Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa - Ochrona środowiska (S2)
specjalność: Ocena stanu i zagrożeń środowiska
Sylabus przedmiotu Ekosystemy lądowe Polski i biomy kuli ziemskiej:
Informacje podstawowe
| Kierunek studiów | Ochrona środowiska | ||
|---|---|---|---|
| Forma studiów | studia stacjonarne | Poziom | drugiego stopnia |
| Tytuł zawodowy absolwenta | magister inżynier | ||
| Obszary studiów | nauk rolniczych, leśnych i weterynaryjnych | ||
| Profil | ogólnoakademicki | ||
| Moduł | — | ||
| Przedmiot | Ekosystemy lądowe Polski i biomy kuli ziemskiej | ||
| Specjalność | przedmiot wspólny | ||
| Jednostka prowadząca | Katedra Ekologii, Ochrony i Kształtowania Środowiska | ||
| Nauczyciel odpowiedzialny | Renata Gamrat <Renata.Gamrat@zut.edu.pl> | ||
| Inni nauczyciele | Renata Gamrat <Renata.Gamrat@zut.edu.pl>, Joanna Podlasińska <Joanna.Podlasinska@zut.edu.pl> | ||
| ECTS (planowane) | 1,0 | ECTS (formy) | 1,0 |
| Forma zaliczenia | zaliczenie | Język | polski |
| Blok obieralny | 4 | Grupa obieralna | 1 |
Formy dydaktyczne
Wymagania wstępne
| KOD | Wymaganie wstępne |
|---|---|
| W-1 | Przed rozpoczęciem nauki przedmiotu Student powinien posiadać podstawową wiedzę z zakresu praw ochrony środowiska, ekologii, podstawowych wymagań roślin i zwierząt |
Cele przedmiotu
| KOD | Cel modułu/przedmiotu |
|---|---|
| C-1 | Głównym celem zajęć jest przekazanie Studentom podstawowej wiedzy z zakresu róznorodności ekoosystemów i biomów Polski |
| C-2 | Zapoznanie studentów zez strukturą biomu, roślinnością, światem zwierzęcym tundry, tajgi i stepu |
Treści programowe z podziałem na formy zajęć
| KOD | Treść programowa | Godziny |
|---|---|---|
| ćwiczenia audytoryjne | ||
| T-A-1 | Ekosystemy rolne (agroekosystemy). Występowanie, rozmieszczenie i cechy charakterystyczne agroekosystemów. Cztery typy systemów wyróżnionych w Polsce. Znaczenie produkcyjne i środowiskowe. Struktura agrocenoz. Producenci (rośliny uprawne i chwasty), konsumenci (owady, roztocza, nicienie, kręgowce). Produktywność agroekosystemów. Czynniki ograniczające produkcję agrocenoz. | 4 |
| T-A-2 | Występowanie prataekosystemów na kuli ziemskiej (naturalne i antropogeniczne) Udział łąk i pastwisk w Polsce. Znaczenie ekosystemów trawiastych. Struktura i skład florystyczny pratacenoz. Szereg ekologiczny gatunków roślin łąkowych na ubogiej piaszczystej glebie przy wzrastającym uwilgotnieniu. Szereg ekologiczny gatunków łąkowych na glebie zasobnej przy wzrastającym uwilgotnieniu. Konsumenci pratacenoz. Produktywność pierwotna i wtórna pratacenoz. Czynniki wpływające na efektywność produkcji mięsa zwierząt gospodarskich. Czynniki ograniczające produkcję pratacenoz | 2 |
| T-A-3 | Ekosystemy leśne. Występowanie hyloekosystemów. Znaczenie ekosystemów leśnych. Struktura fitocenozy lasu. Drzewostan, podszyt, runo. Typy próchnicy w leśnej sieci ekologicznej. Korzenie drzew. Struktura zoocenozy lasu. Struktura sieci troficznej zwierząt w lesie. Produktywność ekosystemów leśnych. Czynniki ograniczające produkcję cenoz leśnych. | 4 |
| 10 | ||
| wykłady | ||
