ZUT - Krajowe Ramy Kwalifikacji / Rok 2013/2014 / Wydział Biotechnologii i Hodowli Zwierząt / Biologia (N1) / Sylabus przedmiotu

Wydział Biotechnologii i Hodowli Zwierząt - Biologia (N1)

Sylabus przedmiotu Ekofizjologia zwierząt:

Informacje podstawowe

Kierunek studiów	Biologia
Forma studiów	studia niestacjonarne	Poziom	pierwszego stopnia
Tytuł zawodowy absolwenta	licencjat
Obszary studiów	nauk przyrodniczych
Profil	ogólnoakademicki
Moduł	—
Przedmiot	Ekofizjologia zwierząt
Specjalność	przedmiot wspólny
Jednostka prowadząca	Katedra Fizjologii, Cytobiologii i Proteomiki
Nauczyciel odpowiedzialny	Katarzyna Michałek <Katarzyna.Michalek@zut.edu.pl>
Inni nauczyciele
ECTS (planowane)	1,0	ECTS (formy)	1,0
Forma zaliczenia	zaliczenie	Język	polski
Blok obieralny	6	Grupa obieralna	2

Formy dydaktyczne

Forma dydaktyczna	KOD	Semestr	Godziny	ECTS	Waga	Zaliczenie
ćwiczenia audytoryjne	A	3	5	0,5	0,41	zaliczenie
wykłady	W	3	5	0,5	0,59	zaliczenie

Wymagania wstępne

KOD	Wymaganie wstępne
W-1	Znajomość podstaw fizjologii zwierząt.

Cele przedmiotu

KOD	Cel modułu/przedmiotu
C-1	Zapoznanie studentów z adaptacyjnymi zmianami czynności narzadów i układów organizmów do życia w różnych warunkach środowiska. Przedstawienie studentom wpływu czynników środowiska zewnętrznego na organizmy żywe. Przedstawienie studentom zależności między przebiegiem procesów życiowych organizmów a zmianami zachodzącymi w środowisku zewnetrznym.

Treści programowe z podziałem na formy zajęć

KOD	Treść programowa	Godziny
ćwiczenia audytoryjne
T-A-1	Możliwości adaptacyjne organizmu do życia w skrajnych warunkach środowiska. Skutki przekraczania granic przystosowania. Konsekwencje przekraczania granic przystosowania. Przykłady przekraczania granic przystosowania.	1
T-A-2	Zwierzęta oddychające powietrzem, typy narządów oddechowych (skrzela, płuca, tchawki), rola skóry w oddychaniu. Zwierzęta nurkujące, ryby oddychające powietrzem, oddychanie zarodków i piskląt w jajach. Krzywe dysocjacji tlenu (wpływ temperatury, wpływ dwutlenku węgla i pH, wpływ fosforanów organicznych). Krzywa dysocjacji krwi płodowej. Wpływ wysokości n.p.m na krzywe dysocjacji tlenu. Transport dwutlenku węgla we krwi.	1
T-A-3	Trawienie wewnątrz i zewnątrzkomórkowe, trawienie enzymatyczne, trawienie symbiotyczne. Koprofagia. Specyficzne potrzeby żywieniowe Ewolucyjne sposoby obrony przed pożarciem. Czy wosk jest dobrym pokarmem? Drewno jako pokarm. Trucizny roślinne. Tempo metaboliczne u różnych gatunków zwierząt. Magazynowanie energii w postaci glikogenu i tłuszczu. Wpływ stężenia tlenu na szybkość metabolizmu. Zmiany przystosowawcze do niskich stężeń tlenu. Metabolizm beztlenowy (glikoliza i inne szlaki metaboliczne).	1
T-A-4	Rola wody w organizmie zwierząt. Bilans wodny w różnych okresach życia i stanach fizjologicznych. Przystosowanie organizmu do magazynowania i oszczędzania wody. Temperatura otoczenia a gospodarka wodna organizmu. Mechanizm pragnienia. Typy narządów wydalniczych. Wodniczki tętniące. Protonefrydia i metanefrydia. Cewki Malpighiego. Nerki kręgowców.	1
T-A-5	Monitoring stanu zdrowia zwierząt i środowiska. Świadome i kierunkowe działanie modyfikujące czynniki środowiskowe najintensywniej oddziałujące na organizm zwierząt w danym ekosystemie. Inżynieria środowiskowa.	1
		5
wykłady
T-W-1	Zmiany przystosowawcze organizmu do życia w różnych warunkach środowiska. Środowiskowe modyfikacje czynności komórek (np. produkcji enzymów, przekazywania informacji genetycznej, reaktywności receptorów).	1
T-W-2	Adaptacyjne różnice w procesie pobierania tlenu i uwalniania dwutlenku węgla. Zwierzęta oddychające w wodzie, wentylacja skrzeli, wymiana gazowa a przepływ wody, przepływ przeciwprądowy. Rodzaje barwników oddechowych (hemocyjanina, hemerytryna, chlorokruoryna, hemoglobina). Wielkość i kształt krwinek czerwonych.	1
T-W-3	Krążenie występujące u kręgowców. Przestrzenie wodne organizmu a objętość krwi. Typy układów krążenia (smoczkouste, ryby, ryby dwudyszne, płazy, gady, ptaki i ssaki). Krążenie występujące u bezkręgowców. Wielkość serca kręgowców, częstotliwość skurczów serca i pojemność minutowa.	1
T-W-4	Istota termoregulacji zwierząt stałocieplnych. Mechanizmy termoregulacyjne u zwierząt zmiennocieplnych. Fizjologiczne skutki zmiany temperatury.Przyczyny śmierci cieplnej. Tolerancja na chłód i zamarzanie, odporność na zimno. Ekstremalne wartości temperatury: granice przeżywalności. Zwierzęta wytrzymałe na zamarzanie. Różnice geograficzne a adaptacja sezonowa. Aklimatyzacja termiczna a szybkość metabolizmu. Mechanizmy termoregulacyjne u noworodków różnych gatunków zwierząt (typ tyroksynowy, pośredni i noradrenalinowy noworodka). Hibernacja i estywacja.	1
T-W-5	Definicja trucizny, wchłanianie, metabolizm i wydalanie substancji toksycznych. Skutki działania wybranych substancji toksycznych (azotany i azotyny, związki siarki i fluoru, metale ciężkie, herbicydy, fungicydy, defolianty). Czynniki toksyczne pojawiające się w związku działalnością człowieka. Wpływ zanieczyszczeń i skażeń środowiska na organizm. Chemizacja rolnictwa a zdrowie i produkcyjność zwierząt. Działanie promieni nadfioletowych na organizm, ochronna rola powłoki ozonowej.	1
		5

Obciążenie pracą studenta - formy aktywności

KOD	Forma aktywności	Godziny
ćwiczenia audytoryjne
A-A-1	Udział studenta w ćwiczeniach audytoryjnych	5
A-A-2	Samodzielne przygotowanie studentów do ćwiczeń audytoryjnych.	5
A-A-3	Przygotowanie do zaliczenia ćwiczeń audytoryjnych.	4
A-A-4	Zaliczenie pisemne	1
		15
wykłady
A-W-1	Udział studenta w wykładach.	5
A-W-2	Samodzielne studiowanie tematyki wykładów.	5
A-W-3	Przygotowannie do zaliczenia treści z wykładów.	4
A-W-4	Pisemne zaliczenie ćwiczeń	1
		15

Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne

KOD	Metoda nauczania / narzędzie dydaktyczne
M-1	Wykład informacyjny prezentujący zagadnienia teoretyczne
M-2	Prezentacje multimedialne z wykorzystaniem komputera i rzutnika
M-3	Praca w grupach
M-4	Dyskusja dydaktyczna

Sposoby oceny

KOD	Sposób oceny
S-1	Ocena formująca: Ocena aktywności studentów na zajęciach.
S-2	Ocena podsumowująca: Pisemne zaliczenie ćwiczeń audytoryjnych
S-3	Ocena podsumowująca: Pisemne zaliczenie wykładów
S-4	Ocena formująca: Ocena za przygotowanie prezentacji multimedialnej oraz omówienia wybranego tematu zajęć audytoryjnych.

Zamierzone efekty kształcenia - wiedza

Zamierzone efekty kształcenia	Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	Cel przedmiotu	Treści programowe	Metody nauczania	Sposób oceny
BL_1A_BL-S-O4.1_W01 Student jest w stanie scharaktryzować i wytłumaczyć fizjologiczne mechanizmy podstawowych procesów życiowych u bezkręgowców i kręgowców	BL_1A_W05	P1A_W04, P1A_W05	C-1	T-A-1, T-A-2, T-A-3, T-A-4, T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4, T-W-5	M-1, M-2, M-3, M-4	S-1, S-2, S-3, S-4
BL_1A_BL-S-O4.1_W02 Student jest w stanie wskazać i objaśnić fizjologiczne przystosowania zwierząt do życia w róźnych warunkach środowiska przyrodniczego	BL_1A_W12	P1A_W01, P1A_W04, P1A_W05	C-1	T-A-1, T-A-2, T-A-3, T-A-4, T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4, T-W-5	M-1, M-2, M-3, M-4	S-1, S-2, S-3, S-4
BL_1A_BL-S-O4.1_W03 Student jest w stanie scharakteryzować wpływ czynników środowiska przyrodniczego na organizm	BL_1A_W14	P1A_W03, P1A_W05, P1A_W06, P1A_W08	C-1	T-A-1, T-A-2, T-A-3, T-A-4, T-A-5, T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4, T-W-5	M-1, M-2, M-3, M-4	S-1, S-2, S-3, S-4

Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności

Zamierzone efekty kształcenia	Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	Cel przedmiotu	Treści programowe	Metody nauczania	Sposób oceny
BL_1A_BL-S-O4.1_U01 Student potrafi wskazać różnice w czynności określonych narządów i układów i poszczególnych gatunków zwierząt. Student potrafi określić strategię zmian przystosowawczych organizmów do życia w różnych warunkach środowiska. Student umie omówić wpływ czynników środowiska zewnętrznego na organizm.	BL_1A_U07	P1A_U01, P1A_U04, P1A_U10	C-1	T-A-1, T-A-2, T-A-3, T-A-4, T-A-5, T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4, T-W-5	M-1, M-2, M-3, M-4	S-1, S-2, S-3, S-4
BL_1A_BL-S-O4.1_U02 Student rozumie podstawowe mechanizmy procesów determinujących funkcje życiowe.	BL_1A_U06	P1A_U01, P1A_U04, P1A_U06, P1A_U10, P1A_U11	C-1	T-A-1, T-A-2, T-A-3, T-A-4, T-A-5, T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4, T-W-5	M-1, M-2, M-3, M-4	S-1, S-2, S-3, S-4
BL_1A_BL-S-O4.1_U03 Student zna mechanizmy określające zależności zachodzące między organizmami a środowiskiem zewnętrznym.	BL_1A_U08	P1A_U03, P1A_U04, P1A_U06, P1A_U10, P1A_U11	C-1	—	M-1, M-2, M-3, M-4	S-1, S-2, S-3, S-4

Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne

Zamierzone efekty kształcenia	Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	Cel przedmiotu	Treści programowe	Metody nauczania	Sposób oceny
BL_1A_BL-S-O4.1_K01 Student przejawia aktywny udział i zdyscyplinowanie w pracy indywidualnej oraz grupowej.	BL_1A_K03	P1A_K02, P1A_K03, P1A_K06, P1A_K08	C-1	T-A-1, T-A-2, T-A-4, T-A-5, T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4, T-W-5	M-3, M-4	S-1
BL_1A_BL-S-O4.1_K02 Student ma otwartą i poszukującą postawę ogólnego i kierunkowego kształtowania i rozwijania własnej aktywności poznawczej w oparciu o różne naukowe źródła informacji.	BL_1A_K01, BL_1A_K05	P1A_K01, P1A_K04, P1A_K05, P1A_K07	C-1	T-A-1, T-A-2, T-A-3, T-A-4, T-A-5, T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4, T-W-5	M-3, M-4	S-1, S-4

Kryterium oceny - wiedza

Efekt kształcenia	Ocena	Kryterium oceny
BL_1A_BL-S-O4.1_W01 Student jest w stanie scharaktryzować i wytłumaczyć fizjologiczne mechanizmy podstawowych procesów życiowych u bezkręgowców i kręgowców	2,0	Student nie potrafi wymienić, scharakteryzować i wytłumaczyć fizjologiczne mechanizmy procesów życiowych u bezkręgowców i kręgowców
	3,0	Student potrafi tylko wymienić fizjologiczne mechanizmy procesów życiowych u bezkręgowców i kręgowców
	3,5	Student potrafi wymienic i krótko scharakteryzować wybrane fizjologiczne mechanizmy procesów życiowych u bezkręgowców i kręgowców
	4,0	Student w stopniu dobrym potrafi scharakteryzować i wytłumaczyć omawiane podczas zajęć fizjologiczne mechanizmy procesów życiowych u bezkręgowców i kręgowców
	4,5	Student potrafi scharakteryzować i wytlumaczyć prawie wszystkie omawiane podczas zajęć fizjologiczne mechanizmy procesów życiowych u bezkręgowców i kręgowców.
	5,0	Student w stopniu bardzo dobrym potrafi scharakteryzować i wytlumaczyć wszystkie omawiane podczas zajęć fizjologiczne mechanizmy procesów życiowych u bezkręgowców i kręgowców.
BL_1A_BL-S-O4.1_W02 Student jest w stanie wskazać i objaśnić fizjologiczne przystosowania zwierząt do życia w róźnych warunkach środowiska przyrodniczego	2,0	Student nie potrafi wskazać ani objaśnić omawianych na zajęciach fizjologicznych przystosowań zwierząt do życia w różnych warunkach środowiska
	3,0	Student potrafi wymienić tylko niektore z omawianych na zajęciach fizjologicznych przystosowań zwierząt do życia w różnych warunkach środowiska
	3,5	Student potrafi tylko wymienić omawiane na zajęciach fizjologiczne przystosowania zwierząt do życia w różnych warunkach środowiska
	4,0	Student w stopniu dobrym potrafi wskazać i objaśnić omawiane na zajęciach fizjologiczne przystosowania zwierząt do życia w różnych warunkach środowiska
	4,5	Student w stopniu bardzo dobrym potrafi wskazać i objaśnić prawie wszystkie omawiane na zajęciach fizjologiczne przystosowania zwierząt do życia w różnych warunkach środowiska
	5,0	Student w stopniu bardzo dobrym potrafi wskazać i objaśnić omawiane na zajęciach fizjologiczne przystosowania zwierząt do życia w różnych warunkach środowiska
BL_1A_BL-S-O4.1_W03 Student jest w stanie scharakteryzować wpływ czynników środowiska przyrodniczego na organizm	2,0	Student nie jest w stanie wymienić i scharakteryzować czynniki środowiska przyrodniczego na arganizm
	3,0	Student jest w stanie wymienić kilka czynnikow środowiska przyrodniczego, które mogą wpływać na organizm
	3,5	Student jest w stanie wymienić wpływ niektórych z omawianych na zajęciach czynnikow środowiska przyrodniczego na organizm
	4,0	Student w jest w stanie scharakteryzować wpływ wybranych z omawianych na zajęciach czynnikow środowiska przyrodniczego na organizm
	4,5	Student w stopniu dobrym jest w stanie scharakteryzować wpływ wszystkich omawianych na zajęciach czynnikow środowiska przyrodniczego na organizm
	5,0	Student w stopniu bardzo dobrym jest w stanie scharakteryzować wpływ wszystkich omawianych na zajęciach czynnikow środowiska przyrodniczego na organizm

Kryterium oceny - umiejętności

Efekt kształcenia	Ocena	Kryterium oceny
BL_1A_BL-S-O4.1_U01 Student potrafi wskazać różnice w czynności określonych narządów i układów i poszczególnych gatunków zwierząt. Student potrafi określić strategię zmian przystosowawczych organizmów do życia w różnych warunkach środowiska. Student umie omówić wpływ czynników środowiska zewnętrznego na organizm.	2,0	Student nie potrafi wskazać różnic w czynności określonych narządów i układów poszczegolnych gatunków zwierząt. Student nie potrafi okreslić zmian przystosowawczych organizmów do życia w różnych warunkach środowiska. Student nie potrafi omowić wpływu środowiska zewnętrznego na organizm.
	3,0	Student potrafi wskazać kilka różnic w czynności określonych narządów i układów poszczegolnych gatunków zwierząt.
	3,5	Student potrafi wskazać kilka różnic w czynności określonych narządów i układów poszczegolnych gatunków zwierząt. Student potrafi określić wybrane zmiany przystosowawcze organizmów do życia w różnych warunkach środowiska.
	4,0	Student potrafi w stopniu dobrym wskazać różnic w czynności określonych narządów i układów poszczegolnych gatunków zwierząt. Student potrafi określić zmian przystosowawczych organizmów do życia w różnych warunkach środowiska.
	4,5	Student potrafi wskazać różnic w czynności określonych narządów i układów poszczegolnych gatunków zwierząt. Student potrafi określić zmiany przystosowawczych organizmów do życia w różnych warunkach środowiska.
	5,0	Student potrafi w stopniu bardzo dobrym wskazać różnic w czynności określonych narządów i układów poszczegolnych gatunków zwierząt. Student bardzo dobrze potrafi określić zmiany przystosowawczych organizmów do życia w różnych warunkach środowiska. Student bardzo dobrze potrafi omówić wpływu środowiska zewnętrznego na organizm.
BL_1A_BL-S-O4.1_U02 Student rozumie podstawowe mechanizmy procesów determinujących funkcje życiowe.	2,0	Student nie rozumie i nie objaśnia podstawowych mechanizmów determinujących funkcje życiowe.
	3,0	Student rozumie wymagane minimum z omawianych na zajęciach podstawowych mechanizmów determinujących funkcje życiowe
	3,5	Student rozumie kilka z omawianych podczas zajęć podstawowych mechanizmów determinujących funkcje życiowe.
	4,0	Student w stopniu dobrym rozumie i objaśnia podstawowe mechanizmy determinujące funkcjie życiowe.
	4,5	Student rozumie i wyjaśnia prawie wszystkie z omawianych na zajeciach podstawowych mechanizmów determinujących funkcje życiowe.
	5,0	Student w stopniu bardzo dobrym rozumie i objasnia wszystkie omawiane na zajęciach podstawowe mechanizmy determinujące funkcje życiowe.
BL_1A_BL-S-O4.1_U03 Student zna mechanizmy określające zależności zachodzące między organizmami a środowiskiem zewnętrznym.	2,0	Student nie zna mechanizmów określających zależności zachodzące między organizmami a środowiskiem zewnętrznym.
	3,0	Student opanował i zna słabo z przedstwionych na zajęciach informacji na temat zależności zachodzących między orgaznizmami a środowiskiem zewnętrznym
	3,5	Student opanował i zna średnio z przedstwionych na zajęciach informacji na temat zależności zachodzących między orgaznizmami a środowiskiem zewnętrznym
	4,0	Student opanował i zna dobrze z przedstwionych na zajęciach informacji na temat zależności zachodzących między orgaznizmami a środowiskiem zewnętrznym
	4,5	Student opanował i zna prawie wszystkie z przedstwionych na zajęciach informacji na temat zależności zachodzących między orgaznizmami a środowiskiem zewnętrznym
	5,0	Student opanował i zna wszystkie z przedstwionych na zajęciach informacji na temat zależności zachodzących między orgaznizmami a środowiskiem zewnętrznym

Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne

Efekt kształcenia	Ocena	Kryterium oceny
BL_1A_BL-S-O4.1_K01 Student przejawia aktywny udział i zdyscyplinowanie w pracy indywidualnej oraz grupowej.	2,0	Student nie przejawia aktywnego udziału i zdyscyplinowania w pracy indywidualnej oraz grupowej.
	3,0	Student przejawia w stopniu dostatecznym aktywny udział i zdyscyplinowanie w pracy indywidualnej oraz grupowej.
	3,5	Student przejawia w wystarczający udział w pracy indywidualnej oraz grupowej.
	4,0	Student przejawia w stopniu dobrym aktywny udziałw pracy indywidualnej oraz grupowej.
	4,5	Student przejawia aktywny udział i zdyscyplinowanie w pracy indywidualnej oraz grupowej.
	5,0	Student przejawia w stopniu bardzo dobrym aktywny udział i zdyscyplinowanie w pracy indywidualnej oraz grupowej.
BL_1A_BL-S-O4.1_K02 Student ma otwartą i poszukującą postawę ogólnego i kierunkowego kształtowania i rozwijania własnej aktywności poznawczej w oparciu o różne naukowe źródła informacji.	2,0	Student nie ma otwartej i poszukującej postawy ogólnego i kierunkowego kształtowania i rozwijania własnej aktywności poznawczej w oparciu o różne naukowe źródła informacji.
	3,0	Student w stopniu dostatetcznym ma otwartą i poszukującą postawę ogólnego i kierunkowego kształtowania i rozwijania własnej aktywności poznawczej w oparciu o różne naukowe źródła informacji.
	3,5	Student w stopniu wystarczającym ma otwartą i poszukującą postawę ogólnego i kierunkowego kształtowania i rozwijania własnej aktywności poznawczej w oparciu o różne naukowe źródła informacji.
	4,0	Student w stopniu dobrym ma otwartą i poszukującą postawę ogólnego i kierunkowego kształtowania i rozwijania własnej aktywności poznawczej w oparciu o różne naukowe źródła informacji.
	4,5	Student ma otwartą i poszukującą postawę ogólnego i kierunkowego kształtowania i rozwijania własnej aktywności poznawczej w oparciu o różne naukowe źródła informacji.
	5,0	Student w stopniu bardzo dobrym ma otwartą i poszukującą postawę ogólnego i kierunkowego kształtowania i rozwijania własnej aktywności poznawczej w oparciu o różne naukowe źródła informacji.

