Wydział Technologii i Inżynierii Chemicznej - Technologia chemiczna (S2)
specjalność: Inorganic Chemical Technology
Sylabus przedmiotu Chemia i technologia leków:
Informacje podstawowe
| Kierunek studiów | Technologia chemiczna | ||
|---|---|---|---|
| Forma studiów | studia stacjonarne | Poziom | drugiego stopnia |
| Tytuł zawodowy absolwenta | magister inżynier | ||
| Obszary studiów | nauk technicznych, studiów inżynierskich | ||
| Profil | ogólnoakademicki | ||
| Moduł | — | ||
| Przedmiot | Chemia i technologia leków | ||
| Specjalność | Technologia leków i pestycydów | ||
| Jednostka prowadząca | Instytut Technologii Chemicznej Organicznej | ||
| Nauczyciel odpowiedzialny | Agnieszka Wróblewska <Agnieszka.Wroblewska@zut.edu.pl> | ||
| Inni nauczyciele | Monika Kowalewska <Monika.Kowalewska@zut.edu.pl>, Paula Ossowicz-Rupniewska <Paula.Ossowicz@zut.edu.pl>, Alicja Wodnicka <Alicja.Wodnicka@zut.edu.pl> | ||
| ECTS (planowane) | 2,0 | ECTS (formy) | 2,0 |
| Forma zaliczenia | egzamin | Język | polski |
| Blok obieralny | — | Grupa obieralna | — |
Formy dydaktyczne
Wymagania wstępne
| KOD | Wymaganie wstępne |
|---|---|
| W-1 | podstawowe wiadomości z chemii organicznej, chemii fizycznej itechnologii chemicznej |
| W-2 | podstawowe wiadomości i umiejetnoci z preparatyki organicznej, metod analizy chromatografiznej i miareczkowej |
Cele przedmiotu
| KOD | Cel modułu/przedmiotu |
|---|---|
| C-1 | zapoznanie studenta z produktami przemysłu farmaceutycznego, klasyfikacja i nazewnictwem leków, mechanizmem fizykochemicznym i chemicznym działania leków, poszukiwaniem i odkrywaniem nowych leków, w tym z wykorzystaniem technik chemii kombinatorycznej |
| C-2 | zapoznanie studenta z podstawowymi procesami jednostkowymi stosowanymi w przemysle farmaceutycznym, problemem odpadów, zasadami zielonej chemii w tym selektywnościa atomową, przykładami zielonych technologi |
| C-3 | zapoznanie studenta z przykładami technologii wybranych leków z grupy leków nasercowych, anaalgetyków przecizapalnych działajacych na układ krążenia, ośrodkowy układ nerwowy, układ oddechowy a także z biotechnologia farmaceutyczną produkcją antybiotyków) i semisyntetycznymi technologiamii |
| C-4 | ukształtowanie umiejętności oceny wybranych technologii pod względem zagrożenia dla środowiska |
| C-5 | ukształtowanie umiejętności praktycznego wykorzystania syntez i metod analitycznych stosowanych w przemyśle farmaceutycznym |
Treści programowe z podziałem na formy zajęć
| KOD | Treść programowa | Godziny |
|---|---|---|
| laboratoria | ||
| T-L-1 | Przeprowadzenie kilkuetapowej syntezy 2-3 związków ( leku lub półproduktu). | 10 |
| T-L-2 | Wydzielenie, oczyszczenie i analiza jakościowa otrymanego produktu (chromatofgrafia gazowa, cienkowarstwowa, spektroskopia NMR i IR) | 5 |
| 15 | ||
| wykłady | ||
| T-W-1 | Przemysł farmaceutyczny w Polsce i na świecie. Definicja leku. Klasyfikacja i nazewnictwo środków leczniczych. Mechanizm fizykochemiczny i chemiczny działania leków. Teoria receptorowa. Leki inhibitory enzymów, leki antymetabolity, leki wpływająće na kanały jonowe. Metody projektowania i odkrywania leków. Budowa chemiczna a działanie farmakologiczne. Odkrycie, projektowanie i modyfikacje leku. Techniki chemii kombinatorycznej w odkrywnaiu leków. Postać uzytkowa leku. | 5 |
