Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa - Architektura krajobrazu (S1)
Sylabus przedmiotu Ekologia:
Informacje podstawowe
| Kierunek studiów | Architektura krajobrazu | ||
|---|---|---|---|
| Forma studiów | studia stacjonarne | Poziom | pierwszego stopnia |
| Tytuł zawodowy absolwenta | inżynier | ||
| Obszary studiów | nauk rolniczych, leśnych i weterynaryjnych, nauk technicznych, studiów inżynierskich, sztuki | ||
| Profil | ogólnoakademicki | ||
| Moduł | — | ||
| Przedmiot | Ekologia | ||
| Specjalność | przedmiot wspólny | ||
| Jednostka prowadząca | Katedra Ekologii, Ochrony i Kształtowania Środowiska | ||
| Nauczyciel odpowiedzialny | Renata Gamrat <Renata.Gamrat@zut.edu.pl> | ||
| Inni nauczyciele | Renata Gamrat <Renata.Gamrat@zut.edu.pl>, Joanna Podlasińska <Joanna.Podlasinska@zut.edu.pl> | ||
| ECTS (planowane) | 3,0 | ECTS (formy) | 3,0 |
| Forma zaliczenia | egzamin | Język | polski |
| Blok obieralny | — | Grupa obieralna | — |
Wymagania wstępne
| KOD | Wymaganie wstępne |
|---|---|
| W-1 | Przed rozpoczęciem nauki przedmiotu Student powinien posiadać podstawową wiedzę z zakresu praw ochrony środowiska, podstawowych wymagań roślin i zwierząt |
Cele przedmiotu
| KOD | Cel modułu/przedmiotu |
|---|---|
| C-1 | Głównym celem zajęć jest przekazanie Studentom podstawowej wiedzy z zakresu ekologii, umożliwiającej ocenę stanu środowiska przyrodniczego pod względem jego zasobów roślinnych, zwierzęcych, walorów przyrodniczych |
Treści programowe z podziałem na formy zajęć
| KOD | Treść programowa | Godziny |
|---|---|---|
| wykłady | ||
| T-W-1 | Czym zajmuje się w swoich badaniach ekologia? Różnice i związki miedzy ekologią, ochroną środowiska, a ochroną przyrody. Podstawowe pojęcia z ekologii ogólnej, ochrony przyrody i środowiska. Definicja ekologii. Związek ekologii z biologią i innymi naukami. Podziały ekologii. Zakres ekologii. Definicje: populacji, biocenozy, ekosystemu, biomu i biosfery. Siedlisko i środowisko oraz nisza ekologiczna. Rodzaje środowiska. Kryteria ich podziału. Czynniki ekologiczne i ich podział. | 2 |
| T-W-2 | Ekologia organizmu, tolerancja ekologiczna organizmu. Prawo Liebiga i prawa Shelforda. Zasada tolerancji ekologicznej organizmu. Ograniczenia tej zasady. Kryteria klasyfikacji ekologicznej organizmu. Teoria czynników ograniczających. Model Vickersa. | 2 |
| T-W-3 | Ekologia populacji. Kategorie populacji wg Beklemieszewa. Struktura ekologiczna populacji. Liczebność i zagęszczenie. Zmienność populacji w przestrzeni i w czasie. Typy struktur i rozkładów przestrzennych populacji. Struktura płci i wieku populacji. Terytorializm, przewodnictwo i dominacja w stadzie. | 2 |
| T-W-4 | Piramidy wieku. Typ piramidy płaskiej i wysmukłej (dzwonu) oraz urny. Rozrodczość i śmiertelność -funkcjonalne aspekty struktury populacji. Rodzaje krzywych przeżywania. Przyczyny śmiertelności. | 2 |
| T-W-5 | Dynamika liczebności populacji. Typ wykładniczy, logistyczny, cykliczny i ustabilizowany dynamiki liczebności populacji. Fluktuacje liczebności populacji (nieregularne, regularne, sezonowe, cykliczne wieloletnie i przypadkowe). Czynniki “rządzące” zagęszczeniem populacji i “rządzone” przez zagęszczenie populacji. Kształtowanie się liczebności populacji w czasie w zależności od obecności rekwizytów wyczerpywalnych i niewyczerpywalnych oraz od działania gatunków eksploatujących, a także od czasu rozrodu krótkiego, długiego i ciągłego. | 2 |
| T-W-6 | Typy interakcji między gatunkami. Interakcje ujemne: konkurencja międzygatunkowa i międzyosobnicza (wewnątrzgatunkowa), antybioza, allelopatia, drapieżnictwo, pasożytnictwo, amensalizm. Zasada konkurencyjnego wykluczania się gatunków (zasada Gausego). | 2 |