Literatura podstawowa

Knut Schmidt- Nielsen, Fizjologia zwierząt. Adaptacja do środowiska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 1997, 4
Stanisław Kozłowski, Granice przystosowania, Wiedza Powszechna, Warszawa, 1986

Literatura dodatkowa

Pat Willmer, Graham Stone, Ian Johnstone, Enivoronmental physiology of animals, John Wiley And Sons, 2009, 2
Christopher D. Moyes, Patricia M. Schulte, Principles of animal physiology, Pearson/Benjamin Cummings, 2008

Treści programowe - ćwiczenia audytoryjne

KOD	Treść programowa	Godziny
T-A-1	Możliwości adaptacyjne organizmu do życia w skrajnych warunkach środowiska. Skutki przekraczania granic przystosowania. Konsekwencje przekraczania granic przystosowania. Przykłady przekraczania granic przystosowania.	1
T-A-2	Zwierzęta oddychające powietrzem, typy narządów oddechowych (skrzela, płuca, tchawki), rola skóry w oddychaniu. Zwierzęta nurkujące, ryby oddychające powietrzem, oddychanie zarodków i piskląt w jajach. Krzywe dysocjacji tlenu (wpływ temperatury, wpływ dwutlenku węgla i pH, wpływ fosforanów organicznych). Krzywa dysocjacji krwi płodowej. Wpływ wysokości n.p.m na krzywe dysocjacji tlenu. Transport dwutlenku węgla we krwi.	1
T-A-3	Trawienie wewnątrz i zewnątrzkomórkowe, trawienie enzymatyczne, trawienie symbiotyczne. Koprofagia. Specyficzne potrzeby żywieniowe Ewolucyjne sposoby obrony przed pożarciem. Czy wosk jest dobrym pokarmem? Drewno jako pokarm. Trucizny roślinne. Tempo metaboliczne u różnych gatunków zwierząt. Magazynowanie energii w postaci glikogenu i tłuszczu. Wpływ stężenia tlenu na szybkość metabolizmu. Zmiany przystosowawcze do niskich stężeń tlenu. Metabolizm beztlenowy (glikoliza i inne szlaki metaboliczne).	1
T-A-4	Rola wody w organizmie zwierząt. Bilans wodny w różnych okresach życia i stanach fizjologicznych. Przystosowanie organizmu do magazynowania i oszczędzania wody. Temperatura otoczenia a gospodarka wodna organizmu. Mechanizm pragnienia. Typy narządów wydalniczych. Wodniczki tętniące. Protonefrydia i metanefrydia. Cewki Malpighiego. Nerki kręgowców.	1
T-A-5	Monitoring stanu zdrowia zwierząt i środowiska. Świadome i kierunkowe działanie modyfikujące czynniki środowiskowe najintensywniej oddziałujące na organizm zwierząt w danym ekosystemie. Inżynieria środowiskowa.	1
		5

Treści programowe - wykłady

KOD	Treść programowa	Godziny
T-W-1	Zmiany przystosowawcze organizmu do życia w różnych warunkach środowiska. Środowiskowe modyfikacje czynności komórek (np. produkcji enzymów, przekazywania informacji genetycznej, reaktywności receptorów).	1
T-W-2	Adaptacyjne różnice w procesie pobierania tlenu i uwalniania dwutlenku węgla. Zwierzęta oddychające w wodzie, wentylacja skrzeli, wymiana gazowa a przepływ wody, przepływ przeciwprądowy. Rodzaje barwników oddechowych (hemocyjanina, hemerytryna, chlorokruoryna, hemoglobina). Wielkość i kształt krwinek czerwonych.	1
T-W-3	Krążenie występujące u kręgowców. Przestrzenie wodne organizmu a objętość krwi. Typy układów krążenia (smoczkouste, ryby, ryby dwudyszne, płazy, gady, ptaki i ssaki). Krążenie występujące u bezkręgowców. Wielkość serca kręgowców, częstotliwość skurczów serca i pojemność minutowa.	1
T-W-4	Istota termoregulacji zwierząt stałocieplnych. Mechanizmy termoregulacyjne u zwierząt zmiennocieplnych. Fizjologiczne skutki zmiany temperatury.Przyczyny śmierci cieplnej. Tolerancja na chłód i zamarzanie, odporność na zimno. Ekstremalne wartości temperatury: granice przeżywalności. Zwierzęta wytrzymałe na zamarzanie. Różnice geograficzne a adaptacja sezonowa. Aklimatyzacja termiczna a szybkość metabolizmu. Mechanizmy termoregulacyjne u noworodków różnych gatunków zwierząt (typ tyroksynowy, pośredni i noradrenalinowy noworodka). Hibernacja i estywacja.	1
T-W-5	Definicja trucizny, wchłanianie, metabolizm i wydalanie substancji toksycznych. Skutki działania wybranych substancji toksycznych (azotany i azotyny, związki siarki i fluoru, metale ciężkie, herbicydy, fungicydy, defolianty). Czynniki toksyczne pojawiające się w związku działalnością człowieka. Wpływ zanieczyszczeń i skażeń środowiska na organizm. Chemizacja rolnictwa a zdrowie i produkcyjność zwierząt. Działanie promieni nadfioletowych na organizm, ochronna rola powłoki ozonowej.	1
		5

Formy aktywności - ćwiczenia audytoryjne

KOD	Forma aktywności	Godziny
A-A-1	Udział studenta w ćwiczeniach audytoryjnych	5
A-A-2	Samodzielne przygotowanie studentów do ćwiczeń audytoryjnych.	5
A-A-3	Przygotowanie do zaliczenia ćwiczeń audytoryjnych.	4
A-A-4	Zaliczenie pisemne	1
		15

(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Formy aktywności - wykłady

KOD	Forma aktywności	Godziny
A-W-1	Udział studenta w wykładach.	5
A-W-2	Samodzielne studiowanie tematyki wykładów.	5
A-W-3	Przygotowannie do zaliczenia treści z wykładów.	4
A-W-4	Pisemne zaliczenie ćwiczeń	1
		15