| T-W-2 | Procesy jednostkowe stosowane w technologii leków. Metody redukcji: katalityczna, metalami rozpuszczającymi, wodorkami metali. Acylowanie, odczynniki, katalizatory, przykłady wykorzystania w technologi leków. Estryfikacja, podstawy teoretyczne procesy, przykłady stosowanych technologii. Nitrowanie i sulfonowanie związków organicznych, odczynniki, warunki prowadzenia, pzrykłady zastosowań w technologii środków leczniczych. | 5 |
| T-W-3 | Technologie otrzymywania podstawowych analgetyków: pochodnych kwasu salicylowego, aminofenolu i ibufrofenu. Środki dezynfekujące i odkażające,sulfonamidy, pochodne nitrofuranu i chinolony, metody otrzymywania wybranych leków. Środki przeciwgrzybiczne. | 3 |
| T-W-4 | Leki działające na układ krążenia, klasyfikacja, mechanizmy działania, biotransformacja. Leki nasedrcowe i stosowane w chorobie wieńcowej. Naturalne glikozydy, leki przeciwarytmiczne, alkaloidy chinoinowe. Technologia otrzymywania pochodnych benzamidu, amiodaronu. Leki obniżająće cisnienie krwi. Synteza propanolou i katoprilu. | 3 |
| T-W-5 | Leki działające na ośrodkowy układ nerwowy, neuroprzekaxniki, leki psychotropowe, klasyfikacja, przykłady syntez (fenotiazyny, chlorpromazyny). leki przeciwdepresyjne i przeciwlękowe. Technologia benzodiazepin. Leki uspakajające i nasene, technologia otrzymywania pochodnych hydantoiny i lewodopy. | 3 |
| T-W-6 | Biotechnologia farmaceutyczna. Antybiotyki laktamowe, produkcja penicyliny. Penicyliny półsyntetyczne. Cefalosporyny naturalne i półsyntetyczne. Antybiotyki aminoglokozydowe, strptomecyna i jej analogi. teracykliny. synteza choramfenikolu. | 4 |
| T-W-7 | Leki w stosowane w terapii chorób nowotworowych. Miejsce działania leku, klasyfikacja. Technologia otrzymywania leków alkilujących DNA, antymetabolitów zasad pirymidynowych, purynowych i kwasu foliowego. Leki naturalne i semisyntetyczne, winkrystyna i winblastyna. Półlsyntetyczna technologia otrzymywania taksolu. | 4 |
| T-W-8 | Problemy odpadów, ochrona śrdowiska. Brązowe i zielone technologie. Urządzenia i aparaty w przemysle farmaceutycznym. Nowoczesne procesy katalizowane kompleksami metali, karbonylowanie i dekarbonylowanie, hydrosililacja, selektywne utlenianie, procesy sprzęgania wegiel-węgiel, węgiel heteroatom, asymetryczne uwodornienie. | 3 |
| 30 | ||
Obciążenie pracą studenta - formy aktywności
| KOD | Forma aktywności | Godziny |
|---|---|---|
| laboratoria | ||
| A-L-1 | uczestnictwo w zajęciach | 15 |
| A-L-2 | pzrygotowanie do ćwiczeń | 10 |
| A-L-3 | opracowanie sprawozdań | 5 |
| 30 | ||
| wykłady | ||
| A-W-1 | udział w zajęciach | 30 |
| 30 | ||
Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne
| KOD | Metoda nauczania / narzędzie dydaktyczne |
|---|---|
| M-1 | Podające. Wykład informacyjny z elementami problemowymi |
| M-2 | Metody praktyczne. Cwiczenia laboratoryjne |
Sposoby oceny
| KOD | Sposób oceny |
|---|---|
| S-1 | Ocena podsumowująca: egzamin |
| S-2 | Ocena formująca: zaliczenie ustne do ćwiczeń (wejściówka) |
| S-3 | Ocena formująca: sprawozdanie |
Zamierzone efekty kształcenia - wiedza
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| TCH_2A_D04-08_W01 potrafi zdefiniować i sklasyfikowac środki lecznicze, podać zasady nazewnictwa, opisać miejsca i mechanizmy działania leków, spsoby odkrywania nowych leków, scharakteryzowac postać uzytkową leków | TCH_2A_W10, TCH_2A_W13 | T2A_W03, T2A_W07 | InzA2_W02 | C-1 | T-W-1 | M-1 | S-1 |