| T-W-7 | Konkurencja, a nisza ekologiczna dwóch gatunków. Konkurencja międzygatunkowa i wewnątrzgatunkowa, a wypełnienie środowiska. Model Tribolium-Trifolium. Zależność między drapieżcą a ofiarą wg Volterry. Interakcje dodatnie: komensalizm, protokooperacja, mutualizm (symbioza obligatoryjna). Granice tolerancji dla populacji. | 2 |
| T-W-8 | Ekologia biocenozy. Biocenozy zastępcze, klimaksowe, duże i małe, ciągłe i nieciągłe. Kryteria wyróżniania biocenoz. Dominanty ekologiczne i ich rola w biocenozie. Ekoton i efekt styku. | 2 |
| T-W-9 | Zasady biocenotyczne (jedność biotopu i biocenozy, organizacja biocenozy, autonomia i równowaga ekologiczna (homeostaza) biocenozy. | 2 |
| T-W-10 | Struktura biocenoz (przestrzenna, biotyczna). Struktura troficzna biocenoz, poziomy i piramidy troficzne. Łańcuchy pokarmowe i sieci troficzne. | 2 |
| T-W-11 | Paratroficzna struktura biocenozy. Struktura troficzna pierwotna i wtórna biocenoz. | 2 |
| T-W-12 | Sukcesja ekologiczna pierwotna i wtórna. Sukcesja autotroficzna i heterotroficzna. Szeregi sukcesyjne: wg Oduma i Pawłowskiego. Kształtowanie biotopu przez biocenozę. Struktura konkurencyjna biocenoz. Załamanie homeostazy biocenozy. | 2 |
| T-W-13 | Ekologia ekosystemu. Kryteria i podział ekosystemów. Struktura ekosystemu. Ekosystemy trawiaste, rolne i leśne. | 2 |
| T-W-14 | Biotop i biocenoza najważniejszych biomów w biosferze: tundra i tajga, bory szpikowe i lasy liściaste klimatu umiarkowanego | 2 |
| T-W-15 | Step, sawanna, pustynie i półpustynie, puszcza tropikalna (wilgotne lasy równikowe), lasy i zarośla twardolistne (roślinność śródziemnomorska), namorzyny, wiecznie zielone zarośla. | 2 |
| 30 | ||
Obciążenie pracą studenta - formy aktywności
| KOD | Forma aktywności | Godziny |
|---|---|---|
| wykłady | ||
| A-W-1 | Udział Studenta w wykładach | 30 |
| A-W-2 | Samodzielne studiowanie tematyki wykładów przez Studenta | 6 |
| A-W-3 | Przygotowanie Studenta do egzaminu w formie pisemnej | 30 |
| A-W-4 | Czytanie wskazanej literatury | 6 |
| A-W-5 | Przygotowanie Studenta prezentacji multimedialnej | 10 |
| A-W-6 | Przygotowanie przez Studenta części wstępnej do wykładu | 7 |
| 89 | ||
Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne
| KOD | Metoda nauczania / narzędzie dydaktyczne |
|---|---|
| M-1 | Wykład informacyjny prezentujący zagadnienia teoretyczne |
| M-2 | Wykład problemowy |
| M-3 | Film |
| M-4 | Metoda projektów |
Sposoby oceny
| KOD | Sposób oceny |
|---|---|
| S-1 | Ocena formująca: Aktywność Studenta na wykładach |
| S-2 | Ocena formująca: Potwierdzenie obecności Studenta na wykładach |
| S-3 | Ocena formująca: Ocena okresowych osiągnięć Studenta |
| S-4 | Ocena podsumowująca: Egzamin w formie pisemnej z części wykładowej przez Studenta |
Zamierzone efekty kształcenia - wiedza
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| AK_1A_B02_W12 Student po zrealizowaniu części wykładowej i ćwiczeniowej przedmiotu będzie posiadał znajomość podstawowych praw naturalnych, tj. zależności między gatunkowej i między środowiskowej | AK_1A_W12 | R1A_W03, R1A_W06, R1A_W07, T1A_W02 | — | C-1 | T-W-2, T-W-9 | M-2, M-4 | S-1, S-2, S-3 |
| AK_1A_B02_W20 Student po zrealizowaniu części wykładowej i ćwiczeniowej przedmiotu będzie znał i identyfikował przyczyny sukcesji autotroficznej i hetereotroficznej środowisk, z uzględnieniem wybranych biomów: leśnych i pustynnych | AK_1A_W20 | R1A_W07, T1A_W02, T1A_W05, T1A_W08 | InzA_W03 | C-1 | T-W-12, T-W-13, T-W-14, T-W-15 | M-2, M-4 | S-1, S-2, S-4 |
Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| AK_1A_B02_U11 Student po zrealizowaniu części wykładowej i ćwiczeniowej przedmiotu będzie posiadał umiejętność wykorzystania podstawowych metod badawczych populacji, takich jak struktura ekologiczna, piramida wieku, granice totolerancji, do uzyskania różnorodnych danych o terenie | AK_1A_U11 | R1A_U05, T1A_U06, T1A_U07, T1A_U08, T1A_U11, T1A_U13 | InzA_U02, InzA_U05 | C-1 | T-W-3, T-W-4, T-W-7, T-W-11 | M-2, M-3, M-4 | S-1, S-2, S-3 |
| AK_1A_B02_U14 Student po zrealizowaniu części wykładowej i ćwiczeniowej przedmiotu będzie posiadał umiejętność rozpoznawania i charakteryzowania zbiorowisk roślinnych i ich siedlisk w wybranych ekosystemach: trawiastych, rolnych i biomach: pustynnych i leśnych | AK_1A_U14 | R1A_U05, T1A_U07 | — | C-1 | T-W-8, T-W-9, T-W-13, T-W-14, T-W-15 | M-2, M-3, M-4 | S-1, S-2 |
Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| AK_1A_B02_K11 Student po zrealizowaniu części wykładowej i ćwiczeniowej przedmiotu będzie przygotowany do pracy w zespole i współpracy z osobami mającymi wpływ na treść, funkcję i formę ekosystemów funkcjonujacych w krajobrazie oraz wybranych biomów | AK_1A_K11 | A1_K03, A1_K05, R1A_K02, R1A_K03, T1A_K04 | InzA_K01 | C-1 | T-W-1, T-W-2, T-W-8, T-W-10, T-W-11, T-W-12 | M-1, M-2, M-3, M-4 | S-1, S-2, S-3, S-4 |
| AK_1A_B02_K12 Student po zrealizowaniu części wykładowej i ćwiczeniowej przedmiotu będzie posiadał świadomość potrzeby dokształcania i samodoskonalenia w zakresie wykonywanego zawodu | AK_1A_K12 | A1_K01, R1A_K01, R1A_K07, T1A_K01 | — | C-1 | T-W-11, T-W-12, T-W-13, T-W-14, T-W-15 | M-1, M-2 | S-1, S-2, S-3 |
| AK_1A_B02_K13 Student po zrealizowaniu części wykładowej i ćwiczeniowej przedmiotu będzie miał świadomość ważności zachowania w sposób profesjonalny i przestrzegania zasad etyki zawodowej | AK_1A_K13 | R1A_K01, R1A_K05, T1A_K03 | — | C-1 | T-W-2, T-W-3, T-W-4, T-W-5 | M-2 | S-3 |
| AK_1A_B02_K7 Student po zrealizowaniu części wykładowej i ćwiczeniowej przedmiotu rozumie podstawowe relacje między potrzebami oragnizmów, zróznicowanych popuracji i cechami ekosystemów i biomów | AK_1A_K07 | R1A_K06, T1A_K02 | InzA_K01 | C-1 | T-W-13, T-W-14, T-W-15 | M-1, M-2, M-4 | S-1, S-2, S-4 |
Kryterium oceny - wiedza
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| AK_1A_B02_W12 Student po zrealizowaniu części wykładowej i ćwiczeniowej przedmiotu będzie posiadał znajomość podstawowych praw naturalnych, tj. zależności między gatunkowej i między środowiskowej | 2,0 | Student nie posiada znajomości podstawowych praw między gatunkami i środowiskiem |
| 3,0 | Student posiada w niewielkim stopniu znajomość podstawowych praw między gatunkami i środowiskiem | |
| 3,5 | Student posiada w stopniu podstawowym znajomość podstawowych praw między gatunkami i środowiskiem | |
| 4,0 | Student posiada znajomość kilku podstawowych praw między gatunkami i środowiskiem | |
| 4,5 | Student posiada znajomość kilku podstawowych praw między gatunkami i środowiskiem i trafnie je dobiera | |
| 5,0 | Student posiada znajomość wszystkich (przedstawianych na przedmiocie) podstawowych praw między gatunkami i środowiskiem | |
| AK_1A_B02_W20 Student po zrealizowaniu części wykładowej i ćwiczeniowej przedmiotu będzie znał i identyfikował przyczyny sukcesji autotroficznej i hetereotroficznej środowisk, z uzględnieniem wybranych biomów: leśnych i pustynnych | 2,0 | Student nie zna i nie potrafi zidentyfikować przyczyn sukcesji autotroficznej i hetereotroficznej środowisk |
