Wydział Biotechnologii i Hodowli Zwierząt - Biologia (N2)
specjalność: Biologia molekularna i podstawy analityki
Sylabus przedmiotu Rytmy biologiczne:
Informacje podstawowe
| Kierunek studiów | Biologia | ||
|---|---|---|---|
| Forma studiów | studia niestacjonarne | Poziom | drugiego stopnia |
| Tytuł zawodowy absolwenta | magister | ||
| Obszary studiów | nauk przyrodniczych | ||
| Profil | ogólnoakademicki | ||
| Moduł | — | ||
| Przedmiot | Rytmy biologiczne | ||
| Specjalność | Biologia roślin | ||
| Jednostka prowadząca | Katedra Fizjologii, Cytobiologii i Proteomiki | ||
| Nauczyciel odpowiedzialny | Alicja Dratwa-Chałupnik <Alicja.Dratwa-Chalupnik@zut.edu.pl> | ||
| Inni nauczyciele | |||
| ECTS (planowane) | 3,0 | ECTS (formy) | 3,0 |
| Forma zaliczenia | zaliczenie | Język | polski |
| Blok obieralny | 7 | Grupa obieralna | 2 |
Formy dydaktyczne
Wymagania wstępne
| KOD | Wymaganie wstępne |
|---|---|
| W-1 | Podstawowa wiedza z zakresu biologii komórki. |
| W-2 | Podstawowa wiedza z zakresu fizjologii roślin. |
Cele przedmiotu
| KOD | Cel modułu/przedmiotu |
|---|---|
| C-1 | Celem zajęć jest przekazanie studentom szczegółowej wiedzy z zakresu rytmów biologicznych roślin, wskazanie na ogromny wpływ zmiennego środowiska na wzrost i rozwój roślin oraz rozwijanie u studentów zdolności do wykorzystania wiedzy z zakresu rytmów biologicznych w medycynie, rolnictwie i badaniach biologicznych. |
Treści programowe z podziałem na formy zajęć
| KOD | Treść programowa | Godziny |
|---|---|---|
| ćwiczenia audytoryjne | ||
| T-A-1 | Przykłady rytmów fitocenozy i ich znaczenie w adaptacji roślin do cyklicznych zmian środowiska. Melatonina - wewnętrzny zegar biologiczny roślin | 1 |
| T-A-2 | Rytmy ultradialne,cirkadialne, infradialne roślin - przykłady, opis, czynniki regulujące. Wpływ bezpośredni i pośredni światła na rośliny. Rola energii świetlnej w procesie fotosyntezy. Zależność między natężeniem światła słonecznego, a intensywnością fotosyntezy u roślin światłolubnych i cieniolubnych. Receptory światła: fitochromy, kryptochromy, fototropina. Wpływ deprywacji świetlnej i termicznej na rośliny. | 1 |
| T-A-3 | Rytm światła i ciemności a zmiany rozwoju wybranych organizmów jedno- i wielokomórkowych. Fototropizm, fotonastia, ruchy nyktionastyczne, fototaksje. „Sen” roślin. Wyznaczniki rytmów biologicznych u roślin. Zmiany dobowe, roczne temperatury w różnych strefach geograficznych a wzrost i rozwój roślin. Rośliny dnia krótkiego i długiego, rola florigenu na czas zakwitania roślin. | 1 |
| T-A-4 | Rytm wzrostu i rozwoju roślin. Periodyczność transpiracji i „płaczu roślin” Dobowy rytm pochłaniania i wydzielania jonów przez korzenie. Dobowa periodyczność przemiany materii u roślin. Rytmy biologiczne komórek roślinnych i ich znaczenie - cykl mitozy, mejozy, cykliczność procesów w przedziałach subkomórkowych. | 1 |
| T-A-5 | Wykorzystanie wiedzy na temat rytmów biologicznych w naukach przyrodniczych. Rytmy okołodobowe a praktyka rolnicza. Wpływ pory zbioru roślin na zawartość w nich różnych związków (leczniczych, toksycznych itp.). Rytmy biologiczne roślin a rytmy biologiczne zwierząt. | 1 |
| 5 | ||
| wykłady | ||
| T-W-1 | Rytmy biologiczne jako nauka interdyscyplinarna. Rys historyczny. Zegar kwiatowy Linneusza. | 1 |
| T-W-2 | Rytm fitocenozy. Znaczenie rytmów biologicznych w procesie przystosowania roślin do środowiska przyrodniczego. | 1 |
| T-W-3 | Definicja rytmu, klasyfikacja i nomenklatura. | 1 |
| T-W-4 | Biologiczna rola melatoniny w roślinach. | 1 |
| T-W-5 | Rytmy ultradialne, cirkadialne, infradialne. | 1 |
| T-W-6 | Fotoperiodyzm a fotosynteza. Wpływ zmian stosunku długości dnia i nocy na rozwój roślin. | 1 |
