentalne. | 2 |
| T-W-3 | Metody spektroskopowe w analizie ilościowej i jakościowej (IR, UV-Vis, NMR). | 2 |
| T-W-4 | Metody określania aktywności optycznej związków – skręcalność optyczna, dichroizm kołowy. | 1 |
| T-W-5 | Metody chromatograficzne - chromatografia gazowa GC, wysokosprawna chromatografia cieczowa HPLC, chromatografia wykluczania (żelowa), chromatografia cienkowarstwowa TLC: analiza jakościowa i ilościowa oraz zastosowanie w kontroli jakości leków i kosmetyków. | 4 |
| T-W-6 | Analiza termiczna w lekach – temperatura topnienia, czystość, polimorfizm, pozostałość rozpuszczalników, stabilność termiczna, kompatybilność składników mieszaniny (TG, DSC, STA). | 1 |
| T-W-7 | Analiza reologiczna – pomiar lepkości, odporności białek na ścinanie, właściwości lepko sprężystych hydrożeli, plastyczność i tiksotropia. | 1 |
| 15 | ||
Obciążenie pracą studenta - formy aktywności
| KOD | Forma aktywności | Godziny |
|---|---|---|
| laboratoria | ||
| A-L-1 | uczestnictwo w zajęciach | 35 |
| A-L-2 | przygotowanie do ćwiczeń | 10 |
| A-L-3 | przygotowanie sprawozdań | 5 |
| 50 | ||
| wykłady | ||
| A-W-1 | uczestnictwo w zajęciach | 15 |
| A-W-2 | konsultacje z prowadzącym | 2 |
| A-W-3 | przygotowanie do egzaminu | 6 |
| A-W-4 | egzamin | 2 |
| 25 | ||
Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne
| KOD | Metoda nauczania / narzędzie dydaktyczne |
|---|---|
| M-1 | Metody praktyczne. Ćwiczenia laboratoryjne. |
| M-2 | Metody podające. Udostępniane studentowi przez prowadzącego, materiały wraz z instrukcją dotyczące ćwiczeń laboratoryjnych. |
| M-3 | Metody podające. Wykład informacyjny z elementami problemowymi. |
Sposoby oceny
| KOD | Sposób oceny |
|---|---|
| S-1 | Ocena podsumowująca: ocena wiedzy na egzaminie pisemnym |
| S-2 | Ocena formująca: ocena przygotowania studenta do poszczególnych zajęć laboratoryjnych (forma ustna) |
| S-3 | Ocena podsumowująca: ocena sprawozdania z ćwiczenia laboratoryjnego |
| S-4 | Ocena formująca: ocena wiedzy i umiejętności związanych z realizacją ćwiczenia |
Zamierzone efekty uczenia się - wiedza
| Zamierzone efekty uczenia się | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| TCH_2A_D03-13_W01 Student wyjaśnia teoretyczne i praktyczne aspekty dotyczące zastosowania różnych metod analitycznych w kontroli jakości produktów kosmetycznych i farmaceutycznych. | TCH_2A_W02, TCH_2A_W04, TCH_2A_W06 | — | — | C-1 | T-L-4, T-L-3, T-L-2, T-L-5, T-L-6, T-L-9, T-L-10, T-L-11, T-L-12, T-L-7, T-L-8, T-W-7, T-W-2, T-W-6, T-W-5, T-W-3, T-W-4, T-W-1 | M-2, M-3 | S-1, S-2, S-4 |
Zamierzone efekty uczenia się - umiejętności
| Zamierzone efekty uczenia się | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| TCH_2A_D03-13_U01 Student potrafi przeprowadzić analizę wybranych składników kosmetyków i zbadać typowe wskaźniki ich jakości, zastosować odpowiednią metodę analityczną do analizy substancji aktywnych, zanieczyszczeń i składników dodatkowych w wybranych lekach, potrafi opracować, przedstawić i zinterpretować wyniki badań eksperymentalnych, stosuje zasady bezpieczeństwa i higieny pracy w pracowni. | TCH_2A_U01, TCH_2A_U02, TCH_2A_U11 | — | — | C-2 | T-L-4, T-L-3, T-L-2, T-L-5, T-L-6, T-L-9, T-L-10, T-L-11, T-L-12, T-L-7, T-L-8 | M-1 | S-3, S-4 |
Kryterium oceny - wiedza
| Efekt uczenia się | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| TCH_2A_D03-13_W01 Student wyjaśnia teoretyczne i praktyczne aspekty dotyczące zastosowania różnych metod analitycznych w kontroli jakości produktów kosmetycznych i farmaceutycznych. | 2,0 | |
| 3,0 | student częściowo wyjaśnia podstawy teoretyczne niektórych metod analizy i przygotowania próbek do analizy | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 |
Kryterium oceny - umiejętności
| Efekt uczenia się | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| TCH_2A_D03-13_U01 Student potrafi przeprowadzić analizę wybranych składników kosmetyków i zbadać typowe wskaźniki ich jakości, zastosować odpowiednią metodę analityczną do analizy substancji aktywnych, zanieczyszczeń i składników dodatkowych w wybranych lekach, potrafi opracować, przedstawić i zinterpretować wyniki badań eksperymentalnych, stosuje zasady bezpieczeństwa i higieny pracy w pracowni. | 2,0 | |
| 3,0 | student z pomocą prowadzącego zajęcia potrafi zastosować wymagane metody analityczne do kontroli jakości leków oraz przeprowadzić badania jakości kosmetyków i ich surowców we wskazanym zakresie; potrafi wskazać potencjalne źródła błędów podczas wykonanych oznaczeń analitycznych i ocenić jakość wyników pomiarów z wykorzystaniem podstawowych statystyk opisowych; | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 |
Literatura podstawowa
- Praca zbiorowa pod red. Stanisz B. i Muszalskiej A., Metody badania jakości surowców i produktów kosmetycznych, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, 2009
- Praca zbiorowa pod red. Zając M. i Jelińskiej A., Ocena jakości substancji i produktów leczniczych, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Poznań, 2010
- Gościańska A., Olejnik A., Nowak A., Analityka środków kosmetycznych, Wydawnictwo Cursiva, Kostrzyn, 2012
- Szczepaniak W., Metody instrumentalne w analizie chemicznej, PWN, Warszawa, 2010
- Praca zbiorowa pod red. Zielińskiego W. i Rajcy A., Metody spektroskopowe i ich zastosowanie do identyfikacji związków organicznych, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa, 2000
- Witkiewicz Z., Podstawy chromatografii, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa, 2005
- Cygański A., Metody spektroskopowe w chemii analitycznej, WNT, Warszaw, 1997
Literatura dodatkowa
- Marcinkiewicz-Salmonowiczowa J., Zarys chemii i technologii kosmetyków, Wyd. Politechniki Gdańskiej, Gdańsk, 1996
- Brud W.S., Glinka R., Technologia kosmetyków, Oficyna Wydawnicza, Łódź, 2001
- pod red. A. Zejca i M. Gorczycy, Chemia leków, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2004
- Marzec A., Chemia kosmetyków. Surowce, półprodukty i preparatyka wyrobów, TNOIK Dom Organizatora, Toruń, 2005
- Pawełczyk E., Płotkowiak Z., Zajc M., Chemiczna analiza leków, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 1981, Chemiczna analiza leków, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 1981