ZUT - Krajowe Ramy Kwalifikacji / Rok 2013/2014 / Wydział Biotechnologii i Hodowli Zwierząt / Biologia (S1) / Bezpieczeństwo żywności / Sylabus przedmiotu

Wydział Biotechnologii i Hodowli Zwierząt - Biologia (S1)
specjalność: Bezpieczeństwo żywności

Sylabus przedmiotu Organizm w czasie i przestrzeni:

Informacje podstawowe

Kierunek studiów	Biologia
Forma studiów	studia stacjonarne	Poziom	pierwszego stopnia
Tytuł zawodowy absolwenta	licencjat
Obszary studiów	nauk przyrodniczych
Profil	ogólnoakademicki
Moduł	—
Przedmiot	Organizm w czasie i przestrzeni
Specjalność	Biologia
Jednostka prowadząca	Katedra Fizjologii, Cytobiologii i Proteomiki
Nauczyciel odpowiedzialny	Alicja Dratwa-Chałupnik <Alicja.Dratwa-Chalupnik@zut.edu.pl>
Inni nauczyciele	Wiesław Skrzypczak <Wieslaw.Skrzypczak@zut.edu.pl>
ECTS (planowane)	2,0	ECTS (formy)	2,0
Forma zaliczenia	zaliczenie	Język	polski
Blok obieralny	7	Grupa obieralna	3

Formy dydaktyczne

Forma dydaktyczna	KOD	Semestr	Godziny	ECTS	Waga	Zaliczenie
wykłady	W	4	20	2,0	1,00	zaliczenie

Wymagania wstępne

KOD	Wymaganie wstępne
W-1	Podstawowa wiedza z zakresu fizjologii zwierząt.
W-2	Podstawowa wiedza z zakresu biologii komórki.

Cele przedmiotu

KOD	Cel modułu/przedmiotu
C-1	Głównym celem zajęć jest przekazanie studentom wiedzy z zakresu umiejscowienia organizmu w czasie i przestrzeni, wskazanie na powiązanie i wzajemne interakcje między organizmem żywym a otoczeniem, zapoznanie studentów z mechanizmami utrzymania równowagi organizmu ze środowiskiem oraz uzmysłowienie studentom wpływu zaburzeń środowiska na stan zdrowia organizmu.

Treści programowe z podziałem na formy zajęć

KOD	Treść programowa	Godziny
wykłady
T-W-1	Organizm a środowisko - ujęcie termodynamiczne. Organizm jako układ otwarty. Stany równowagi dynamicznej.	2
T-W-2	Rytm przyrody. Rola biorytmów w procesie adaptacji do środowiska. Cykl księżycowy i jego wpływ na zachowanie i fizjologię ludzi oraz zwierząt. Biologiczne rytmy roczne (sezonowe) zwierząt.	2
T-W-3	Mechanizm działania zegara biologicznego i jego elementy. Oscylatory, synchronizatory i wyznaczniki rytmów. Melatonina - wewnętrzny zegar i kalendarz organizmu. Filogeneza zegara biologicznego u kręgowców.	2
T-W-4	Możliwości oddziaływania na rytmy biologiczne. Wytwarzanie i zharmonizowanie rytmów, znaczenie fotoperiodu.	2
T-W-5	Zmiany przystosowawcze organizmu do środowiska. Zmiany przystosowawcze układów i narządów u różnych gatunków zwierząt. Środowiskowe modyfikacje czynności komórek. Wpływ zmian przystosowawczych na organizm i strukturę populacji.	2
T-W-6	Mechanizmy utrzymywania równowagi organizmu ze środowiskiem: defensywne, reaktywne, aktywne. Adiustacja, przystosowanie, nadprzystosowanie. Strategia zmian przystosowawczych. Adaptacja do życia w różnych warunkach środowiska. Wędrówki zwierząt. Sen zimowy i letni.	2
T-W-7	Choroba jako przejaw stanów dalekich od równowagi. Zaburzenia w środowisku a stany nierównowagowe. Struktury dysypatywne: organizm, populacja, ekosystem.	2
T-W-8	Wiek jako kryterium „możliwości” adaptacyjnych. Przystosowanie funkcją czasu. Pojęcie granic adaptacji. Granice przystosowania w różnych okresach życia. Czynniki wpływające na obniżenie sprawności mechanizmów adaptacyjnych.	2
T-W-9	Zagrożenia cywilizacyjno-przemysłowe a stan zdrowia organizmu. Wpływ zanieczyszczeń i skażeń środowiska na organizm.	2
T-W-10	Zaliczenie wykładów w formie pisemnej.	2
		20

Obciążenie pracą studenta - formy aktywności

KOD	Forma aktywności	Godziny
wykłady
A-W-1	Udział studenta w wykładach.	20
A-W-2	Samodzielne studiowanie tematyki wykładów.	20
A-W-3	Czytanie publikacji, książek związanych z tematyką zajęć.	10
A-W-4	Przygotowanie do zaliczenia.	10
		60

Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne

KOD	Metoda nauczania / narzędzie dydaktyczne
M-1	Wykład informacyjny prezentujący zagadnienia teoretyczne.
M-2	Prezentacje multimedialne przy wykorzystaniu komputera i projektora.

Sposoby oceny

KOD	Sposób oceny
S-1	Ocena podsumowująca: Podstawą zaliczenia przedmiotu jest zaliczenie treści programowej obowiązującej na wykładach.

Zamierzone efekty kształcenia - wiedza

Zamierzone efekty kształcenia	Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	Cel przedmiotu	Treści programowe	Metody nauczania	Sposób oceny
BL_1A_BL-S-O3.4_W01 Student jest w stanie objaśnić termodynamiczne ujęcie organizmu, oraz definiować podstawowe pojęcia termodynamiki, a także przekładać je na organizm i środowisko, jednocześnie jest w stanie na tej podstawie opisać powiązania miedzy organizmami żywymi a otoczeniem.	BL_1A_W14	P1A_W03, P1A_W05, P1A_W06, P1A_W08	C-1	T-W-1, T-W-7	M-1, M-2	S-1
BL_1A_BL-S-O3.4_W02 Student jest w stanie wymienić i opisać bilogiczne rytmy otoczenia i objaśnić ich wpływ na zachowanie i fizjologię ludzi oraz zwierząt, w tym opisać oscylatory, synchronizatory i wyznaczniki rytmów organizmu, opisać i objaśnić rolę wewnętrznego zegara i kalendarza organizmu, wymienić możliwości oddziaływania otoczenia na rytmy biologiczne organizmu.	BL_1A_W13, BL_1A_W14	P1A_W01, P1A_W03, P1A_W04, P1A_W05, P1A_W06, P1A_W08	C-1	T-W-3, T-W-4	M-1, M-2	S-1
BL_1A_BL-S-O3.4_W03 Student jest w stanie wskazać przykłady zmian przystosowawczych organizmu na róznych poziomach jego funkcjonowania do otoczenia, wpływ tych zmian na organizm i strukturę populacji, wymienić i opisać mechanizmy utrzymania równowagi organizmu z otoczeniem, opisać przyczyny stanów nierównowagowych organizmu, wyjaśnić wpływ zmian dokonywanych w otoczeniu na stan zdrowia organizmu oraz opisać możliwości adaptacyjne organizmów w czasie i przestrzeni.	BL_1A_W13, BL_1A_W14	P1A_W01, P1A_W03, P1A_W04, P1A_W05, P1A_W06, P1A_W08	C-1	T-W-5, T-W-6, T-W-7, T-W-8, T-W-9	M-1, M-2	S-1

Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności

Zamierzone efekty kształcenia	Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	Cel przedmiotu	Treści programowe	Metody nauczania	Sposób oceny
BL_1A_BL-S-O3.4_U01 Student umie łączyć pojęcia termodynamiczne z organizmem i środowiskiem, szacować wpływ zmian otoczenia na czynność organizmu, populacji, ekosystemu.	BL_1A_U08, BL_1A_U10	P1A_U03, P1A_U04, P1A_U06, P1A_U07, P1A_U08, P1A_U10, P1A_U11	C-1	T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4, T-W-5, T-W-6, T-W-7, T-W-8, T-W-9	M-1, M-2	S-1

Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne

Zamierzone efekty kształcenia	Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	Cel przedmiotu	Treści programowe	Metody nauczania	Sposób oceny
BL_1A_BL-S-O3.4_K01 Student wykazuje świadomość znaczenia otoczenia w utrzymaniu równowagi organizmu i wyznaczania zdolności adaptacyjnych organizmu do zminiających się warunków otoczenia.	BL_1A_K01, BL_1A_K05	P1A_K01, P1A_K04, P1A_K05, P1A_K07	C-1	T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4, T-W-5, T-W-6, T-W-7, T-W-8, T-W-9	M-1, M-2	—

Kryterium oceny - wiedza

Efekt kształcenia	Ocena	Kryterium oceny
BL_1A_BL-S-O3.4_W01 Student jest w stanie objaśnić termodynamiczne ujęcie organizmu, oraz definiować podstawowe pojęcia termodynamiki, a także przekładać je na organizm i środowisko, jednocześnie jest w stanie na tej podstawie opisać powiązania miedzy organizmami żywymi a otoczeniem.	2,0	Student nie jest w stanie scharakteryzować organizmu żywego w ujęciu temodynamicznym oraz definiować podstawowych pojęć termodynamiki, a także wymienić, opisać i wyjaśnić powiązań i interakcji między organizmami żywymi a otoczeniem w biologicznym ujęciu praw termodynamiki.
	3,0	Student jest w stanie poprawnie definiować kilka podstawowych pojęć termodynamiki i wskazać kilka przykładów biologicznego ujęcia praw termodynamicznych.
	3,5	Student jest w stanie poprawnie definiować większość podstawowych pojęć termodynamiki i w stopniu podstawowym w ujęciu termodynamicznym opisać organizm żywy i jego otoczenie.
	4,0	Student jest w stanie poprawnie scharakteryzować organizm w ujęciu temodynamicznym oraz definiować większość podstawowych pojęć termodynamiki z jakimi zapoznał się na zajęciach, a także wymienić i opisać główne powiązania i interakcje między organizmami żywymi a otoczeniem w biologicznym ujęciu praw termodynamiki.
	4,5	Student jest w stanie poprawnie scharakteryzować organizm w ujęciu temodynamicznym oraz definiować podstawowe pojęcia termodynamiki, a także wymienić i opisać powiązania i interakcje między organizmami żywymi a otoczeniem w biologicznym ujęciu praw termodynamiki.
	5,0	Student jest w stanie scharakteryzować organizm w ujęciu temodynamicznym oraz definiować podstawowe pojęcia termodynamiki, a także wymienić, opisać i wyjaśnić powiązania i interakcje między organizmami żywymi a otoczeniem w biologicznym ujęciu praw termodynamiki.
BL_1A_BL-S-O3.4_W02 Student jest w stanie wymienić i opisać bilogiczne rytmy otoczenia i objaśnić ich wpływ na zachowanie i fizjologię ludzi oraz zwierząt, w tym opisać oscylatory, synchronizatory i wyznaczniki rytmów organizmu, opisać i objaśnić rolę wewnętrznego zegara i kalendarza organizmu, wymienić możliwości oddziaływania otoczenia na rytmy biologiczne organizmu.	2,0	Student nie jest w stanie wymienić i opisać bilogicznych rytmów otoczenia i objaśnić ich wpływu na zachowanie i fizjologię ludzi oraz zwierząt, w tym opisać pojęcie i podać przykłady oscylatorów, synchronizatorów i wyznaczników rytmów organizmu, opisać i objaśnić roli wewnętrznego zegara i kalendarza organizmu, wymienić możliwości oddziaływania otoczenia na rytmy biologiczne organizmu.
	3,0	Student jest w stanie wymienić i opisać kilka bilogicznych rytmów organizmów żywych i ich otoczenia, w tym opisać podstawowe wyznaczniki rytmów organizmu, a także w stopniu podstawowym opisać ogólną rolę wewnętrznego zegara i kalendarza organizmu.
	3,5	Student jest w stanie w stopniu podstawowym wymienić i opisać bilogiczne rytmy organizmów żywych i ich otoczenia, w tym opisać podstawowe wyznaczniki rytmów organizmu, a także opisać podstawową rolę wewnętrznego zegara i kalendarza organizmu.
	4,0	Student jest w stanie w stopniu dobrym wymienić i opisać bilogiczne rytmy otoczenia oraz podać przykłady ich wpływu na zachowanie i fizjologię ludzi i/lub zwierząt, w tym opisać oscylatory, synchronizatory i wyznaczniki rytmów organizmu, a takze opisać rolę wewnętrznego zegara i kalendarza organizmu.
	4,5	Student jest w stanie wymienić i w większości opisać bilogiczne rytmy otoczenia oraz opisać ich wpływ na zachowanie i fizjologię ludzi i/lub zwierząt, w tym opisać oscylatory, synchronizatory i wyznaczniki rytmów organizmu, opisać rolę wewnętrznego zegara i kalendarza organizmu, wymienić możliwości oddziaływania otoczenia na rytmy biologiczne organizmu.
	5,0	Student jest w stanie wymienić i opisać bilogiczne rytmy otoczenia i objaśnić ich wpływ na zachowanie i fizjologię ludzi oraz zwierząt, w tym opisać oscylatory, synchronizatory i wyznaczniki rytmów organizmu, opisać i objaśnić rolę wewnętrznego zegara i kalendarza organizmu, wymienić możliwości oddziaływania otoczenia na rytmy biologiczne organizmu.
BL_1A_BL-S-O3.4_W03 Student jest w stanie wskazać przykłady zmian przystosowawczych organizmu na róznych poziomach jego funkcjonowania do otoczenia, wpływ tych zmian na organizm i strukturę populacji, wymienić i opisać mechanizmy utrzymania równowagi organizmu z otoczeniem, opisać przyczyny stanów nierównowagowych organizmu, wyjaśnić wpływ zmian dokonywanych w otoczeniu na stan zdrowia organizmu oraz opisać możliwości adaptacyjne organizmów w czasie i przestrzeni.	2,0	Student nie jest w stanie wskazać przykładów zmian przystosowawczych organizmu na róznych poziomach jego funkcjonowania do otoczenia, wyjaśnić wpływu tych zmian na organizm i strukturę populacji, wymienić i opisać mechanizmów utrzymania równowagi organizmu z otoczeniem, opisać przyczyn stanów nierównowagowych organizmu, wyjaśnić wpływu zmian dokonywanych w otoczeniu na stan zdrowia organizmu oraz opisać możliwości adaptacyjnych organizmów w czasie i przestrzeni.
	3,0	Student jest w stanie podać kilka podstawowym przykładów zmian przystosowawczych organizmu do otoczenia, wymienić kilka podstawowych mechanizmów utrzymania równowagi organizmu z otoczeniem, wymienić kilka podstawowych przyczyn stanów nierównowagowych organizmu, podać kilka przykładów wpływu zmian dokonywanych w otoczeniu na stan zdrowia organizmu.
	3,5	Student jest w stanie wymienić w stopniu podstawowym przykłady zmian przystosowawczych organizmu na róznych poziomach jego funkcjonowania do otoczenia, wymienić podstawowe mechanizmy utrzymania równowagi organizmu z otoczeniem, wymienić podstawowe przyczyny stanów nierównowagowych organizmu, podać wybrane przykłady wpływu zmian dokonywanych w otoczeniu na stan zdrowia organizmu oraz podać podstawowe przykłady możliwości adaptacyjnych organizmów w czasie i przestrzeni.
	4,0	Student jest w stanie wymienić wiele przykładów zmian przystosowawczych organizmu na róznych poziomach jego funkcjonowania do otoczenia, w stopniu podstawowym opisać wpływ tych zmian na organizm i strukturę populacji, wymienić główne mechanizmy utrzymania równowagi organizmu z otoczeniem, wymienić główne przyczyny stanów nierównowagowych organizmu, podać przykłady wpływu zmian dokonywanych w otoczeniu na stan zdrowia organizmu oraz podać główne przykłady możliwości adaptacyjnych organizmów w czasie i przestrzeni.
	4,5	Student jest w stanie wskazać większość przykładów zmian przystosowawczych organizmu na róznych poziomach jego funkcjonowania do otoczenia, opisać wpływ tych zmian na organizm i strukturę populacji, wymienić i opisać główne mechanizmy utrzymania równowagi organizmu z otoczeniem, wymienić przyczyny stanów nierównowagowych organizmu, podać przykłady wpływu zmian dokonywanych w otoczeniu na stan zdrowia organizmu oraz podać wiele przykładów możliwości adaptacyjnych organizmów w czasie i przestrzeni.
	5,0	Student jest w stanie wskazać wiele przykładów zmian przystosowawczych organizmu na róznych poziomach jego funkcjonowania do otoczenia, wyjaśnić wpływ tych zmian na organizm i strukturę populacji, wymienić i opisać mechanizmy utrzymania równowagi organizmu z otoczeniem, opisać przyczyny stanów nierównowagowych organizmu, wyjaśnić wpływ zmian dokonywanych w otoczeniu na stan zdrowia organizmu oraz opisać możliwości adaptacyjne organizmów w czasie i przestrzeni.

