Wydział Biotechnologii i Hodowli Zwierząt - Biologia (N2)
specjalność: Biologia molekularna i podstawy analityki
Sylabus przedmiotu Inżynieria komórkowa w rozrodzie ssaków:
Informacje podstawowe
| Kierunek studiów | Biologia | ||
|---|---|---|---|
| Forma studiów | studia niestacjonarne | Poziom | drugiego stopnia |
| Tytuł zawodowy absolwenta | magister | ||
| Obszary studiów | nauk przyrodniczych | ||
| Profil | ogólnoakademicki | ||
| Moduł | — | ||
| Przedmiot | Inżynieria komórkowa w rozrodzie ssaków | ||
| Specjalność | Biologia zwierząt | ||
| Jednostka prowadząca | Katedra Biotechnologii Rozrodu Zwierząt i Higieny Środowiska | ||
| Nauczyciel odpowiedzialny | Barbara Błaszczyk <Barbara.Blaszczyk@zut.edu.pl> | ||
| Inni nauczyciele | Dariusz Gączarzewicz <dariusz.gaczarzewicz@zut.edu.pl>, Tomasz Stankiewicz <Tomasz.Stankiewicz@zut.edu.pl>, Jan Udała <Jan.Udala@zut.edu.pl> | ||
| ECTS (planowane) | 2,0 | ECTS (formy) | 2,0 |
| Forma zaliczenia | zaliczenie | Język | polski |
| Blok obieralny | 4 | Grupa obieralna | 1 |
Formy dydaktyczne
Wymagania wstępne
| KOD | Wymaganie wstępne |
|---|---|
| W-1 | Wiedza z zakresu biologii rozwoju. |
Cele przedmiotu
| KOD | Cel modułu/przedmiotu |
|---|---|
| C-1 | Zapoznanie studentów ze znaczeniem inżynierii komórkowej w rozrodzie ssaków i zapoznanie ze stosowanymi w tym zakresie metodami. |
| C-2 | Kształtowanie właściwej postawy wobec wykorzystania inżynierii komórkowej w rorodzie ssaków. |
Treści programowe z podziałem na formy zajęć
| KOD | Treść programowa | Godziny |
|---|---|---|
| ćwiczenia audytoryjne | ||
| T-A-1 | Metody pozyskiwania oocytów z jajników. Przygotowanie oocytów do dojrzewania "in vitro". | 2 |
| T-A-2 | Kryteria oceny morfologicznej oocytów przed i po dojrzewaniu "in vitro". Przygotowanie oocytów do zapłodnienia "in vitro". | 2 |
| T-A-3 | Metody oceny nasienia w aspekcie przygotowania do zapłodnienia "in vitro". Metody kapacytacji plemników u różnych gatunków ssaków. | 2 |
| T-A-4 | Kryteria oceny jakości zarodków na różnych stadiach rozwoju. Ocena przydatnosci zarodków do transferu. | 2 |
| T-A-5 | Metody pozyskiwania i hodowli komórek pęcherzykowych i lutealnych. | 2 |
| 10 | ||
| wykłady | ||
| T-W-1 | Historia, rozwój i stan obecny w zakresie stosowania inżynierii komórkowej w rozrodzie ssaków. | 1 |
| T-W-2 | Potencjał rozrodczy samic i znaczenie inżynierii komórkowej w jego zwiększeniu. | 1 |
| T-W-3 | Potencjał rozrodczy samców. Metody pozyskiwania gamet męskich. Możliwości wykorzystania plemnika w transgenezie jako nośnika obcej informacji genetycznej. Metody sortowania plemników. Możliwości zastosowania metod cytometrii przepływowej w biotechnologii zwierząt. | 1 |
| T-W-4 | Znaczenie hodowli komórkowych "in vitro" w badaniach procesów rozrodczych. | 2 |
| T-W-5 | Metody i perspektywy wykorzystania zapłodnienia "in vitro" u poszczególnych gatunków ssaków. | 2 |
| T-W-6 | Aktywacja oocytów ssaków w warunkach "in vitro" - metody i znaczenie. Enukleacja oocytów. Tworzenie i znaczenie chimer. | 2 |
| T-W-7 | Transfer zarodków. Przygotowanie hormonalne dawczyń i biorczyń zarodków. Metody i znaczenie pozaustrojowego pozyskiwania zarodków. Banki zarodków. | 1 |
| 10 | ||
Obciążenie pracą studenta - formy aktywności
| KOD | Forma aktywności | Godziny |