(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Pole	KOD	Znaczenie kodu
Zamierzone efekty kształcenia	BL_1A_BL-S-O4.1_W01	Student jest w stanie scharaktryzować i wytłumaczyć fizjologiczne mechanizmy podstawowych procesów życiowych u bezkręgowców i kręgowców
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	BL_1A_W05	nazywa i opisuje mechanizmy podstawowych procesów życiowych organizmów na różnym poziomie organizacji
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	P1A_W04	ma wiedzę w zakresie najważniejszych problemów z zakresu dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów oraz zna ich powiązania z innymi dyscyplinami przyrodniczymi
	P1A_W05	ma wiedzę w zakresie podstawowych kategorii pojęciowych i terminologii przyrodniczej oraz ma znajomość rozwoju dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów i stosowanych w nich metod badawczych
Cel przedmiotu	C-1	Zapoznanie studentów z adaptacyjnymi zmianami czynności narzadów i układów organizmów do życia w różnych warunkach środowiska. Przedstawienie studentom wpływu czynników środowiska zewnętrznego na organizmy żywe. Przedstawienie studentom zależności między przebiegiem procesów życiowych organizmów a zmianami zachodzącymi w środowisku zewnetrznym.
Treści programowe	T-A-1	Możliwości adaptacyjne organizmu do życia w skrajnych warunkach środowiska. Skutki przekraczania granic przystosowania. Konsekwencje przekraczania granic przystosowania. Przykłady przekraczania granic przystosowania.
	T-A-2	Zwierzęta oddychające powietrzem, typy narządów oddechowych (skrzela, płuca, tchawki), rola skóry w oddychaniu. Zwierzęta nurkujące, ryby oddychające powietrzem, oddychanie zarodków i piskląt w jajach. Krzywe dysocjacji tlenu (wpływ temperatury, wpływ dwutlenku węgla i pH, wpływ fosforanów organicznych). Krzywa dysocjacji krwi płodowej. Wpływ wysokości n.p.m na krzywe dysocjacji tlenu. Transport dwutlenku węgla we krwi.
	T-A-3	Trawienie wewnątrz i zewnątrzkomórkowe, trawienie enzymatyczne, trawienie symbiotyczne. Koprofagia. Specyficzne potrzeby żywieniowe Ewolucyjne sposoby obrony przed pożarciem. Czy wosk jest dobrym pokarmem? Drewno jako pokarm. Trucizny roślinne. Tempo metaboliczne u różnych gatunków zwierząt. Magazynowanie energii w postaci glikogenu i tłuszczu. Wpływ stężenia tlenu na szybkość metabolizmu. Zmiany przystosowawcze do niskich stężeń tlenu. Metabolizm beztlenowy (glikoliza i inne szlaki metaboliczne).
	T-A-4	Rola wody w organizmie zwierząt. Bilans wodny w różnych okresach życia i stanach fizjologicznych. Przystosowanie organizmu do magazynowania i oszczędzania wody. Temperatura otoczenia a gospodarka wodna organizmu. Mechanizm pragnienia. Typy narządów wydalniczych. Wodniczki tętniące. Protonefrydia i metanefrydia. Cewki Malpighiego. Nerki kręgowców.
	T-W-1	Zmiany przystosowawcze organizmu do życia w różnych warunkach środowiska. Środowiskowe modyfikacje czynności komórek (np. produkcji enzymów, przekazywania informacji genetycznej, reaktywności receptorów).
	T-W-2	Adaptacyjne różnice w procesie pobierania tlenu i uwalniania dwutlenku węgla. Zwierzęta oddychające w wodzie, wentylacja skrzeli, wymiana gazowa a przepływ wody, przepływ przeciwprądowy. Rodzaje barwników oddechowych (hemocyjanina, hemerytryna, chlorokruoryna, hemoglobina). Wielkość i kształt krwinek czerwonych.
	T-W-3	Krążenie występujące u kręgowców. Przestrzenie wodne organizmu a objętość krwi. Typy układów krążenia (smoczkouste, ryby, ryby dwudyszne, płazy, gady, ptaki i ssaki). Krążenie występujące u bezkręgowców. Wielkość serca kręgowców, częstotliwość skurczów serca i pojemność minutowa.
	T-W-4	Istota termoregulacji zwierząt stałocieplnych. Mechanizmy termoregulacyjne u zwierząt zmiennocieplnych. Fizjologiczne skutki zmiany temperatury.Przyczyny śmierci cieplnej. Tolerancja na chłód i zamarzanie, odporność na zimno. Ekstremalne wartości temperatury: granice przeżywalności. Zwierzęta wytrzymałe na zamarzanie. Różnice geograficzne a adaptacja sezonowa. Aklimatyzacja termiczna a szybkość metabolizmu. Mechanizmy termoregulacyjne u noworodków różnych gatunków zwierząt (typ tyroksynowy, pośredni i noradrenalinowy noworodka). Hibernacja i estywacja.
	T-W-5	Definicja trucizny, wchłanianie, metabolizm i wydalanie substancji toksycznych. Skutki działania wybranych substancji toksycznych (azotany i azotyny, związki siarki i fluoru, metale ciężkie, herbicydy, fungicydy, defolianty). Czynniki toksyczne pojawiające się w związku działalnością człowieka. Wpływ zanieczyszczeń i skażeń środowiska na organizm. Chemizacja rolnictwa a zdrowie i produkcyjność zwierząt. Działanie promieni nadfioletowych na organizm, ochronna rola powłoki ozonowej.
Metody nauczania	M-1	Wykład informacyjny prezentujący zagadnienia teoretyczne
	M-2	Prezentacje multimedialne z wykorzystaniem komputera i rzutnika
	M-3	Praca w grupach
	M-4	Dyskusja dydaktyczna
Sposób oceny	S-1	Ocena formująca: Ocena aktywności studentów na zajęciach.
	S-2	Ocena podsumowująca: Pisemne zaliczenie ćwiczeń audytoryjnych
	S-3	Ocena podsumowująca: Pisemne zaliczenie wykładów
	S-4	Ocena formująca: Ocena za przygotowanie prezentacji multimedialnej oraz omówienia wybranego tematu zajęć audytoryjnych.
Kryteria oceny	Ocena	Kryterium oceny
	2,0	Student nie potrafi wymienić, scharakteryzować i wytłumaczyć fizjologiczne mechanizmy procesów życiowych u bezkręgowców i kręgowców
	3,0	Student potrafi tylko wymienić fizjologiczne mechanizmy procesów życiowych u bezkręgowców i kręgowców
	3,5	Student potrafi wymienic i krótko scharakteryzować wybrane fizjologiczne mechanizmy procesów życiowych u bezkręgowców i kręgowców
	4,0	Student w stopniu dobrym potrafi scharakteryzować i wytłumaczyć omawiane podczas zajęć fizjologiczne mechanizmy procesów życiowych u bezkręgowców i kręgowców
	4,5	Student potrafi scharakteryzować i wytlumaczyć prawie wszystkie omawiane podczas zajęć fizjologiczne mechanizmy procesów życiowych u bezkręgowców i kręgowców.
	5,0	Student w stopniu bardzo dobrym potrafi scharakteryzować i wytlumaczyć wszystkie omawiane podczas zajęć fizjologiczne mechanizmy procesów życiowych u bezkręgowców i kręgowców.

Pole	KOD	Znaczenie kodu
Zamierzone efekty kształcenia	BL_1A_BL-S-O4.1_W02	Student jest w stanie wskazać i objaśnić fizjologiczne przystosowania zwierząt do życia w róźnych warunkach środowiska przyrodniczego
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	BL_1A_W12	ma znajomość anatomicznych i fizjologicznych przystosowań organizmów żywych lub biocenoz do środowiska przyrodniczego
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	P1A_W01	rozumie podstawowe zjawiska i procesy przyrodnicze
	P1A_W04	ma wiedzę w zakresie najważniejszych problemów z zakresu dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów oraz zna ich powiązania z innymi dyscyplinami przyrodniczymi
	P1A_W05	ma wiedzę w zakresie podstawowych kategorii pojęciowych i terminologii przyrodniczej oraz ma znajomość rozwoju dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów i stosowanych w nich metod badawczych
Cel przedmiotu	C-1	Zapoznanie studentów z adaptacyjnymi zmianami czynności narzadów i układów organizmów do życia w różnych warunkach środowiska. Przedstawienie studentom wpływu czynników środowiska zewnętrznego na organizmy żywe. Przedstawienie studentom zależności między przebiegiem procesów życiowych organizmów a zmianami zachodzącymi w środowisku zewnetrznym.
Treści programowe	T-A-1	Możliwości adaptacyjne organizmu do życia w skrajnych warunkach środowiska. Skutki przekraczania granic przystosowania. Konsekwencje przekraczania granic przystosowania. Przykłady przekraczania granic przystosowania.
	T-A-2	Zwierzęta oddychające powietrzem, typy narządów oddechowych (skrzela, płuca, tchawki), rola skóry w oddychaniu. Zwierzęta nurkujące, ryby oddychające powietrzem, oddychanie zarodków i piskląt w jajach. Krzywe dysocjacji tlenu (wpływ temperatury, wpływ dwutlenku węgla i pH, wpływ fosforanów organicznych). Krzywa dysocjacji krwi płodowej. Wpływ wysokości n.p.m na krzywe dysocjacji tlenu. Transport dwutlenku węgla we krwi.
	T-A-3	Trawienie wewnątrz i zewnątrzkomórkowe, trawienie enzymatyczne, trawienie symbiotyczne. Koprofagia. Specyficzne potrzeby żywieniowe Ewolucyjne sposoby obrony przed pożarciem. Czy wosk jest dobrym pokarmem? Drewno jako pokarm. Trucizny roślinne. Tempo metaboliczne u różnych gatunków zwierząt. Magazynowanie energii w postaci glikogenu i tłuszczu. Wpływ stężenia tlenu na szybkość metabolizmu. Zmiany przystosowawcze do niskich stężeń tlenu. Metabolizm beztlenowy (glikoliza i inne szlaki metaboliczne).
	T-A-4	Rola wody w organizmie zwierząt. Bilans wodny w różnych okresach życia i stanach fizjologicznych. Przystosowanie organizmu do magazynowania i oszczędzania wody. Temperatura otoczenia a gospodarka wodna organizmu. Mechanizm pragnienia. Typy narządów wydalniczych. Wodniczki tętniące. Protonefrydia i metanefrydia. Cewki Malpighiego. Nerki kręgowców.
	T-W-1	Zmiany przystosowawcze organizmu do życia w różnych warunkach środowiska. Środowiskowe modyfikacje czynności komórek (np. produkcji enzymów, przekazywania informacji genetycznej, reaktywności receptorów).
	T-W-2	Adaptacyjne różnice w procesie pobierania tlenu i uwalniania dwutlenku węgla. Zwierzęta oddychające w wodzie, wentylacja skrzeli, wymiana gazowa a przepływ wody, przepływ przeciwprądowy. Rodzaje barwników oddechowych (hemocyjanina, hemerytryna, chlorokruoryna, hemoglobina). Wielkość i kształt krwinek czerwonych.
	T-W-3	Krążenie występujące u kręgowców. Przestrzenie wodne organizmu a objętość krwi. Typy układów krążenia (smoczkouste, ryby, ryby dwudyszne, płazy, gady, ptaki i ssaki). Krążenie występujące u bezkręgowców. Wielkość serca kręgowców, częstotliwość skurczów serca i pojemność minutowa.
	T-W-4	Istota termoregulacji zwierząt stałocieplnych. Mechanizmy termoregulacyjne u zwierząt zmiennocieplnych. Fizjologiczne skutki zmiany temperatury.Przyczyny śmierci cieplnej. Tolerancja na chłód i zamarzanie, odporność na zimno. Ekstremalne wartości temperatury: granice przeżywalności. Zwierzęta wytrzymałe na zamarzanie. Różnice geograficzne a adaptacja sezonowa. Aklimatyzacja termiczna a szybkość metabolizmu. Mechanizmy termoregulacyjne u noworodków różnych gatunków zwierząt (typ tyroksynowy, pośredni i noradrenalinowy noworodka). Hibernacja i estywacja.
	T-W-5	Definicja trucizny, wchłanianie, metabolizm i wydalanie substancji toksycznych. Skutki działania wybranych substancji toksycznych (azotany i azotyny, związki siarki i fluoru, metale ciężkie, herbicydy, fungicydy, defolianty). Czynniki toksyczne pojawiające się w związku działalnością człowieka. Wpływ zanieczyszczeń i skażeń środowiska na organizm. Chemizacja rolnictwa a zdrowie i produkcyjność zwierząt. Działanie promieni nadfioletowych na organizm, ochronna rola powłoki ozonowej.
Metody nauczania	M-1	Wykład informacyjny prezentujący zagadnienia teoretyczne
	M-2	Prezentacje multimedialne z wykorzystaniem komputera i rzutnika
	M-3	Praca w grupach
	M-4	Dyskusja dydaktyczna
Sposób oceny	S-1	Ocena formująca: Ocena aktywności studentów na zajęciach.
	S-2	Ocena podsumowująca: Pisemne zaliczenie ćwiczeń audytoryjnych
	S-3	Ocena podsumowująca: Pisemne zaliczenie wykładów
	S-4	Ocena formująca: Ocena za przygotowanie prezentacji multimedialnej oraz omówienia wybranego tematu zajęć audytoryjnych.
Kryteria oceny	Ocena	Kryterium oceny
	2,0	Student nie potrafi wskazać ani objaśnić omawianych na zajęciach fizjologicznych przystosowań zwierząt do życia w różnych warunkach środowiska
	3,0	Student potrafi wymienić tylko niektore z omawianych na zajęciach fizjologicznych przystosowań zwierząt do życia w różnych warunkach środowiska
	3,5	Student potrafi tylko wymienić omawiane na zajęciach fizjologiczne przystosowania zwierząt do życia w różnych warunkach środowiska
	4,0	Student w stopniu dobrym potrafi wskazać i objaśnić omawiane na zajęciach fizjologiczne przystosowania zwierząt do życia w różnych warunkach środowiska
	4,5	Student w stopniu bardzo dobrym potrafi wskazać i objaśnić prawie wszystkie omawiane na zajęciach fizjologiczne przystosowania zwierząt do życia w różnych warunkach środowiska
	5,0	Student w stopniu bardzo dobrym potrafi wskazać i objaśnić omawiane na zajęciach fizjologiczne przystosowania zwierząt do życia w różnych warunkach środowiska

