Wydział Biotechnologii i Hodowli Zwierząt - Biologia (N1)
Sylabus przedmiotu Antyoksydanty:
Informacje podstawowe
| Kierunek studiów | Biologia | ||
|---|---|---|---|
| Forma studiów | studia niestacjonarne | Poziom | pierwszego stopnia |
| Tytuł zawodowy absolwenta | licencjat | ||
| Obszary studiów | nauk przyrodniczych | ||
| Profil | ogólnoakademicki | ||
| Moduł | — | ||
| Przedmiot | Antyoksydanty | ||
| Specjalność | Bezpieczeństwo żywności | ||
| Jednostka prowadząca | Katedra Immunologii, Mikrobiologii i Chemii Fizjologicznej | ||
| Nauczyciel odpowiedzialny | Dorota Jankowiak <dorota.jankowiak@zut.edu.pl> | ||
| Inni nauczyciele | Jolanta Antoszek <Jolanta.Antoszek@zut.edu.pl> | ||
| ECTS (planowane) | 2,0 | ECTS (formy) | 2,0 |
| Forma zaliczenia | zaliczenie | Język | polski |
| Blok obieralny | 14 | Grupa obieralna | 1 |
Formy dydaktyczne
Wymagania wstępne
| KOD | Wymaganie wstępne |
|---|---|
| W-1 | Znajomość podstaw chemii nieorganicznej i organicznej, biologii komórki oraz fizjologii człowieka i zwierzat |
Cele przedmiotu
| KOD | Cel modułu/przedmiotu |
|---|---|
| C-1 | Opanowanie przez studentówpodstawowych pojęć i procesów z zakresu równowagi redukcyjno-oksydacyjnej komórki i organizmu. Poznanie głównych egzo- i endogennych źródeł reaktywnych form tlenu i wolnych rodników tlenowych oraz przebiegu i skutków ich reakcji ze składnikami komórek. Poznanie komórkowych i pozakomórkowych mechanizmów obrony antyoksydacyjnej oraz roli antyutleniaczy w prewencji i hamowaniu rozwoju niektórych zmian patologicznych i chorób, zwłaszcza cywilizacyjnych i społecznych. |
Treści programowe z podziałem na formy zajęć
| KOD | Treść programowa | Godziny |
|---|---|---|
| ćwiczenia audytoryjne | ||
| T-A-1 | Podstawowe wewnatrz- i zewnatrzkomórkowe antyoksydanty enzymatyczne budowa, izoformy, lokalizacja, mechanizm działania Główne wewnątrz- i pozakomórkowe antyoksydanty białkowe o działaniu nieenzymatycznym - budowa, lokalizacja i mechanizm działania. | 1 |
| T-A-2 | Główne endogenne antyoksydanty drobnocząsteczkowe - loalizacja i mechanizm działania antyoksydacyjnego | 1 |
| T-A-3 | Podstawaowe egzogenne antyoksydanty drobnoczasteczkowe pochodzenia roslinnego, zwierzęcego i farmakologiczne - lokalizacja w organizmie i mechanizm działania. | 1 |
| T-A-4 | Antyoksydanty w ochronie produktów spozywczych, wpływ sposobu przechowywania, obróbki technologicznej i kulinarnej na zawartość antyoksydantów w produktach spożywczych. Pisemne zaliczenie tresci objętych programem cwiczeń audytorynych.. | 1 |
| 4 | ||
| wykłady | ||
| T-W-1 | Tlen: formy występowania i własciwości fizykochemiczne. Reaktywne formy tlenu i wolne rodniki tlenowe. Pary osydacyjno-redukcyjne. Specyfika i typy reakcji wonorodnikowych. Egzo- i endogenne źródła RFT w organizmie. Wybrane fizyczne i chemiczne egzogenne żrodła RFT. Mitochondrialny łańcuch oddechowy, oksydacja w peroksysomach, mikrosomalny oraz mitochondrialny łańcuch transportu elektronów niezależny od łańcucha łoddechowego,fagocytoza, nieenzymatyczne reakcje utleniania żelaza | 1 |
| T-W-2 | Fizjologiczna rola RFT w organizmie: między- i wewnątrzkomórkowa transdukcja sygnałów, fosforylacja białek, ekspresja i represja genów oraz czynników transkrypcyjnych, podziały, wzrost, róznicowanie, apoptoza komórek. | 1 |
| T-W-3 | Stres oksydacyjny i jego konsekwencje krótko- i długoterminowe. Peroksydacyjne uszkodzemia białek, kwasów nukleinowych, lipidow i węglowodanów. Podstawowe markery stresu oksydacyjnego. Stres oksydacyjny jako przyczyna starzenia się i wybranych jednostek chorobowych. | 1 |
