Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

Wydział Techniki Morskiej i Transportu - Inżynieria bezpieczeństwa (S1)

Sylabus przedmiotu Bezpieczne technologie i procesy produkcyjne:

Informacje podstawowe

Kierunek studiów Inżynieria bezpieczeństwa
Forma studiów studia stacjonarne Poziom pierwszego stopnia
Tytuł zawodowy absolwenta inżynier
Obszary studiów nauk technicznych, studiów inżynierskich
Profil ogólnoakademicki
Moduł
Przedmiot Bezpieczne technologie i procesy produkcyjne
Specjalność przedmiot wspólny
Jednostka prowadząca Katedra Konstrukcji, Mechaniki i Technologii Okrętów
Nauczyciel odpowiedzialny Remigiusz Iwańkowicz <Remigiusz.Iwankowicz@zut.edu.pl>
Inni nauczyciele Remigiusz Iwańkowicz <Remigiusz.Iwankowicz@zut.edu.pl>
ECTS (planowane) 2,0 ECTS (formy) 2,0
Forma zaliczenia zaliczenie Język polski
Blok obieralny 8 Grupa obieralna 2

Formy dydaktyczne

Forma dydaktycznaKODSemestrGodzinyECTSWagaZaliczenie
ćwiczenia audytoryjneA6 15 1,00,41zaliczenie
wykładyW6 15 1,00,59zaliczenie

Wymagania wstępne

KODWymaganie wstępne
W-1Podstawy analizy matematycznej i algebry.

Cele przedmiotu

KODCel modułu/przedmiotu
C-1Zapoznanie z rodzajami zagrożeń i skutkami wypadków występującymi w procesach produkcyjnych.
C-2Zapoznanie z metodami klasyfikacji procesów opartymi na analizie klastrowej.

Treści programowe z podziałem na formy zajęć

KODTreść programowaGodziny
ćwiczenia audytoryjne
T-A-1Metody mierzenia odległości punktów w metrycznych przestrzeniach cech bezpieczeństwa technologii.4
T-A-2Analiza klastrowa procesów technologicznych na podstawie danych o rodzajach i liczbie wypadków.7
T-A-3Wyznaczanie wskaźników szkodliwości wypadków dla zadanych grup technologii.2
T-A-4Zaliczenie pisemne.2
15
wykłady
T-W-1Wprowadzenie do teorii systemów produkcyjnych. Definicja technologii. Rodzaje technik wytwarzania.4
T-W-2Metody klasyfikacji technologii i procesów produkcyjnych ze względu na występujące zagrożenia i rejestrowane skutki wypadków. Analiza klastrowa. Technologie grupowe.6
T-W-3Uwzględnienie cech bezpieczeństwa w technologicznej bazie danych. Metody rejestracji, przetwarzania i prezentacji danych o stanie bezpieczeństwa w systemie produkcyjnym. Ilościowe wskaźniki szkodliwości wypadków przy pracy.4
T-W-4Zaliczenie pisemne.1
15

Obciążenie pracą studenta - formy aktywności

KODForma aktywnościGodziny
ćwiczenia audytoryjne
A-A-1Uczestnictwo w zajęciach.15
A-A-2Studiowanie literatury.6
A-A-3Przygotowanie do zaliczenia.4
25
wykłady
A-W-1Uczestnictwo w zajęciach.15
A-W-2Studiowanie literatury.6
A-W-3Przygotowanie do zaliczenia.4
25

Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne

KODMetoda nauczania / narzędzie dydaktyczne
M-1Wykład informacyjny.
M-2Ćwiczenia przedmiotowe.

Sposoby oceny

KODSposób oceny
S-1Ocena podsumowująca: Wykład - zaliczenie pisemne.
S-2Ocena podsumowująca: Ćwiczenia - zaliczenie pisemne.

Zamierzone efekty kształcenia - wiedza

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
IB_1A_C20-1_W01
Student potrafi scharakteryzować metody analizy technologii pod kątem zagrożeń występujących podczas ich realizacji.
IB_1A_W14, IB_1A_W16, IB_1A_W21, IB_1A_W34T1A_W04, T1A_W07, T1A_W08InzA_W02, InzA_W03, InzA_W05C-2, C-1T-W-3, T-W-2, T-A-3, T-W-1, T-A-2, T-A-1M-1, M-2S-1

Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
IB_1A_C20-1_U01
Student potrafi opisać technologie pod kątem ich zagrożeń i skutków wypadków oraz przeprowadzić grupowanie ze względu na podobieństwo tych cech.
IB_1A_U01, IB_1A_U03, IB_1A_U04, IB_1A_U11, IB_1A_U17, IB_1A_U13, IB_1A_U12T1A_U01, T1A_U02, T1A_U03, T1A_U06, T1A_U07, T1A_U10, T1A_U11, T1A_U13, T1A_U16InzA_U03, InzA_U05, InzA_U08C-2T-A-1, T-A-3, T-A-2M-2S-2

Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
IB_1A_C20-1_K01
Student jest świadom zagrożeń w procesach technologicznych i ich skutków dla zdrowia i życia jednostki oraz jej funkcjonowania w społeczeństwie.
IB_1A_K07T1A_K02, T1A_K05, T1A_K07InzA_K01C-1T-W-2, T-W-1, T-W-3M-1S-1

Kryterium oceny - wiedza

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
IB_1A_C20-1_W01
Student potrafi scharakteryzować metody analizy technologii pod kątem zagrożeń występujących podczas ich realizacji.
2,0Student nie zna podstawowych pojęć.
3,0Student rozumie pojęcia i rozwiązuje problemy o podstawowym stopniu trudności.
3,5Student rozumie pojęcia i rozwiązuje problemy o średnim stopniu trudności.
4,0Student rozumie pojęcia i rozwiązuje problemy o zawansowanym stopniu trudności.
4,5Student interpretuje i uogólnia problemy o podstawowym stopniu trudności.
5,0Student interpretuje i uogólnia problemy o średnim stopniu trudności.

Kryterium oceny - umiejętności

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
IB_1A_C20-1_U01
Student potrafi opisać technologie pod kątem ich zagrożeń i skutków wypadków oraz przeprowadzić grupowanie ze względu na podobieństwo tych cech.
2,0Student nie zna podstawowych pojęć.
3,0Student rozumie pojęcia i rozwiązuje problemy o podstawowym stopniu trudności.
3,5Student rozumie pojęcia i rozwiązuje problemy o średnim stopniu trudności.
4,0Student rozumie pojęcia i rozwiązuje problemy o zawansowanym stopniu trudności.
4,5Student interpretuje i uogólnia problemy o podstawowym stopniu trudności.
5,0Student interpretuje i uogólnia problemy o średnim stopniu trudności.

Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
IB_1A_C20-1_K01
Student jest świadom zagrożeń w procesach technologicznych i ich skutków dla zdrowia i życia jednostki oraz jej funkcjonowania w społeczeństwie.
2,0Student nie zna podstawowych pojęć.
3,0Student rozumie pojęcia i rozwiązuje problemy o podstawowym stopniu trudności.
3,5Student rozumie pojęcia i rozwiązuje problemy o średnim stopniu trudności.
4,0Student rozumie pojęcia i rozwiązuje problemy o zawansowanym stopniu trudności.
4,5Student interpretuje i uogólnia problemy o podstawowym stopniu trudności.
5,0Student interpretuje i uogólnia problemy o średnim stopniu trudności.

Literatura podstawowa

  1. Groover M. P., Fundamentals of Modern Manufacturing, John Willey & Sons, 2010, 4
  2. Pihowicz W., Inżynieria bezpieczeństwa technicznego, WNT, 2009
  3. Sobczak W., Malina W., Metody selekcji i redukcji i informacji, WNT, Warszawa, 1985

Literatura dodatkowa

  1. CIOP-PIB, Informacje nt. badań prowadzonych w CIOP-PIB, http://www.ciop.pl/425.html, 2012

Treści programowe - ćwiczenia audytoryjne

KODTreść programowaGodziny
T-A-1Metody mierzenia odległości punktów w metrycznych przestrzeniach cech bezpieczeństwa technologii.4
T-A-2Analiza klastrowa procesów technologicznych na podstawie danych o rodzajach i liczbie wypadków.7
T-A-3Wyznaczanie wskaźników szkodliwości wypadków dla zadanych grup technologii.2
T-A-4Zaliczenie pisemne.2
15

Treści programowe - wykłady

KODTreść programowaGodziny
T-W-1Wprowadzenie do teorii systemów produkcyjnych. Definicja technologii. Rodzaje technik wytwarzania.4
T-W-2Metody klasyfikacji technologii i procesów produkcyjnych ze względu na występujące zagrożenia i rejestrowane skutki wypadków. Analiza klastrowa. Technologie grupowe.6
T-W-3Uwzględnienie cech bezpieczeństwa w technologicznej bazie danych. Metody rejestracji, przetwarzania i prezentacji danych o stanie bezpieczeństwa w systemie produkcyjnym. Ilościowe wskaźniki szkodliwości wypadków przy pracy.4
T-W-4Zaliczenie pisemne.1
15