Pole	KOD	Znaczenie kodu
Zamierzone efekty kształcenia	BL_1A_BL-S-O4.1_W03	Student jest w stanie scharakteryzować wpływ czynników środowiska przyrodniczego na organizm
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	BL_1A_W14	zna powiązania między organizmami żywymi a środowiskiem biotycznym i abiotycznym
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	P1A_W03	ma wiedzę z zakresu matematyki, fizyki i chemii niezbędną dla zrozumienia podstawowych procesów i zjawisk przyrodniczych
	P1A_W05	ma wiedzę w zakresie podstawowych kategorii pojęciowych i terminologii przyrodniczej oraz ma znajomość rozwoju dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów i stosowanych w nich metod badawczych
	P1A_W06	ma wiedzę w zakresie statystyki i informatyki na poziomie pozwalającym na opisywanie i interpretowanie zjawisk przyrodniczych
	P1A_W08	rozumie związki między osiągnięciami wybranej dziedziny nauki i dyscypliny nauk przyrodniczych a możliwościami ich wykorzystania w życiu społeczno-gospodarczym z uwzględnieniem zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej
Cel przedmiotu	C-1	Zapoznanie studentów z adaptacyjnymi zmianami czynności narzadów i układów organizmów do życia w różnych warunkach środowiska. Przedstawienie studentom wpływu czynników środowiska zewnętrznego na organizmy żywe. Przedstawienie studentom zależności między przebiegiem procesów życiowych organizmów a zmianami zachodzącymi w środowisku zewnetrznym.
Treści programowe	T-A-1	Możliwości adaptacyjne organizmu do życia w skrajnych warunkach środowiska. Skutki przekraczania granic przystosowania. Konsekwencje przekraczania granic przystosowania. Przykłady przekraczania granic przystosowania.
	T-A-2	Zwierzęta oddychające powietrzem, typy narządów oddechowych (skrzela, płuca, tchawki), rola skóry w oddychaniu. Zwierzęta nurkujące, ryby oddychające powietrzem, oddychanie zarodków i piskląt w jajach. Krzywe dysocjacji tlenu (wpływ temperatury, wpływ dwutlenku węgla i pH, wpływ fosforanów organicznych). Krzywa dysocjacji krwi płodowej. Wpływ wysokości n.p.m na krzywe dysocjacji tlenu. Transport dwutlenku węgla we krwi.
	T-A-3	Trawienie wewnątrz i zewnątrzkomórkowe, trawienie enzymatyczne, trawienie symbiotyczne. Koprofagia. Specyficzne potrzeby żywieniowe Ewolucyjne sposoby obrony przed pożarciem. Czy wosk jest dobrym pokarmem? Drewno jako pokarm. Trucizny roślinne. Tempo metaboliczne u różnych gatunków zwierząt. Magazynowanie energii w postaci glikogenu i tłuszczu. Wpływ stężenia tlenu na szybkość metabolizmu. Zmiany przystosowawcze do niskich stężeń tlenu. Metabolizm beztlenowy (glikoliza i inne szlaki metaboliczne).
	T-A-4	Rola wody w organizmie zwierząt. Bilans wodny w różnych okresach życia i stanach fizjologicznych. Przystosowanie organizmu do magazynowania i oszczędzania wody. Temperatura otoczenia a gospodarka wodna organizmu. Mechanizm pragnienia. Typy narządów wydalniczych. Wodniczki tętniące. Protonefrydia i metanefrydia. Cewki Malpighiego. Nerki kręgowców.
	T-A-5	Monitoring stanu zdrowia zwierząt i środowiska. Świadome i kierunkowe działanie modyfikujące czynniki środowiskowe najintensywniej oddziałujące na organizm zwierząt w danym ekosystemie. Inżynieria środowiskowa.
	T-W-1	Zmiany przystosowawcze organizmu do życia w różnych warunkach środowiska. Środowiskowe modyfikacje czynności komórek (np. produkcji enzymów, przekazywania informacji genetycznej, reaktywności receptorów).
	T-W-2	Adaptacyjne różnice w procesie pobierania tlenu i uwalniania dwutlenku węgla. Zwierzęta oddychające w wodzie, wentylacja skrzeli, wymiana gazowa a przepływ wody, przepływ przeciwprądowy. Rodzaje barwników oddechowych (hemocyjanina, hemerytryna, chlorokruoryna, hemoglobina). Wielkość i kształt krwinek czerwonych.
	T-W-3	Krążenie występujące u kręgowców. Przestrzenie wodne organizmu a objętość krwi. Typy układów krążenia (smoczkouste, ryby, ryby dwudyszne, płazy, gady, ptaki i ssaki). Krążenie występujące u bezkręgowców. Wielkość serca kręgowców, częstotliwość skurczów serca i pojemność minutowa.
	T-W-4	Istota termoregulacji zwierząt stałocieplnych. Mechanizmy termoregulacyjne u zwierząt zmiennocieplnych. Fizjologiczne skutki zmiany temperatury.Przyczyny śmierci cieplnej. Tolerancja na chłód i zamarzanie, odporność na zimno. Ekstremalne wartości temperatury: granice przeżywalności. Zwierzęta wytrzymałe na zamarzanie. Różnice geograficzne a adaptacja sezonowa. Aklimatyzacja termiczna a szybkość metabolizmu. Mechanizmy termoregulacyjne u noworodków różnych gatunków zwierząt (typ tyroksynowy, pośredni i noradrenalinowy noworodka). Hibernacja i estywacja.
	T-W-5	Definicja trucizny, wchłanianie, metabolizm i wydalanie substancji toksycznych. Skutki działania wybranych substancji toksycznych (azotany i azotyny, związki siarki i fluoru, metale ciężkie, herbicydy, fungicydy, defolianty). Czynniki toksyczne pojawiające się w związku działalnością człowieka. Wpływ zanieczyszczeń i skażeń środowiska na organizm. Chemizacja rolnictwa a zdrowie i produkcyjność zwierząt. Działanie promieni nadfioletowych na organizm, ochronna rola powłoki ozonowej.
Metody nauczania	M-1	Wykład informacyjny prezentujący zagadnienia teoretyczne
	M-2	Prezentacje multimedialne z wykorzystaniem komputera i rzutnika
	M-3	Praca w grupach
	M-4	Dyskusja dydaktyczna
Sposób oceny	S-1	Ocena formująca: Ocena aktywności studentów na zajęciach.
	S-2	Ocena podsumowująca: Pisemne zaliczenie ćwiczeń audytoryjnych
	S-3	Ocena podsumowująca: Pisemne zaliczenie wykładów
	S-4	Ocena formująca: Ocena za przygotowanie prezentacji multimedialnej oraz omówienia wybranego tematu zajęć audytoryjnych.
Kryteria oceny	Ocena	Kryterium oceny
	2,0	Student nie jest w stanie wymienić i scharakteryzować czynniki środowiska przyrodniczego na arganizm
	3,0	Student jest w stanie wymienić kilka czynnikow środowiska przyrodniczego, które mogą wpływać na organizm
	3,5	Student jest w stanie wymienić wpływ niektórych z omawianych na zajęciach czynnikow środowiska przyrodniczego na organizm
	4,0	Student w jest w stanie scharakteryzować wpływ wybranych z omawianych na zajęciach czynnikow środowiska przyrodniczego na organizm
	4,5	Student w stopniu dobrym jest w stanie scharakteryzować wpływ wszystkich omawianych na zajęciach czynnikow środowiska przyrodniczego na organizm
	5,0	Student w stopniu bardzo dobrym jest w stanie scharakteryzować wpływ wszystkich omawianych na zajęciach czynnikow środowiska przyrodniczego na organizm