Kryterium oceny - umiejętności

Efekt kształcenia	Ocena	Kryterium oceny
BL_1A_BL-S-O3.4_U01 Student umie łączyć pojęcia termodynamiczne z organizmem i środowiskiem, szacować wpływ zmian otoczenia na czynność organizmu, populacji, ekosystemu.	2,0	Student nie potrafi łączyć pojęć termodynamicznych z organizmem i środowiskiem oraz szacować wpływu zmian otoczenia na czynność organizmu, populacji, ekosystemu.
	3,0	Student w podstawowym stopniu umie łączyć pojęcia termodynamiczne z organizmem i środowiskiem oraz szacować wpływ zmian otoczenia na czynność organizmu, populacji, ekosystemu.
	3,5	Student poprawnie umie łączyć pojęcia termodynamiczne z organizmem i środowiskiem oraz szacować wpływ zmian otoczenia na czynność organizmu, populacji, ekosystemu.
	4,0	Student w dobrym stopniu umie łączyć pojęcia termodynamiczne z organizmem i środowiskiem oraz szacować wpływ zmian otoczenia na czynność organizmu, populacji, ekosystemu.
	4,5	Student w dużym stopniu umie łączyć pojęcia termodynamiczne z organizmem i środowiskiem oraz szacować wpływ zmian otoczenia na czynność organizmu, populacji, ekosystemu.
	5,0	Student w wysokim stopniu umie łączyć pojęcia termodynamiczne z organizmem i środowiskiem oraz szacować wpływ zmian otoczenia na czynność organizmu, populacji, ekosystemu.

Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne

Efekt kształcenia	Ocena	Kryterium oceny
BL_1A_BL-S-O3.4_K01 Student wykazuje świadomość znaczenia otoczenia w utrzymaniu równowagi organizmu i wyznaczania zdolności adaptacyjnych organizmu do zminiających się warunków otoczenia.	2,0	Student nie wykazuje świadomości znaczenia otoczenia w utrzymaniu równowagi organizmu i wyznaczania zdolności adaptacyjnych organizmu do zminiających się warunków otoczenia.
	3,0	Student w podstawowym stopniu wykazuje świadomość znaczenia otoczenia w utrzymaniu równowagi organizmu i wyznaczania zdolności adaptacyjnych organizmu do zminiających się warunków otoczenia.
	3,5	Student poprawnie wykazuje świadomość znaczenia otoczenia w utrzymaniu równowagi organizmu i wyznaczania zdolności adaptacyjnych organizmu do zminiających się warunków otoczenia.
	4,0	Student w dobrym stopniu wykazuje świadomość znaczenia otoczenia w utrzymaniu równowagi organizmu i wyznaczania zdolności adaptacyjnych organizmu do zminiających się warunków otoczenia.
	4,5	Student w dużym stopniu wykazuje świadomość znaczenia otoczenia w utrzymaniu równowagi organizmu i wyznaczania zdolności adaptacyjnych organizmu do zminiających się warunków otoczenia.
	5,0	Student w wysokim stopniu wykazuje świadomość znaczenia otoczenia w utrzymaniu równowagi organizmu i wyznaczania zdolności adaptacyjnych organizmu do zminiających się warunków otoczenia.