Formy aktywności - ćwiczenia audytoryjne

KODForma aktywnościGodziny
A-A-1Uczestnictwo w zajęciach.15
A-A-2Studiowanie literatury.6
A-A-3Przygotowanie do zaliczenia.4
25
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Formy aktywności - wykłady

KODForma aktywnościGodziny
A-W-1Uczestnictwo w zajęciach.15
A-W-2Studiowanie literatury.6
A-W-3Przygotowanie do zaliczenia.4
25
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaIB_1A_C20-1_W01Student potrafi scharakteryzować metody analizy technologii pod kątem zagrożeń występujących podczas ich realizacji.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówIB_1A_W14ma uporządkowaną wiedzę w zakresie identyfikowania zagrożeń, metod określania i oceny skutków zagrożeń
IB_1A_W16zna techniki i narzędzia wykrywania, identyfikowania i pomiaru zagrożeń
IB_1A_W21ma wiedzę w zakresie stosowania technicznych środków zabezpieczeń obiektów, obszaru i infrastruktury krytycznej
IB_1A_W34zna typowe technologie inżynierskie w zakresie inżynierii bezpieczeństwa
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaT1A_W04ma szczegółową wiedzę związaną z wybranymi zagadnieniami z zakresu studiowanego kierunku studiów
T1A_W07zna podstawowe metody, techniki, narzędzia i materiały stosowane przy rozwiązywaniu prostych zadań inżynierskich z zakresu studiowanego kierunku studiów
T1A_W08ma podstawową wiedzę niezbędną do rozumienia społecznych, ekonomicznych, prawnych i innych pozatechnicznych uwarunkowań działalności inżynierskiej
Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraInzA_W02zna podstawowe metody, techniki, narzędzia i materiały stosowane przy rozwiązywaniu prostych zadań inżynierskich z zakresu studiowanego kierunku studiów
InzA_W03ma podstawową wiedzę niezbędną do rozumienia społecznych, ekonomicznych, prawnych i innych uwarunkowań działalności inżynierskiej
InzA_W05zna typowe technologie inżynierskie w zakresie studiowanego kierunku studiów
Cel przedmiotuC-2Zapoznanie z metodami klasyfikacji procesów opartymi na analizie klastrowej.
C-1Zapoznanie z rodzajami zagrożeń i skutkami wypadków występującymi w procesach produkcyjnych.
Treści programoweT-W-3Uwzględnienie cech bezpieczeństwa w technologicznej bazie danych. Metody rejestracji, przetwarzania i prezentacji danych o stanie bezpieczeństwa w systemie produkcyjnym. Ilościowe wskaźniki szkodliwości wypadków przy pracy.
T-W-2Metody klasyfikacji technologii i procesów produkcyjnych ze względu na występujące zagrożenia i rejestrowane skutki wypadków. Analiza klastrowa. Technologie grupowe.
T-A-3Wyznaczanie wskaźników szkodliwości wypadków dla zadanych grup technologii.
T-W-1Wprowadzenie do teorii systemów produkcyjnych. Definicja technologii. Rodzaje technik wytwarzania.
T-A-2Analiza klastrowa procesów technologicznych na podstawie danych o rodzajach i liczbie wypadków.
T-A-1Metody mierzenia odległości punktów w metrycznych przestrzeniach cech bezpieczeństwa technologii.
Metody nauczaniaM-1Wykład informacyjny.
M-2Ćwiczenia przedmiotowe.
Sposób ocenyS-1Ocena podsumowująca: Wykład - zaliczenie pisemne.
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Student nie zna podstawowych pojęć.
3,0Student rozumie pojęcia i rozwiązuje problemy o podstawowym stopniu trudności.
3,5Student rozumie pojęcia i rozwiązuje problemy o średnim stopniu trudności.
4,0Student rozumie pojęcia i rozwiązuje problemy o zawansowanym stopniu trudności.
4,5Student interpretuje i uogólnia problemy o podstawowym stopniu trudności.
5,0Student interpretuje i uogólnia problemy o średnim stopniu trudności.
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaIB_1A_C20-1_U01Student potrafi opisać technologie pod kątem ich zagrożeń i skutków wypadków oraz przeprowadzić grupowanie ze względu na podobieństwo tych cech.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówIB_1A_U01potrafi pozyskiwać informacje z literatury, baz danych oraz innych właściwie dobranych źródeł; także w języku angielskim lub innym języku obcym uznawanym za język komunikacji międzynarodowej w zakresie inżynierii bezpieczeństwa; potrafi integrować uzyskane informacje, dokonywać ich interpretacji, formułować i uzasadniać opinie, a także wyciągać wnioski
