Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

Wydział Biotechnologii i Hodowli Zwierząt - Biologia (S1)

Sylabus przedmiotu Monitoring biologiczny:

Informacje podstawowe

Kierunek studiów Biologia
Forma studiów studia stacjonarne Poziom pierwszego stopnia
Tytuł zawodowy absolwenta licencjat
Obszary studiów nauki przyrodnicze
Profil ogólnoakademicki
Moduł
Przedmiot Monitoring biologiczny
Specjalność przedmiot wspólny
Jednostka prowadząca Katedra Biotechnologii Rozrodu Zwierząt i Higieny Środowiska
Nauczyciel odpowiedzialny Agnieszka Tomza-Marciniak <Agnieszka.Tomza-Marciniak@zut.edu.pl>
Inni nauczyciele
ECTS (planowane) 3,0 ECTS (formy) 3,0
Forma zaliczenia zaliczenie Język polski
Blok obieralny 12 Grupa obieralna 4

Formy dydaktyczne

Forma dydaktycznaKODSemestrGodzinyECTSWagaZaliczenie
ćwiczenia audytoryjneA5 10 1,50,41zaliczenie
wykładyW5 15 1,50,59zaliczenie

Wymagania wstępne

KODWymaganie wstępne
W-1znajomość zagadnień zwiazanych z fizjologią, ekologią i ochroną środowiska

Cele przedmiotu

KODCel modułu/przedmiotu
C-1zapoznanie studentów ze znaczeniem monitoringu biologicznego w ocenie narażenia zawodowego i środowiskowego na czynniki chemiczne i fizyczne
C-2zapoznanie studentów z markerami biologicznymi, biowskaźnikami i organizmami monitorowymi stosowanymi w ocenie skażenia środowiska i narażenia na określone czynniki
C-3wykształcenie umiejętności wykorzystania wyników monitoringu biologicznego w ocenie ryzyka zdrowotnego

Treści programowe z podziałem na formy zajęć

KODTreść programowaGodziny
ćwiczenia audytoryjne
T-A-1Monitorowanie biologiczne narażenia zawodowego i środowiskowego na metale i półmetale. Zalecane metody oznaczania i ocena narażenia na wybrane metale i półmetale w oparciu o ich stężenie w materiale biologicznym.2
T-A-2Monitorowanie biologiczne narażenia zawodowego i środowiskowego na związki organiczne. Zalecane metody oznaczania wybranych związków i ich metabolitów w płynach ustrojowych. Ocena narażenia na wybrane substancje chemiczne w oparciu o ich stężenie w materiale biologicznym.2
T-A-3Monitorowanie biologiczne narażenia na czynniki potencjalnie rakotwórcze. Metody oceny narażenia i wczesnych skutków biologicznych.2
T-A-4Ocena skażenia środowiska wybranymi związkami organicznymi i metalami ciężkimi – opracowanie i interpretacja wyników badań przeprowadzonych z wykorzystaniem organizmów bioindykacyjnych i metod monitoringu technicznego4
10
wykłady
T-W-1Monitoring biologiczny jako narzędzie oceny narażenia zawodowego i środowiskowego na czynniki chemiczne i fizyczne.2
T-W-2Monitoring biologiczny narażenia zawodowego i środowiskowego. Pojęcia bat, bei, tlv. Dystrybucja i wiązanie tkankowe substancji chemicznych.2
T-W-3Monitoring biologiczny w ocenie skażenia środowiska. System zbierania danych o środowisku. Monitoring biologiczny zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego, gleby i wody.4
T-W-4Wykorzystanie tolerancji ekologicznej w ocenie jakości środowiska.2
T-W-5Rola markerów biologicznych w identyfikacji zagrożeń i efektów fizjologicznych narażenia na skażenia środowiska.2
T-W-6Wykorzystanie monitoringu biologicznego, danych epidemiologicznych i monitoringu środowiskowego w ocenie ryzyka zdrowotnego ludności.3
15

Obciążenie pracą studenta - formy aktywności

KODForma aktywnościGodziny
ćwiczenia audytoryjne
A-A-1uczestnictwo w zajęciach10
A-A-2przygotowanie się do zajęć i zaliczenia części ćwiczeniowej35
45
wykłady
A-W-1uczestnictwo w zajęciach15
A-W-2przygotowanie się do zajęć i do kolokwium30
45

Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne

KODMetoda nauczania / narzędzie dydaktyczne
M-1wykład informacyjny
M-2ćwiczenia praktyczne
M-3pogadanka
M-4objaśnienie

Sposoby oceny

KODSposób oceny
S-1Ocena podsumowująca: Warunkiem zaliczenia wykładów jest uzyskanie pozytywnego wyniku z testu końcowego. Warunkiem zaliczenia ćwiczeń jest uzyskanie pozytywnej oceny z testu i odpowiedzi ustnej.
S-2Ocena formująca: odpowiedź ustna
S-3Ocena formująca: zaliczenie pisemne
S-4Ocena formująca: ocena aktywności i postawy względem omawianych zagadnień