Literatura podstawowa

Jerzy A. Sikora, Sekrety biorytmów, KOS, Katowice, 2009
Knut Schmidt-Nielsen, Fizjologia zwierząt Adaptacja do środowiska, PWN, Warszawa, 2008, trzeci, zmieniony

Literatura dodatkowa

Russell G. Foster, Leon Kreitzman, Seasons of Life: The Biological Rhythms That Enable Living Things to Thrive and Survive, Yale University Press, New Haven, USA, 2010, książka w języku angielskim
Carol Orlock, Know Your Body Clock: Discover Your Body's Inner Cycles and Rhythms and Learn the Best Times for Creativity, Exercise, Sex, Sleep, and More, Citadel Press, New York, 1995, ksiązka w języku angielskim
Brigitte M. Kudielka, Sara J. Aton, Herve Caci and Fabrice Kwiatkowski, Progress in Circadian Rhythm Research (Nova Biomedical), Nova Science Publishers, New York, USA, 2008, książka w języku angielskim
Rifkin Jeremy, Howard Ted, Entropia Nowy światopogląd, KOS, Katowice, 2008, pierwsze

Treści programowe - wykłady

KOD	Treść programowa	Godziny
T-W-1	Organizm a środowisko - ujęcie termodynamiczne. Organizm jako układ otwarty. Stany równowagi dynamicznej.	2
T-W-2	Rytm przyrody. Rola biorytmów w procesie adaptacji do środowiska. Cykl księżycowy i jego wpływ na zachowanie i fizjologię ludzi oraz zwierząt. Biologiczne rytmy roczne (sezonowe) zwierząt.	2
T-W-3	Mechanizm działania zegara biologicznego i jego elementy. Oscylatory, synchronizatory i wyznaczniki rytmów. Melatonina - wewnętrzny zegar i kalendarz organizmu. Filogeneza zegara biologicznego u kręgowców.	2
T-W-4	Możliwości oddziaływania na rytmy biologiczne. Wytwarzanie i zharmonizowanie rytmów, znaczenie fotoperiodu.	2
T-W-5	Zmiany przystosowawcze organizmu do środowiska. Zmiany przystosowawcze układów i narządów u różnych gatunków zwierząt. Środowiskowe modyfikacje czynności komórek. Wpływ zmian przystosowawczych na organizm i strukturę populacji.	2
T-W-6	Mechanizmy utrzymywania równowagi organizmu ze środowiskiem: defensywne, reaktywne, aktywne. Adiustacja, przystosowanie, nadprzystosowanie. Strategia zmian przystosowawczych. Adaptacja do życia w różnych warunkach środowiska. Wędrówki zwierząt. Sen zimowy i letni.	2
T-W-7	Choroba jako przejaw stanów dalekich od równowagi. Zaburzenia w środowisku a stany nierównowagowe. Struktury dysypatywne: organizm, populacja, ekosystem.	2
T-W-8	Wiek jako kryterium „możliwości” adaptacyjnych. Przystosowanie funkcją czasu. Pojęcie granic adaptacji. Granice przystosowania w różnych okresach życia. Czynniki wpływające na obniżenie sprawności mechanizmów adaptacyjnych.	2
T-W-9	Zagrożenia cywilizacyjno-przemysłowe a stan zdrowia organizmu. Wpływ zanieczyszczeń i skażeń środowiska na organizm.	2
T-W-10	Zaliczenie wykładów w formie pisemnej.	2
		20

Formy aktywności - wykłady

KOD	Forma aktywności	Godziny
A-W-1	Udział studenta w wykładach.	20
A-W-2	Samodzielne studiowanie tematyki wykładów.	20
A-W-3	Czytanie publikacji, książek związanych z tematyką zajęć.	10
A-W-4	Przygotowanie do zaliczenia.	10
		60

(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Pole	KOD	Znaczenie kodu
Zamierzone efekty kształcenia	BL_1A_BL-S-O3.4_W01	Student jest w stanie objaśnić termodynamiczne ujęcie organizmu, oraz definiować podstawowe pojęcia termodynamiki, a także przekładać je na organizm i środowisko, jednocześnie jest w stanie na tej podstawie opisać powiązania miedzy organizmami żywymi a otoczeniem.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	BL_1A_W14	zna powiązania między organizmami żywymi a środowiskiem biotycznym i abiotycznym
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	P1A_W03	ma wiedzę z zakresu matematyki, fizyki i chemii niezbędną dla zrozumienia podstawowych procesów i zjawisk przyrodniczych
	P1A_W05	ma wiedzę w zakresie podstawowych kategorii pojęciowych i terminologii przyrodniczej oraz ma znajomość rozwoju dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów i stosowanych w nich metod badawczych
	P1A_W06	ma wiedzę w zakresie statystyki i informatyki na poziomie pozwalającym na opisywanie i interpretowanie zjawisk przyrodniczych
	P1A_W08	rozumie związki między osiągnięciami wybranej dziedziny nauki i dyscypliny nauk przyrodniczych a możliwościami ich wykorzystania w życiu społeczno-gospodarczym z uwzględnieniem zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej
Cel przedmiotu	C-1	Głównym celem zajęć jest przekazanie studentom wiedzy z zakresu umiejscowienia organizmu w czasie i przestrzeni, wskazanie na powiązanie i wzajemne interakcje między organizmem żywym a otoczeniem, zapoznanie studentów z mechanizmami utrzymania równowagi organizmu ze środowiskiem oraz uzmysłowienie studentom wpływu zaburzeń środowiska na stan zdrowia organizmu.
Treści programowe	T-W-1	Organizm a środowisko - ujęcie termodynamiczne. Organizm jako układ otwarty. Stany równowagi dynamicznej.
Treści programowe	T-W-7	Choroba jako przejaw stanów dalekich od równowagi. Zaburzenia w środowisku a stany nierównowagowe. Struktury dysypatywne: organizm, populacja, ekosystem.
Metody nauczania	M-1	Wykład informacyjny prezentujący zagadnienia teoretyczne.
Metody nauczania	M-2	Prezentacje multimedialne przy wykorzystaniu komputera i projektora.
Sposób oceny	S-1	Ocena podsumowująca: Podstawą zaliczenia przedmiotu jest zaliczenie treści programowej obowiązującej na wykładach.
Kryteria oceny	Ocena	Kryterium oceny
	2,0	Student nie jest w stanie scharakteryzować organizmu żywego w ujęciu temodynamicznym oraz definiować podstawowych pojęć termodynamiki, a także wymienić, opisać i wyjaśnić powiązań i interakcji między organizmami żywymi a otoczeniem w biologicznym ujęciu praw termodynamiki.
	3,0	Student jest w stanie poprawnie definiować kilka podstawowych pojęć termodynamiki i wskazać kilka przykładów biologicznego ujęcia praw termodynamicznych.
	3,5	Student jest w stanie poprawnie definiować większość podstawowych pojęć termodynamiki i w stopniu podstawowym w ujęciu termodynamicznym opisać organizm żywy i jego otoczenie.
	4,0	Student jest w stanie poprawnie scharakteryzować organizm w ujęciu temodynamicznym oraz definiować większość podstawowych pojęć termodynamiki z jakimi zapoznał się na zajęciach, a także wymienić i opisać główne powiązania i interakcje między organizmami żywymi a otoczeniem w biologicznym ujęciu praw termodynamiki.
	4,5	Student jest w stanie poprawnie scharakteryzować organizm w ujęciu temodynamicznym oraz definiować podstawowe pojęcia termodynamiki, a także wymienić i opisać powiązania i interakcje między organizmami żywymi a otoczeniem w biologicznym ujęciu praw termodynamiki.
	5,0	Student jest w stanie scharakteryzować organizm w ujęciu temodynamicznym oraz definiować podstawowe pojęcia termodynamiki, a także wymienić, opisać i wyjaśnić powiązania i interakcje między organizmami żywymi a otoczeniem w biologicznym ujęciu praw termodynamiki.

