Wydział Technologii i Inżynierii Chemicznej - Chemia (S2)
specjalność: Chemia ogólna i analityka chemiczna
Sylabus przedmiotu Chemia leków:
Informacje podstawowe
| Kierunek studiów | Chemia | ||
|---|---|---|---|
| Forma studiów | studia stacjonarne | Poziom | drugiego stopnia |
| Tytuł zawodowy absolwenta | magister inżynier | ||
| Obszary studiów | nauk ścisłych, studiów inżynierskich | ||
| Profil | ogólnoakademicki | ||
| Moduł | — | ||
| Przedmiot | Chemia leków | ||
| Specjalność | Chemia bioorganiczna | ||
| Jednostka prowadząca | Instytut Technologii Chemicznej Organicznej | ||
| Nauczyciel odpowiedzialny | Halina Kwiecień <Halina.Kwiecien@zut.edu.pl> | ||
| Inni nauczyciele | Małgorzata Dzięcioł <Malgorzata.Dzieciol@zut.edu.pl>, Elżbieta Huzar <Elzbieta.Huzar@zut.edu.pl>, Monika Kowalewska <Monika.Kowalewska@zut.edu.pl>, Alicja Wodnicka <Alicja.Wodnicka@zut.edu.pl> | ||
| ECTS (planowane) | 4,0 | ECTS (formy) | 4,0 |
| Forma zaliczenia | zaliczenie | Język | polski |
| Blok obieralny | — | Grupa obieralna | — |
Formy dydaktyczne
Wymagania wstępne
| KOD | Wymaganie wstępne |
|---|---|
| W-1 | podstawowe wiadomości z chemii organicznej, chemii fizycznej i technologii chemicznej |
| W-2 | podstawowe wiadomości i umiejętności z preparatyki organicznej, metod analizy chromatograficznej i miareczkowej |
Cele przedmiotu
| KOD | Cel modułu/przedmiotu |
|---|---|
| C-1 | zapoznanie studenta z ogólnymi zagadnieniami chemii leków w tym z klasyfikacją i nazewnictwem leków, mechanizmem fizykochemicznym i chemicznym działania leków, poszukiwaniem i odkrywaniem nowych leków, w tym z wykorzystaniem technik chemii kombinatorycznej |
| C-2 | zapoznanie studenta z ogólnymi zagadnieniami farmakokinetyki i postaci użytkowej leków |
| C-3 | zapoznanie studenta z zagadnieniami dotyczącymi chemii i technologii wybranych leków z następujących grup leków: nasercowych, analgetyków, przeciwzapalnych, działających na układ krążenia, ośrodkowy układ nerwowy, układ oddechowy a także z biotechnologią farmaceutyczną, produkcją antybiotyków. |
| C-4 | zapoznanie studenta z podstawowymi procesami jednostkowymi stosowanymi w przemyśle farmaceutycznym |
| C-5 | ukształtowanie umiejętności oceny wybranych metod otrzymywania leków pod względem zagrożenia dla środowiska |
| C-6 | ukształtowanie umiejętności praktycznego wykorzystania syntez i metod analitycznych stosowanych w przemyśle farmaceutycznym |
Treści programowe z podziałem na formy zajęć
| KOD | Treść programowa | Godziny |
|---|---|---|
| laboratoria | ||
| T-L-1 | Przeprowadzenie kilkuetapowej syntezy 2-3 związków (leku lub półproduktu) | 20 |
| T-L-2 | Wydzielenie, oczyszczenie i analiza jakościowa otrzymanego produktu (chromatografia gazowa, spektroskopia NMR i IR) | 10 |
| 30 | ||
| wykłady | ||
| T-W-1 | Definicja leku. Klasyfikacja i nazewnictwo środków leczniczych. Mechanizm fizykochemiczny i chemiczny działania leków. Teoria receptorowa. Leki inhibitory enzymów, leki antymetabolity, leki wpływające na kanały jonowe. | 4 |
| T-W-2 | Metody projektowania i odkrywania leków. Budowa chemiczna a działanie farmakologiczne. Odkrycie, projektowanie i modyfikacje leku. Techniki chemii kombinatorycznej w odkrywnaiu leków. | 4 |
| T-W-3 | Farmakokinetyka. Postać użytkowa leku. | 3 |
| T-W-4 | Leki działające na drobnoustroje chorobotwórcze | 2 |
| T-W-5 | Analgetyki: pochodne kwasu salicylowego, aminofenolu i ibuprofen | 1 |
| T-W-6 | Leki działające na układ krążenia - klasyfikacja, mechanizmy działania, biotransformacja. Leki nasercowe i stosowane w chorobie wieńcowej. Leki przeciwarytmiczne. Leki obniżające ciśnienie krwi. Technologia otrzymywania pochodnych benzamidu i amiodaronu. Synteza propanololu i katoprilu. | 4 |