Pole	KOD	Znaczenie kodu
Zamierzone efekty kształcenia	BL_1A_BL-S-O4.1_U01	Student potrafi wskazać różnice w czynności określonych narządów i układów i poszczególnych gatunków zwierząt. Student potrafi określić strategię zmian przystosowawczych organizmów do życia w różnych warunkach środowiska. Student umie omówić wpływ czynników środowiska zewnętrznego na organizm.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	BL_1A_U07	umie omówić budowę, położenie i funkcje poszczególnych tkanek, narządów, układów oraz stanów aktywności i spoczynku organizmów żywych; potrafi wskazać wpływ czynników środowiskowych na przebieg wszelkich procesów w organizmach żywych; określić strategię zmian przystosowawczych; umie przygotować preparaty histologiczne, rozpoznawać poszczególne tkanki, właściwie opisując i interpretując preparat mikroskopowy;
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	P1A_U01	stosuje podstawowe techniki i narzędzia badawcze w zakresie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów
	P1A_U04	wykonuje zlecone proste zadania badawcze lub ekspertyzy pod kierunkiem opiekuna naukowego
	P1A_U10	posiada umiejętność wystąpień ustnych w języku polskim i języku obcym, dotyczących zagadnień szczegółowych z zakresu dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów
Cel przedmiotu	C-1	Zapoznanie studentów z adaptacyjnymi zmianami czynności narzadów i układów organizmów do życia w różnych warunkach środowiska. Przedstawienie studentom wpływu czynników środowiska zewnętrznego na organizmy żywe. Przedstawienie studentom zależności między przebiegiem procesów życiowych organizmów a zmianami zachodzącymi w środowisku zewnetrznym.
Treści programowe	T-A-1	Możliwości adaptacyjne organizmu do życia w skrajnych warunkach środowiska. Skutki przekraczania granic przystosowania. Konsekwencje przekraczania granic przystosowania. Przykłady przekraczania granic przystosowania.
	T-A-2	Zwierzęta oddychające powietrzem, typy narządów oddechowych (skrzela, płuca, tchawki), rola skóry w oddychaniu. Zwierzęta nurkujące, ryby oddychające powietrzem, oddychanie zarodków i piskląt w jajach. Krzywe dysocjacji tlenu (wpływ temperatury, wpływ dwutlenku węgla i pH, wpływ fosforanów organicznych). Krzywa dysocjacji krwi płodowej. Wpływ wysokości n.p.m na krzywe dysocjacji tlenu. Transport dwutlenku węgla we krwi.
	T-A-3	Trawienie wewnątrz i zewnątrzkomórkowe, trawienie enzymatyczne, trawienie symbiotyczne. Koprofagia. Specyficzne potrzeby żywieniowe Ewolucyjne sposoby obrony przed pożarciem. Czy wosk jest dobrym pokarmem? Drewno jako pokarm. Trucizny roślinne. Tempo metaboliczne u różnych gatunków zwierząt. Magazynowanie energii w postaci glikogenu i tłuszczu. Wpływ stężenia tlenu na szybkość metabolizmu. Zmiany przystosowawcze do niskich stężeń tlenu. Metabolizm beztlenowy (glikoliza i inne szlaki metaboliczne).
	T-A-4	Rola wody w organizmie zwierząt. Bilans wodny w różnych okresach życia i stanach fizjologicznych. Przystosowanie organizmu do magazynowania i oszczędzania wody. Temperatura otoczenia a gospodarka wodna organizmu. Mechanizm pragnienia. Typy narządów wydalniczych. Wodniczki tętniące. Protonefrydia i metanefrydia. Cewki Malpighiego. Nerki kręgowców.
	T-A-5	Monitoring stanu zdrowia zwierząt i środowiska. Świadome i kierunkowe działanie modyfikujące czynniki środowiskowe najintensywniej oddziałujące na organizm zwierząt w danym ekosystemie. Inżynieria środowiskowa.
	T-W-1	Zmiany przystosowawcze organizmu do życia w różnych warunkach środowiska. Środowiskowe modyfikacje czynności komórek (np. produkcji enzymów, przekazywania informacji genetycznej, reaktywności receptorów).
	T-W-2	Adaptacyjne różnice w procesie pobierania tlenu i uwalniania dwutlenku węgla. Zwierzęta oddychające w wodzie, wentylacja skrzeli, wymiana gazowa a przepływ wody, przepływ przeciwprądowy. Rodzaje barwników oddechowych (hemocyjanina, hemerytryna, chlorokruoryna, hemoglobina). Wielkość i kształt krwinek czerwonych.
	T-W-3	Krążenie występujące u kręgowców. Przestrzenie wodne organizmu a objętość krwi. Typy układów krążenia (smoczkouste, ryby, ryby dwudyszne, płazy, gady, ptaki i ssaki). Krążenie występujące u bezkręgowców. Wielkość serca kręgowców, częstotliwość skurczów serca i pojemność minutowa.
	T-W-4	Istota termoregulacji zwierząt stałocieplnych. Mechanizmy termoregulacyjne u zwierząt zmiennocieplnych. Fizjologiczne skutki zmiany temperatury.Przyczyny śmierci cieplnej. Tolerancja na chłód i zamarzanie, odporność na zimno. Ekstremalne wartości temperatury: granice przeżywalności. Zwierzęta wytrzymałe na zamarzanie. Różnice geograficzne a adaptacja sezonowa. Aklimatyzacja termiczna a szybkość metabolizmu. Mechanizmy termoregulacyjne u noworodków różnych gatunków zwierząt (typ tyroksynowy, pośredni i noradrenalinowy noworodka). Hibernacja i estywacja.
	T-W-5	Definicja trucizny, wchłanianie, metabolizm i wydalanie substancji toksycznych. Skutki działania wybranych substancji toksycznych (azotany i azotyny, związki siarki i fluoru, metale ciężkie, herbicydy, fungicydy, defolianty). Czynniki toksyczne pojawiające się w związku działalnością człowieka. Wpływ zanieczyszczeń i skażeń środowiska na organizm. Chemizacja rolnictwa a zdrowie i produkcyjność zwierząt. Działanie promieni nadfioletowych na organizm, ochronna rola powłoki ozonowej.
Metody nauczania	M-1	Wykład informacyjny prezentujący zagadnienia teoretyczne
	M-2	Prezentacje multimedialne z wykorzystaniem komputera i rzutnika
	M-3	Praca w grupach
	M-4	Dyskusja dydaktyczna
Sposób oceny	S-1	Ocena formująca: Ocena aktywności studentów na zajęciach.
	S-2	Ocena podsumowująca: Pisemne zaliczenie ćwiczeń audytoryjnych
	S-3	Ocena podsumowująca: Pisemne zaliczenie wykładów
	S-4	Ocena formująca: Ocena za przygotowanie prezentacji multimedialnej oraz omówienia wybranego tematu zajęć audytoryjnych.
Kryteria oceny	Ocena	Kryterium oceny
	2,0	Student nie potrafi wskazać różnic w czynności określonych narządów i układów poszczegolnych gatunków zwierząt. Student nie potrafi okreslić zmian przystosowawczych organizmów do życia w różnych warunkach środowiska. Student nie potrafi omowić wpływu środowiska zewnętrznego na organizm.
	3,0	Student potrafi wskazać kilka różnic w czynności określonych narządów i układów poszczegolnych gatunków zwierząt.
	3,5	Student potrafi wskazać kilka różnic w czynności określonych narządów i układów poszczegolnych gatunków zwierząt. Student potrafi określić wybrane zmiany przystosowawcze organizmów do życia w różnych warunkach środowiska.
	4,0	Student potrafi w stopniu dobrym wskazać różnic w czynności określonych narządów i układów poszczegolnych gatunków zwierząt. Student potrafi określić zmian przystosowawczych organizmów do życia w różnych warunkach środowiska.
	4,5	Student potrafi wskazać różnic w czynności określonych narządów i układów poszczegolnych gatunków zwierząt. Student potrafi określić zmiany przystosowawczych organizmów do życia w różnych warunkach środowiska.
	5,0	Student potrafi w stopniu bardzo dobrym wskazać różnic w czynności określonych narządów i układów poszczegolnych gatunków zwierząt. Student bardzo dobrze potrafi określić zmiany przystosowawczych organizmów do życia w różnych warunkach środowiska. Student bardzo dobrze potrafi omówić wpływu środowiska zewnętrznego na organizm.

Pole	KOD	Znaczenie kodu
Zamierzone efekty kształcenia	BL_1A_BL-S-O4.1_U02	Student rozumie podstawowe mechanizmy procesów determinujących funkcje życiowe.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	BL_1A_U06	posiada umiejętność rozumienia mechanizmów determinujących funkcje życiowe, ontogenezę; potrafi posługiwać się podstawowymi narzędziami biologii molekularnej, inżynierii genetycznej, potrafi określić obszary, w których wykorzystuje się techniki molekularne; potrafi przeprowadzić proste analizy molekularne pod opieką prowadzącego; posiada umiejętności analizy i interpretacji wyników;
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	P1A_U01	stosuje podstawowe techniki i narzędzia badawcze w zakresie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów
	P1A_U04	wykonuje zlecone proste zadania badawcze lub ekspertyzy pod kierunkiem opiekuna naukowego
	P1A_U06	przeprowadza obserwacje oraz wykonuje w terenie lub laboratorium proste pomiary fizyczne, biologiczne i chemiczne
	P1A_U10	posiada umiejętność wystąpień ustnych w języku polskim i języku obcym, dotyczących zagadnień szczegółowych z zakresu dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów
	P1A_U11	uczy się samodzielnie w sposób ukierunkowany
Cel przedmiotu	C-1	Zapoznanie studentów z adaptacyjnymi zmianami czynności narzadów i układów organizmów do życia w różnych warunkach środowiska. Przedstawienie studentom wpływu czynników środowiska zewnętrznego na organizmy żywe. Przedstawienie studentom zależności między przebiegiem procesów życiowych organizmów a zmianami zachodzącymi w środowisku zewnetrznym.
Treści programowe	T-A-1	Możliwości adaptacyjne organizmu do życia w skrajnych warunkach środowiska. Skutki przekraczania granic przystosowania. Konsekwencje przekraczania granic przystosowania. Przykłady przekraczania granic przystosowania.
	T-A-2	Zwierzęta oddychające powietrzem, typy narządów oddechowych (skrzela, płuca, tchawki), rola skóry w oddychaniu. Zwierzęta nurkujące, ryby oddychające powietrzem, oddychanie zarodków i piskląt w jajach. Krzywe dysocjacji tlenu (wpływ temperatury, wpływ dwutlenku węgla i pH, wpływ fosforanów organicznych). Krzywa dysocjacji krwi płodowej. Wpływ wysokości n.p.m na krzywe dysocjacji tlenu. Transport dwutlenku węgla we krwi.
	T-A-3	Trawienie wewnątrz i zewnątrzkomórkowe, trawienie enzymatyczne, trawienie symbiotyczne. Koprofagia. Specyficzne potrzeby żywieniowe Ewolucyjne sposoby obrony przed pożarciem. Czy wosk jest dobrym pokarmem? Drewno jako pokarm. Trucizny roślinne. Tempo metaboliczne u różnych gatunków zwierząt. Magazynowanie energii w postaci glikogenu i tłuszczu. Wpływ stężenia tlenu na szybkość metabolizmu. Zmiany przystosowawcze do niskich stężeń tlenu. Metabolizm beztlenowy (glikoliza i inne szlaki metaboliczne).
	T-A-4	Rola wody w organizmie zwierząt. Bilans wodny w różnych okresach życia i stanach fizjologicznych. Przystosowanie organizmu do magazynowania i oszczędzania wody. Temperatura otoczenia a gospodarka wodna organizmu. Mechanizm pragnienia. Typy narządów wydalniczych. Wodniczki tętniące. Protonefrydia i metanefrydia. Cewki Malpighiego. Nerki kręgowców.
	T-A-5	Monitoring stanu zdrowia zwierząt i środowiska. Świadome i kierunkowe działanie modyfikujące czynniki środowiskowe najintensywniej oddziałujące na organizm zwierząt w danym ekosystemie. Inżynieria środowiskowa.
	T-W-1	Zmiany przystosowawcze organizmu do życia w różnych warunkach środowiska. Środowiskowe modyfikacje czynności komórek (np. produkcji enzymów, przekazywania informacji genetycznej, reaktywności receptorów).
	T-W-2	Adaptacyjne różnice w procesie pobierania tlenu i uwalniania dwutlenku węgla. Zwierzęta oddychające w wodzie, wentylacja skrzeli, wymiana gazowa a przepływ wody, przepływ przeciwprądowy. Rodzaje barwników oddechowych (hemocyjanina, hemerytryna, chlorokruoryna, hemoglobina). Wielkość i kształt krwinek czerwonych.
	T-W-3	Krążenie występujące u kręgowców. Przestrzenie wodne organizmu a objętość krwi. Typy układów krążenia (smoczkouste, ryby, ryby dwudyszne, płazy, gady, ptaki i ssaki). Krążenie występujące u bezkręgowców. Wielkość serca kręgowców, częstotliwość skurczów serca i pojemność minutowa.
	T-W-4	Istota termoregulacji zwierząt stałocieplnych. Mechanizmy termoregulacyjne u zwierząt zmiennocieplnych. Fizjologiczne skutki zmiany temperatury.Przyczyny śmierci cieplnej. Tolerancja na chłód i zamarzanie, odporność na zimno. Ekstremalne wartości temperatury: granice przeżywalności. Zwierzęta wytrzymałe na zamarzanie. Różnice geograficzne a adaptacja sezonowa. Aklimatyzacja termiczna a szybkość metabolizmu. Mechanizmy termoregulacyjne u noworodków różnych gatunków zwierząt (typ tyroksynowy, pośredni i noradrenalinowy noworodka). Hibernacja i estywacja.
	T-W-5	Definicja trucizny, wchłanianie, metabolizm i wydalanie substancji toksycznych. Skutki działania wybranych substancji toksycznych (azotany i azotyny, związki siarki i fluoru, metale ciężkie, herbicydy, fungicydy, defolianty). Czynniki toksyczne pojawiające się w związku działalnością człowieka. Wpływ zanieczyszczeń i skażeń środowiska na organizm. Chemizacja rolnictwa a zdrowie i produkcyjność zwierząt. Działanie promieni nadfioletowych na organizm, ochronna rola powłoki ozonowej.
Metody nauczania	M-1	Wykład informacyjny prezentujący zagadnienia teoretyczne
	M-2	Prezentacje multimedialne z wykorzystaniem komputera i rzutnika
	M-3	Praca w grupach
	M-4	Dyskusja dydaktyczna
Sposób oceny	S-1	Ocena formująca: Ocena aktywności studentów na zajęciach.
	S-2	Ocena podsumowująca: Pisemne zaliczenie ćwiczeń audytoryjnych
	S-3	Ocena podsumowująca: Pisemne zaliczenie wykładów
	S-4	Ocena formująca: Ocena za przygotowanie prezentacji multimedialnej oraz omówienia wybranego tematu zajęć audytoryjnych.
Kryteria oceny	Ocena	Kryterium oceny
	2,0	Student nie rozumie i nie objaśnia podstawowych mechanizmów determinujących funkcje życiowe.
	3,0	Student rozumie wymagane minimum z omawianych na zajęciach podstawowych mechanizmów determinujących funkcje życiowe
	3,5	Student rozumie kilka z omawianych podczas zajęć podstawowych mechanizmów determinujących funkcje życiowe.
	4,0	Student w stopniu dobrym rozumie i objaśnia podstawowe mechanizmy determinujące funkcjie życiowe.
	4,5	Student rozumie i wyjaśnia prawie wszystkie z omawianych na zajeciach podstawowych mechanizmów determinujących funkcje życiowe.
	5,0	Student w stopniu bardzo dobrym rozumie i objasnia wszystkie omawiane na zajęciach podstawowe mechanizmy determinujące funkcje życiowe.