| T-W-1 | Tundra. Rozmieszczenie głównych biomów świata. Biotop: klimat, gleby i inne czynniki fizyczne. Gleby poligonalne. Wieczna zmarzlina. Biocenoza: roślinność tundry: tundra arktyczna, mszysto-porostowa, krzewinkowa, lasotundra. Typy adaptacyjne strategii życia roślin wg Mazurenki. Biegacze śnieżne. Zoocenoza: roślinożercy, wszystkożercy i drapieżcy. Produktywność biologiczna (średnia produkcja pierwotna netto/rok). Produkcja i dekompozycja. Schemat zależności pokarmowych w tundrze. Tundra górska. Mieszkańcy tundry. | 2 |
| T-W-2 | Tajga. Rozmieszczenie północnych (borealnych) lasów szpilkowych. Biotop: Warunki klimatyczne (temperatura, opady), gleby – bielicowe, bielice właściwe, torfowiska. Wieczna zmarzlina. Biocenoza tajgi. Produktywność i dekompozycja. Lasy iglaste (borealne). Dwa typy tajgi eurazjatyckiej – tajga ciemna i jasna. Typy florystyczno-siedliskowe świerczyn tajgi. Drzewostan tajgi. Fauna (roślinożercy, wszystkożercy i drapieżcy). Schemat zależności pokarmowych w tajdze | 2 |
| T-W-3 | Step (puszta, preria, pampa) i sawanna afrykańska. Rozmieszczenie stepów na kuli ziemskiej. Biotop: klimat: lato suche i gorące, zima mroźna i śnieżna. Zróżnicowane opady. Silne wiatry – suchowieje. Gleby: czarnoziemy, kasztanowe, sołońce – geneza ich powstania. Biocenoza: fitocenoza: step łąkowy, właściwy (ostnicowy) i piołunowy. Roślinność kseromorficzna. Biegacze stepowe. Bezleśność. Lasostep. Zoocenoza: ssaki kopytne, gryzonie. Brak wielkich drapieżników. Produkcja stepu i dekompozycja. Pożary na stepach. Sawanna. Rozmieszczenie. Biotop. Pora sucha i deszczowa. Opady i temperatura. Gleby laterytowe. Pożary. Biocenoza: sawanna trawiasta, krzewiasta, drzewiasta, zalewowa, wilgotna, sucha, kolczasta i termitowa. Sawanny naturalne, zoogeniczne i antropogeniczne. Bogactwo roślinożerców i drapieżców. Zależności pokarmowe w sawannie afrykańskiej. Produkcja i dekompozycja. Parki narodowe na obszarze sawanny w Afryce. Mieszkańcy sawann. | 2 |
| T-W-4 | Lasy i zarośla twardolistne (roślinność śródziemnomorska). Biotop. Rozmieszczenie. Klimat (opady, temperatura, wiatry, pożary, gleby czerwone (terra rossa). Rzeźba terenu na tym obszarze. Biocenoza. Lesistość – rodzaje lasów – kasztanowo-dębowe, cyprysowe. Zarośla krzewiaste (makia) i ich rodzaje: garig, palmito, frygana, szybilak. Pirofity. Gaje oliwne, wawrzynowe. Drzewa i krzewy użytkowe (figi, granaty, pomarańcze, cytryny, mandarynki, winorośl, kiwi i inne). Sady owocowe, uprawa bawełny. Fauna w tym drapieżcy. Produkcja i dekompozycja. | 2 |
| T-W-5 | Pustynie. Biotop. Rozmieszczenie. Pustynie strefy umiarkowanej i zwrotnikowej. Klimaty pustynne. Typy pustyń: piaszczyste (erg i kum), ilaste (takyr, kewir, playa), kamieniste, skaliste (hamada), żwirowe (serir, erg). Pustynie gorące i zimne. Wiatr, opady, temperatura. Biocenoza. Świat roślinny: kaktusy – saguaro, ocotillo, formacja mesquito, krzew kreozotowy, żożoba, „pustynne kamienie”, juki, drzewo Jozuego, welwiczia. Świat zwierzęcy (ubogi). Produkcja i dekompozycja. Zależności pokarmowe na pustyni Sahara. Wilgotny las równikowy – puszcza tropikalna. Biotop: Rozmieszczenie, klimat (temperatura, opady). Gleby laterytowe. Biocenoza: Wielowarstwowa struktura roślinności: drzewa bardzo wysokie – heban, mahoń, palisander; warstwa środkowa lasu (drzewa tworzące „dach lasu” – ograniczające dostęp do światła), warstwa krzewów i drzew niższych. Liany i epifity. Ogromna różnorodność roślin i bogactwo fauny. Niszczenie lasów tropikalnych. Znaczenie lasów. Produkcja i dekompozycja. | 2 |