IB_1A_U03potrafi porozumiewać się przy użyciu różnych technik w środowisku zawodowym oraz w innych środowiskach, zwłaszcza w zakresie dotyczącym zagadnień technicznych właściwych dla inżynierii bezpieczeństwa; potrafi przekazać informacje techniczne o zagrożeniach i niebezpieczeństwach w sposób zrozumiały osobom z wyższego i średniego szczebla zarządzania, ale także osobom nie posiadającym kompetencji ani kwalifikacji technicznych
IB_1A_U04potrafi przygotować w języku polskim, a także w sposób skrócony w języku obcym uznawanym za podstawowy dla dziedziny nauk technicznych i dyscyplin naukowych właściwych dla inżynierii bezpieczeństwa, dobrze udokumentowane opracowanie problemów z zakresu inżynierii bezpieczeństwa; potrafi opracować dokumentację i przedstawić opis oraz rozwiązanie prostego zadania inżynierskiego, opracować i przedstawić wnioski i wytyczne wynikające dla użytkownika lub adresata opracowania
IB_1A_U11potrafi - przy formułowaniu i rozwiązywaniu zadań inżynierskich - dostrzegać ich aspekty systemowe i pozatechniczne, w tym dotyczące różnorodnych aspektów niekorzystnych i niebezpiecznych oddziaływań obiektów technicznych i procesów technologicznych na środowisko i ich wpływ na bezpieczeństwo ludzi i środowiska
IB_1A_U17potrafi, zgodnie z zadaną specyfikacją, zaprojektować oraz zrealizować proste urządzenie, obiekt, instalację, system lub proces, typowe dla inżynierii bezpieczeństwa, używając do tego celu właściwych metod, technik i narzędzi
IB_1A_U13potrafi dokonać krytycznej analizy sposobu funkcjonowania i ocenić istniejące rozwiązania techniczne, urządzenia, obiekty, systemy, podstawowe procesy technologiczne i produkcyjne, zastosowane metody eksploatacji, rózne rodzaje usług - zwłaszcza w powiązaniu z kryteriami stosowanymi w inżynierii bezpieczeństwa.
IB_1A_U12ma przygotowanie niezbędne do pracy w środowisku przemysłowym, zna typowe czynniki i rodzaje zagrożeń występujące w tym środowisku oraz zna zasady bezpieczeństwa związane z tą pracą i ogólne zasady zmniejszenia czynników narażenia i zagrożenia w środowisku pracy
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaT1A_U01potrafi pozyskiwać informacje z literatury, baz danych oraz innych właściwie dobranych źródeł, także w języku angielskim lub innym języku obcym uznawanym za język komunikacji międzynarodowej w zakresie studiowanego kierunku studiów; potrafi integrować uzyskane informacje, dokonywać ich interpretacji, a także wyciągać wnioski oraz formułować i uzasadniać opinie
T1A_U02potrafi porozumiewać się przy użyciu różnych technik w środowisku zawodowym oraz w innych środowiskach
T1A_U03potrafi przygotować w języku polskim i języku obcym, uznawanym za podstawowy dla dziedzin nauki i dyscyplin naukowych właściwych dla studiowanego kierunku studiów, dobrze udokumentowane opracowanie problemów z zakresu studiowanego kierunku studiów
T1A_U06ma umiejętności językowe w zakresie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów, zgodne z wymaganiami określonymi dla poziomu B2 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego
T1A_U07potrafi posługiwać się technikami informacyjno-komunikacyjnymi właściwymi do realizacji zadań typowych dla działalności inżynierskiej
T1A_U10potrafi - przy formułowaniu i rozwiązywaniu zadań inżynierskich - dostrzegać ich aspekty systemowe i pozatechniczne
T1A_U11ma przygotowanie niezbędne do pracy w środowisku przemysłowym oraz zna zasady bezpieczeństwa związane z tą pracą
T1A_U13potrafi dokonać krytycznej analizy sposobu funkcjonowania i ocenić - zwłaszcza w powiązaniu ze studiowanym kierunkiem studiów - istniejące rozwiązania techniczne, w szczególności urządzenia, obiekty, systemy, procesy, usługi
T1A_U16potrafi - zgodnie z zadaną specyfikacją - zaprojektować oraz zrealizować proste urządzenie, obiekt, system lub proces, typowe dla studiowanego kierunku studiów, używając właściwych metod, technik i narzędzi
Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraInzA_U03potrafi - przy formułowaniu i rozwiązywaniu zadań inżynierskich - dostrzegać ich aspekty systemowe i pozatechniczne
