Wydział Biotechnologii i Hodowli Zwierząt - Biologia (S1)
Sylabus przedmiotu Biologia rozwoju:
Informacje podstawowe
| Kierunek studiów | Biologia | ||
|---|---|---|---|
| Forma studiów | studia stacjonarne | Poziom | pierwszego stopnia |
| Tytuł zawodowy absolwenta | licencjat | ||
| Obszary studiów | nauk przyrodniczych | ||
| Profil | ogólnoakademicki | ||
| Moduł | — | ||
| Przedmiot | Biologia rozwoju | ||
| Specjalność | Biologia ogólna | ||
| Jednostka prowadząca | Katedra Biotechnologii Rozrodu Zwierząt i Higieny Środowiska | ||
| Nauczyciel odpowiedzialny | Jan Udała <Jan.Udala@zut.edu.pl> | ||
| Inni nauczyciele | Barbara Błaszczyk <Barbara.Blaszczyk@zut.edu.pl>, Dariusz Gączarzewicz <dariusz.gaczarzewicz@zut.edu.pl>, Bogdan Lasota <Bogdan.Lasota@zut.edu.pl>, Beata Seremak <Beata.Seremak@zut.edu.pl>, Tomasz Stankiewicz <Tomasz.Stankiewicz@zut.edu.pl> | ||
| ECTS (planowane) | 4,0 | ECTS (formy) | 4,0 |
| Forma zaliczenia | egzamin | Język | polski |
| Blok obieralny | — | Grupa obieralna | — |
Formy dydaktyczne
Wymagania wstępne
| KOD | Wymaganie wstępne |
|---|---|
| W-1 | wiedza dotycząca rozwoju organizmów na poziomie szkoły średniej |
Cele przedmiotu
| KOD | Cel modułu/przedmiotu |
|---|---|
| C-1 | Zapoznanie z przebiegiem przedzarodkowych oraz dalszych etapów procesów rozwojowych u kręgowców (na przykładzie organizmów modelowych danej jednostki taksonomicznej) |
| C-2 | Zapoznanie z genetycznymi podstawami regulacji rozwoju zarodkowego i mechanizmami determinującymi różnicowanie komórek i morfogenezę |
| C-3 | Kształtowanie u studentów umiejętności pracy w zespole, prostej preparatyki laboratoryjnej oraz świadomości znaczenia wiedzy o procesach rozwojowych zarówno w medycynie, jak i hodowli zwierząt. |
Treści programowe z podziałem na formy zajęć
| KOD | Treść programowa | Godziny |
|---|---|---|
| ćwiczenia audytoryjne | ||
| T-A-1 | Przebieg gametogenezy w aspekcie czynności i funkcji narządów rozrodczych kręgowców | 2 |
| T-A-2 | Przebieg rozwoju ryb, płazów, ptaków, ssaków na przykładzie gatunków modelowych - przebieg zapłodnienia, bruzdkowania, gastrulacji, organogenezy wybranych narządów | 8 |
| 10 | ||
| laboratoria | ||
| T-L-1 | Morfologiczno-funkcjonalne zróżnicowanie narządów rozrodczych kręgowców; topografia, budowa i funkcje narządów rozrodczych samców i samic ssaków | 5 |
| T-L-2 | Organizacja histologiczna narządów rozrodczych samic i samców ssaków; związek budowy morfologicznej i ultrastrukturalnej gamet z ich funkcją | 2 |
| T-L-3 | Rozwój ryb: charakterystyka porównawcza poszczególnych stadiów rozwoju larwalnego ryb kostnoszkieletowych | 2 |
| T-L-4 | Rozwój płazów: budowa oocytu i charakterystyka wybranych stadiów rozwoju zarodkowego i larwalnego płazów bezogonowych (Rana temporaria) | 2 |
| T-L-5 | Rozwój ptaków: budowa jaja i organizacja zarodków in ovo podczas pierwszych godzin inkubacji (Gallus gallus domesticus, Coturnix coturnix japonica) | 2 |
| T-L-6 | Rozwój ssaków: powstawanie błon płodowych i ich funkcje (obserwacje błon płodowych); cechy zarodków i płodów na różnych etapach rozwoju (Bos taurus, Sus scrofa domestica) | 2 |
| 15 | ||
| wykłady | ||
| T-W-1 | Istota płciowości, główne cele i sposoby rozmnażania, biologiczne i społeczne znaczenie płciowości | 1 |
| T-W-2 | Biologia i funkcja gamet oraz regulacja procesów rozrodczych u samic i samców. Budowa i zróżnicowanie gamet; lokalizacja informacji rozwojowej; cytologiczne i molekularne podłoże witelogenezy | 8 |