| TCH_2A_D04-08_W02 potrafi wymienic i scharakkteryzowaćc podstawowe procesy i opercje jedmnostkowe stosowane w produkcji leków, podac przykłady ich zastosowania w konkretnych technologiach, | TCH_2A_W10, TCH_2A_W11 | T2A_W03, T2A_W04 | InzA2_W02, InzA2_W05 | C-2, C-3 | T-W-5, T-W-2, T-W-8, T-W-6, T-W-3, T-W-4, T-W-7 | M-1 | S-1 |
| TCH_2A_D04-08_W03 potrafi opisać przykłady procesów technologicznych wybranych leków z różnych grup: analgetyów, antyhistaminowych, działajacych na układ krązenia, przeciwnowotworowych, działajacych na ośrodkowy układ nerwowy, oddechowy. Potrafi ocenić zagrożenia dla środowiska, wymienic metdy analityczne, podać przykłady stosowwania biotechnologii i semisyntezy w produkcji leków | TCH_2A_W10, TCH_2A_W11, TCH_2A_W12 | T2A_W03, T2A_W04, T2A_W05, T2A_W06 | InzA2_W01, InzA2_W02, InzA2_W05 | C-2, C-3 | T-W-5, T-W-8, T-W-6, T-W-3, T-W-4, T-W-7 | M-1 | S-1 |
Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| TCH_2A_D04-08_U01 potrafi ocenić i dokonać wyboru efekywnej metody otrzymywania okreslonego leku lub półproduktu, zaproponować forme leku, metody analizy, obliczyć wydajność atomową, okreslić zagrożenia dla środowiska, zaproponować rozwiązania ograniczjące skalę zagrożeń | TCH_2A_U15, TCH_2A_U16 | T2A_U17, T2A_U18 | InzA2_U01, InzA2_U07 | C-4 | T-W-8 | M-1, M-2 | S-1 |
| TCH_2A_D04-08_U02 potrafi przeprowadzić podstawowe procesy stosowane w technologii otrzymywania leków, zastosowac odpowiedni sposób ich oczyszczania, analizy, zaproponować odpowiednia forme otrzymanego produktu i obliczyc wydajność procesu | TCH_2A_U15, TCH_2A_U16, TCH_2A_U17 | T2A_U17, T2A_U18 | InzA2_U01, InzA2_U07 | C-4, C-5 | T-L-1, T-L-2 | M-2 | S-3, S-2 |
Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| TCH_2A_D04-08_K01 ma świadomość zgrożeń dl aśrodowiska zwiążanych z tecgnologią leków i pestycydów, potrafi ocenic wazność i znaczenie nowych technologii | TCH_2A_K01, TCH_2A_K02 | T2A_K02, T2A_K06, T2A_K07 | InzA2_K01, InzA2_K02 | C-1, C-2, C-4, C-3 | T-W-5, T-W-2, T-W-8, T-W-1, T-W-6, T-W-3, T-W-4, T-W-7 | M-1 | S-1 |
Kryterium oceny - wiedza
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| TCH_2A_D04-08_W01 potrafi zdefiniować i sklasyfikowac środki lecznicze, podać zasady nazewnictwa, opisać miejsca i mechanizmy działania leków, spsoby odkrywania nowych leków, scharakteryzowac postać uzytkową leków | 2,0 | nie spełnia kryteriów okreslonych dla oceny 3 |
| 3,0 | potrafi wymienić główne klasy leków ze względu na działane farmakologiczne, wskazac miejsca działania leku, wyjasnić zasady nazewnictwa leków, wymienic metody odkrywania leków | |
| 3,5 | potrafi scharakteryzowac stan obecny stan przemysłu farmaceutycznego w Polsce i na świecie, wymienić główne klasy leków ze względu na działane farmakologiczne, wskazac miejsca działania leku, wyjasnić zasady nazewnictwa leków | |
| 4,0 | potrafi scharakteryzowac stan obecny przemysłu farmaceutycznego w Polsce i na świecie, wymienić główne klasy leków ze względu na działane farmakologiczne, wskazac miejsca działania leku, wyjasnić zasady nazewnictwa leków, wymienić sposoby odkrywania nowych leków | |
| 4,5 | potrafi scharakteryzowac stan obecny przemysłu farmaceutycznego w Polsce i na świecie, wymienić główne klasy leków ze względu na działane farmakologiczne, wskazac miejsca działania leku, wyjasnić zasady nazewnictwa leków, wymienić sposoby odkrywania nowych leków, opisac techniki chemii kombinatorycznej | |
