Wydział Biotechnologii i Hodowli Zwierząt - Biologia (S2)
specjalność: Biologia roślin
Sylabus przedmiotu Bioetyka:
Informacje podstawowe
| Kierunek studiów | Biologia | ||
|---|---|---|---|
| Forma studiów | studia stacjonarne | Poziom | drugiego stopnia |
| Tytuł zawodowy absolwenta | magister | ||
| Obszary studiów | nauk przyrodniczych | ||
| Profil | ogólnoakademicki | ||
| Moduł | — | ||
| Przedmiot | Bioetyka | ||
| Specjalność | przedmiot wspólny | ||
| Jednostka prowadząca | Studium Nauk Humanistycznych i Pedagogicznych | ||
| Nauczyciel odpowiedzialny | Bożena Dydycz <Bozena.Dydycz@zut.edu.pl> | ||
| Inni nauczyciele | Aleksander Butrynowski <Aleksander.Butrynowski@zut.edu.pl>, Dariusz Zienkiewicz <Dariusz.Zienkiewicz@zut.edu.pl> | ||
| ECTS (planowane) | 1,0 | ECTS (formy) | 1,0 |
| Forma zaliczenia | zaliczenie | Język | polski |
| Blok obieralny | 1 | Grupa obieralna | 1 |
Wymagania wstępne
| KOD | Wymaganie wstępne |
|---|---|
| W-1 | Znajomość podstawowych zagadnień etycznych w zakresie systemów etycznych, sposobów wartościowania, ocen moralnych i wzorców etycznych. |
Cele przedmiotu
| KOD | Cel modułu/przedmiotu |
|---|---|
| C-1 | Zapoznanie studentów z dylematami wynikającymi z poszukiwania ocen moralnych dla podejmowania decyzji w dziedzinie ochrony i promocji zdrowia i życia związanych z rozwojem nauk biologicznych i medycznych. |
Treści programowe z podziałem na formy zajęć
| KOD | Treść programowa | Godziny |
|---|---|---|
| wykłady | ||
| T-W-1 | Poszukiwania nowej etyki i propozycje etyki środowiskowej w kontekście rozwoju nauk biomedycznych. Historia, sposoby ujmowania bioetyki, dyscyplinarny charakter i kontrowersje związane z dyscypliną. | 2 |
| T-W-2 | Standardy bioetyczne w dokumentach i prawie międzynarodowym. Fundamentalne dokumenty bioetyczne. Nauka bioetyczna Kościoła - "Humane vitae", "Ewangelium vitae", deklaracje. Prawa człowieka - Powszechna Deklaracja w sprawie Bioetyki i Praw Człowieka, Europejska Konwencja Praw Człowieka, Europejska Konwencja Bioetyczna. | 2 |
| T-W-3 | Promocja i ochrona zdrowia i życia - współczesne tendencje rozwoju i zagrożenia. Eksperymenty medyczne, granice terapii medydcznej, błędy medyczne. Nadzieje i zagrożenia inżynierii medycznej. | 4 |
| T-W-4 | Moralne problemy antykoncepcji, sztucznego zapłodnienia, diagnostyki przedurodzeniowej i aborcji. | 2 |
| T-W-5 | Problemy współczesnej tanatologii. Poszukiwania godnej śmierci, postawy wobec śmierci, granice walki z cierpieniem, eutanazja, prawa człowieka umierającego. Prawny i neurologiczny status śmierci w kontekście transplantologii. Moralna ocena kary śmierci i samobójstwa. | 5 |
| 15 | ||
Obciążenie pracą studenta - formy aktywności
| KOD | Forma aktywności | Godziny |
|---|---|---|
| wykłady | ||
| A-W-1 | Udział w zajęciach. | 15 |
| A-W-2 | Przygotowanie merytoryczne do wykładu - analiza zalecanej literatury w zakresie tematu. | 5 |
| A-W-3 | Przygotowanie zespołowe projektu rozwiązania określonego problemu bioetycznego. | 5 |
| A-W-4 | Przygotowanie do zaliczenia z przedmiotu. | 5 |
| 30 | ||
Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne
| KOD | Metoda nauczania / narzędzie dydaktyczne |
|---|---|
| M-1 | Wykład informacyjny. |
| M-2 | Wykład problemowy z elementami gry sytuacyjnej. |
| M-3 | Prezentacja multimedialna z elementami opisu. |
| M-4 | Wykład konwersatoryjny z elementami dyskusji. |
Sposoby oceny
| KOD | Sposób oceny |
|---|---|
| S-1 | Ocena formująca: Aktywność merytoryczna - intelektualno-werbalna oraz praktyczna (opracowanie projektu). |
| S-2 | Ocena formująca: Konsultacje |
| S-3 | Ocena podsumowująca: Końcowa rozmowa zaliczjąca pisemny projekt. |
| S-4 | Ocena podsumowująca: Kolokwium zaliczeniowe. |
Zamierzone efekty kształcenia - wiedza
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|