| T-W-3 | Istota i mechanizmy zapłodnienia u kręgowców. Przebieg i znaczenie procesów towarzyszących zapłodnieniu | 4 |
| T-W-4 | Przebieg bruzdkowania i blastulacji, gastrulacji i organogenezy; wybrane mechanizmy regulacji tych procesów; sygnalizacja międzykomórkowa w organizacji budowy zarodka we wczesnych stadiach rozwoju | 8 |
| T-W-5 | Przystosowanie do życia zarodkowego i narządy przejściowe, błony zarodkowe i płodowe, łożysko, ciąża, poród | 2 |
| T-W-6 | Rozwój komórek linii płciowej, morfogeneza gonad i różnicowanie przewodów płciowych, determinacja płci | 2 |
| 25 | ||
Obciążenie pracą studenta - formy aktywności
| KOD | Forma aktywności | Godziny |
|---|---|---|
| ćwiczenia audytoryjne | ||
| A-A-1 | uczestnictwo w zajęciach | 10 |
| A-A-2 | przygotowanie się do ćwiczeń audytoryjnych | 10 |
| A-A-3 | przygotowanie się do kolokwium z zajęć audytoryjnych | 10 |
| 30 | ||
| laboratoria | ||
| A-L-1 | uczestnictwo w zajęciach | 15 |
| A-L-2 | przygotowanie się do zajęć laboratoryjnych | 5 |
| A-L-3 | przygotowanie się do kolokwium z zajęć laboratoryjnych | 10 |
| 30 | ||
| wykłady | ||
| A-W-1 | uczestnictwo w zajęciach | 25 |
| A-W-2 | uczestnictwo w konsultacjach | 3 |
| A-W-3 | przygotowanie się do zaliczenia wykładów | 30 |
| A-W-4 | zaliczenie wykładów | 2 |
| 60 | ||
Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne
| KOD | Metoda nauczania / narzędzie dydaktyczne |
|---|---|
| M-1 | wykład informacyjny z zastosowaniem technik multimedialnych |
| M-2 | opis i wyjaśnienie |
| M-3 | metoda przypadków i dyskusja dydaktyczna |
| M-4 | pokaz, ćwiczenia laboratoryjne (obserwacja i preparatyka preparatów makroskopowych i/lub obserwacja mikroskopowa) |
Sposoby oceny
| KOD | Sposób oceny |
|---|---|
| S-1 | Ocena formująca: okresowa kontrola przygotowania do zajęć w formie pisemnej lub ustnej |
| S-2 | Ocena formująca: bieżąca kontrola poprawności pracy na zajęciach laboratoryjnych |
| S-3 | Ocena podsumowująca: kolokwium końcowe obejmujace zakres treści programowych zajęć audytoryjnych i laboratoryjnych w formie testu wielokrotnego wyboru |
| S-4 | Ocena podsumowująca: zaliczenie końcowe obejmujące zakres treści programowych wykładów w formie testu wielokrotnego wyboru i pytań otwartych |
Zamierzone efekty kształcenia - wiedza
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|
| BL_1A_BL-S-C18_W01 Student zna przebieg gametogenezy i zapłodnienia; charakteryzuje podstawowe mechanizmy regulujące te procesy oraz ich lokalizację w obrębie narządów rozrodczych | BL_1A_W08, BL_1A_W13, BL_1A_W11 | P1A_W01, P1A_W04, P1A_W05, P1A_W06 | C-1, C-2 | T-A-1, T-L-1, T-L-2, T-W-3, T-W-1, T-W-2 | M-2, M-3, M-4, M-1 | S-1, S-3, S-4 |
| BL_1A_BL-S-C18_W02 Student zna podstawowe etapy przebiegu procesów rozwojowych u modelowych gatunków ryb, płazów, ptaków i ssaków oraz posiada wiedzę dotyczącą molekularnego podłoża podstawowych mechanizmów regulujących wczesny rozwój zarodkowy | BL_1A_W08, BL_1A_W13, BL_1A_W05, BL_1A_W11 | P1A_W01, P1A_W04, P1A_W05, P1A_W06 | C-1, C-2 | T-A-2, T-L-3, T-L-4, T-L-5, T-L-6, T-W-4, T-W-5, T-W-6 | M-2, M-3, M-4, M-1 | S-1, S-3, S-4 |
Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|
| BL_1A_BL-S-C18_U01 Student potrafi wyjaśniać mechanizmy zasadniczych procesów rozwojowych u zwierząt kręgowych posługując się odpowiednimi przykładami modelowych układów rozwojowych | BL_1A_U05, BL_1A_U06 | P1A_U01, P1A_U04, P1A_U06, P1A_U10, P1A_U11 | C-1, C-2 | T-A-2, T-A-1, T-L-3, T-L-4, T-L-5, T-L-6, T-W-3, T-W-2, T-W-4, T-W-5, T-W-6 | M-2, M-3, M-4, M-1 | S-1, S-3, S-4 |