Pole	KOD	Znaczenie kodu
Zamierzone efekty kształcenia	BL_1A_BL-S-O4.1_U03	Student zna mechanizmy określające zależności zachodzące między organizmami a środowiskiem zewnętrznym.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	BL_1A_U08	ma umiejętność rozumienia podstawowych procesów i praw ekologicznych; wykonuje samodzielnie lub w zespole proste zadania badawcze; potrafi nakreślić problemy dotyczące ochrony środowiska i przyrody; zna mechanizmy określające zależności zachodzące między organizmami a środowiskiem atmosferycznym; interpretuje pojęcie bioróżnorodności; potrafi na podstawie analizy dostępnych materiałów ocenić wartość przyrodniczą określonych terenów; umie omówić główne mechanizmy ewolucyjne roślin i zwierząt; analizuje zagadnienia związane z powstaniem i ewolucją życia na Ziemi; specyfikę i metodykę badań z zakresu etologii, badań zachowań zwierząt pojedynczych i w grupie, w warunkach naturalnych, zwierząt udomowionych;
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	P1A_U03	wykorzystuje dostępne źródła informacji, w tym źródła elektroniczne
	P1A_U04	wykonuje zlecone proste zadania badawcze lub ekspertyzy pod kierunkiem opiekuna naukowego
	P1A_U06	przeprowadza obserwacje oraz wykonuje w terenie lub laboratorium proste pomiary fizyczne, biologiczne i chemiczne
	P1A_U10	posiada umiejętność wystąpień ustnych w języku polskim i języku obcym, dotyczących zagadnień szczegółowych z zakresu dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów
	P1A_U11	uczy się samodzielnie w sposób ukierunkowany
Cel przedmiotu	C-1	Zapoznanie studentów z adaptacyjnymi zmianami czynności narzadów i układów organizmów do życia w różnych warunkach środowiska. Przedstawienie studentom wpływu czynników środowiska zewnętrznego na organizmy żywe. Przedstawienie studentom zależności między przebiegiem procesów życiowych organizmów a zmianami zachodzącymi w środowisku zewnetrznym.
Metody nauczania	M-1	Wykład informacyjny prezentujący zagadnienia teoretyczne
	M-2	Prezentacje multimedialne z wykorzystaniem komputera i rzutnika
	M-3	Praca w grupach
	M-4	Dyskusja dydaktyczna
Sposób oceny	S-1	Ocena formująca: Ocena aktywności studentów na zajęciach.
	S-2	Ocena podsumowująca: Pisemne zaliczenie ćwiczeń audytoryjnych
	S-3	Ocena podsumowująca: Pisemne zaliczenie wykładów
	S-4	Ocena formująca: Ocena za przygotowanie prezentacji multimedialnej oraz omówienia wybranego tematu zajęć audytoryjnych.
Kryteria oceny	Ocena	Kryterium oceny
	2,0	Student nie zna mechanizmów określających zależności zachodzące między organizmami a środowiskiem zewnętrznym.
	3,0	Student opanował i zna słabo z przedstwionych na zajęciach informacji na temat zależności zachodzących między orgaznizmami a środowiskiem zewnętrznym
	3,5	Student opanował i zna średnio z przedstwionych na zajęciach informacji na temat zależności zachodzących między orgaznizmami a środowiskiem zewnętrznym
	4,0	Student opanował i zna dobrze z przedstwionych na zajęciach informacji na temat zależności zachodzących między orgaznizmami a środowiskiem zewnętrznym
	4,5	Student opanował i zna prawie wszystkie z przedstwionych na zajęciach informacji na temat zależności zachodzących między orgaznizmami a środowiskiem zewnętrznym
	5,0	Student opanował i zna wszystkie z przedstwionych na zajęciach informacji na temat zależności zachodzących między orgaznizmami a środowiskiem zewnętrznym

Pole	KOD	Znaczenie kodu
Zamierzone efekty kształcenia	BL_1A_BL-S-O4.1_K01	Student przejawia aktywny udział i zdyscyplinowanie w pracy indywidualnej oraz grupowej.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	BL_1A_K03	przejawia aktywny udział i zdyscyplinowanie w pracy indywidualnej oraz grupowej wykazując odpowiedzialne współdziałanie zarówno jako członek jak i lider zespołu koleżeńskiego
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	P1A_K02	potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role
	P1A_K03	potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania
	P1A_K06	jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo pracy własnej i innych; umie postępować w stanach zagrożenia
	P1A_K08	potrafi myśleć i działać w sposób przedsiębiorczy
Cel przedmiotu	C-1	Zapoznanie studentów z adaptacyjnymi zmianami czynności narzadów i układów organizmów do życia w różnych warunkach środowiska. Przedstawienie studentom wpływu czynników środowiska zewnętrznego na organizmy żywe. Przedstawienie studentom zależności między przebiegiem procesów życiowych organizmów a zmianami zachodzącymi w środowisku zewnetrznym.
Treści programowe	T-A-1	Możliwości adaptacyjne organizmu do życia w skrajnych warunkach środowiska. Skutki przekraczania granic przystosowania. Konsekwencje przekraczania granic przystosowania. Przykłady przekraczania granic przystosowania.
	T-A-2	Zwierzęta oddychające powietrzem, typy narządów oddechowych (skrzela, płuca, tchawki), rola skóry w oddychaniu. Zwierzęta nurkujące, ryby oddychające powietrzem, oddychanie zarodków i piskląt w jajach. Krzywe dysocjacji tlenu (wpływ temperatury, wpływ dwutlenku węgla i pH, wpływ fosforanów organicznych). Krzywa dysocjacji krwi płodowej. Wpływ wysokości n.p.m na krzywe dysocjacji tlenu. Transport dwutlenku węgla we krwi.
	T-A-4	Rola wody w organizmie zwierząt. Bilans wodny w różnych okresach życia i stanach fizjologicznych. Przystosowanie organizmu do magazynowania i oszczędzania wody. Temperatura otoczenia a gospodarka wodna organizmu. Mechanizm pragnienia. Typy narządów wydalniczych. Wodniczki tętniące. Protonefrydia i metanefrydia. Cewki Malpighiego. Nerki kręgowców.
	T-A-5	Monitoring stanu zdrowia zwierząt i środowiska. Świadome i kierunkowe działanie modyfikujące czynniki środowiskowe najintensywniej oddziałujące na organizm zwierząt w danym ekosystemie. Inżynieria środowiskowa.
	T-W-1	Zmiany przystosowawcze organizmu do życia w różnych warunkach środowiska. Środowiskowe modyfikacje czynności komórek (np. produkcji enzymów, przekazywania informacji genetycznej, reaktywności receptorów).
	T-W-2	Adaptacyjne różnice w procesie pobierania tlenu i uwalniania dwutlenku węgla. Zwierzęta oddychające w wodzie, wentylacja skrzeli, wymiana gazowa a przepływ wody, przepływ przeciwprądowy. Rodzaje barwników oddechowych (hemocyjanina, hemerytryna, chlorokruoryna, hemoglobina). Wielkość i kształt krwinek czerwonych.
	T-W-3	Krążenie występujące u kręgowców. Przestrzenie wodne organizmu a objętość krwi. Typy układów krążenia (smoczkouste, ryby, ryby dwudyszne, płazy, gady, ptaki i ssaki). Krążenie występujące u bezkręgowców. Wielkość serca kręgowców, częstotliwość skurczów serca i pojemność minutowa.
	T-W-4	Istota termoregulacji zwierząt stałocieplnych. Mechanizmy termoregulacyjne u zwierząt zmiennocieplnych. Fizjologiczne skutki zmiany temperatury.Przyczyny śmierci cieplnej. Tolerancja na chłód i zamarzanie, odporność na zimno. Ekstremalne wartości temperatury: granice przeżywalności. Zwierzęta wytrzymałe na zamarzanie. Różnice geograficzne a adaptacja sezonowa. Aklimatyzacja termiczna a szybkość metabolizmu. Mechanizmy termoregulacyjne u noworodków różnych gatunków zwierząt (typ tyroksynowy, pośredni i noradrenalinowy noworodka). Hibernacja i estywacja.
	T-W-5	Definicja trucizny, wchłanianie, metabolizm i wydalanie substancji toksycznych. Skutki działania wybranych substancji toksycznych (azotany i azotyny, związki siarki i fluoru, metale ciężkie, herbicydy, fungicydy, defolianty). Czynniki toksyczne pojawiające się w związku działalnością człowieka. Wpływ zanieczyszczeń i skażeń środowiska na organizm. Chemizacja rolnictwa a zdrowie i produkcyjność zwierząt. Działanie promieni nadfioletowych na organizm, ochronna rola powłoki ozonowej.
Metody nauczania	M-3	Praca w grupach
Metody nauczania	M-4	Dyskusja dydaktyczna
Sposób oceny	S-1	Ocena formująca: Ocena aktywności studentów na zajęciach.
Kryteria oceny	Ocena	Kryterium oceny
	2,0	Student nie przejawia aktywnego udziału i zdyscyplinowania w pracy indywidualnej oraz grupowej.
	3,0	Student przejawia w stopniu dostatecznym aktywny udział i zdyscyplinowanie w pracy indywidualnej oraz grupowej.
	3,5	Student przejawia w wystarczający udział w pracy indywidualnej oraz grupowej.
	4,0	Student przejawia w stopniu dobrym aktywny udziałw pracy indywidualnej oraz grupowej.
	4,5	Student przejawia aktywny udział i zdyscyplinowanie w pracy indywidualnej oraz grupowej.
	5,0	Student przejawia w stopniu bardzo dobrym aktywny udział i zdyscyplinowanie w pracy indywidualnej oraz grupowej.