Zamierzone efekty kształcenia - wiedza

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
BL_1A_BL-S-O9.4_W01
wymienia i opisuje markery biologiczne stosowane w ocenie narażenia środowiskowego i zawodowego
BL_1A_W20C-1, C-2T-A-1, T-A-2, T-A-3, T-W-1, T-W-2, T-W-5, T-W-6M-3, M-4, M-1S-3
BL_1A_BL-S-O9.4_W02
wymienia i opisuje organizmy monitorowe i biowskaźniki stosowane w kontroli zanieczyszczeń określonych elementów środowiska
BL_1A_W13, BL_1A_W14C-2T-W-4, T-W-3, T-W-1M-3, M-1S-3
BL_1A_BL-S-O9.4_W03
opisuje rolę monitoringu biologicznego w ocenie ryzyka zdrowotnego
BL_1A_W09, BL_1A_W13, BL_1A_W14C-1T-W-1, T-W-2, T-W-5, T-W-6M-3, M-4, M-1S-3

Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
BL_1A_BL-S-O9.4_U01
wykorzystuje wyniki biomonitoringu w ocenie stopnia skażenia środowiska i narażenia na określone czynniki
BL_1A_U02C-3T-A-4M-4, M-2S-2

Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
BL_1A_BL-S-O9.4_K01
wykazuje aktywną postawę w poszukiwaniu wiedzy o współczesnych problemach środowiskowych i znaczeniu monitoringu biologicznego
BL_1A_K03, BL_1A_K05C-1, C-3, C-2T-A-1, T-A-2, T-A-3, T-A-4, T-W-1, T-W-2, T-W-4, T-W-5, T-W-3, T-W-6M-3, M-4, M-1, M-2S-2, S-4

Kryterium oceny - wiedza

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
BL_1A_BL-S-O9.4_W01
wymienia i opisuje markery biologiczne stosowane w ocenie narażenia środowiskowego i zawodowego
2,0
3,0Student potrafi wymienić większość omawianych na zajęciach markerów biologicznych stosowanych w ocenie narażenia środowiskowego i zawodowego.
3,5
4,0
4,5
5,0
BL_1A_BL-S-O9.4_W02
wymienia i opisuje organizmy monitorowe i biowskaźniki stosowane w kontroli zanieczyszczeń określonych elementów środowiska
2,0
3,0Student potrafi wymienić większość organizmów monitorowych i biowskaźników stosowanych w kontroli zanieczyszczeń określonych elementów środowiska.
3,5
4,0
4,5
5,0
BL_1A_BL-S-O9.4_W03
opisuje rolę monitoringu biologicznego w ocenie ryzyka zdrowotnego
2,0
3,0Student potrafi wyjaśnić celowość prowadzenia monitoringu biologicznego. Potrafi wyjaśnic rolę monitoringu biologicznego z oceną narażenia zawodowego i środowiskowego na określone czynniki.
3,5
4,0
4,5
5,0

Kryterium oceny - umiejętności

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
BL_1A_BL-S-O9.4_U01
wykorzystuje wyniki biomonitoringu w ocenie stopnia skażenia środowiska i narażenia na określone czynniki
2,0
3,0Student, z pewną pomocą nauczyciela, wyjaśnia różnice między wynikami otrzymanymi z wykorzystaniem monitoringu biologicznego a wynikami z monitoringu technicznego. W podstawowym zakresie wykorzystuje tę wiedzę w ocenie narażenia na określone czynniki. Student wykazuje niewielkie trudności w interpretacji wyników.
3,5
4,0
4,5
5,0

Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
BL_1A_BL-S-O9.4_K01
wykazuje aktywną postawę w poszukiwaniu wiedzy o współczesnych problemach środowiskowych i znaczeniu monitoringu biologicznego
2,0
3,0Student w średnim stopniu interesuje się aktualnymi problemami środowiskowymi i zagrożeniami z tym związanymi. Nie w pełni rozumie znaczenie i konieczność prowadzenia monitoringu biologicznego w ocenie narażenia na szkodliwe czynniki.
3,5
4,0
4,5
5,0

Literatura podstawowa

  1. Zimny H., Ekologiczna ocena stanu srodowiska. Bioindykacja i biomonitoring, AR-W, A. Grzegorczyk, Warszawa, 2006
  2. Szumska M., Tyrpień K., Biomonitoring ksenobiotyków - wybrane zagadnienia, MedPharm, Wrocław, 2011

Treści programowe - ćwiczenia audytoryjne

KODTreść programowaGodziny
T-A-1Monitorowanie biologiczne narażenia zawodowego i środowiskowego na metale i półmetale. Zalecane metody oznaczania i ocena narażenia na wybrane metale i półmetale w oparciu o ich stężenie w materiale biologicznym.2
T-A-2Monitorowanie biologiczne narażenia zawodowego i środowiskowego na związki organiczne. Zalecane metody oznaczania wybranych związków i ich metabolitów w płynach ustrojowych. Ocena narażenia na wybrane substancje chemiczne w oparciu o ich stężenie w materiale biologicznym.2
T-A-3Monitorowanie biologiczne narażenia na czynniki potencjalnie rakotwórcze. Metody oceny narażenia i wczesnych skutków biologicznych.2
T-A-4Ocena skażenia środowiska wybranymi związkami organicznymi i metalami ciężkimi – opracowanie i interpretacja wyników badań przeprowadzonych z wykorzystaniem organizmów bioindykacyjnych i metod monitoringu technicznego4
10