| BL_1A_BL-S-C18_U02 Student potrafi opisywać i analizować proste preparaty mikro- i/lub makroskopowe związane z budową narządów rozrodczych i gamet oraz etapami rozwoju zwierząt kręgowych | BL_1A_U05 | P1A_U01, P1A_U04, P1A_U06, P1A_U10, P1A_U11 | C-1, C-3, C-2 | T-A-2, T-A-1, T-L-1, T-L-2, T-L-3, T-L-4, T-L-5, T-L-6, T-W-2, T-W-6 | M-2, M-3, M-4 | S-2, S-3 |
Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|
| BL_1A_BL-S-C18_K01 Student wykazuje zdolność do pracy w grupie aktywnie uczestnicząc w powierzonych zadaniach | BL_1A_K03, BL_1A_K04 | P1A_K02, P1A_K03, P1A_K06, P1A_K08 | C-3 | T-L-1, T-L-2, T-L-3, T-L-4, T-L-5, T-L-6 | M-2, M-3, M-4 | S-2 |
| BL_1A_BL-S-C18_K02 Student ma świadomość znaczenia wiedzy dotyczącej rozwoju organizmów zarówno w medycynie, jak i hodowli zwierząt | BL_1A_K01, BL_1A_K06 | P1A_K01, P1A_K02, P1A_K04, P1A_K06 | C-1, C-2 | T-A-2, T-A-1, T-L-1, T-L-2, T-L-3, T-L-4, T-L-5, T-L-6, T-W-3, T-W-1, T-W-2, T-W-4, T-W-5, T-W-6 | M-2, M-3, M-4, M-1 | S-3, S-4 |
Kryterium oceny - wiedza
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| BL_1A_BL-S-C18_W01 Student zna przebieg gametogenezy i zapłodnienia; charakteryzuje podstawowe mechanizmy regulujące te procesy oraz ich lokalizację w obrębie narządów rozrodczych | 2,0 | Student nie zna przebiegu gametogenezy i zapłodnienia; nie potrafi zdefiniować podstawowych pojęć z tego zakresu treści programowych; nie zna mechanizmów regulujących procesy powstawania i interakcji gamet w czasie zapłodnienia; prezentując wiedzę popełnia bardzo dużo błędów merytorycznych; |
| 3,0 | Student posiada podstawową wiedzę dotyczącą gametogenezy i zapłodnienia; wymienia, definiuje i w sposób ogólny opisuje kluczowe etapy tych procesów oraz mechanizmy je regulujące; przy prezentacji wiedzy popełnia wiele błędów; | |
| 3,5 | Student posiada podstawową wiedzę dotyczącą gametogenezy i zapłodnienia; wymienia, definiuje i charakteryzuje zasadnicze etapy tych procesów oraz mechanizmy je regulujące; przy prezentacji wiedzy popełnia błędy; | |
| 4,0 | Student posiada szczegółową wiedzę na temat przebiegu i regulacji gametogenezy i zapłodnienia; wykazuje staranne przyswojenie oraz poprawne rozumienie treści programowych z tego zakresu; przy wyrażaniu wiedzy sporadycznie popełnia błędy; wykazuje zainteresowanie w zakresie stosunku do wiedzy; | |
| 4,5 | Student posiada wyczerpującą wiedzę dotyczącą przebiegu i regulacji gametogenezy i zapłodnienia; wykazuje dokładne przyswojenie oraz poprawne rozumienie treści programowych z tego zakresu; przy wyrażaniu wiedzy nie popełnia błędów; w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje duże zainteresowanie; | |
| 5,0 | Student posiada dogłębną wiedzę na temat przebiegu i regulacji gametogenezy i zapłodnienia; wykazuje bardzo dokładne przyswojenie oraz pełne, poprawne rozumienie treści programowych z tego zakresu; przy wyrażaniu wiedzy nie popełnia błędów; w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje duże zainteresowanie i ciekawość poznawczą; | |
| BL_1A_BL-S-C18_W02 Student zna podstawowe etapy przebiegu procesów rozwojowych u modelowych gatunków ryb, płazów, ptaków i ssaków oraz posiada wiedzę dotyczącą molekularnego podłoża podstawowych mechanizmów regulujących wczesny rozwój zarodkowy | 2,0 | Student nie zna podstawowego przebiegu procesów rozwojowych modelowych gatunków kręgowców; nie potrafi wskazać i opisać żadnych mechanizmów regulujących wczesny rozwój zarodkowy; prezentując wiedzę popełnia bardzo dużo błędów merytorycznych; |