|---|---|---|
| ćwiczenia audytoryjne | ||
| A-A-1 | Uczestnictwo w zajęciach. | 10 |
| A-A-2 | Przygotowanie do ćwiczeń. | 13 |
| A-A-3 | Przygotowanie do zaliczenia ćwiczeń. | 7 |
| 30 | ||
| wykłady | ||
| A-W-1 | Uczestnictwo w zajęciach. | 10 |
| A-W-2 | Uczestnictwo w konsulatacjach. | 1 |
| A-W-3 | Przygotowanie do zaliczenia wykładów. | 19 |
| 30 | ||
Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne
| KOD | Metoda nauczania / narzędzie dydaktyczne |
|---|---|
| M-1 | Wykład informacyjny z zastosowaniem technik multimedialnych. |
| M-2 | Metody aktywizujące (przygotowanie i wygłoszenie referatów, dyskusja). |
Sposoby oceny
| KOD | Sposób oceny |
|---|---|
| S-1 | Ocena formująca: Ocena prezentacji przygotowanych i wygłoszonych przez studentów i zaangażowania w dyskusję. |
| S-2 | Ocena podsumowująca: Kolokwium końcowe z zakresu treści programowych wykładów. |
| S-3 | Ocena podsumowująca: Kolokwium końcowe z zakresu treści programowych ćwiczeń. |
Zamierzone efekty kształcenia - wiedza
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|
| BL_2A_BLZ-S-O3.1_W01 Student zna najważniejsze fakty i osiągnięcia w zakresie inżynierii komórkowej w rozrodzie ssaków. Wymienia czynniki determinujące potencjał rozrodczy ssaków. Student wymienia i opisuje metody inżynierii komórkowej wykorzystywane w manipulacjach na gametach i zarodkach. | BL_2A_W10 | P2A_W01, P2A_W02, P2A_W03, P2A_W06 | C-2, C-1 | T-A-1, T-A-5, T-A-3, T-A-2, T-W-2, T-W-5, T-W-1, T-W-6, T-W-3 | M-1 | S-3, S-2 |
| BL_2A_BLZ-S-O3.1_W02 Student zna metody pozyskiwania i transferu zarodków. Opisuje potencjalne korzyści wynikające z transferu zarodków w hodowli zwierząt. | BL_2A_W10, BL_2A_W03 | P2A_W01, P2A_W02, P2A_W03, P2A_W06, P2A_W07 | C-2, C-1 | T-A-4, T-W-7 | M-1 | S-3, S-2 |
| BL_2A_BLZ-S-O3.1_W03 Student objaśnia znaczenie hodowli komórkowych w badaniach procesów rozrodczych ssaków. | BL_2A_W10 | P2A_W01, P2A_W02, P2A_W03, P2A_W06 | C-1 | T-A-5, T-W-4 | M-1, M-2 | S-3, S-1, S-2 |
Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|
| BL_2A_BLZ-S-O3.1_U01 Student potrafi ocenić jakość gamet. Potrafi dobrać odpowiednią metodę kapacytacji plemników i zapłodnienia "in vitro" w zależności od gatunku i celu. | BL_2A_U11, BL_2A_U01 | P2A_U01, P2A_U02, P2A_U03, P2A_U04, P2A_U06, P2A_U07 | C-2, C-1 | T-A-1, T-A-3, T-A-2, T-W-2, T-W-5, T-W-3 | M-1 | S-3, S-2 |
| BL_2A_BLZ-S-O3.1_U02 Student potrafi zastosować odpowiednie kryteria oceny zrodków w zależnosci od stadium rozwoju zarodkowego. Potrafi właściwie zaplanować procedurę transferu zarodków. | BL_2A_U11 | P2A_U01, P2A_U02, P2A_U03, P2A_U04, P2A_U06 | C-2, C-1 | T-A-4, T-W-7 | M-1 | S-3, S-2 |
| BL_2A_BLZ-S-O3.1_U03 Potrafi zapronować odpowiednią dla przyjętego celu metodę hodowli komórek jajnika. | BL_2A_U11 | P2A_U01, P2A_U02, P2A_U03, P2A_U04, P2A_U06 | C-1 | T-A-5, T-W-4 | M-1, M-2 | S-3, S-1, S-2 |
Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|
| BL_2A_BLZ-S-O3.1_K01 Student ma świadomość znaczenia wiedzy, zna zalety i ograniczenia związane z wykorzystaniem inżynierii komórkowej w rozrodzie ssaków. Ukończenie zajęć będzie pomoce w pracy w jednostkach i laboratoriach wykorzystujących inżynierię komórkową w rozrodzie. | BL_2A_K01, BL_2A_K08 | P2A_K03, P2A_K04, P2A_K05, P2A_K06, P2A_K07 | C-2, C-1 | T-W-2, T-W-5, T-W-1, T-W-4, T-W-3 | M-1, M-2 | S-3, S-1, S-2 |