Pole	KOD	Znaczenie kodu
Zamierzone efekty kształcenia	BL_1A_BL-S-O3.4_W02	Student jest w stanie wymienić i opisać bilogiczne rytmy otoczenia i objaśnić ich wpływ na zachowanie i fizjologię ludzi oraz zwierząt, w tym opisać oscylatory, synchronizatory i wyznaczniki rytmów organizmu, opisać i objaśnić rolę wewnętrznego zegara i kalendarza organizmu, wymienić możliwości oddziaływania otoczenia na rytmy biologiczne organizmu.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	BL_1A_W13	zna podstawowe procesy, rozłożone w czasie i w różnych środowiskach, prowadzące do przekształcania się cech i właściwości organizmów żywych
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	BL_1A_W14	zna powiązania między organizmami żywymi a środowiskiem biotycznym i abiotycznym
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	P1A_W01	rozumie podstawowe zjawiska i procesy przyrodnicze
	P1A_W03	ma wiedzę z zakresu matematyki, fizyki i chemii niezbędną dla zrozumienia podstawowych procesów i zjawisk przyrodniczych
	P1A_W04	ma wiedzę w zakresie najważniejszych problemów z zakresu dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów oraz zna ich powiązania z innymi dyscyplinami przyrodniczymi
	P1A_W05	ma wiedzę w zakresie podstawowych kategorii pojęciowych i terminologii przyrodniczej oraz ma znajomość rozwoju dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów i stosowanych w nich metod badawczych
	P1A_W06	ma wiedzę w zakresie statystyki i informatyki na poziomie pozwalającym na opisywanie i interpretowanie zjawisk przyrodniczych
	P1A_W08	rozumie związki między osiągnięciami wybranej dziedziny nauki i dyscypliny nauk przyrodniczych a możliwościami ich wykorzystania w życiu społeczno-gospodarczym z uwzględnieniem zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej
Cel przedmiotu	C-1	Głównym celem zajęć jest przekazanie studentom wiedzy z zakresu umiejscowienia organizmu w czasie i przestrzeni, wskazanie na powiązanie i wzajemne interakcje między organizmem żywym a otoczeniem, zapoznanie studentów z mechanizmami utrzymania równowagi organizmu ze środowiskiem oraz uzmysłowienie studentom wpływu zaburzeń środowiska na stan zdrowia organizmu.
Treści programowe	T-W-3	Mechanizm działania zegara biologicznego i jego elementy. Oscylatory, synchronizatory i wyznaczniki rytmów. Melatonina - wewnętrzny zegar i kalendarz organizmu. Filogeneza zegara biologicznego u kręgowców.
Treści programowe	T-W-4	Możliwości oddziaływania na rytmy biologiczne. Wytwarzanie i zharmonizowanie rytmów, znaczenie fotoperiodu.
Metody nauczania	M-1	Wykład informacyjny prezentujący zagadnienia teoretyczne.
Metody nauczania	M-2	Prezentacje multimedialne przy wykorzystaniu komputera i projektora.
Sposób oceny	S-1	Ocena podsumowująca: Podstawą zaliczenia przedmiotu jest zaliczenie treści programowej obowiązującej na wykładach.
Kryteria oceny	Ocena	Kryterium oceny
	2,0	Student nie jest w stanie wymienić i opisać bilogicznych rytmów otoczenia i objaśnić ich wpływu na zachowanie i fizjologię ludzi oraz zwierząt, w tym opisać pojęcie i podać przykłady oscylatorów, synchronizatorów i wyznaczników rytmów organizmu, opisać i objaśnić roli wewnętrznego zegara i kalendarza organizmu, wymienić możliwości oddziaływania otoczenia na rytmy biologiczne organizmu.
	3,0	Student jest w stanie wymienić i opisać kilka bilogicznych rytmów organizmów żywych i ich otoczenia, w tym opisać podstawowe wyznaczniki rytmów organizmu, a także w stopniu podstawowym opisać ogólną rolę wewnętrznego zegara i kalendarza organizmu.
	3,5	Student jest w stanie w stopniu podstawowym wymienić i opisać bilogiczne rytmy organizmów żywych i ich otoczenia, w tym opisać podstawowe wyznaczniki rytmów organizmu, a także opisać podstawową rolę wewnętrznego zegara i kalendarza organizmu.
	4,0	Student jest w stanie w stopniu dobrym wymienić i opisać bilogiczne rytmy otoczenia oraz podać przykłady ich wpływu na zachowanie i fizjologię ludzi i/lub zwierząt, w tym opisać oscylatory, synchronizatory i wyznaczniki rytmów organizmu, a takze opisać rolę wewnętrznego zegara i kalendarza organizmu.
	4,5	Student jest w stanie wymienić i w większości opisać bilogiczne rytmy otoczenia oraz opisać ich wpływ na zachowanie i fizjologię ludzi i/lub zwierząt, w tym opisać oscylatory, synchronizatory i wyznaczniki rytmów organizmu, opisać rolę wewnętrznego zegara i kalendarza organizmu, wymienić możliwości oddziaływania otoczenia na rytmy biologiczne organizmu.
	5,0	Student jest w stanie wymienić i opisać bilogiczne rytmy otoczenia i objaśnić ich wpływ na zachowanie i fizjologię ludzi oraz zwierząt, w tym opisać oscylatory, synchronizatory i wyznaczniki rytmów organizmu, opisać i objaśnić rolę wewnętrznego zegara i kalendarza organizmu, wymienić możliwości oddziaływania otoczenia na rytmy biologiczne organizmu.