| BL_2A_BL-S2-A3.1_W01 Zna i rozumie złożone zjawiska i procesy związane z życiem i zdrowiem oraz dylematy z nich wynikające. | BL_2A_W21 | P2A_W04 | C-1 | T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4, T-W-5 | M-1, M-4 | S-4 |
| BL_2A_BL-S2-A3.1_W02 Zna zasady planowania badań z wykorzystaniem technik i narzędzi badawczych stosowanych nie tylko w studiowanej dyscyplinie naukowej ale również z uwzględnieniem aspektów bioetycznych. | BL_2A_W18, BL_2A_W21 | P2A_W02, P2A_W04, P2A_W05, P2A_W06, P2A_W07, P2A_W10 | C-1 | T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4, T-W-5 | M-1, M-4 | S-4 |
Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|
| BL_2A_BL-S2-A3.1_U01 Wykazuje umiejętość krytycznej analizy i selekcji informacji, co pozwala na formułowanie uzasadnionych sądów w zakresie zajmowanego stanowiska wobec wybranych zjawisk bioetycznych. | BL_2A_U01 | P2A_U06, P2A_U07 | C-1 | T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4, T-W-5 | M-2, M-4 | S-1 |
| BL_2A_BL-S2-A3.1_U02 Potrafi wskazać najważniejsze dylematy bioetyki poprzez formułowanie wystąpień ustnych i prac pisemnych. | BL_2A_U02 | P2A_U03, P2A_U04, P2A_U06, P2A_U08, P2A_U11 | C-1 | T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4, T-W-5 | M-2, M-3, M-4 | S-1, S-2, S-4 |
Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|
| BL_2A_BL-S2-A3.1_K01 Potrafi określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania w kontekście rostrzygnięć bioetycznych. | BL_2A_K04, BL_2A_K05 | P2A_K01, P2A_K02, P2A_K03, P2A_K04, P2A_K08 | C-1 | T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4, T-W-5 | M-3, M-4 | S-1, S-2 |
| BL_2A_BL-S2-A3.1_K02 Jest przygotowany do prawidłowj identyfikacji i rozstrzygania dylematów związanych z wykonywaniem zawodu poprzez znajomość różnych w tym bioetycznych sposobów wartościowania. | BL_2A_K04, BL_2A_K07 | P2A_K03, P2A_K04, P2A_K06 | C-1 | T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4, T-W-5 | M-1, M-2, M-3, M-4 | S-1, S-2, S-4 |
| BL_2A_BL-S2-A3.1_K03 Jest gotowy na ponoszenie odpowiedzialności za ocenę zagrożeń wynikających ze stosowanych technik badawczych w zakresie życia i zdrowia oraz efekty swoich działań. | BL_2A_K06, BL_2A_K07, BL_2A_K08 | P2A_K03, P2A_K04, P2A_K05, P2A_K06 | C-1 | T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4, T-W-5 | M-1, M-2, M-3, M-4 | S-1, S-2 |
Kryterium oceny - wiedza
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| BL_2A_BL-S2-A3.1_W01 Zna i rozumie złożone zjawiska i procesy związane z życiem i zdrowiem oraz dylematy z nich wynikające. | 2,0 | Nie zna i nie rozumie złożoności zjawisk i procesów związanych z życiem i zdrowiem w aspekcie działań człowieka. Znajomość zagadnień fragmentaryczna |
| 3,0 | Ma podstawową wiedzę w zakresie złożoności zjawisk i procesów związanych z życiem i zdrowiem oraz ich powiązania etyczne, ale nie rozumie tychże zależności (na podstawową wiedzę składa się znajomość definicji i najważniejszych procesów i zjawisk bioetycznych). | |
| 3,5 | Wykazuje się całościową wiedzą w zakresie zależności powyższych zjawisk, ale częściowym ich rozumieniem. | |
| 4,0 | Posiada całościową wiedzę w wyżej wymienionym zakresie oraz rozumie jej etyczne aspekty. | |
| 4,5 | Posiada całościową wiedzę w wyżej wymienionym zakresie, rozumie jej etyczne aspekty i potrafi przedstawić najważniejsze dylematy etyczne występujące w obszarze nauk biologicznych i medycznych. | |
| 5,0 | Posiada całościową wiedzę i rozumienie w powyższych zakresach oraz potrafi przedstawić ich dyscyplinarny charakter. Wiedza wykracza poza literaturę obowiązkową. | |
| BL_2A_BL-S2-A3.1_W02 Zna zasady planowania badań z wykorzystaniem technik i narzędzi badawczych stosowanych nie tylko w studiowanej dyscyplinie naukowej ale również z uwzględnieniem aspektów bioetycznych. | 2,0 | Nie zna zasad planowania badań z uwzględnieniem aspektów bioetycznych i nie rozumie konieczności ich stosowania. |