| BL_2A_BLZ-S-O3.1_K02 Student analizuje problem merytorycznie podejmując dyskusję w grupie. | BL_2A_K05, BL_2A_K03 | P2A_K01, P2A_K02, P2A_K03, P2A_K05, P2A_K07, P2A_K08 | C-2, C-1 | T-A-5, T-W-2, T-W-5, T-W-3 | M-1, M-2 | S-3, S-1, S-2 |
Kryterium oceny - wiedza
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| BL_2A_BLZ-S-O3.1_W01 Student zna najważniejsze fakty i osiągnięcia w zakresie inżynierii komórkowej w rozrodzie ssaków. Wymienia czynniki determinujące potencjał rozrodczy ssaków. Student wymienia i opisuje metody inżynierii komórkowej wykorzystywane w manipulacjach na gametach i zarodkach. | 2,0 | Student nie zna podstawowych faktów i osiągnięć z zakresu stosowania inżynierii komórkowej w rozrodzie ssaków. Nie zna większości czynników determinujących potencjał rozrodczy samic i samców. |
| 3,0 | Student zna niektóre fakty i osiągnięcia z zakresu stosowania inżynierii komórkowej w rozrodzie ssaków. Wymienia czynniki determinujące potencjał rozrodczy samic i samców oraz niektóre metody stosowane w manipulacjach na gametach i zarodkach. | |
| 3,5 | Student zna niektóre fakty i osiągnięcia z zakresu stosowania inżynierii komórkowej w rozrodzie ssaków. Wymienia i charakteryzuje niektóre czynniki determinujące potencjał rozrodczy samic i samców. Wymienia i opisuje niektóre metody stosowane w manipulacjach na gametach i zarodkach. | |
| 4,0 | Student zna niektóre fakty i osiągnięcia z zakresu stosowania inżynierii komórkowej w rozrodzie ssaków. Wymienia i w sposób ogólny charakteryzuje czynniki determinujące potencjał rozrodczy samic i samców. Wymienia i opisuje najważniejsze metody stosowane w manipulacjach na gametach i zarodkach. | |
| 4,5 | Student zna najważniejsze fakty i osiągnięcia z zakresu stosowania inżynierii komórkowej w rozrodzie ssaków. Wymienia i charakteryzuje czynniki determinujące potencjał rozrodczy samic i samców. Objaśnia znaczenie metod inżynierii komórkowej dla zwiększenia potencjału rozrodczego ssaków oraz opisuje najważniejsze metody stosowane w manipulacjach na gametach i zarodkach. | |
| 5,0 | Student zna wiele faktów i osiągnięć z zakresu stosowania inżynierii komórkowej w rozrodzie ssaków. Wymienia i bardzo dobrze charakteryzuje czynniki determinujące potencjał rozrodczy samic i samców wskazując na różnice u poszczególnych gatunków ssaków. W oparciu o szeroki warsztat merytoryczny opisuje i objaśnia znaczenie metod inżynierii komórkowej w zwiększaniu potencjału rozrodczego ssaków. | |
| BL_2A_BLZ-S-O3.1_W02 Student zna metody pozyskiwania i transferu zarodków. Opisuje potencjalne korzyści wynikające z transferu zarodków w hodowli zwierząt. | 2,0 | Student nie zna wszystkich metod pozyskiwania zarodków, nie zna znaczenia transferu zarodków. |
| 3,0 | Student wymienia metody pozyskiwania zarodków i wylicza korzyści wynikające z transferu zarodków. | |
| 3,5 | Student wymienia metody pozyskiwania zarodków, niektóre z nich charakteryzuje. Wylicza korzyści wynikające z transferu zarodków. | |
| 4,0 | Student wymienia i opisuje metody pozyskiwania zarodków. Wymienia i opisuje korzyści wynikające z transferu zarodków. | |