Pole	KOD	Znaczenie kodu
Zamierzone efekty kształcenia	BL_1A_BL-S-O3.4_W03	Student jest w stanie wskazać przykłady zmian przystosowawczych organizmu na róznych poziomach jego funkcjonowania do otoczenia, wpływ tych zmian na organizm i strukturę populacji, wymienić i opisać mechanizmy utrzymania równowagi organizmu z otoczeniem, opisać przyczyny stanów nierównowagowych organizmu, wyjaśnić wpływ zmian dokonywanych w otoczeniu na stan zdrowia organizmu oraz opisać możliwości adaptacyjne organizmów w czasie i przestrzeni.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	BL_1A_W13	zna podstawowe procesy, rozłożone w czasie i w różnych środowiskach, prowadzące do przekształcania się cech i właściwości organizmów żywych
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	BL_1A_W14	zna powiązania między organizmami żywymi a środowiskiem biotycznym i abiotycznym
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	P1A_W01	rozumie podstawowe zjawiska i procesy przyrodnicze
	P1A_W03	ma wiedzę z zakresu matematyki, fizyki i chemii niezbędną dla zrozumienia podstawowych procesów i zjawisk przyrodniczych
	P1A_W04	ma wiedzę w zakresie najważniejszych problemów z zakresu dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów oraz zna ich powiązania z innymi dyscyplinami przyrodniczymi
	P1A_W05	ma wiedzę w zakresie podstawowych kategorii pojęciowych i terminologii przyrodniczej oraz ma znajomość rozwoju dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów i stosowanych w nich metod badawczych
	P1A_W06	ma wiedzę w zakresie statystyki i informatyki na poziomie pozwalającym na opisywanie i interpretowanie zjawisk przyrodniczych
	P1A_W08	rozumie związki między osiągnięciami wybranej dziedziny nauki i dyscypliny nauk przyrodniczych a możliwościami ich wykorzystania w życiu społeczno-gospodarczym z uwzględnieniem zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej
Cel przedmiotu	C-1	Głównym celem zajęć jest przekazanie studentom wiedzy z zakresu umiejscowienia organizmu w czasie i przestrzeni, wskazanie na powiązanie i wzajemne interakcje między organizmem żywym a otoczeniem, zapoznanie studentów z mechanizmami utrzymania równowagi organizmu ze środowiskiem oraz uzmysłowienie studentom wpływu zaburzeń środowiska na stan zdrowia organizmu.
Treści programowe	T-W-5	Zmiany przystosowawcze organizmu do środowiska. Zmiany przystosowawcze układów i narządów u różnych gatunków zwierząt. Środowiskowe modyfikacje czynności komórek. Wpływ zmian przystosowawczych na organizm i strukturę populacji.
	T-W-6	Mechanizmy utrzymywania równowagi organizmu ze środowiskiem: defensywne, reaktywne, aktywne. Adiustacja, przystosowanie, nadprzystosowanie. Strategia zmian przystosowawczych. Adaptacja do życia w różnych warunkach środowiska. Wędrówki zwierząt. Sen zimowy i letni.
	T-W-7	Choroba jako przejaw stanów dalekich od równowagi. Zaburzenia w środowisku a stany nierównowagowe. Struktury dysypatywne: organizm, populacja, ekosystem.
	T-W-8	Wiek jako kryterium „możliwości” adaptacyjnych. Przystosowanie funkcją czasu. Pojęcie granic adaptacji. Granice przystosowania w różnych okresach życia. Czynniki wpływające na obniżenie sprawności mechanizmów adaptacyjnych.
	T-W-9	Zagrożenia cywilizacyjno-przemysłowe a stan zdrowia organizmu. Wpływ zanieczyszczeń i skażeń środowiska na organizm.
Metody nauczania	M-1	Wykład informacyjny prezentujący zagadnienia teoretyczne.
Metody nauczania	M-2	Prezentacje multimedialne przy wykorzystaniu komputera i projektora.
Sposób oceny	S-1	Ocena podsumowująca: Podstawą zaliczenia przedmiotu jest zaliczenie treści programowej obowiązującej na wykładach.
Kryteria oceny	Ocena	Kryterium oceny
	2,0	Student nie jest w stanie wskazać przykładów zmian przystosowawczych organizmu na róznych poziomach jego funkcjonowania do otoczenia, wyjaśnić wpływu tych zmian na organizm i strukturę populacji, wymienić i opisać mechanizmów utrzymania równowagi organizmu z otoczeniem, opisać przyczyn stanów nierównowagowych organizmu, wyjaśnić wpływu zmian dokonywanych w otoczeniu na stan zdrowia organizmu oraz opisać możliwości adaptacyjnych organizmów w czasie i przestrzeni.
	3,0	Student jest w stanie podać kilka podstawowym przykładów zmian przystosowawczych organizmu do otoczenia, wymienić kilka podstawowych mechanizmów utrzymania równowagi organizmu z otoczeniem, wymienić kilka podstawowych przyczyn stanów nierównowagowych organizmu, podać kilka przykładów wpływu zmian dokonywanych w otoczeniu na stan zdrowia organizmu.
	3,5	Student jest w stanie wymienić w stopniu podstawowym przykłady zmian przystosowawczych organizmu na róznych poziomach jego funkcjonowania do otoczenia, wymienić podstawowe mechanizmy utrzymania równowagi organizmu z otoczeniem, wymienić podstawowe przyczyny stanów nierównowagowych organizmu, podać wybrane przykłady wpływu zmian dokonywanych w otoczeniu na stan zdrowia organizmu oraz podać podstawowe przykłady możliwości adaptacyjnych organizmów w czasie i przestrzeni.
	4,0	Student jest w stanie wymienić wiele przykładów zmian przystosowawczych organizmu na róznych poziomach jego funkcjonowania do otoczenia, w stopniu podstawowym opisać wpływ tych zmian na organizm i strukturę populacji, wymienić główne mechanizmy utrzymania równowagi organizmu z otoczeniem, wymienić główne przyczyny stanów nierównowagowych organizmu, podać przykłady wpływu zmian dokonywanych w otoczeniu na stan zdrowia organizmu oraz podać główne przykłady możliwości adaptacyjnych organizmów w czasie i przestrzeni.
	4,5	Student jest w stanie wskazać większość przykładów zmian przystosowawczych organizmu na róznych poziomach jego funkcjonowania do otoczenia, opisać wpływ tych zmian na organizm i strukturę populacji, wymienić i opisać główne mechanizmy utrzymania równowagi organizmu z otoczeniem, wymienić przyczyny stanów nierównowagowych organizmu, podać przykłady wpływu zmian dokonywanych w otoczeniu na stan zdrowia organizmu oraz podać wiele przykładów możliwości adaptacyjnych organizmów w czasie i przestrzeni.
	5,0	Student jest w stanie wskazać wiele przykładów zmian przystosowawczych organizmu na róznych poziomach jego funkcjonowania do otoczenia, wyjaśnić wpływ tych zmian na organizm i strukturę populacji, wymienić i opisać mechanizmy utrzymania równowagi organizmu z otoczeniem, opisać przyczyny stanów nierównowagowych organizmu, wyjaśnić wpływ zmian dokonywanych w otoczeniu na stan zdrowia organizmu oraz opisać możliwości adaptacyjne organizmów w czasie i przestrzeni.