| T-W-7 | Rytm światła i ciemności a zmiany rozwoju wybranych organizmów jedno- i wielokomórkowych. „Ruchy roślin”. „Sen” roślin. | 1 |
| T-W-8 | Rytm wzrostu i rozwoju roślin. „Płacz roślin”. | 1 |
| T-W-9 | Circadialne zmiany w komórkach roślinnych. | 1 |
| T-W-10 | Zaliczenie wykładów w formie pisemnej. | 1 |
| 10 | ||
Obciążenie pracą studenta - formy aktywności
| KOD | Forma aktywności | Godziny |
|---|---|---|
| ćwiczenia audytoryjne | ||
| A-A-1 | Aktywny udział studenta w ćwiczeniach audytoryjnych. | 5 |
| A-A-2 | Samodzielne studiowanie tematyki ćwiczeń audytoryjnych. | 17 |
| A-A-3 | Przygotowanie prezentacji multimedialnej na wybrany temat i jego omówienie podczas zajęć audytoryjnych. | 8 |
| 30 | ||
| wykłady | ||
| A-W-1 | Udział studenta w wykładach. | 10 |
| A-W-2 | Samodzielne studiowanie tematyki wykładów. | 37 |
| A-W-3 | Przygotowanie do zaliczenia. | 13 |
| 60 | ||
Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne
| KOD | Metoda nauczania / narzędzie dydaktyczne |
|---|---|
| M-1 | Wykład informacyjny prezentujący zagadnienia teoretyczne. |
| M-2 | Prezentacje multimedialne przy wykorzystaniu komputera i projektora. |
| M-3 | Praca w grupach. |
| M-4 | Dyskusja dydaktyczna. |
| M-5 | Ćwiczenia laboratoryjne. |
Sposoby oceny
| KOD | Sposób oceny |
|---|---|
| S-1 | Ocena formująca: Ocena aktywności studenta na zajęciach. |
| S-2 | Ocena formująca: Ocena za przygotowanie prezentacji multimedialnej oraz ocena omówienia przez studenta wybranego zagadnienia obowiązującego na ćwiczeniach audytoryjnych. |
| S-3 | Ocena podsumowująca: Średnia z ocen uzyskanych na zajęciach audytoryjnych (za aktywność oraz przygotowanie i omówienie wybranego zagadnienia ćwiczeń audytoryjnych). |
| S-4 | Ocena podsumowująca: Ocena sprawozdania z ćwiczeń laboratoryjnych. |
| S-5 | Ocena podsumowująca: Pisemne zaliczenie wykładów. |
Zamierzone efekty kształcenia - wiedza
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|
| BL_2A_BLR-S-O6.2_W01 Student jest w stanie wymienić rytmy biologiczne roślin i opisać je stosując nomenklaturę stosowaną w opisie rytmów biologicznych. | BL_2A_W10 | P2A_W01, P2A_W02, P2A_W03, P2A_W06 | C-1 | T-W-5, T-W-3, T-W-1 | M-2, M-1 | S-5 |
| BL_2A_BLR-S-O6.2_W02 Student jest w stanie objaśnić rolę melatoniny w regulacji wewnątrzustrojowych rytmów oraz podać przykłady i opisać periodyczność procesów fizjologicznych w organizmach roślinnych. | BL_2A_W10 | P2A_W01, P2A_W02, P2A_W03, P2A_W06 | C-1 | T-W-4, T-W-9 | M-2, M-1 | S-5 |
| BL_2A_BLR-S-O6.2_W03 Student jest w stanie objaśnić rolę rytmów biologicznych w tworzeniu relacji organizmów roślinnych ze środowiskiem. | BL_2A_W10 | P2A_W01, P2A_W02, P2A_W03, P2A_W06 | C-1 | T-W-7, T-W-6, T-W-8, T-W-9, T-W-2 | M-2, M-1 | S-5 |
Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|
| BL_2A_BLR-S-O6.2_U01 Student umie łączyć wiedzę o rytmach fitocenozy z wieloma dyscyplinami nauki w celu interpretowania zjawisk rytmicznych. | BL_2A_U10 | P2A_U01, P2A_U02, P2A_U03, P2A_U04, P2A_U06 | C-1 | T-W-2, T-W-1, T-W-4, T-W-5, T-W-7, T-W-6, T-W-3, T-W-8, T-W-9, T-A-1, T-A-4, T-A-5, T-A-3, T-A-2 | M-2, M-4, M-3 | S-2, S-1, S-3 |
Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|
| BL_2A_BLR-S-O6.2_K01 Student wykazuje przekonanie o poznawalności procesów i zjawisk biologicznych zachodzących w świecie organizmów roślinnych oraz wykazuje zdolność do interpretacji procesów i zjawisk biologicznych w oparciu o wiedzę na temat rytmów biologicznych roślin. | BL_2A_K01 | P2A_K04, P2A_K07 | C-1 | T-W-2, T-W-1, T-W-4, T-W-5, T-W-7, T-W-6, T-W-3, T-W-8, T-W-9 | M-2, M-5, M-1, M-4, M-3 | — |
Kryterium oceny - wiedza