InzA_U05potrafi dokonać krytycznej analizy sposobu funkcjonowania i ocenić - zwłaszcza w powiązaniu ze studiowanym kierunkiem studiów - istniejące rozwiązania techniczne, w szczególności urządzenia, obiekty, systemy, procesy, usługi
InzA_U08potrafi - zgodnie z zadaną specyfikacją - zaprojektować proste urządzenie, obiekt, system lub proces, typowe dla studiowanego kierunku studiów, używając właściwych metod, technik i narzędzi
Cel przedmiotuC-2Zapoznanie z metodami klasyfikacji procesów opartymi na analizie klastrowej.
Treści programoweT-A-1Metody mierzenia odległości punktów w metrycznych przestrzeniach cech bezpieczeństwa technologii.
T-A-3Wyznaczanie wskaźników szkodliwości wypadków dla zadanych grup technologii.
T-A-2Analiza klastrowa procesów technologicznych na podstawie danych o rodzajach i liczbie wypadków.
Metody nauczaniaM-2Ćwiczenia przedmiotowe.
Sposób ocenyS-2Ocena podsumowująca: Ćwiczenia - zaliczenie pisemne.
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Student nie zna podstawowych pojęć.
3,0Student rozumie pojęcia i rozwiązuje problemy o podstawowym stopniu trudności.
3,5Student rozumie pojęcia i rozwiązuje problemy o średnim stopniu trudności.
4,0Student rozumie pojęcia i rozwiązuje problemy o zawansowanym stopniu trudności.
4,5Student interpretuje i uogólnia problemy o podstawowym stopniu trudności.
5,0Student interpretuje i uogólnia problemy o średnim stopniu trudności.
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaIB_1A_C20-1_K01Student jest świadom zagrożeń w procesach technologicznych i ich skutków dla zdrowia i życia jednostki oraz jej funkcjonowania w społeczeństwie.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówIB_1A_K07jest wrażliwy na występujące zagrożenia bezpieczeństwa i ma świadomość związanego z nimi ryzyka; posiada umiejętność krytycznej oceny oraz potrafi formułować i komunikować opinie dotyczące zagadnień bezpieczeństwa
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaT1A_K02ma świadomość ważności i zrozumienie pozatechnicznych aspektów i skutków działalności inżynierskiej, w tym jej wpływu na środowisko, i związanej z tym odpowiedzialności za podejmowane decyzje
T1A_K05prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu
T1A_K07ma świadomość roli społecznej absolwenta uczelni technicznej, a zwłaszcza rozumie potrzebę formułowania i przekazywania społeczeństwu, w szczególności poprzez środki masowego przekazu, informacji i opinii dotyczących osiągnięć techniki i innych aspektów działalności inżynierskiej; podejmuje starania, aby przekazać takie informacje i opinie w sposób powszechnie zrozumiały
Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraInzA_K01ma świadomość ważności i rozumie pozatechniczne aspekty i skutki działalności inżynierskiej, w tym jej wpływu na środowisko, i związanej z tym odpowiedzialności za podejmowane decyzje
Cel przedmiotuC-1Zapoznanie z rodzajami zagrożeń i skutkami wypadków występującymi w procesach produkcyjnych.
Treści programoweT-W-2Metody klasyfikacji technologii i procesów produkcyjnych ze względu na występujące zagrożenia i rejestrowane skutki wypadków. Analiza klastrowa. Technologie grupowe.
T-W-1Wprowadzenie do teorii systemów produkcyjnych. Definicja technologii. Rodzaje technik wytwarzania.
T-W-3Uwzględnienie cech bezpieczeństwa w technologicznej bazie danych. Metody rejestracji, przetwarzania i prezentacji danych o stanie bezpieczeństwa w systemie produkcyjnym. Ilościowe wskaźniki szkodliwości wypadków przy pracy.
Metody nauczaniaM-1Wykład informacyjny.
Sposób ocenyS-1Ocena podsumowująca: Wykład - zaliczenie pisemne.
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Student nie zna podstawowych pojęć.
3,0Student rozumie pojęcia i rozwiązuje problemy o podstawowym stopniu trudności.
3,5Student rozumie pojęcia i rozwiązuje problemy o średnim stopniu trudności.
4,0Student rozumie pojęcia i rozwiązuje problemy o zawansowanym stopniu trudności.
4,5Student interpretuje i uogólnia problemy o podstawowym stopniu trudności.
5,0Student interpretuje i uogólnia problemy o średnim stopniu trudności.