Wydział Nauk o Żywności i Rybactwa - Rybactwo (S1)
specjalność: Biotechnologia rybacka i akwakultura
Sylabus przedmiotu Systematyka ryb:
Informacje podstawowe
| Kierunek studiów | Rybactwo | ||
|---|---|---|---|
| Forma studiów | studia stacjonarne | Poziom | pierwszego stopnia |
| Tytuł zawodowy absolwenta | inżynier | ||
| Obszary studiów | nauk rolniczych, leśnych i weterynaryjnych, studiów inżynierskich | ||
| Profil | ogólnoakademicki | ||
| Moduł | — | ||
| Przedmiot | Systematyka ryb | ||
| Specjalność | przedmiot wspólny | ||
| Jednostka prowadząca | Katedra Hydrobiologii, Ichtiologii i Biotechnologii Rozrodu | ||
| Nauczyciel odpowiedzialny | Beata Więcaszek <Beata.Wiecaszek@zut.edu.pl> | ||
| Inni nauczyciele | |||
| ECTS (planowane) | 5,0 | ECTS (formy) | 5,0 |
| Forma zaliczenia | egzamin | Język | polski |
| Blok obieralny | — | Grupa obieralna | — |
Formy dydaktyczne
Wymagania wstępne
| KOD | Wymaganie wstępne |
|---|---|
| W-1 | Podstawy anatomii i fizjologii ryb. |
Cele przedmiotu
| KOD | Cel modułu/przedmiotu |
|---|---|
| C-1 | Zapoznanie studentów z zasadami nazewnictwa naukowego i kluczami taksonomicznymi do oznaczania gatunków ryb. |
| C-2 | Przekazanie studentom wiedzy na temat ważnych od względem gospodarczym i biologicznym gatunków ryb - ich cech systematycznych, biologicznych, rozsiedlenia i znaczenia gospodarczego |
Treści programowe z podziałem na formy zajęć
| KOD | Treść programowa | Godziny |
|---|---|---|
| laboratoria | ||
| T-L-1 | Praktyczne zapoznanie się z cechami taksonomicznymi różnych gatunków ryb (rodzaje łusek, promieni w płetwach, budowa płetwyogonowej, budowa łuku skrzelowego, rodzaje i budowa kości gardłowych, przebieg linii nabocznej) w oparciu o pracę z binokularem optycznym. | 3 |
| T-L-2 | Poznawanie najważniejszych cech taksonomicznych ważnych pod względem gospodarczym i biologicznym minogów Cephalaspidomorphi i ryb z gromady Chondrichtyes, z podgromady zrosłogłowych Holocephali. Oznaczanie i klasyfikacja taksonów. | 3 |
| T-L-3 | Rozpoznawania i klasyfikacja gatunków rekinów i płaszczek z podgromady Elasmobranchii, z rzędów: Carcharhiniformes, Squaliformes, Squatiniformes, Rajiformes i Torpediniformes. Analizy porównawcze cech różnych gatunków ryb z blisko spokrewnionych rodzin. Obserwacja pokrycia skóry ryb pod binokularem. Obserwacja i porównanie zróżnicowanego uzębienia ryb chrzęstnoszkieletowych. | 6 |
| T-L-4 | Zapoznanie praktyczne z gatunkami ryb z gromady Sarcopterygiii i Actinopterygii: z rzędu Lepidosireniformes, Polypteriformes i Acipenseriformes. Analiza budowy różnych rodzajów płetw ogonowych, rodzaju łusek i płytek kostnych pod binokularem. Wykonywanie prostych pomiarów morfometrycznych na rybach jesiotrowatych. | 6 |
| T-L-5 | Rozpoznawanie i klasyfikacja ryb z podgromady Neopterygii, z rzędu Anguilliformes i Clupeiformes. Obserwacja binokularowa układu łusek cykloidalnych i por linii nabocznej u ryb Anguillidae, oraz łusek kilowych i alae u ryb Clupeidae i Engraulidae. | 3 |
| T-L-6 | Poznanie ważnych cech taksonomicznych charkterystycznych dla ryb z rzędu Cypriniformes. Zapoznanie się i klasyfikacja ważnych gospodarczo i pod względem biologicznym gatunków z rodziny Cyprinidae i Cobitidae. Preparowanie kości gardłowych, opisaniem wzorem liczby zębów gardłowych. Obserwacja przebiegu linii nabocznej u różnych gatunków i zapis liczby łusek w postaci ogpowiedniej formuły. | 6 |
| T-L-7 | Rozpoznawanie i klasyfikacja gatunków ryb z rzędów: Characiformes i Siluriformes. Porównaie pokrycia ciała przedstawicieli dwóch rzędów. Obserwacja łusek kilowych oraz rodzajów uzębienia występującego u gatunków z rodziny Characidae i w rzędzie Siluriformes. Porównanie budowy aparatu Webera i pęcherza pławnego w różnych rzędach Ostariophysi. | 3 |