| 5,0 | potrafi scharakteryzowac stan obecny przemysłu farmaceutycznego w Polsce i na świecie, wymienić główne klasy leków ze względu na działane farmakologiczne, wskazac miejsca działania leku, wyjasnić zasady nazewnictwa leków, wymienić sposoby odkrywania nowych leków, opisac techniki chemii kombinatorycznej, schrakteryzowac postacie uzytkowe leków | |
| TCH_2A_D04-08_W02 potrafi wymienic i scharakkteryzowaćc podstawowe procesy i opercje jedmnostkowe stosowane w produkcji leków, podac przykłady ich zastosowania w konkretnych technologiach, | 2,0 | nie spełnia kryteriów okreslonych dla oceny 3 |
| 3,0 | potrafi wymienić najczęściej stosowoane procesy i operacje jednostkowe stosowane w pzremyśle farmaceutycznym, podac przykłądy zastosowanw konkretnych technologiach | |
| 3,5 | potrafi wymienić najczęściej stosowoane procesy i operacje jednostkowe stosowane w pzremyśle farmaceutycznym, wymienić różne metody prowadzenia podstawowych operacji podać przykłady zastosowań konkretnych technologiach | |
| 4,0 | potrafi wymienić i scharakteryzować najczęściej stosowoane procesy i operacje jednostkowe stosowane w pzremyśle farmaceutycznym, | |
| 4,5 | potrafi wymienić i scharakteryzować najczęściej stosowoane procesy i operacje jednostkowe stosowane w pzremyśle farmaceutycznym, potrafi podać przykłady zastowań w technologiach okreslonych leków | |
| 5,0 | potrafi wymienić i scharakteryzować najczęściej stosowoane procesy i operacje jednostkowe stosowane w pzremyśle farmaceutycznym, potrafi podać przykłady zastowań w technologiach określonych leków wskazująć na rózne metody prowadzenia okreslonych procesów | |
| TCH_2A_D04-08_W03 potrafi opisać przykłady procesów technologicznych wybranych leków z różnych grup: analgetyów, antyhistaminowych, działajacych na układ krązenia, przeciwnowotworowych, działajacych na ośrodkowy układ nerwowy, oddechowy. Potrafi ocenić zagrożenia dla środowiska, wymienic metdy analityczne, podać przykłady stosowwania biotechnologii i semisyntezy w produkcji leków | 2,0 | nie spełnia kryteriów określonych dla oceny 3 |
| 3,0 | potrafi opisać proces otrzymywanai wybranego leku, scharkteryzować poszczególne etapy, wymienić zagrożenia dla środowiska | |
| 3,5 | potrafi opisać rózne procesy otrzymywanai wybranego leku, scharkteryzować poszczególne etapy, zdefiniować zagrożenia dla środowiska, zaproponować spsoby im zapobiegania | |
| 4,0 | potrafi opisać rózne procesy otrzymywanai wybranego leku, scharkteryzować poszczególne etapy, ocenić ich selektywność, sklasyfikować procesy uboczne i substancje odpadowe, obliczyć wydajnośc atomową | |
| 4,5 | potrafi opisać rózne procesy otrzymywanai wybranego leku, scharkteryzować poszczególne etapy, ocenić ich selektywność, sklasyfikować procesy uboczne i substancje odpadowe, obliczyć wydajnośc atomową, zaproponować metdoy analizy produktów | |
| 5,0 | potrafi opisać różne procesy otrzymywanai wybranego leku, scharkteryzować poszczególne etapy, ocenić ich selektywność, sklasyfikować procesy uboczne i substancje odpadowe, obliczyć wydajnośc atomową, zaproponować nowe rozwiązania i okreslic metdoy analizy produktów |
Kryterium oceny - umiejętności
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| TCH_2A_D04-08_U01 potrafi ocenić i dokonać wyboru efekywnej metody otrzymywania okreslonego leku lub półproduktu, zaproponować forme leku, metody analizy, obliczyć wydajność atomową, okreslić zagrożenia dla środowiska, zaproponować rozwiązania ograniczjące skalę zagrożeń | 2,0 | nie spełnia kryteriów okreslonych dla oceny 3 |