| 3,0 | Student zna podstawowy przebieg procesów rozwojowych niektórych modelowych gatunków kręgowców; wymienia, definiuje i w sposób ogólny opisuje kluczowe etapy rozwoju kręgowców oraz mechanizmy regulujące wczesny rozwój zarodkowy; przy prezentacji wiedzy popełnia wiele błędów; | |
| 3,5 | Student zna podstawowy przebieg procesów rozwojowych większości modelowych gatunków kręgowców; wymienia, definiuje i opisuje kluczowe etapy rozwoju kręgowców oraz mechanizmy regulujące wczesny rozwój zarodkowy; przy prezentacji wiedzy popełnia błędy; | |
| 4,0 | Student zna przebieg procesów rozwojowych wszystkich poznanych, modelowych gatunków kręgowców; wymienia, definiuje i szczegółowo opisuje kluczowe etapy ich rozwoju oraz mechanizmy regulujące wczesny rozwój zarodkowy; przy prezentacji wiedzy sporadycznie popełnia błędy; wykazuje zainteresowanie w zakresie stosunku do wiedzy; | |
| 4,5 | Student posiada wyczerpującą wiedzę na temat przebiegu i regulacji procesów rozwojowych wszystkich poznanych, modelowych gatunków kręgowców; wykazuje dokładne przyswojenie oraz poprawne rozumienie treści programowych z tego zakresu; przy wyrażaniu wiedzy nie popełnia błędów; w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje duże zainteresowanie; | |
| 5,0 | Student posiada dogłębną wiedzę dotyczącą przebiegu i regulacji procesów rozwojowych wszystkich poznanych, modelowych gatunków kręgowców; wykazuje bardzo dokładne przyswojenie oraz pełne, poprawne rozumienie treści programowych z tego zakresu; przy wyrażaniu wiedzy nie popełnia błędów; w zakresie stosunku do wiedzy wykazuje duże zainteresowanie i ciekawość poznawczą; |
Kryterium oceny - umiejętności
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| BL_1A_BL-S-C18_U01 Student potrafi wyjaśniać mechanizmy zasadniczych procesów rozwojowych u zwierząt kręgowych posługując się odpowiednimi przykładami modelowych układów rozwojowych | 2,0 | Student nie umie wyjaśniać zasadniczych mechanizmów procesów rozwojowych zwierząt kręgowych oraz nie potrafi wskazać odpowiednich, modelowych przykładów ilustrujących te zjawiska; |
| 3,0 | Student wyjaśnia niektóre zasadnicze mechanizmy procesów rozwojowych zwierząt kręgowych wskazując odpowiednie, modelowe przykłady ilustrujące te zjawiska; | |
| 3,5 | Student wyjaśnia większość poznanych mechanizmów procesów rozwojowych zwierząt kręgowych wskazując niektóre modelowe przykłady ilustrujące te zjawiska; | |
| 4,0 | Student wyjaśnia większość poznanych mechanizmów procesów rozwojowych zwierząt kręgowych wskazując odpowiednie, modelowe przykłady ilustrujące te zjawiska; | |
| 4,5 | Student wyjaśnia wszystkie poznane mechanizmy procesów rozwojowych zwierząt kręgowych w większości posługując się odpowiednimi przykładami ilustrującymi te zjawiska; | |
| 5,0 | Student wyjaśnia wszystkie poznane mechanizmy procesów rozwojowych zwierząt kręgowych wskazując odpowiednie, modelowe przykłady ilustrujące te zjawiska; | |
| BL_1A_BL-S-C18_U02 Student potrafi opisywać i analizować proste preparaty mikro- i/lub makroskopowe związane z budową narządów rozrodczych i gamet oraz etapami rozwoju zwierząt kręgowych | 2,0 | Student nie potrafi rozpoznać i opisać żadnego preparatu mikro- lub makroskopowego poznanego na zajęciach; |
| 3,0 | Student rozpoznaje większość preparatów mikro- lub makroskopowych poznanych na zajęciach opisując niektóre z nich; | |