| 3,0 | Student zna parę przyczyn sukcesji autotroficznej i hetereotroficznej środowisk | |
| 3,5 | Student zna kilka przyczyn sukcesji autotroficznej i hetereotroficznej środowisk | |
| 4,0 | Student zna i identyfikuje nieliczne przyczyny sukcesji autotroficznej i hetereotroficznej środowisk, z uzględnieniem wybranych biomów: leśnych i pustynnych | |
| 4,5 | Student zna i identyfikuje kilka przyczyn sukcesji autotroficznej i hetereotroficznej środowisk, z uzględnieniem wybranych biomów: leśnych i pustynnych | |
| 5,0 | Student zna i identyfikuje wszystkie przyczyny sukcesji autotroficznej i hetereotroficznej środowisk, z uzględnieniem wybranych biomów: leśnych i pustynnych |
Kryterium oceny - umiejętności
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| AK_1A_B02_U11 Student po zrealizowaniu części wykładowej i ćwiczeniowej przedmiotu będzie posiadał umiejętność wykorzystania podstawowych metod badawczych populacji, takich jak struktura ekologiczna, piramida wieku, granice totolerancji, do uzyskania różnorodnych danych o terenie | 2,0 | Student nie posiada umiejętności wykorzystania podstawowych metod badawczych dotyczących organizmu i populacji |
| 3,0 | Studentnie posiada w niewielkim stopniu umiejętność wykorzystania podstawowych metod badawczych organizmu i populacji | |
| 3,5 | Student posiada umiejętność wykorzystania paru podstawowych metod badawczych organizmu i populacji | |
| 4,0 | Student posiada umiejętność wykorzystania kilku podstawowych metod badawczych organizmu i populacji | |
| 4,5 | Student posiada umiejętność wykorzystania kilku metod badawczych organizmu i populacji, takich jak struktura ekologiczna, piramida wieku, granice totolerancji, do uzyskania różnorodnych danych o terenie | |
| 5,0 | Student posiada umiejętność wykorzystania omawianych na przedmiocie metod badawczych organizmu i populacji, takich jak struktura ekologiczna, piramida wieku, granice totolerancji, do uzyskania różnorodnych danych o terenie | |
| AK_1A_B02_U14 Student po zrealizowaniu części wykładowej i ćwiczeniowej przedmiotu będzie posiadał umiejętność rozpoznawania i charakteryzowania zbiorowisk roślinnych i ich siedlisk w wybranych ekosystemach: trawiastych, rolnych i biomach: pustynnych i leśnych | 2,0 | Student nie posiada umiejętności rozpoznawania i charakteryzowania zbiorowisk roślinnych |
| 3,0 | Student posiada umiejętność rozpoznawania niewielu zbiorowisk roślinnych | |
| 3,5 | Student posiada umiejętnośc rozpoznawania i charakteryzowania kilku zbiorowisk roślinnych | |
| 4,0 | Student posiada umiejętność rozpoznawania i charakteryzowania zbiorowisk roślinnych i ich siedlisk w wybranych ekosystemach | |
| 4,5 | Student posiada umiejętność rozpoznawania i charakteryzowania zbiorowisk roślinnych i ich siedlisk w wybranych ekosystemach i biomach | |
| 5,0 | Student posiada umiejętność rozpoznawania i charakteryzowania zbiorowisk roślinnych i ich siedlisk we wszystkich omawianych na przedmiocie ekosystemach: trawiastych, rolnych i biomach: pustynnych i leśnych |
Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| AK_1A_B02_K11 Student po zrealizowaniu części wykładowej i ćwiczeniowej przedmiotu będzie przygotowany do pracy w zespole i współpracy z osobami mającymi wpływ na treść, funkcję i formę ekosystemów funkcjonujacych w krajobrazie oraz wybranych biomów | 2,0 | Student nie jest przygotowany do pracy w zespole i współpracy z osobami |
| 3,0 | Student jest przygotowany do pracy w zespole i współpracy w niewielkim stopniu | |
| 3,5 | Student jest przygotowany do pracy w zespole i współpracy z osobami w stopniu dostatecznym | |