| 10 | ||
Obciążenie pracą studenta - formy aktywności
| KOD | Forma aktywności | Godziny |
|---|---|---|
| ćwiczenia audytoryjne | ||
| A-A-1 | Udział Studenta w ćwiczeniach audytoryjnych | 10 |
| A-A-2 | Przygotowanie się Studenta do zaliczenia pisemnego z części ćwiczeniowej | 5 |
| 15 | ||
| wykłady | ||
| A-W-1 | Udział Studenta w wykładach | 10 |
| A-W-2 | Przygotowanie Studenta do zaliczenia końcowego w formie pisemnej | 5 |
| 15 | ||
Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne
| KOD | Metoda nauczania / narzędzie dydaktyczne |
|---|---|
| M-1 | Wykład informacyjny prezentujący zagadnienia teoretyczne |
Sposoby oceny
| KOD | Sposób oceny |
|---|---|
| S-1 | Ocena formująca: Aktywność Studenta na zajęciach |
| S-2 | Ocena formująca: Potwierdzenie obecności Studenta na zajęciach |
| S-3 | Ocena podsumowująca: Zaliczenie pisemne z części ćwiczeniowej i wykładowej przez Studenta |
Zamierzone efekty kształcenia - wiedza
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|
| OS_2A_O04-1_W01 Student po zrealizowaniu części wykładowej i ćwiczeniowej przedmiotu posiadając rozszerzoną wiedzę z zakresu biologii będzie znał zjawiska zachodzące w poszczególnych biomach | OS_2A_W01 | R2A_W01, R2A_W03 | C-1, C-2 | T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4, T-W-5 | M-1 | S-1, S-2, S-3 |
Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|
| OS_2A_O04-1_U07 Student po zrealizowaniu części wykładowej i ćwiczeniowej przedmiotu będzie posiadał umiejętność inwentaryzacji i oceny walorów przyrodniczych wybranych ekosystemów i biomów. | OS_2A_U07 | R2A_U06, R2A_U07, R2A_U08, R2A_U09 | C-1, C-2 | T-A-1, T-A-3 | M-1 | S-1, S-2, S-3 |
Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|
| OS_2A_O04-1_K01 Student po zrealizowaniu części wykładowej i ćwiczeniowej przedmiotu będzie posiadał świadomość ciągłego rozwoju nauk biologicznych (metod oceny walorów śwwiatata roślin i zwierząt) oraz wynikającą z tego potrzebę uczenia się przez całe życie. | OS_2A_K01 | R2A_K01, R2A_K04, R2A_K06, R2A_K07 | C-1, C-2 | T-A-2 | M-1 | S-1, S-2, S-3 |
Kryterium oceny - wiedza
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| OS_2A_O04-1_W01 Student po zrealizowaniu części wykładowej i ćwiczeniowej przedmiotu posiadając rozszerzoną wiedzę z zakresu biologii będzie znał zjawiska zachodzące w poszczególnych biomach | 2,0 | Student nie znał zjawisk zachodzących w poszczególnych biomach |
| 3,0 | Student znał nielicne zjawiska zachodzące w poszczególnych biomach | |
| 3,5 | Student nie posiada rozszerzonej wiedzy z zakresu biologii i znał nieliczne zjawiska zachodzące w poszczególnych biomach | |
| 4,0 | Student posiada rozszerzoną wiedzę z zakresu biologii i zna zjawiska zachodzące w poszczególnych biomach | |