| 4,5 | Student wymienia, charakteryzuje metody pozyskiwania zarodków i proponuje właściwe ich zastosowanie w zależności od celu. Opisuje znaczenie transferu zarodków. | |
| 5,0 | Student wymienia, charakteryzuje metody pozyskiwania zarodków i proponuje właściwe ich zastosowanie w zależności od celu. Wyczerpująco opisuje i uzasadnia na przykładach znaczenie transferu zarodków ze wskazaniem zalet i wad. | |
| BL_2A_BLZ-S-O3.1_W03 Student objaśnia znaczenie hodowli komórkowych w badaniach procesów rozrodczych ssaków. | 2,0 | Student zna tylko niektóre, albo nie zna wcale korzyści, jakie dają hodowli komórkowych w badaniach procesów rozrodczych. |
| 3,0 | Student wymienia korzyści, jakie dają hodowle komórkowe w badaniach procesów rozrodczych. | |
| 3,5 | Student wymienia korzyści, jakie dają hodowle komórkowych w badaniach procesów rozrodczych. Niektóre z nich opisuje. | |
| 4,0 | Student wymienia i opisuje korzyści, jakie dają hodowle komórkowe w badaniach procesów rozrodczych. | |
| 4,5 | Student wymienia i opisuje korzyści, jakie dają hodowle komórkowe w badaniach procesów rozrodczych. Podaje kilka przykładów. | |
| 5,0 | Student wymienia i opisuje korzyści, jakie dają hodowle komórkowe w badaniach procesów rozrodczych. Podaje wiele przykładów. Wskazuje na ograniczenia i zalety. |
Kryterium oceny - umiejętności
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| BL_2A_BLZ-S-O3.1_U01 Student potrafi ocenić jakość gamet. Potrafi dobrać odpowiednią metodę kapacytacji plemników i zapłodnienia "in vitro" w zależności od gatunku i celu. | 2,0 | Student nie potrafi pozyskiwać oocytów, nie umie zastosować kryteriów oceny ich jakości. Nie potrafi ocenić jakości nasienia i przeprowadzić kapacytacji plemników. Ma trudności z założeniem hodowli komórkowych do IVM, IVF i IVC. |
| 3,0 | Student potrafi pozyskiwać oocyty stosując jedną metodę. Potrafi ocenić jakość nasienia, przeprowadza kapacytację plemników przynajmniej jednego gatunku zwierząt. Potrafi ocenić stopień dojrzałości oocytów, umie założyć hodowle do IVM, IVF i IVC. | |
| 3,5 | Student potrafi pozyskiwać oocyty stosując przynajmniej jedną metodę. Potrafi ocenić jakość nasienia, przeprowadza kapacytację plemników przynajmniej jednego gatunku zwierząt. Potrafi ocenić stopień dojrzałości oocytów, umie założyć hodowle do IVM, IVF i IVC. | |
| 4,0 | Student pozyskuje oocyty stosując przynajmniej jedną metodą. Potrafi ocenić jakość nasienia i przeprowadzić kapacytację plemnikówprzynajmniej jednego gatunku zwierząt. Potrafi ocenić stopień dojrzałości oocytów, umie założyć hodowle do IVM, IVF i IVC. | |
| 4,5 | Student umie pozyskiwać oocyty stosując różne metody. Potrafi ocenić jakość nasienia i przeprowadzić kapacytację plemników przynajmniej jednego gatunku zwierząt. Potrafi ocenić stopień dojrzałości oocytów, ich jakość i umie założyć hodowle do IVM, IVF i IVC. | |
| 5,0 | Student umie pozyskiwać oocyty stosując różne metody. Potrafi ocenić jakość nasienia i przeprowadzić kapacytację plemników dopierajac właściwą metodę dla danego gatunku. Potrafi ocenić stopień dojrzałości oocytów, ich jakość i umie założyć hodowle do IVM, IVF i IVC. | |
| BL_2A_BLZ-S-O3.1_U02 Student potrafi zastosować odpowiednie kryteria oceny zrodków w zależnosci od stadium rozwoju zarodkowego. Potrafi właściwie zaplanować procedurę transferu zarodków. | 2,0 | Student nie potrafi właściwie ocenić jakości zarodków, ani zaplanować procedury transferu zarodków. |