Pole	KOD	Znaczenie kodu
Zamierzone efekty kształcenia	BL_1A_BL-S-O4.1_K02	Student ma otwartą i poszukującą postawę ogólnego i kierunkowego kształtowania i rozwijania własnej aktywności poznawczej w oparciu o różne naukowe źródła informacji.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	BL_1A_K01	wykazuje zrozumienie podstawowych procesów i zjawisk biologicznych oraz przekonanie o ich empirycznej poznawalności w oparciu o metody matematyczne i statystyczne
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	BL_1A_K05	ma otwartą i poszukującą postawę ogólnego i kierunkowego kształtowania i rozwijania własnej aktywności poznawczej w oparciu o różne naukowe źródła informacji
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	P1A_K01	rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie
	P1A_K04	prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu
	P1A_K05	rozumie potrzebę podnoszenia kompetencji zawodowych i osobistych
	P1A_K07	wykazuje potrzebę stałego aktualizowania wiedzy kierunkowej
Cel przedmiotu	C-1	Zapoznanie studentów z adaptacyjnymi zmianami czynności narzadów i układów organizmów do życia w różnych warunkach środowiska. Przedstawienie studentom wpływu czynników środowiska zewnętrznego na organizmy żywe. Przedstawienie studentom zależności między przebiegiem procesów życiowych organizmów a zmianami zachodzącymi w środowisku zewnetrznym.
Treści programowe	T-A-1	Możliwości adaptacyjne organizmu do życia w skrajnych warunkach środowiska. Skutki przekraczania granic przystosowania. Konsekwencje przekraczania granic przystosowania. Przykłady przekraczania granic przystosowania.
	T-A-2	Zwierzęta oddychające powietrzem, typy narządów oddechowych (skrzela, płuca, tchawki), rola skóry w oddychaniu. Zwierzęta nurkujące, ryby oddychające powietrzem, oddychanie zarodków i piskląt w jajach. Krzywe dysocjacji tlenu (wpływ temperatury, wpływ dwutlenku węgla i pH, wpływ fosforanów organicznych). Krzywa dysocjacji krwi płodowej. Wpływ wysokości n.p.m na krzywe dysocjacji tlenu. Transport dwutlenku węgla we krwi.
	T-A-3	Trawienie wewnątrz i zewnątrzkomórkowe, trawienie enzymatyczne, trawienie symbiotyczne. Koprofagia. Specyficzne potrzeby żywieniowe Ewolucyjne sposoby obrony przed pożarciem. Czy wosk jest dobrym pokarmem? Drewno jako pokarm. Trucizny roślinne. Tempo metaboliczne u różnych gatunków zwierząt. Magazynowanie energii w postaci glikogenu i tłuszczu. Wpływ stężenia tlenu na szybkość metabolizmu. Zmiany przystosowawcze do niskich stężeń tlenu. Metabolizm beztlenowy (glikoliza i inne szlaki metaboliczne).
	T-A-4	Rola wody w organizmie zwierząt. Bilans wodny w różnych okresach życia i stanach fizjologicznych. Przystosowanie organizmu do magazynowania i oszczędzania wody. Temperatura otoczenia a gospodarka wodna organizmu. Mechanizm pragnienia. Typy narządów wydalniczych. Wodniczki tętniące. Protonefrydia i metanefrydia. Cewki Malpighiego. Nerki kręgowców.
	T-A-5	Monitoring stanu zdrowia zwierząt i środowiska. Świadome i kierunkowe działanie modyfikujące czynniki środowiskowe najintensywniej oddziałujące na organizm zwierząt w danym ekosystemie. Inżynieria środowiskowa.
	T-W-1	Zmiany przystosowawcze organizmu do życia w różnych warunkach środowiska. Środowiskowe modyfikacje czynności komórek (np. produkcji enzymów, przekazywania informacji genetycznej, reaktywności receptorów).
	T-W-2	Adaptacyjne różnice w procesie pobierania tlenu i uwalniania dwutlenku węgla. Zwierzęta oddychające w wodzie, wentylacja skrzeli, wymiana gazowa a przepływ wody, przepływ przeciwprądowy. Rodzaje barwników oddechowych (hemocyjanina, hemerytryna, chlorokruoryna, hemoglobina). Wielkość i kształt krwinek czerwonych.
	T-W-3	Krążenie występujące u kręgowców. Przestrzenie wodne organizmu a objętość krwi. Typy układów krążenia (smoczkouste, ryby, ryby dwudyszne, płazy, gady, ptaki i ssaki). Krążenie występujące u bezkręgowców. Wielkość serca kręgowców, częstotliwość skurczów serca i pojemność minutowa.
	T-W-4	Istota termoregulacji zwierząt stałocieplnych. Mechanizmy termoregulacyjne u zwierząt zmiennocieplnych. Fizjologiczne skutki zmiany temperatury.Przyczyny śmierci cieplnej. Tolerancja na chłód i zamarzanie, odporność na zimno. Ekstremalne wartości temperatury: granice przeżywalności. Zwierzęta wytrzymałe na zamarzanie. Różnice geograficzne a adaptacja sezonowa. Aklimatyzacja termiczna a szybkość metabolizmu. Mechanizmy termoregulacyjne u noworodków różnych gatunków zwierząt (typ tyroksynowy, pośredni i noradrenalinowy noworodka). Hibernacja i estywacja.
	T-W-5	Definicja trucizny, wchłanianie, metabolizm i wydalanie substancji toksycznych. Skutki działania wybranych substancji toksycznych (azotany i azotyny, związki siarki i fluoru, metale ciężkie, herbicydy, fungicydy, defolianty). Czynniki toksyczne pojawiające się w związku działalnością człowieka. Wpływ zanieczyszczeń i skażeń środowiska na organizm. Chemizacja rolnictwa a zdrowie i produkcyjność zwierząt. Działanie promieni nadfioletowych na organizm, ochronna rola powłoki ozonowej.
Metody nauczania	M-3	Praca w grupach
Metody nauczania	M-4	Dyskusja dydaktyczna
Sposób oceny	S-1	Ocena formująca: Ocena aktywności studentów na zajęciach.
Sposób oceny	S-4	Ocena formująca: Ocena za przygotowanie prezentacji multimedialnej oraz omówienia wybranego tematu zajęć audytoryjnych.
Kryteria oceny	Ocena	Kryterium oceny
	2,0	Student nie ma otwartej i poszukującej postawy ogólnego i kierunkowego kształtowania i rozwijania własnej aktywności poznawczej w oparciu o różne naukowe źródła informacji.
	3,0	Student w stopniu dostatetcznym ma otwartą i poszukującą postawę ogólnego i kierunkowego kształtowania i rozwijania własnej aktywności poznawczej w oparciu o różne naukowe źródła informacji.
	3,5	Student w stopniu wystarczającym ma otwartą i poszukującą postawę ogólnego i kierunkowego kształtowania i rozwijania własnej aktywności poznawczej w oparciu o różne naukowe źródła informacji.
	4,0	Student w stopniu dobrym ma otwartą i poszukującą postawę ogólnego i kierunkowego kształtowania i rozwijania własnej aktywności poznawczej w oparciu o różne naukowe źródła informacji.
	4,5	Student ma otwartą i poszukującą postawę ogólnego i kierunkowego kształtowania i rozwijania własnej aktywności poznawczej w oparciu o różne naukowe źródła informacji.
	5,0	Student w stopniu bardzo dobrym ma otwartą i poszukującą postawę ogólnego i kierunkowego kształtowania i rozwijania własnej aktywności poznawczej w oparciu o różne naukowe źródła informacji.