| 4,0 | Student jest przygotowany do pracy w zespole i współpracy z osobami w stopniu dobrym | |
| 4,5 | Student jest przygotowany do pracy w zespole i współpracy z osobami mającymi wpływ na treść, funkcję i formę ekosystemów funkcjonujacych w krajobrazie oraz wybranych biomów w stopniu dobrym | |
| 5,0 | Student jest przygotowany do pracy w zespole i współpracy z osobami mającymi wpływ na treść, funkcję i formę ekosystemów funkcjonujacych w krajobrazie oraz wybranych biomów w stopniu bardo dobrym | |
| AK_1A_B02_K12 Student po zrealizowaniu części wykładowej i ćwiczeniowej przedmiotu będzie posiadał świadomość potrzeby dokształcania i samodoskonalenia w zakresie wykonywanego zawodu | 2,0 | Student nie posiada świadomości potrzeby dokształcania i samodoskonalenia w zakresie wykonywanego zawodu |
| 3,0 | Student posiada niewielką świadomość potrzeby dokształcania | |
| 3,5 | Student posiada niewielką świadomość potrzeby dokształcania i samodoskonalenia w zakresie wykonywanego zawodu | |
| 4,0 | Student posiada dobrą świadomość potrzeby dokształcania | |
| 4,5 | Student posiada dobrą świadomość potrzeby dokształcania i samodoskonalenia w zakresie wykonywanego zawodu | |
| 5,0 | Student posiada bardzo dobrą świadomość potrzeby dokształcania i samodoskonalenia w zakresie wykonywanego zawodu | |
| AK_1A_B02_K13 Student po zrealizowaniu części wykładowej i ćwiczeniowej przedmiotu będzie miał świadomość ważności zachowania w sposób profesjonalny i przestrzegania zasad etyki zawodowej | 2,0 | Student nie posiada świadomości ważności zachowania |
| 3,0 | Student nie posiada świadomości ważności zachowania w sposób profesjonalny | |
| 3,5 | Student posiada świadomość ważności zachowania w niewielkim stopniu | |
| 4,0 | Student posiada świadomość ważności zachowania w sposób profesjonalny | |
| 4,5 | Student posiada świadomość ważności zachowania w sposób profesjonalny i przestrzegania zasad etyki zawodowej | |
| 5,0 | Student posiada świadomość ważności zachowania w sposób profesjonalny i przestrzegania zasad etyki zawodowej w stopniu bardzo dobrym | |
| AK_1A_B02_K7 Student po zrealizowaniu części wykładowej i ćwiczeniowej przedmiotu rozumie podstawowe relacje między potrzebami oragnizmów, zróznicowanych popuracji i cechami ekosystemów i biomów | 2,0 | Student nie rozumie podstawowych relacji między potrzebami oragnizmów, zróżnicowanych populacji i cechami ekosystemów i biomów |
| 3,0 | Student rozumie w niewielkim stopniu podstawowe relacje między potrzebami oragnizmów | |
| 3,5 | Student rozumie w niewielkim stopniu podstawowe relacje między potrzebami oragnizmów, zróżnicowanych populacji | |
| 4,0 | Student rozumie w niewielkim stopniu podstawowe relacje między potrzebami oragnizmów, zróżnicowanych populacji i cechami ekosystemów i biomów | |
| 4,5 | Student rozumie w stopniu dobrym podstawowe relacje między potrzebami oragnizmów, zróżnicowanych populacji i cechami ekosystemów i biomów | |
| 5,0 | Student rozumie w stopniu bardzo dobrym podstawowe relacje między potrzebami oragnizmów, zróżnicowanych populacji i cechami ekosystemów i biomów |
Literatura podstawowa
- Banaszak J., Wiśniewski H., Podstawy ekologii., Wydawnictwo Uczelniane WSP, Bydgoszcz, 1999
- Wiąckowski St., Ekologia ogólna, Oficyna Wydawnicza Branta, 1998
- Falińska K., Ekologia roślin, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2004
Literatura dodatkowa
- Skrzyczyńska J., Wybrane zagadnienia z ekologii, Wyd. Akademii Podlaskiej, Siedlce, 2006
- Pyłka-Gutowska E., Ekologia z ochroną środowiska, Wydawnictwo Oświata, Warszawa, 1996