| 3,0 | Student potrafi ocenić jakość zarodków przynajmniej w niektórych stadiach rozwoju. W procedurze transferu zarodków przedstawia ogólny schemat, ale nie uwzględnia uwarunkowań fizjologicznych samicy i różnic gatunkowych. | |
| 3,5 | Student potrafi ocenić jakość zarodków w większości stadiów rozwojowych. W procedurze transferu zarodków przedstawia ogólny schemat, ale nie uwzględnia uwarunkowań fizjologicznych samicy i różnic gatunkowych. | |
| 4,0 | Student potrafi ocenić jakość zarodków w większości stadiów rozwojowych. Potrafi właściwie zaplanować procedurę transferu zarodków wykorzystując uwarunkowania fizjologiczne samicy. | |
| 4,5 | Student potrafi ocenić jakość zarodków w większości stadiów rozwojowych. Potrafi właściwie zaplanować procedurę transferu zarodków wykorzystując uwarunkowania fizjologiczne samicy i różnice gatunkowe. | |
| 5,0 | Student potrafi wykorzystać właściwe kryteria oceny jakości zarodków z uwzględnieniem ich stopnia rozwoju. Potrafi właściwie zaplanować procedurę transferu zarodków wykorzystując uwarunkowania fizjologiczne samic i uwzględniając różnice gatunkowe. | |
| BL_2A_BLZ-S-O3.1_U03 Potrafi zapronować odpowiednią dla przyjętego celu metodę hodowli komórek jajnika. | 2,0 | Student nie potrafi określić różnic między komórkami pęcherzykowymi a lutealnymi. Nie zna procedur związanych z zakładaniem ich hodowli. |
| 3,0 | Student określa różnice między komórkami pęcherzykowymi a lutealnymi. Nie zna jednak procedur związanych z zakładaniem ich hodowli. | |
| 3,5 | Student określa różnice między komórkami pęcherzykowymi a lutealnymi. Określa różnice między różnymi typami komórek pęcherzykowych i lutealnych. Zna podstawowe zasady zakładania hodowli tych komórek. | |
| 4,0 | Student określa różnice między komórkami pęcherzykowymi a lutealnymi. Określa różnice między różnymi typami komórek pęcherzykowych i lutealnych. Zna podstawowe zasady zakładania hodowli tych komórek, w których uwzględnia stadium rozwoju pęcherzyka jajnikowego i ciałka żółtego. | |
| 4,5 | Student określa różnice między komórkami pęcherzykowymi a lutealnymi. Określa różnice między różnymi typami komórek pęcherzykowych i lutealnych. Zna podstawowe zasady zakładania hodowli tych komórek, w których uwzględnia stadium rozwoju pęcherzyka jajnikowego i ciałka żółtego. Zna zasady zakładania monokultur i kokultur. | |
| 5,0 | Student określa różnice między komórkami pęcherzykowymi a lutealnymi. Określa różnice między różnymi typami komórek pęcherzykowych i lutalnych. Zna podstawowe zasady zakładania hodowli tych komórek, w których uwzględnia stadium rozwoju pęcherzyka jajnkowego i ciałka żółtego. Zna zasady zakładania monokultur i kokultur. Student potrafi pozyskiwać, barwić, oceniać żywotność komórek pęcherzykowych i lutealnych. |
Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| BL_2A_BLZ-S-O3.1_K01 Student ma świadomość znaczenia wiedzy, zna zalety i ograniczenia związane z wykorzystaniem inżynierii komórkowej w rozrodzie ssaków. Ukończenie zajęć będzie pomoce w pracy w jednostkach i laboratoriach wykorzystujących inżynierię komórkową w rozrodzie. | 2,0 | Student nie zna zalet i ograniczeń związanych z wykorzystaniem inżynierii komórkowej w rozrodzie ssaków. Nie potrafi podjąć dyskusji. |