Pole	KOD	Znaczenie kodu
Zamierzone efekty kształcenia	BL_1A_BL-S-O3.4_U01	Student umie łączyć pojęcia termodynamiczne z organizmem i środowiskiem, szacować wpływ zmian otoczenia na czynność organizmu, populacji, ekosystemu.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	BL_1A_U08	ma umiejętność rozumienia podstawowych procesów i praw ekologicznych; wykonuje samodzielnie lub w zespole proste zadania badawcze; potrafi nakreślić problemy dotyczące ochrony środowiska i przyrody; zna mechanizmy określające zależności zachodzące między organizmami a środowiskiem atmosferycznym; interpretuje pojęcie bioróżnorodności; potrafi na podstawie analizy dostępnych materiałów ocenić wartość przyrodniczą określonych terenów; umie omówić główne mechanizmy ewolucyjne roślin i zwierząt; analizuje zagadnienia związane z powstaniem i ewolucją życia na Ziemi; specyfikę i metodykę badań z zakresu etologii, badań zachowań zwierząt pojedynczych i w grupie, w warunkach naturalnych, zwierząt udomowionych;
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	BL_1A_U10	Potrafi charakteryzować, porównywać, oceniać poznane stanowiska filozoficzne, szczególnie z uwzględnieniem filozoficznej refleksji nad światem przyrody; posiada umiejętność hierarchizowania i odpowiedzialnego wyboru wartości etycznych w kontekście działalności zawodowej; umie zastosować podstawową wiedzę socjologiczną; umie zastosować podstawową wiedzę socjologiczną do interpretacji współczesnych zjawisk i procesów społecznych nabywa umiejętności dostrzegania oraz analizy różnorodnych zjawisk psychologicznych; posługuje się pojęciami z zakresu psychologii; nabywa umiejętności psychologiczne niezbędne w kontaktach interpersonalnych; umie rozpoznawać oraz analizować treści i formy obiektów architektonicznych i dzieł sztuki reprezentujących wybrane epoki i style;
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	P1A_U03	wykorzystuje dostępne źródła informacji, w tym źródła elektroniczne
	P1A_U04	wykonuje zlecone proste zadania badawcze lub ekspertyzy pod kierunkiem opiekuna naukowego
	P1A_U06	przeprowadza obserwacje oraz wykonuje w terenie lub laboratorium proste pomiary fizyczne, biologiczne i chemiczne
	P1A_U07	wykazuje umiejętność poprawnego wnioskowania na podstawie danych pochodzących z różnych źródeł
	P1A_U08	wykorzystuje język naukowy w podejmowanych dyskursach ze specjalistami z wybranej dyscypliny naukowej
	P1A_U10	posiada umiejętność wystąpień ustnych w języku polskim i języku obcym, dotyczących zagadnień szczegółowych z zakresu dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów
	P1A_U11	uczy się samodzielnie w sposób ukierunkowany
Cel przedmiotu	C-1	Głównym celem zajęć jest przekazanie studentom wiedzy z zakresu umiejscowienia organizmu w czasie i przestrzeni, wskazanie na powiązanie i wzajemne interakcje między organizmem żywym a otoczeniem, zapoznanie studentów z mechanizmami utrzymania równowagi organizmu ze środowiskiem oraz uzmysłowienie studentom wpływu zaburzeń środowiska na stan zdrowia organizmu.
Treści programowe	T-W-1	Organizm a środowisko - ujęcie termodynamiczne. Organizm jako układ otwarty. Stany równowagi dynamicznej.
	T-W-2	Rytm przyrody. Rola biorytmów w procesie adaptacji do środowiska. Cykl księżycowy i jego wpływ na zachowanie i fizjologię ludzi oraz zwierząt. Biologiczne rytmy roczne (sezonowe) zwierząt.
	T-W-3	Mechanizm działania zegara biologicznego i jego elementy. Oscylatory, synchronizatory i wyznaczniki rytmów. Melatonina - wewnętrzny zegar i kalendarz organizmu. Filogeneza zegara biologicznego u kręgowców.
	T-W-4	Możliwości oddziaływania na rytmy biologiczne. Wytwarzanie i zharmonizowanie rytmów, znaczenie fotoperiodu.
	T-W-5	Zmiany przystosowawcze organizmu do środowiska. Zmiany przystosowawcze układów i narządów u różnych gatunków zwierząt. Środowiskowe modyfikacje czynności komórek. Wpływ zmian przystosowawczych na organizm i strukturę populacji.
	T-W-6	Mechanizmy utrzymywania równowagi organizmu ze środowiskiem: defensywne, reaktywne, aktywne. Adiustacja, przystosowanie, nadprzystosowanie. Strategia zmian przystosowawczych. Adaptacja do życia w różnych warunkach środowiska. Wędrówki zwierząt. Sen zimowy i letni.
	T-W-7	Choroba jako przejaw stanów dalekich od równowagi. Zaburzenia w środowisku a stany nierównowagowe. Struktury dysypatywne: organizm, populacja, ekosystem.
	T-W-8	Wiek jako kryterium „możliwości” adaptacyjnych. Przystosowanie funkcją czasu. Pojęcie granic adaptacji. Granice przystosowania w różnych okresach życia. Czynniki wpływające na obniżenie sprawności mechanizmów adaptacyjnych.
	T-W-9	Zagrożenia cywilizacyjno-przemysłowe a stan zdrowia organizmu. Wpływ zanieczyszczeń i skażeń środowiska na organizm.
Metody nauczania	M-1	Wykład informacyjny prezentujący zagadnienia teoretyczne.
Metody nauczania	M-2	Prezentacje multimedialne przy wykorzystaniu komputera i projektora.
Sposób oceny	S-1	Ocena podsumowująca: Podstawą zaliczenia przedmiotu jest zaliczenie treści programowej obowiązującej na wykładach.
Kryteria oceny	Ocena	Kryterium oceny
	2,0	Student nie potrafi łączyć pojęć termodynamicznych z organizmem i środowiskiem oraz szacować wpływu zmian otoczenia na czynność organizmu, populacji, ekosystemu.
	3,0	Student w podstawowym stopniu umie łączyć pojęcia termodynamiczne z organizmem i środowiskiem oraz szacować wpływ zmian otoczenia na czynność organizmu, populacji, ekosystemu.
	3,5	Student poprawnie umie łączyć pojęcia termodynamiczne z organizmem i środowiskiem oraz szacować wpływ zmian otoczenia na czynność organizmu, populacji, ekosystemu.
	4,0	Student w dobrym stopniu umie łączyć pojęcia termodynamiczne z organizmem i środowiskiem oraz szacować wpływ zmian otoczenia na czynność organizmu, populacji, ekosystemu.
	4,5	Student w dużym stopniu umie łączyć pojęcia termodynamiczne z organizmem i środowiskiem oraz szacować wpływ zmian otoczenia na czynność organizmu, populacji, ekosystemu.
	5,0	Student w wysokim stopniu umie łączyć pojęcia termodynamiczne z organizmem i środowiskiem oraz szacować wpływ zmian otoczenia na czynność organizmu, populacji, ekosystemu.