| 3,0 | potrafi porównać warunki reakcji i efektywność przynajmniie dwu różnych metod syntezy okreslonego leku i dokonać wyboru najkorzystniejszej, uzasadnić wybór | |
| 3,5 | potrafi porównać warunki reakcji i efektywność przynajmniej dwu różnych metod syntezy okreslonego leku i dokonać wyboru najkorzystniejszej, ocenic zagrożenia dla środowiska | |
| 4,0 | potrafi porównać warunki reakcji i efektywność przynajmniej dwu różnych metod syntezy okreslonego leku i dokonać wyboru najkorzystniejszej, ocenic zagrożenia dla środowiska i zaproponowac właściwe rozwiązania | |
| 4,5 | potrafi porównać warunki reakcji i efektywność przynajmniej dwu różnych metod syntezy okreslonego leku i dokonać wyboru najkorzystniejszej, ocenic zagrożenia dla środowiska i zaproponować nowe rozwiązania i metody analizy półproduktów i produktu finalnego | |
| 5,0 | potrafi porównać warunki reakcji i efektywność kilku różnych metod syntezy określonego leku i dokonać wyboru najkorzystniejszej, ocenic zagrożenia dla środowiska i zaproponować nowe rozwiązania i metody analizy półproduktów i produktu finalnego | |
| TCH_2A_D04-08_U02 potrafi przeprowadzić podstawowe procesy stosowane w technologii otrzymywania leków, zastosowac odpowiedni sposób ich oczyszczania, analizy, zaproponować odpowiednia forme otrzymanego produktu i obliczyc wydajność procesu | 2,0 | nie spełnia kryterió okreslonych dla oceny 3 |
| 3,0 | potrafi przeprowadzić syntezę 2 -3 róznych półproduktów lub produktów farmaceutycznych z wykorzystaniem przynajmniej kilku różnych procesów jednostkowych zastosować skuteczny sposób oczyszczania i analizy produktów z wykorzystaniem metod chromatograficznych, obliczyć ich wydajność | |
| 3,5 | potrafi przeprowadzić syntezę 2 -3 różnych półproduktów lub produktów farmaceutycznych, wykorzystaniem przynajmniej kilku różnych procesów jednostkowych zastosować skuteczny sposób wydzielania, oczyszczania i analizy produktówz wykorzystaniem metod chromatograficznych, obliczyć ich wydajność, | |
| 4,0 | potrafi przeprowadzić syntezę 2 -3 różnych półproduktów lub produktów farmaceutycznych, opracować skuteczny sposób wydzielania i oczyszczania produktu oczyszczania i analizy, obliczyć wydajność, ocenić susbtancje toksyczne | |
| 4,5 | potrafi przeprowadzić syntezę 2 -3 różnych półproduktów lub produktów farmaceutycznych, opracować skutecnzy sposób oczyszczania i analizy, obliczyć wydajność, ocenić susbtancje toksyczne | |
| 5,0 | potrafi przeprowadzić syntezę 2-3 różnych półproduktów lub produktów farmaceutycznych, opracować skutecnzy sposób oczyszczania i analizy, obliczyć wydajność, w wyniku optymalizacji procesu porawić selektywność reakcji |
Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| TCH_2A_D04-08_K01 ma świadomość zgrożeń dl aśrodowiska zwiążanych z tecgnologią leków i pestycydów, potrafi ocenic wazność i znaczenie nowych technologii | 2,0 | |
| 3,0 | potrafi zdefiniowac zagrożenia wynikająće z danej technologii lleków lub półproduktów, umie wskażć rozwiązania problemu | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 |
Literatura podstawowa
- A. Zejca., M. Gorczzyca, " Chemia Leków", PZWL, Warszawa, 1998, I
- A. Kleemann, J. Engel, "Pharamaceutical Substances. syntheses, Patents , Applications", Thieme, Stuuttgard, 2001, IV
- J. Tułecki, "Technologia środków leczniczych", PZWL, Warszawa, 1978, I
- D. Lednicer, " The Organic chemistry of Drug Synthesis", Willey, New York, 1995
- A. Vogel, "Preparatyka organiczna", WNT, Warszawa, 2006, IV