| 3,5 | Student rozpoznaje i opisuje większość preparatów mikro- lub makroskopowych poznanych na zajęciach; | |
| 4,0 | Student rozpoznaje wszystkie preparaty mikro- lub makroskopowe poznane na zajęciach opisując większość z nich; | |
| 4,5 | Student rozpoznaje i opisuje wszystkie preparaty mikro- lub makroskopowe poznane na zajęciach; | |
| 5,0 | Student rozpoznaje i wyczerpująco opisuje wszystkie preparaty mikro- lub makroskopowe poznane na zajęciach; |
Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| BL_1A_BL-S-C18_K01 Student wykazuje zdolność do pracy w grupie aktywnie uczestnicząc w powierzonych zadaniach | 2,0 | Student nie wykazuje zdolności do pracy w grupie oraz do aktywnego uczestniczenia w powierzonych mu zadaniach; |
| 3,0 | Student wykazuje zdolność do pracy w grupie aktywnie uczestnicząc w powierzonych zadaniach; | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 | ||
| BL_1A_BL-S-C18_K02 Student ma świadomość znaczenia wiedzy dotyczącej rozwoju organizmów zarówno w medycynie, jak i hodowli zwierząt | 2,0 | Student nie ma świadomości znaczenia wiedzy dotyczącej rozwoju organizmów zarówno w medycynie, jak i hodowli zwierząt; |
| 3,0 | Student ma świadomość znaczenia wiedzy dotyczącej rozwoju organizmów zarówno w medycynie, jak i hodowli zwierząt; | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 |
Literatura podstawowa
- Jura C. i Klag J. (red), Podstawy embriologii zwierząt i człowieka. Tom 1 Podstawowe procesy rozmnażania i rozwoju osobniczego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2005
- Jura C. i Klag J. (red), Podstawy embriologii zwierząt i człowieka. Tom 2 Mechanizmy rozwoju zarodkowego. Niektóre zastosowania praktyczne współczesnej embriologii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2005
- Albert le Moigne, Biologia rozwoju, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 1999
- Twyman R. M., Krótkie wykłady. Biologia rozwoju, Wydawnictwo Naukowe PWN, Wraszawa, 2005
- Rodkiewicz B., Zarys biologii rozwoju, Wydawnictwo Uniwersytetu M. Curie-Skłodowskiej, Lublin, 1997
- Maliszewski M. (red), Ćwiczenia z biologii rozwoju zwierząt, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 2007
- Bielańska-Osuchowska Z., Embriologia, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa, 2001
- Bartel H., Embriologia. Podręcznik dla studentów., Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2010
- Bielańska-Osuchowska Z., Zarys organogenezy. Różnicowanie się komórek w narządach, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2004
Literatura dodatkowa
- Krzymowski T. (red), Biologia rozrodu zwierząt. Tom 1 Fizjologiczna regulacja procesów rozrodczych samicy, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Olsztyn, 2007
- Strzeżek J. (red), Bilogia rozrodu zwierząt. Tom 2 bilogiczne uwarunkowania wartości rozordowej samca, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Olsztyn, 2007
- Kurpisz M. (red), Molekularne podstawy rozrodczości człowieka i innych ssaków, Termedia Wydawnictwo Medyczne, Poznań, 2002
- Łukaszyk A., Bilińska B., Kawiak J., Bielańska-Osuchowska Z. (red), Ultrastruktura i funkcja komórki. Tom 7 Mechanizmy regulujące spermatogenezę, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 1998
- Biliński S., Bielańska-Osuchowska Z., Kawiak J., Przełęcka A. (red), Ultrastruktura i funkcja komórki. Tom 6 Oogeneza, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 1994