| 4,5 | Student posiada rozszerzoną wiedzę z zakresu biologii i dobrze zna zjawiska zachodzące w poszczególnych biomach | |
| 5,0 | Student posiada rozszerzoną wiedzę z zakresu biologii i bardzo dobrze zna zjawiska zachodzące w poszczególnych biomach |
Kryterium oceny - umiejętności
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| OS_2A_O04-1_U07 Student po zrealizowaniu części wykładowej i ćwiczeniowej przedmiotu będzie posiadał umiejętność inwentaryzacji i oceny walorów przyrodniczych wybranych ekosystemów i biomów. | 2,0 | Student nie posiada umiejętności inwentaryzacji i oceny walorów przyrodniczych wybranych ekosystemów i biomów. |
| 3,0 | Student posiada w nieznaczym stopniu umiejętność inwentaryzacji i oceny walorów przyrodniczych wybranych ekosystemów i biomów. | |
| 3,5 | Student posiada w stopniu dostatecznym umiejętność inwentaryzacji i oceny walorów przyrodniczych wybranych ekosystemów i biomów. | |
| 4,0 | Student posiada w stopniu dobrym umiejętność inwentaryzacji i oceny walorów przyrodniczych kilku ekosystemów i biomów. | |
| 4,5 | Student posiada w stopniu bardzo dobrym umiejętność inwentaryzacji i oceny walorów przyrodniczych kilku ekosystemów i biomów. | |
| 5,0 | Student posiada w stopniu bardzo dobrym umiejętność inwentaryzacji i oceny walorów przyrodniczych wszystkich ekosystemów i biomów. |
Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| OS_2A_O04-1_K01 Student po zrealizowaniu części wykładowej i ćwiczeniowej przedmiotu będzie posiadał świadomość ciągłego rozwoju nauk biologicznych (metod oceny walorów śwwiatata roślin i zwierząt) oraz wynikającą z tego potrzebę uczenia się przez całe życie. | 2,0 | Student nie posiada świadomości ciągłego rozwoju nauk biologicznych (metod oceny walorów śwwiatata roślin i zwierząt) |
| 3,0 | Student posiada w nieznacznym stopniu świadomość ciągłego rozwoju nauk biologicznych (metod oceny walorów śwwiatata roślin i zwierząt) | |
| 3,5 | Student posiada w stopniu dostatecznym świadomość ciągłego rozwoju nauk biologicznych (metod oceny walorów śwwiatata roślin i zwierząt) | |
| 4,0 | Student posiada w stopniu dobrym świadomość ciągłego rozwoju nauk biologicznych (metod oceny walorów śwwiatata roślin i zwierząt) | |
| 4,5 | Student posiada w stopniu bardzo dobrym świadomość ciągłego rozwoju nauk biologicznych (metod oceny walorów śwwiatata roślin i zwierząt) | |
| 5,0 | Student posiada w stopniu bardzo dobrym świadomość ciągłego rozwoju nauk biologicznych (metod oceny walorów śwwiatata roślin i zwierząt) oraz wynikającą z tego potrzebę uczenia się przez całe życie. |
Literatura podstawowa
- Podbielkowski Z., Geografia roślin, Wyd. WSiP, Warszawa, 1991
- Kornaś J., Medwecka-Kornaś A., Geografia roślin, Wyd. PWN, Warszawa, 1986
- Podbielkowski Z., Fitogeografia części świata, Wyd. PWN, Warszawa, 1987, T. I i II.
Literatura dodatkowa
- Wiąckowski St., Ekologia ogólna, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz, 1998
- Pyłka-Gutowska E., Ekologia z ochroną środowiska, Wydawnictwo Oświata, Warszawa, 1996
- Umiński T., Ekologia, środowisko, przyroda, WSiP, Warszawa, 1995