| T-L-8 | Poznanie ważnych cech taksonomicznych charakterystycznych dla ryb z rzędów Esociformes, Osmeriformes i Salmoniformes. Zapoznanie się praktyczne z cechami różnych stadiów rozwojowych ryb Salmonidae. Wykonanie podstawowych pomiarów cech merystycznych. Budowa wieczka skrzelowego jako cechy różniącej spokrewnione gaunki ryb Salmonidae. | 6 |
| T-L-9 | Rozpoznawanie i klasyfikacja gatunków ważnych gospodarczo z rzędów Gadiformes, Mugiliformes i Beloniformes. Porównywanie kształtów otolitów ryb Gadidae jako specyficznej cechy gatunkowej. | 3 |
| T-L-10 | Zapoznanie praktyczne z gatunkami z rzędu Scorpaeniformes i Perciformes. Rozpoznawanie i klasyfikacja ryb z poszczególnych rodzin. Obserwacja binokularowa kolców, dodatkowych płetewek, zróżnicowanego uzębienia oraz analiza położenia i modyfikacji płetw brzusznych oraz zmienności kształtu i liczby płetw grzbietowych. | 4 |
| T-L-11 | Poznawanie i klasyfiakcja gatunków z rzędów Pleuronectiformes i Tetraodontiformes. Obserwacja binokularowa kostnych wyrostków na skórze ryb. | 2 |
| 45 | ||
| wykłady | ||
| T-W-1 | Wprowadzenie podstawowych pojęć związanych z pojęciem gatunku, nazewnictwa łacińskiego, właściwości biologicznych i cech taksonomicznych ryb. Zasady posługiwania się kluczami taksonomicznymi. Zarys ichtiologii jako nauki. Klasyfikacje ryb. | 2 |
| T-W-2 | Ryby wymarłe: Placodermi i Acanthodii. Gromada Myxini i Cephalospidimorpha - prezentacja gatunków najważniejszych w gospodarce i ekosystemie wodnym. Gromada: Chondrichthyes – chrzęstniki; zrosłogłowe Holocephali; blaszkoskrzelne Elasmobranchii. Prezentacja gatunków rekinów i płaszczek ważnych gospodarczo i biologicznie. | 6 |
| T-W-3 | Classis: Actinopterygii- promieniopłetwe. Sublassis: Chondrostei – ganoidy chrzęstne: Acipenseriformes (Polyodontidae i Acipenseridae rodzaje – Polyodon, Acipenser, Huso). | 2 |
| T-W-4 | Sublassis: Neopterygii i dział Teleostei – charakterystyka. Poddział: Anguilliformes – charakterystyka, przedstawiciele (węgorz europejski, węgorz japoński, węgorz amerykański). | 2 |
| T-W-5 | Poddział: Clupeomorpha : Clupeiformes, Clupeidae, Engraulidae. Najważniejsze cechy taksonomiczne i biologiczne gatunków ważnych pod względem biologicznym i gospodarczym. | 2 |
| T-W-6 | Narząd: Ostariophysi – otwartopęcherzowe – charakterystyka ogólna oraz rzędów: Cypriniformes (Cyprinoidea: Cyprinidae), Characiformes (Characidae: Piaractus, Collosoma) i Siluriformes (Siluridae, Clariidae, Pangasiidae). Nadrząd: Protacanthopterygii wraz z rzędami: Esociformes (Esocidae), Salmoniformes (Salmonidae). | 4 |
| T-W-7 | Nadrząd: Paracanthopterygii, rząd Gadiformes (Gadidae, Lotidae, Merluccidae), oraz Lophiiformes. | 2 |
| T-W-8 | Scorpaeniformes: Scorpaenidae (rodzaj Scorpaena), Sebastiidae (rodzaj Sebastes). Perciformes – charakterystyka. Podrzędy: Percoidei: Moronidae, Percidae, Sparidae (rodzaj Diplodus, Sparus, Pagrus), Serranidae (Epinephelus), Centropomidae (Lates), (Trachurus, Seriola). | 4 |
| T-W-9 | Labroidei: Cichlidae; Anarhichadidae (Anarhichas). Notothenioidei: Nothotheniidae (Dissostichus), Channichthyidae (Champsocephalus). Scombroidei: Gempylidae (Lepidocybium), Scombridae (Scomber, Thunnus), Prezentacja ryb z rodziny makrelowatych i gempylowatych, ze szczególnym uwzględnieniem tuńczyków i ryby maślanej. Xiphiidae (Xiphias), Istiophoridae (Istiophorus, Makaira). | 4 |
| T-W-10 | Pleuronectiformes: Pleuronectidae (Hippoglossus, Microstomus, Limanda), Scophthalmidae, Soleidae. | 2 |