| 3,0 | Student zna tylko zalety lub tylko ograniczenia związane z wykorzystaniem inżynierii komórkowej w rozrodzie ssaków. Nie podejmuje dyskusji w tym zakresie. | |
| 3,5 | Student zna zalety i ograniczenia związane z wykorzystaniem inżynierii komórkowej w rozrodzie ssaków. Nie podejmuje dyskusji w tym zakresie. | |
| 4,0 | Student zna zalety i ograniczenia związane z wykorzystaniem inżynierii komórkowej w rozrodzie ssaków. Podejmuje dyskusję w tym zakresie. | |
| 4,5 | Student zna zalety i ograniczenia związane z wykorzystaniem inżynierii komórkowej w rozrodzie ssaków. Potrafi wykorzystać wiedzę w dyskusji, uwzględnia uwarunkowania gatunkowe. | |
| 5,0 | Student zna zalety i ograniczenia związane z wykorzystaniem inżynierii komórkowej w rozrodzie ssaków. Potrafi wykorzystać wiedzę w dyskusji, uwzględnia uwarunkowania gatunkowe, podaje liczne przykłady. | |
| BL_2A_BLZ-S-O3.1_K02 Student analizuje problem merytorycznie podejmując dyskusję w grupie. | 2,0 | Student nie orientuje się w poruszanej tematyce, nie wykazuje aktywności samodzielnej, nie podejmuje żadnej dyskusji w tym zakresie. Nie współpracuje w grupie. |
| 3,0 | Student orientuje się w poruszanej tematyce, ale wykazuje niewielką aktywność samodzielną; przy ukierunkowaniu prowadzącego podejmuje dyskusję. Potrafi współpracować w grupie. | |
| 3,5 | Student orientuje się w poruszanej tematyce, wykazuje niewielką aktywność samodzielną, ale podejmuje samodzielnie dyskusję. Potrafi współpracować w grupie. | |
| 4,0 | Student orientuje się w poruszanej tematyce, wykazuje dużą aktywność samodzielną, podejmuje dyskusję. Potrafi współpracować w grupie. | |
| 4,5 | Student orientuje się w poruszanej tematyce, wykazuje dużą aktywność samodzielną w oparciu o różne naukowe źródła informacji (podręczniki, artykuły polskojęzyczne). Podejmuje dyskusję. Potrafi współpracować w grupie. | |
| 5,0 | Student orientuje się w poruszanej tematyce, wykazuje dużą aktywność samodzielną w oparciu o różne naukowe źródła informacji (podręczniki, artykuły polskojęzyczne i obcojęzyczne). Analizuje problem merytorycznie podejmując dyskusję w grupie. Potrafi współpracować w grupie. |
Literatura podstawowa
- Bielański A., Tischner M., Biotechnologia rozrodu zwierząt gospodarskich, Universitas, Kraków, 1993
- Zwierzchowski L., Jaszczak K., Modliński J.A. (red.), Biotechnologia zwierząt, PWN, Warszawa, 1997
- Krzanowska H., Sokół-Misiak W. (red.), Molekularne mechanizmy rozwoju zarodkowego, PWN, Warszawa, 2002
- Lechniak D., Sosnowski J., Dorynek Z., Inżynieria komórkowa u zwierząt. Przewodnik do ćwiczeń laboratoryjnych, AR Poznań, Poznań, 1998
- Stokłosowa S. (red.), Hodowla komórek i tkanek., PWN, Warszawa, 2004
Literatura dodatkowa
- Rosłanowski K. (red.), Leksykon rozrodu zwierzat, AR Poznań, Poznań, 1996
- Jura Cz., Klag J. (red.), Podstawy embriologii zwierząt i człowieka. Tom 1-2, PWN, Warszawa, 2006
- Kurpisz M. (red.), Molekularne podstawy rozrodczości człowieka i innych ssaków, Termedia Wydawnictwo Medyczne, Poznań, 2002
- Szyncel K., Sztuczne zapłodnienie. Jeśli nie in vitro, to co?, Wydawnictwo św. Stanisława BM, Kraków, 2010
- Szymański Ł., Życie za życie, Petrus, Kraków, 2009