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| BL_2A_BLR-S-O6.2_W01 Student jest w stanie wymienić rytmy biologiczne roślin i opisać je stosując nomenklaturę stosowaną w opisie rytmów biologicznych. | 2,0 | Student jest w stanie wymienić wszystkie rytmów biologicznych roślin z jakimi zapoznał się na zajęciach i ani opisać ich stosując nomenklaturę stosowaną w opisie rytmów biologicznych. |
| 3,0 | Student jest w stanie poprawnie wymienić kilka rytmów biologicznych roślin oraz opisać wybrane z nich w stopniu podstawowym. | |
| 3,5 | Student jest w stanie wymienić niekóre rytmy biologiczne roślin i część z nich opisać stosując nomenklaturę stosowaną w opisie rytmów biologicznych. | |
| 4,0 | Student jest w stanie wymienić większość rytmów biologicznych roślin oraz scharakteryzować główne rytmy stosując nomenklaturę stosowaną w opisie rytmów biologicznych. | |
| 4,5 | Student jest w stanie wymienić większość rytmów biologicznych roślin i opisać je stosując nomenklaturę stosowaną w opisie rytmów biologicznych. | |
| 5,0 | Student jest w stanie wymienić wszystkie rytmy biologiczne roślin z jakimi zapoznał się na zajęciach i opisać je stosując nomenklaturę stosowaną w opisie rytmów biologicznych. | |
| BL_2A_BLR-S-O6.2_W02 Student jest w stanie objaśnić rolę melatoniny w regulacji wewnątrzustrojowych rytmów oraz podać przykłady i opisać periodyczność procesów fizjologicznych w organizmach roślinnych. | 2,0 | Student nie jest w stanie objaśnić roli melatoniny w regulacji wewnątrzustrojowych rytmów oraz podać przykładów i opisać periodyczności procesów fizjologicznych w organizmach roślinnych z jakimi zapoznał sie na zajęciach. |
| 3,0 | Student jest w stanie opisać podstawową rolę melatoniny w regulacji wewnątrzustrojowych rytmów oraz podać i opisać kilka przykładów periodyczności procesów fizjologicznych w organizmach roślinnych z jakimi zapoznał sie na zajęciach. | |
| 3,5 | Student jest w stanie opisać w sposób podstawowy rolę melatoniny w regulacji wewnątrzustrojowych rytmów oraz podać i opisać podstawowe przykłady periodyczności procesów fizjologicznych w organizmach roślinnych z jakimi zapoznał sie na zajęciach. | |
| 4,0 | Student jest w stanie opisać w sposób ogólny rolę melatoniny w regulacji wewnątrzustrojowych rytmów oraz podać i opisać wiele przykładów periodyczności procesów fizjologicznych w organizmach roślinnych z jakimi zapoznał sie na zajęciach. | |
| 4,5 | Student jest w stanie opisać rolę melatoniny w regulacji wewnątrzustrojowych rytmów oraz podać i opisać większość przykładów periodyczności procesów fizjologicznych w organizmach roślinnych z jakimi zapoznał sie na zajęciach. | |
| 5,0 | Student jest w stanie objaśnić w sposób wyczerpujący rolę melatoniny w regulacji wewnątrzustrojowych rytmów oraz podać wszystkie przykłady i opisać periodyczność procesów fizjologicznych w organizmach roślinnych z jakimi zapoznał sie na zajęciach. | |
| BL_2A_BLR-S-O6.2_W03 Student jest w stanie objaśnić rolę rytmów biologicznych w tworzeniu relacji organizmów roślinnych ze środowiskiem. | 2,0 | Student nie jest w stanie ani opisać, ani objaśnić roli rytmów biologicznych w tworzeniu relacji organizmów roślinnych ze środowiskiem. |
| 3,0 | Student jest w stanie w kilku słowach opisać podstawową rolę rytmów biologicznych w tworzeniu relacji organizmów roślinnych ze środowiskiem. | |
| 3,5 | Student jest w stanie wymienić w stopniu podstawowym rolę rytmów biologicznych w tworzeniu relacji organizmów roślinnych ze środowiskiem. | |
| 4,0 | Student jest w stanie wymienić rolę rytmów biologicznych w tworzeniu relacji organizmów roślinnych ze środowiskiem. | |
| 4,5 | Student jest w stanie opisać rolę rytmów biologicznych w tworzeniu relacji organizmów roślinnych ze środowiskiem. | |