| 30 | ||
Obciążenie pracą studenta - formy aktywności
| KOD | Forma aktywności | Godziny |
|---|---|---|
| laboratoria | ||
| A-L-1 | Uczestnictwo w zajęciach | 45 |
| A-L-2 | Przygotowanie się do zajęć | 20 |
| A-L-3 | Przygotowanie prezentacji multimedialnych | 5 |
| A-L-4 | Studiowanie literatury | 10 |
| A-L-5 | Przygotownie się do zajęć laboratoryjnych | 10 |
| 90 | ||
| wykłady | ||
| A-W-1 | Uczestnictwo w zajęciach | 30 |
| A-W-2 | Uczestnictwo w konsultacjach | 6 |
| A-W-3 | Studiowanie literatury przedmiotu | 13 |
| A-W-4 | Przygotowanie się do zaliczenia wykładów | 10 |
| 59 | ||
Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne
| KOD | Metoda nauczania / narzędzie dydaktyczne |
|---|---|
| M-1 | Wykład informacyjny |
| M-2 | Ćwiczenia laboratoryjne |
| M-3 | Prezentacja multimedialna |
Sposoby oceny
| KOD | Sposób oceny |
|---|---|
| S-1 | Ocena formująca: zaliczenie ustne i pisemne (dokumentaja rysunkowa) ćwiczenia |
| S-2 | Ocena podsumowująca: ustne zaliczenie wszystkich ćwiczeń |
| S-3 | Ocena podsumowująca: egzamin testowy |
Zamierzone efekty kształcenia - wiedza
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| RYB_1A_C1_W01 Student ma wiedzę na temat ryb w zakresie ich cech taksonomicznych i biologicznych, w układzie systematycznym | RYB_1A_W05 | R1A_W03, R1A_W04, R1A_W06 | — | C-2, C-1 | T-W-10, T-L-2, T-W-6, T-W-1, T-W-3 | M-3, M-1 | S-3, S-1, S-2 |
Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| RYB_1A_C1_U01 Student ma umiejętność posługiwania się kluczami taksonomicznymi w celu rozpoznawania gatunków ryb i ma wiedzę z dziedziny ichtiologii szczegółowej | RYB_1A_U01 | R1A_U01, R1A_U03, R1A_U05, R1A_U07 | InzA_U03, InzA_U04, InzA_U05, InzA_U06, InzA_U07 | C-2 | T-L-3, T-L-11, T-L-6, T-L-9 | M-2, M-3 | S-2, S-1 |
Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| RYB_1A_C1_K01 Student potrafi rozpoznać i nazwać po łacinie poznane w czasie zajęć gatunki ryb, określić ich cechy biologiczne i znaczenie gospodarcze | RYB_1A_K06, RYB_1A_K01 | R1A_K01, R1A_K05, R1A_K07 | InzA_K01 | C-1, C-2 | T-L-10, T-W-10, T-L-1, T-W-1, T-L-7, T-L-9, T-W-4, T-W-6, T-L-4, T-W-7 | M-2, M-3 | S-3, S-1 |
Kryterium oceny - wiedza
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| RYB_1A_C1_W01 Student ma wiedzę na temat ryb w zakresie ich cech taksonomicznych i biologicznych, w układzie systematycznym | 2,0 | Student nie ma żadnej wiedzy na temat ryb w zakresie ich cech taksonomicznych i biologicznych, nie potrafi określić pozycji gatunku w układzie systematycznym |
| 3,0 | Student ma podstawową wiedzę na temat ryb w zakresie ich cech taksonomicznych i biologicznych, nie potrafi określić pozycji gatunku w układzie systematycznym | |
| 3,5 | Student ma podstawową wiedzę na temat ryb w zakresie ich cech taksonomicznych i biologicznych, potrafi określić pozycje tylko niektórych gatunków w układzie systematycznym | |
| 4,0 | Student ma wiedzę na temat ryb w zakresie ich cech taksonomicznych i biologicznych, potrafi określić pozycję niektórych gatunków w układzie systematycznym | |
| 4,5 | Student ma wiedzę na temat ryb w zakresie ich cech taksonomicznych i biologicznych, potrafi określić pozycję większości gatunków w układzie systematycznym | |
| 5,0 | Student ma wiedzę na temat ryb w zakresie ich cech taksonomicznych i biologicznych, potrafi określić pozycję wszystkich gatunków w układzie systematycznym |
Kryterium oceny - umiejętności