| T-W-7 | Leki działające na ośrodkowy układ nerwowy - klasyfikacja: neuroprzekaźniki, leki psychotropowe, leki przeciwdepresyjne i przeciwlękowe, leki uspakajające i nasenne. Technologia syntezy benzodiazepin, pochodnych hydantoiny i lewodopy, synteza fenotiazyny i chlorpromazyny | 4 |
| T-W-8 | Leki w stosowane w terapii chorób nowotworowych. Miejsce działania leku, klasyfikacja. Technologia otrzymywania leków alkilujących DNA, antymetabolitów zasad pirymidynowych, purynowych i kwasu foliowego. Leki naturalne i semisyntetyczne, winkrystyna i winblastyna. Półlsyntetyczna technologia otrzymywania taksolu. | 4 |
| T-W-9 | Biotechnologia farmaceutyczna. Antybiotyki laktamowe, produkcja penicyliny. Penicyliny półsyntetyczne. Cefalosporyny naturalne i półsyntetyczne. Antybiotyki aminoglikozydowe, streptomycyna i jej analogi, tetracykliny. Synteza chloramfenikolu | 4 |
| 30 | ||
Obciążenie pracą studenta - formy aktywności
| KOD | Forma aktywności | Godziny |
|---|---|---|
| laboratoria | ||
| A-L-1 | uczestnictwo w zajęciach | 30 |
| A-L-2 | przygotowanie do ćwiczeń | 15 |
| A-L-3 | opracowanie sprawozdań | 13 |
| A-L-4 | konsultacje | 2 |
| 60 | ||
| wykłady | ||
| A-W-1 | udział w zajęciach | 30 |
| A-W-2 | czytanie literatury polecanej przez prowadzącego zajęcia | 13 |
| A-W-3 | konsultacje | 2 |
| A-W-4 | przygotowanie do zaliczenia | 15 |
| 60 | ||
Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne
| KOD | Metoda nauczania / narzędzie dydaktyczne |
|---|---|
| M-1 | Wykład informacyjny z elementami problemowymi |
| M-2 | Ćwiczenia laboratoryjne |
Sposoby oceny
| KOD | Sposób oceny |
|---|---|
| S-1 | Ocena podsumowująca: kolokwium |
| S-2 | Ocena formująca: zaliczenie ustne do ćwiczeń (wejściówka) |
| S-3 | Ocena formująca: ocena pracy w laboratorium |
| S-4 | Ocena podsumowująca: sprawozdanie |
Zamierzone efekty kształcenia - wiedza
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ch_2A_D02-04_W01 potrafi zdefiniować i sklasyfikować środki lecznicze, opisać miejsca i mechanizmy działania leków, sposoby odkrywania nowych leków, scharakteryzować postać użytkową leków | Ch_2A_W01 | X2A_W01 | — | C-2, C-4, C-1, C-3 | T-W-3, T-W-7, T-W-5, T-W-8, T-W-9, T-W-1, T-W-2, T-W-4, T-W-6 | M-1, M-2 | S-2, S-1 |
| Ch_2A_D02-04_W02 potrafi scharakteryzować leki z różnych grup (analgetyki, antyhistaminowe, działające na układ krążenia, przeciwnowotworowe, działające na ośrodkowy układ nerwowy, oddechowy) | Ch_2A_W01 | X2A_W01 | — | C-3, C-1, C-4, C-2 | T-W-9, T-W-1, T-W-8, T-W-2, T-W-3, T-W-7, T-W-4, T-W-6, T-W-5 | M-2, M-1 | S-1, S-2 |
| Ch_2A_D02-04_W03 potrafi wymienić i scharakteryzować podstawowe procesy i opercje jednostkowe stosowane w produkcji leków, podać przykłady ich zastosowania w konkretnych technologiach | Ch_2A_W14 | — | InzA2_W05 | C-4 | T-W-8, T-W-6, T-W-4, T-W-9, T-L-2, T-W-7, T-W-5, T-W-1, T-L-1 | M-1, M-2 | S-1, S-2 |
Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ch_2A_D02-04_U01 potrafi przeprowadzić podstawowe reakcje stosowane w syntezie leków, zastosować odpowiedni sposób oczyszczania i analizy produktów | Ch_2A_U15, Ch_2A_U01 | X2A_U01 | InzA2_U01, InzA2_U02, InzA2_U08 | C-6, C-5, C-4 | T-L-1, T-L-2 | M-2 | S-2, S-3, S-4 |
| Ch_2A_D02-04_U02 potrafi ocenić i dokonać wyboru efektywnej metody otrzymywania określonego leku lub półproduktu, obliczyć wydajność atomową i określić zagrożenia dla środowiska | Ch_2A_U05, Ch_2A_U02 | X2A_U02, X2A_U05 | InzA2_U01 | C-5, C-6, C-3 | T-W-5, T-L-2, T-L-1 | M-2, M-1 | S-4, S-3, S-2 |
Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ch_2A_D02-04_K01 ma świadomość zgrożeń dla środowiska związanych z produkcją leków, potrafi docenić znaczenie nowych, innowacyjnych metod syntezy leków | Ch_2A_K05, Ch_2A_K04 | X2A_K04, X2A_K05 | — | C-5 | T-L-2, T-L-1, T-W-5 | M-1, M-2 | S-4, S-1, S-2, S-3 |
Kryterium oceny - wiedza
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| Ch_2A_D02-04_W01 potrafi zdefiniować i sklasyfikować środki lecznicze, opisać miejsca i mechanizmy działania leków, sposoby odkrywania nowych leków, scharakteryzować postać użytkową leków | 2,0 | nie spełnia kryteriów określonych dla oceny 3,0 |
| 3,0 | potrafi sklasyfikować środki lecznicze i wyjaśnić mechanizmy działania leków | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 | ||
| Ch_2A_D02-04_W02 potrafi scharakteryzować leki z różnych grup (analgetyki, antyhistaminowe, działające na układ krążenia, przeciwnowotworowe, działające na ośrodkowy układ nerwowy, oddechowy) | 2,0 | nie spełnia kryteriów określonych dla oceny 3,0 |
| 3,0 | potrafi krótko scharakteryzować leki z różnych grup | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 | ||
| Ch_2A_D02-04_W03 potrafi wymienić i scharakteryzować podstawowe procesy i opercje jednostkowe stosowane w produkcji leków, podać przykłady ich zastosowania w konkretnych technologiach | 2,0 | nie spełnia kryteriów określonych dla oceny 3,0 |
| 3,0 | zna podstawowe procesy i operacje jednostkowe stosowane w produkcji wybranych leków | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 |
Kryterium oceny - umiejętności
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| Ch_2A_D02-04_U01 potrafi przeprowadzić podstawowe reakcje stosowane w syntezie leków, zastosować odpowiedni sposób oczyszczania i analizy produktów | 2,0 | nie spełnia kryteriów określonych dla oceny 3,0 |
| 3,0 | z pomocą prowadzącego zajęcia potrafi przeprowadzić syntezę określonej substancji leczniczej lub półproduktu, a następnie dokonać analizy otrzymanych produktów | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 | ||
| Ch_2A_D02-04_U02 potrafi ocenić i dokonać wyboru efektywnej metody otrzymywania określonego leku lub półproduktu, obliczyć wydajność atomową i określić zagrożenia dla środowiska | 2,0 | nie spełnia kryteriów określonych dla oceny 3,0 |
| 3,0 | potrafi obliczyć wydajność atomową dla syntezy określonego leku i na jej podstawie oszacować zagrożenie dla środowiska | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 |
Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| Ch_2A_D02-04_K01 ma świadomość zgrożeń dla środowiska związanych z produkcją leków, potrafi docenić znaczenie nowych, innowacyjnych metod syntezy leków | 2,0 | nie spełnia kryteriów określonych dla oceny 3,0 |
| 3,0 | dostrzega najbardziej istotne skutki oddziaływania procesów produkcyjnych na środowisko | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 |
Literatura podstawowa
- pod red. A. Zejca i M. Gorczycy, Chemia leków, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 1998
- Patrick G. L., Chemia medyczna, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa, 2003
- Kleemann A., Engel J., Pharamaceutical Substances. Syntheses, Patents , Applications, Thieme, Stuttgart, 2001, IV
- Lednicer D., The Organic Chemistry of Drug Synthesis, Willey, New York, 1995
Literatura dodatkowa
- Vogel A., Preparatyka organiczna, WNT, Warszawa, 2006, III
- Biniecki S., Preparatyka środków leczniczych, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa, 1983