Pole	KOD	Znaczenie kodu
Zamierzone efekty kształcenia	BL_1A_BL-S-O3.4_K01	Student wykazuje świadomość znaczenia otoczenia w utrzymaniu równowagi organizmu i wyznaczania zdolności adaptacyjnych organizmu do zminiających się warunków otoczenia.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	BL_1A_K01	wykazuje zrozumienie podstawowych procesów i zjawisk biologicznych oraz przekonanie o ich empirycznej poznawalności w oparciu o metody matematyczne i statystyczne
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	BL_1A_K05	ma otwartą i poszukującą postawę ogólnego i kierunkowego kształtowania i rozwijania własnej aktywności poznawczej w oparciu o różne naukowe źródła informacji
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	P1A_K01	rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie
	P1A_K04	prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu
	P1A_K05	rozumie potrzebę podnoszenia kompetencji zawodowych i osobistych
	P1A_K07	wykazuje potrzebę stałego aktualizowania wiedzy kierunkowej
Cel przedmiotu	C-1	Głównym celem zajęć jest przekazanie studentom wiedzy z zakresu umiejscowienia organizmu w czasie i przestrzeni, wskazanie na powiązanie i wzajemne interakcje między organizmem żywym a otoczeniem, zapoznanie studentów z mechanizmami utrzymania równowagi organizmu ze środowiskiem oraz uzmysłowienie studentom wpływu zaburzeń środowiska na stan zdrowia organizmu.
Treści programowe	T-W-1	Organizm a środowisko - ujęcie termodynamiczne. Organizm jako układ otwarty. Stany równowagi dynamicznej.
	T-W-2	Rytm przyrody. Rola biorytmów w procesie adaptacji do środowiska. Cykl księżycowy i jego wpływ na zachowanie i fizjologię ludzi oraz zwierząt. Biologiczne rytmy roczne (sezonowe) zwierząt.
	T-W-3	Mechanizm działania zegara biologicznego i jego elementy. Oscylatory, synchronizatory i wyznaczniki rytmów. Melatonina - wewnętrzny zegar i kalendarz organizmu. Filogeneza zegara biologicznego u kręgowców.
	T-W-4	Możliwości oddziaływania na rytmy biologiczne. Wytwarzanie i zharmonizowanie rytmów, znaczenie fotoperiodu.
	T-W-5	Zmiany przystosowawcze organizmu do środowiska. Zmiany przystosowawcze układów i narządów u różnych gatunków zwierząt. Środowiskowe modyfikacje czynności komórek. Wpływ zmian przystosowawczych na organizm i strukturę populacji.
	T-W-6	Mechanizmy utrzymywania równowagi organizmu ze środowiskiem: defensywne, reaktywne, aktywne. Adiustacja, przystosowanie, nadprzystosowanie. Strategia zmian przystosowawczych. Adaptacja do życia w różnych warunkach środowiska. Wędrówki zwierząt. Sen zimowy i letni.
	T-W-7	Choroba jako przejaw stanów dalekich od równowagi. Zaburzenia w środowisku a stany nierównowagowe. Struktury dysypatywne: organizm, populacja, ekosystem.
	T-W-8	Wiek jako kryterium „możliwości” adaptacyjnych. Przystosowanie funkcją czasu. Pojęcie granic adaptacji. Granice przystosowania w różnych okresach życia. Czynniki wpływające na obniżenie sprawności mechanizmów adaptacyjnych.
	T-W-9	Zagrożenia cywilizacyjno-przemysłowe a stan zdrowia organizmu. Wpływ zanieczyszczeń i skażeń środowiska na organizm.
Metody nauczania	M-1	Wykład informacyjny prezentujący zagadnienia teoretyczne.
Metody nauczania	M-2	Prezentacje multimedialne przy wykorzystaniu komputera i projektora.
Kryteria oceny	Ocena	Kryterium oceny
	2,0	Student nie wykazuje świadomości znaczenia otoczenia w utrzymaniu równowagi organizmu i wyznaczania zdolności adaptacyjnych organizmu do zminiających się warunków otoczenia.
	3,0	Student w podstawowym stopniu wykazuje świadomość znaczenia otoczenia w utrzymaniu równowagi organizmu i wyznaczania zdolności adaptacyjnych organizmu do zminiających się warunków otoczenia.
	3,5	Student poprawnie wykazuje świadomość znaczenia otoczenia w utrzymaniu równowagi organizmu i wyznaczania zdolności adaptacyjnych organizmu do zminiających się warunków otoczenia.
	4,0	Student w dobrym stopniu wykazuje świadomość znaczenia otoczenia w utrzymaniu równowagi organizmu i wyznaczania zdolności adaptacyjnych organizmu do zminiających się warunków otoczenia.
	4,5	Student w dużym stopniu wykazuje świadomość znaczenia otoczenia w utrzymaniu równowagi organizmu i wyznaczania zdolności adaptacyjnych organizmu do zminiających się warunków otoczenia.
	5,0	Student w wysokim stopniu wykazuje świadomość znaczenia otoczenia w utrzymaniu równowagi organizmu i wyznaczania zdolności adaptacyjnych organizmu do zminiających się warunków otoczenia.