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| RYB_1A_C1_U01 Student ma umiejętność posługiwania się kluczami taksonomicznymi w celu rozpoznawania gatunków ryb i ma wiedzę z dziedziny ichtiologii szczegółowej | 2,0 | Student nie ma umiejętność posługiwania się kluczami taksonomicznymi w celu rozpoznawania gatunków ryb, nie ma żadnej wiedzy z dziedziny ichtiologii szczegółowej |
| 3,0 | Student ma podstawową umiejętność posługiwania się kluczami taksonomicznymi w celu rozpoznawania gatunków ryb, nie ma żadnej wiedzy z dziedziny ichtiologii szczegółowej | |
| 3,5 | Student ma podstawową umiejętność posługiwania się kluczami taksonomicznymi w celu rozpoznawania gatunków ryb, oraz podstawową wiedzę z dziedziny ichtiologii szczegółowej | |
| 4,0 | Student ma dobrą umiejętność posługiwania się kluczami taksonomicznymi w celu rozpoznawania gatunków ryb, oraz odpowiednią wiedzę z dziedziny ichtiologii szczegółowej | |
| 4,5 | Student ma bardzo dobrą umiejętność posługiwania się kluczami taksonomicznymi w celu rozpoznawania gatunków ryb, oraz odpowiednią wiedzę z dziedziny ichtiologii szczegółowej | |
| 5,0 | Student ma bardzo dobrą umiejętność posługiwania się kluczami taksonomicznymi w celu rozpoznawania gatunków ryb, oraz bardzo dobrą wiedzę z dziedziny ichtiologii szczegółowej |
Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| RYB_1A_C1_K01 Student potrafi rozpoznać i nazwać po łacinie poznane w czasie zajęć gatunki ryb, określić ich cechy biologiczne i znaczenie gospodarcze | 2,0 | Student nie potrafi rozpoznać i nazwać po łacinie poznanych w czasie zajęć gatunków ryb, ani określić ich cech biologicznych oraz znaczenia gospodarczego |
| 3,0 | Student potrafi rozpoznać poznane w czasie zajęć gatunki ryb, nie potrafi nazwać ich po łacinie; potrafi określić tylko niektóre ich cechy biologiczne oraz w niewielkim stopniu, ich znaczenie gospodarcze | |
| 3,5 | Student potrafi rozpoznać poznane w czasie zajęć gatunki ryb, nie potrafi nazwać wszystkich po łacinie; potrafi określić tylko niektóre ich cechy biologiczne oraz w niewielkim stopniu, ich znaczenie gospodarcze | |
| 4,0 | Student potrafi rozpoznać poznane w czasie zajęć gatunki ryb, potrafi nazwać wszystkie po łacinie; potrafi określić tylko niektóre ich cechy biologiczne oraz w niewielkim stopniu, ich znaczenie gospodarcze | |
| 4,5 | Student potrafi rozpoznać poznane w czasie zajęć gatunki ryb, potrafi nazwać wszystkie po łacinie; potrafi określić większość ich cechy biologicznych oraz ich znaczenie gospodarcze | |
| 5,0 | Student potrafi rozpoznać poznane w czasie zajęć gatunki ryb, potrafi nazwać wszystkie po łacinie; potrafi określić ich cechy biologicznych oraz ich znaczenie gospodarcze |
Literatura podstawowa
- Więcaszek Beata, Krzykawski Stanisław, Keszka Sławomir, Antoszek Artur, Ryby w akwakulturze i akwaturystyce, Akademii Rolniczej w Szczecinie, Szczecin, 2006, Wyd. 1
- Więcaszek Beata, Antoszek Artur, Krzykawski Stanisław, Keszka Sławomir, Chrzęstniki Chondrichthyes. Charakterystyka, nazewnictwo naukowe i wielojęzyczne. Cartilaginous fishes. Scientific and multilingual nomenclature, Uczelniane Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie, Szczecin, 2009, Wyd. I
- Kottelat maurice, Freyhof Jorg, Handbook of European Freshwater Fishes, Publications Kottelat, Szwajcaria, 2006
- Nelson J.S., Fishes of the World, John Wiley & Sons, Inc., USA, 2006, IV
Literatura dodatkowa
- Krzykawski Stanisław, Więcaszek Beata, Keszka Sławomir, Antoszek Artur, Systematyka krągłoustych i ryb, Akademii Rolniczej, Szczecin, 2001
- Załachowski Włodzimierz, Ryby, Naukowe PWN, Warszawa, 1996
- Brylińska Maria (red), Ryby słodkowodne Polski, Naukowe PWN, 2000
- Rutkowicz Stanisław, Encyklopedia ryb morskich, Morskie, 1982