| 5,0 | Student jest w stanie objaśnić rolę rytmów biologicznych w tworzeniu relacji organizmów roślinnych ze środowiskiem. |
Kryterium oceny - umiejętności
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| BL_2A_BLR-S-O6.2_U01 Student umie łączyć wiedzę o rytmach fitocenozy z wieloma dyscyplinami nauki w celu interpretowania zjawisk rytmicznych. | 2,0 | Student nie ma umiejętności łączenia wiedzy o rytmach fitocenozy z wieloma dyscyplinami nauki w celu interpretowania zjawisk rytmicznych. |
| 3,0 | Student ma poprawne umiejętności łączenia wiedzy o rytmach fitocenozy z wieloma dyscyplinami nauki w celu interpretowania zjawisk rytmicznych. | |
| 3,5 | Student wykazuje podstawowe umiejętności łączenia wiedzy o rytmach fitocenozy z wieloma dyscyplinami nauki w celu interpretowania zjawisk rytmicznych. | |
| 4,0 | Student ma dość wysokie umiejętności łączenia wiedzy o rytmach fitocenozy z wieloma dyscyplinami nauki w celu interpretowania zjawisk rytmicznych. | |
| 4,5 | Student ma wysokie umiejętności łączenia wiedzy o rytmach fitocenozy z wieloma dyscyplinami nauki w celu interpretowania zjawisk rytmicznych. | |
| 5,0 | Student ma bardzo wysokie umiejętności łączenia wiedzy o rytmach fitocenozy z wieloma dyscyplinami nauki w celu interpretowania zjawisk rytmicznych. |
Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| BL_2A_BLR-S-O6.2_K01 Student wykazuje przekonanie o poznawalności procesów i zjawisk biologicznych zachodzących w świecie organizmów roślinnych oraz wykazuje zdolność do interpretacji procesów i zjawisk biologicznych w oparciu o wiedzę na temat rytmów biologicznych roślin. | 2,0 | Student nie wykazuje przekonania o poznawalności procesów i zjawisk biologicznych zachodzących w świecie organizmów roślinnych oraz nie wykazuje zdolności do interpretacji procesów i zjawisk biologicznych w oparciu o wiedzę na temat rytmów biologicznych roślin. |
| 3,0 | Student w podstawowym stopniu wykazuje przekonanie o poznawalności procesów i zjawisk biologicznych zachodzących w świecie organizmów roślinnych oraz wykazuje zdolność do interpretacji procesów i zjawisk biologicznych w oparciu o wiedzę na temat rytmów biologicznych roślin. | |
| 3,5 | Student poprawnie wykazuje przekonanie o poznawalności procesów i zjawisk biologicznych zachodzących w świecie organizmów roślinnych oraz wykazuje zdolność do interpretacji procesów i zjawisk biologicznych w oparciu o wiedzę na temat rytmów biologicznych roślin. | |
| 4,0 | Student w dobrym stopniu wykazuje przekonanie o poznawalności procesów i zjawisk biologicznych zachodzących w świecie organizmów roślinnych oraz wykazuje zdolność do interpretacji procesów i zjawisk biologicznych w oparciu o wiedzę na temat rytmów biologicznych roślin. | |
| 4,5 | Student w dużym stopniu wykazuje przekonanie o poznawalności procesów i zjawisk biologicznych zachodzących w świecie organizmów roślinnych oraz wykazuje zdolność do interpretacji procesów i zjawisk biologicznych w oparciu o wiedzę na temat rytmów biologicznych roślin. | |
| 5,0 | Student w wysokim stopniu wykazuje przekonanie o poznawalności procesów i zjawisk biologicznych zachodzących w świecie organizmów roślinnych oraz wykazuje zdolność do interpretacji procesów i zjawisk biologicznych w oparciu o wiedzę na temat rytmów biologicznych roślin. |
Literatura podstawowa
- Cymborowski Bronisław, Zegary biologiczne, PWN, Warszawa, 1987
- Emme Andrzej, Rytmy biologiczne, Wiedza Powszechna, Warszawa, 1968
Literatura dodatkowa
- P.J. Lumsden, A.J. Millar, Biological Rhythms and Photoperiodism in Plants, Garland Science, New York, USA, 1998, książka w języku angielskim