| 3,0 | Zna niektóre zasady planowania badań związane z rzetelnością i odpowiedzialnością. Nie zawsze potrafi wyjaśnić konieczność ich przestrzegania. | |
| 3,5 | Zna niektóre zasady planowania badań i wyjaśnia ze zrozumieniem konieczność ich przestrzegania. | |
| 4,0 | Wykazuje znaczną znajomość zasad planowania badań z uwzględnieniem aspektów bioetycznych. | |
| 4,5 | Wykazuje znaczną znajomość zasad planowania badań z uwzględnieniem aspektów bioetycznych i potrafi przedstawić jak rozstrzygane są zasadnicze wątpliwości w badanym obszarze. | |
| 5,0 | Wykazuje się pełnym zakresem wiedzy i rozumieniem treści przedmiotu. Wiedza wykracza poza literaturę obowiązkową. |
Kryterium oceny - umiejętności
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| BL_2A_BL-S2-A3.1_U01 Wykazuje umiejętość krytycznej analizy i selekcji informacji, co pozwala na formułowanie uzasadnionych sądów w zakresie zajmowanego stanowiska wobec wybranych zjawisk bioetycznych. | 2,0 | Nie potrafi dokonać krytycznej analizy i przeprowadzić selekcji informacji umożliwiających formułowanie logicznych sądów w zakresie zajmowanego stanowiska wobec zjawisk bioetycznych. |
| 3,0 | Potrafi w większości przypadków dokonać krytycznej analizy i selekcji informacji w omawianym zakresie, ale nie potrafi wykorzystać ich do formułowania logicznie poprawnych sądów. | |
| 3,5 | Potrafi zawsze przeprowadzić krytyczną analizę i selekcję informacji ale nie zawsze wykorzystuje te umiejętności do formułowania własnych sądów w zakresie merytorycznych treści bioetyki. | |
| 4,0 | Potrafi zawsze przeprowadzić krytyczną analizę i selekcję informacji; umiejętności z tego obszaru wykorzystywane są do zgodnego z zasadami logiki formułowania własnych sądów w obszarze zjawisk bioetycznych. | |
| 4,5 | Potrafi zawsze przeprowadzić krytyczną analizę i selekcję informacji; umiejętności z tego obszaru wykorzystywane są do zgodnego z zasadami logiki formułowania własnych sądów w obszarze zjawisk bioetycznych. Dodatkowo student zwraca szczególną uwagę na źródła informacji wykorzystywane do własnej pracy intelektualnej | |
| 5,0 | Posiada umiejętności jak w przypadku oceny 4.0 i 4.5 uzupełnione wysoką samodzielnością logicznego myślenia i identyfikowania błędów. | |
| BL_2A_BL-S2-A3.1_U02 Potrafi wskazać najważniejsze dylematy bioetyki poprzez formułowanie wystąpień ustnych i prac pisemnych. | 2,0 | Nie posiada umiejętności wskazywania dylematów bioetycznych. |
| 3,0 | Potrafi identyfikować niektóre dylematy bioetyki w kontekście sytuacji praktycznej. | |
| 3,5 | Potrafi identyfikować wszystkie dylematy bioetyki w kontekście sytuacji praktycznej | |
| 4,0 | Identyfikuje wszystkie dylematy bioetyki w kontekście sytuacji teoretycznych i praktycznych. | |
| 4,5 | Wystąpienia ustne i prace pisemne charakteryzują się umiejętnością holistycznego ujmowania problemów. | |
| 5,0 | Stosuje w praktyce interdyscyplinarne ujęcie zagadnień przyrodniczych (m.in. w kontekście bioetyki). Wykazuje się twórczym podejściem w rozstrzyganiu dylematów bioetycznych. |
Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| BL_2A_BL-S2-A3.1_K01 Potrafi określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania w kontekście rostrzygnięć bioetycznych. | 2,0 | Nie potrafi samodzielnie wyodrębnić priorytetów swoich działań w kontekście rozstrzygnięć bioetycznych. Nie stosuje kryteriów wartościowania swojego i innych postępowania. |
| 3,0 | Stosuje kryteria wartościowania do podejmowania działań, ale ulega stereotypom w określaniu priorytetów działań w perspektywie bioetycznej lub ja pomija. | |
| 3,5 | Realizuje zadania stosując się jedynie do przestrzegania rzetelności zawodowej, mając świadomość niewystarczających zachowań w tym zakresie. | |