| T-W-4 | System obrony antyoksydacyjnej organizmu: prewencja - niedopuszczenie do generowania i oddziaywania RFT ze składnikami komórki; interwencja - . przerwanie łańcucha reakcji wolnorodnikowych; naprawia i/lub eliminacja uszkodzonych przez RFT komórkowych biomoleku. Pochodzenie, klasyfikacja i lokalizacja składowych systemu antyoksydacyjnego organizmu. System obrony antyokstdacyjnej w wybranych zaburzeniach i jednostach chorobowych np. stanach zapalnych,nowotworach, chorobie niedokrwiennej serca, niepłodności, poronieniach i zatrzymaniach łozyska.i | 1 |
| 4 | ||
Obciążenie pracą studenta - formy aktywności
| KOD | Forma aktywności | Godziny |
|---|---|---|
| ćwiczenia audytoryjne | ||
| A-A-1 | Uczestnictwo w ćwiczeniach | 4 |
| A-A-2 | Przygotowanie prezentacji | 5 |
| A-A-3 | Przygotowanie do zaliczenia materiału objętego programem ćwiczeń | 10 |
| A-A-4 | Konsultacje | 11 |
| 30 | ||
| wykłady | ||
| A-W-1 | Uczestnictwo w wykładach | 4 |
| A-W-2 | Samodzielne studiowanie zalecanej literatury dotyczacej treści wykładow | 11 |
| A-W-3 | Konsultacje | 6 |
| A-W-4 | Przygotowanie do zaliczenia wykładów | 7 |
| A-W-5 | Pisemne zaliczenie materiału objętego programem wykładów | 2 |
| 30 | ||
Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne
| KOD | Metoda nauczania / narzędzie dydaktyczne |
|---|---|
| M-1 | Wykład informacyjny |
| M-2 | Multimedialna prezentacja zagadnień z wykorzystaniem komputera i projektora |
| M-3 | Dyskusja dydatktyczna i problemowa na ćwiczeniach audytoryjnych |
| M-4 | Praca w grupach przy przygotowaniu, prezentacji i omówieniu przygotowanej prezentacji |
Sposoby oceny
| KOD | Sposób oceny |
|---|---|
| S-1 | Ocena formująca: Ocena przez prowadzacego ćwiczenia i studentów prezentacji przygotowanej przez zespól |
| S-2 | Ocena formująca: Ocena przez prowadzacego aktywności i przygotowania studenta na każdym z ćwiczeń audytoryjnych |
| S-3 | Ocena podsumowująca: Sumaryczna ocena sudenta na którą składaja się oceny z prezentacji, aktywności na ćwiczeniach i kolokwium z całości materiału objętego programem ćwiczeń aydytoryjnych |
| S-4 | Ocena podsumowująca: Pisemne zaliczenie tematyki wykładów |
Zamierzone efekty kształcenia - wiedza
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|
| BL_1A_BL-S-O7.3_W01 Student potrafi wymienić i scharakteryzować podstawowe reaktywne formy tlenu, wyróżnić w nich wolne rodniki tlenowe, wymienić ich zródla oraz opisać rolę w stanach fizjologicznych i patologicznych | BL_1A_W14, BL_1A_W01, BL_1A_W09 | P1A_W01, P1A_W02, P1A_W03, P1A_W04, P1A_W05, P1A_W06, P1A_W07, P1A_W08 | — | — | — | — |
| BL_1A_BL-S-O7.3_W02 Rozumie znaczenie równowagi redox na kazdym poziomie organizacji zywej materii. | BL_1A_W01, BL_1A_W05, BL_1A_W09, BL_1A_W16 | P1A_W01, P1A_W02, P1A_W03, P1A_W04, P1A_W05, P1A_W07 | — | — | — | — |
| BL_1A_BL-S-O7.3_W03 Rozróżnia "grupy" antyoksydantów, wymienia ich najwazniejszych przedstawicieli, przedstawia ich pochodzenie, lokalizację oraz opisuje mechanizm działania, rolę w całosci obrony antyoksydacyjnej i powiazania oraz zależności z wybranymi jej skladowym. | BL_1A_W01, BL_1A_W05, BL_1A_W09, BL_1A_W16 | P1A_W01, P1A_W02, P1A_W03, P1A_W04, P1A_W05, P1A_W07 | — | — | — | — |
| BL_1A_BL-S-O7.3_W04 Potrafi wyjasnic podstawowe zalezności występujące między stopniem nasilenia stresu oksydacyjnego a tempem starzenia sie oraz niektórymi chorobami cywilizacyjnymi. Rozumie rolę zdrowego tybu życia i rolę drobnoczasteczkowych antyoksydantów pochodzenia naturalnego w prewencji wystapienia stresu oksydacyjnego | BL_1A_W14, BL_1A_W01, BL_1A_W09, BL_1A_W16 | P1A_W01, P1A_W02, P1A_W03, P1A_W04, P1A_W05, P1A_W06, P1A_W07, P1A_W08 | — | — | — | — |
Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|
| BL_1A_BL-S-O7.3_U01 Posługuje się i operuje podstawowymi pojęciami z z zakresu homestazy rekoks na różnych poziomach organizacji zywej materii | BL_1A_U01, BL_1A_U06 | P1A_U01, P1A_U04, P1A_U05, P1A_U06, P1A_U10, P1A_U11 | — | — | — | — |
| BL_1A_BL-S-O7.3_U02 Potrafi w zyciu swoim i innych dostrzegac zagrozenia mogace być przyczyną nasilenia generowania w w danym narzadzie, czy też całym organizmie reaktywnych form tlenu. Potrafi wyjaśnic i zinterpretować podstawowy związek przyczyczynowo-skkutkowy prowadzacy do stresu oksydacyjnego. | BL_1A_U04, BL_1A_U06 | P1A_U01, P1A_U04, P1A_U06, P1A_U10, P1A_U11 | — | — | — | — |
| BL_1A_BL-S-O7.3_U03 Potrafi pod katem zagrożenia stresem oksydacyjnym i jego konsekwencjami skrytykować nieorawidłowy styl zycia, w tym wspomaganie organizmu w "zastępstwie" drobnoczasteczkowych antyoksydantów pochodzenia naturalnego farmakologicznymi preparatami mineralno-witaminowymi. | BL_1A_U04, BL_1A_U09 | P1A_U01, P1A_U04, P1A_U06, P1A_U10, P1A_U11 | — | — | — | — |
Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|
| BL_1A_BL-S-O7.3_K01 Jako członek grupy rzetelnie i z zaangażowaniem uczestniczy w pracach grupy nad przygotowaniem i realizacją powierzonego jej zadania. Ma świadomość odpowiedzialności za końcowy efekt pracy całości zespołu. | BL_1A_K02, BL_1A_K03 | P1A_K02, P1A_K03, P1A_K04, P1A_K06, P1A_K08 | — | — | — | — |
| BL_1A_BL-S-O7.3_K02 W związku postępem rozwoju cywilizacyjnego i narastającym tempem zycia na swiadomość ciągłego i wzrastajacego zagrozenia stresem oksydacyjnym i wynikającym z niego konsekwencji zdrowotnych. Aktywnie i ciągle w uzupenia swą wiedzę z tego zakres studiując i analizując bogate i łatwo dostęne źródla informacji z tej dziedziny. | BL_1A_K05, BL_1A_K01 | P1A_K01, P1A_K04, P1A_K05, P1A_K07 | — | — | — | — |
Literatura podstawowa
- Bartosz G, Druga twarz tlenu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2006
- Grajek W, Przeciwutleniacze w żywności. Aspekty zdrowotne, technologiczne, molekularne i analityczne, Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa, 2007
- Zabłocka A., Janusz m., Dwa oblicza wolnych rodnikow tlenowych, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczallnej, warszawa, 2008, 62: 118-124, www.phmd.pl
- Gałecka E., Jacewicz R., Mrowicka M., Florkowski A., Gałecki P, Enzymy antyoksydacyjne – budowa, właściwości, funkcje., MEDPRES. Polski Merkuriusz Lekarski, Warszawa, 2008, 147: 266-268
- Kulbacka J., Saczko J., Chwiłkowska A, Stres oksydacyjny w procesach uszkodzenia komórek, MEDPRES Polski Merkuruisz Lekarski, Warszawa, 2009, 157: 44-47
- 2Łuszczewski A., Matyska-Piekarska E., Trefler J., Wawer I., Łącki J., Śliwińska-Stańczyk P, Reaktywne formy tlenu – znaczenie w fizjologii i stanach patologii organizmu, Teramedia Wydawnictwo Medyczne - Reumatologia, Warszawa, 2007, 45; 284-289, www.teramedia.pl
Literatura dodatkowa
- Bańkowski E, Biochemia. Podręcznik dla studentów uczelni medycznych., Urban i Partner, Wrocław, 2009
- Lewiński A., Sewerynek E, Zmiatacze wolnych rodników, Przewodnik Lekarski, Warszawa, 2000, 9: 99-104
- Potargowicz E., Szerszenowicz E., Staniszewska E., Nowak D, Mitochondria jako żródło reaktywnych form tlenu, postępy Higieny i medycyny Doświadczalnej, Warszawa, 2005, 59; 259-266, www.phmd.pl
- Ścibor-bentkowska., Czeczot H., Komórki nowotworowe a stres oksydacyjny, Postępy Higieny i medycyny Doświadczalnej, Warszawa, 2009, 63; 58-72, www.phmd.pl