| 4,0 | W większości sytuacji teoretycznych i praktycznych realizację zadań rozpoczyna od określania priorytetów działań w kontekście rozstrzygnięć bioetycznych. Nie zawsze wykazuje się konsekwencją w działaniach. | |
| 4,5 | Zwraca szczególną uwagę i wykazuje dbałość w określaniu priorytetów działań własnych i innych osób w kontekście rozstrzygnięć bioetycznych. Nie podejmuje działań bez określenia priorytetów, chociaż zdarza się rozbieżność między deklaracjami a działaniem. | |
| 5,0 | Charakteryzuje się spójną i pełną postawą w tym zakresie. Komponenty poznawcze, motywacyjne i behawioralne ściśle ze sobą powiązane. Brak rozbieżności myślenia i działania w zakresie ocenianej kompetencji. | |
| BL_2A_BL-S2-A3.1_K02 Jest przygotowany do prawidłowj identyfikacji i rozstrzygania dylematów związanych z wykonywaniem zawodu poprzez znajomość różnych w tym bioetycznych sposobów wartościowania. | 2,0 | Nie potrafi identyfikować i rozstrzygać dylematów związanych z wykonywaniem zawodu w kontekście rozwiązań bioetycznych z powodu nieznajomości sposobów wartościowania. |
| 3,0 | Zna sposoby wartościowania co umożliwia identyfikacje większości dylematów etycznych związanych z wykonywaniem zawodu, ale ma trudności z ich rozstrzyganiem. | |
| 3,5 | Prawidłowo identyfikuje wszystkie możliwe dylematy; do ich rozstrzygnięcia potrzebuje współpracy z innymi. | |
| 4,0 | Poprawnie identyfikuje i rozstrzyga dylematy, chociaż wiedzę i umiejętności z tego zakresu w sposób odtwórczy do podejmowania decyzji. | |
| 4,5 | Wykazuje się dużą starannością i rzetelnością w identyfikowaniu i rozstrzyganiu dylematów bioetycznych związanych z wykonywaniem zawodu, starając się o zgodność myślenia i działania. | |
| 5,0 | Zasadą postępowania jest troska o poprawną identyfikację dylematów bioetycznych nie tylko w zakresie działań własnych, ale i innych. Aktywnie poszukuje możliwych sposobów wartościowania w danej sytuacji, aby podejmowane działania były nie tylko skuteczne, ale i etyczne. | |
| BL_2A_BL-S2-A3.1_K03 Jest gotowy na ponoszenie odpowiedzialności za ocenę zagrożeń wynikających ze stosowanych technik badawczych w zakresie życia i zdrowia oraz efekty swoich działań. | 2,0 | Zna zagrożenia wynikające ze stosowanych technik badawczych w zakresie życia i zdrowia oraz efekty swoich działań, ale nie podejmuje moralnej odpowiedzialności za nie. Odpowiedzialność ogranicza jedynie do odpowiedzialności prawnej. |
| 3,0 | Podejmuje odpowiedzialność prawną i moralną, ale nie zawsze znajomość zagrożeń oraz antycypacja efektów działań jest wystarczająca do pełnej świadomości tychże odpowiedzialności. | |
| 3,5 | Świadomie stosuje techniki badawcze z uwzględnieniem ich wpływu na zdrowie i życie ludzi i zwierząt. Ma świadomość jednostkowej i społecznej odpowiedzialności w tym zakresie. | |
| 4,0 | Poszukuje takich sposobów działań badawczych, które eliminują lub minimalizują negatywne konsekwencje dla zdrowia i życia. | |
| 4,5 | Poszukując etycznych sposobów prowadzenia działań badawczych uwzględnia doświadczenia innych w tym zakresie mając świadomość konieczności odpowiedzialności jednostkowej i społecznej. | |
| 5,0 | Jest gotowy nie tylko na bierne ponoszenie odpowiedzialności, ale także działa odpowiedzialnie na wszystkich etapach podejmowanych działań – przed podjęciem decyzji, w trakcie jej podejmowania, w trakcie realizacji zadania oraz za skutki decyzji i działań. Ma świadomość wartości swoich działań. |
Literatura podstawowa
- Biały S., Wybrane zagadnienia z bioetyki, Wszechnica Mazurska, Olecko, 2006
- Bołos W., Bioetyka i prawa człowieka, UKSW, Warszawa, 2007
- Grzymkowska M., Standardy bioetyczne w prawie europejskim, Wolter-Kluwer Poska, Warszawa, 2009
Literatura dodatkowa
- Czartoszewski J., Etyka środowiskowa wyzwaniem XXI wieku, UKSW, Warszawa, 2002
- Piątek Z., Etyka środowiskowa, Księgarnia Akademicka, Kraków, 1998
- Szewczyk K., Bioetyka. Podręcznik Akademicki, PWN, Warszawa, 2009