Treści programowe - wykłady

KODTreść programowaGodziny
T-W-1Monitoring biologiczny jako narzędzie oceny narażenia zawodowego i środowiskowego na czynniki chemiczne i fizyczne.2
T-W-2Monitoring biologiczny narażenia zawodowego i środowiskowego. Pojęcia bat, bei, tlv. Dystrybucja i wiązanie tkankowe substancji chemicznych.2
T-W-3Monitoring biologiczny w ocenie skażenia środowiska. System zbierania danych o środowisku. Monitoring biologiczny zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego, gleby i wody.4
T-W-4Wykorzystanie tolerancji ekologicznej w ocenie jakości środowiska.2
T-W-5Rola markerów biologicznych w identyfikacji zagrożeń i efektów fizjologicznych narażenia na skażenia środowiska.2
T-W-6Wykorzystanie monitoringu biologicznego, danych epidemiologicznych i monitoringu środowiskowego w ocenie ryzyka zdrowotnego ludności.3
15

Formy aktywności - ćwiczenia audytoryjne

KODForma aktywnościGodziny
A-A-1uczestnictwo w zajęciach10
A-A-2przygotowanie się do zajęć i zaliczenia części ćwiczeniowej35
45
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Formy aktywności - wykłady

KODForma aktywnościGodziny
A-W-1uczestnictwo w zajęciach15
A-W-2przygotowanie się do zajęć i do kolokwium30
45
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaBL_1A_BL-S-O9.4_W01wymienia i opisuje markery biologiczne stosowane w ocenie narażenia środowiskowego i zawodowego
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBL_1A_W20zna mechanizmy przemian i efektów biologicznych na różnym poziomie organizacji orgaznimu i biocenozy
Cel przedmiotuC-1zapoznanie studentów ze znaczeniem monitoringu biologicznego w ocenie narażenia zawodowego i środowiskowego na czynniki chemiczne i fizyczne
C-2zapoznanie studentów z markerami biologicznymi, biowskaźnikami i organizmami monitorowymi stosowanymi w ocenie skażenia środowiska i narażenia na określone czynniki
Treści programoweT-A-1Monitorowanie biologiczne narażenia zawodowego i środowiskowego na metale i półmetale. Zalecane metody oznaczania i ocena narażenia na wybrane metale i półmetale w oparciu o ich stężenie w materiale biologicznym.
T-A-2Monitorowanie biologiczne narażenia zawodowego i środowiskowego na związki organiczne. Zalecane metody oznaczania wybranych związków i ich metabolitów w płynach ustrojowych. Ocena narażenia na wybrane substancje chemiczne w oparciu o ich stężenie w materiale biologicznym.
T-A-3Monitorowanie biologiczne narażenia na czynniki potencjalnie rakotwórcze. Metody oceny narażenia i wczesnych skutków biologicznych.
T-W-1Monitoring biologiczny jako narzędzie oceny narażenia zawodowego i środowiskowego na czynniki chemiczne i fizyczne.
T-W-2Monitoring biologiczny narażenia zawodowego i środowiskowego. Pojęcia bat, bei, tlv. Dystrybucja i wiązanie tkankowe substancji chemicznych.
T-W-5Rola markerów biologicznych w identyfikacji zagrożeń i efektów fizjologicznych narażenia na skażenia środowiska.
T-W-6Wykorzystanie monitoringu biologicznego, danych epidemiologicznych i monitoringu środowiskowego w ocenie ryzyka zdrowotnego ludności.
Metody nauczaniaM-3pogadanka
M-4objaśnienie
M-1wykład informacyjny
Sposób ocenyS-3Ocena formująca: zaliczenie pisemne
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0
3,0Student potrafi wymienić większość omawianych na zajęciach markerów biologicznych stosowanych w ocenie narażenia środowiskowego i zawodowego.
3,5
4,0
4,5
5,0
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaBL_1A_BL-S-O9.4_W02wymienia i opisuje organizmy monitorowe i biowskaźniki stosowane w kontroli zanieczyszczeń określonych elementów środowiska
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBL_1A_W13zna podstawowe procesy, rozłożone w czasie i w różnych środowiskach, prowadzące do przekształcania się cech i właściwości organizmów żywych
BL_1A_W14zna powiązania między organizmami żywymi a środowiskiem biotycznym i abiotycznym
Cel przedmiotuC-2zapoznanie studentów z markerami biologicznymi, biowskaźnikami i organizmami monitorowymi stosowanymi w ocenie skażenia środowiska i narażenia na określone czynniki
Treści programoweT-W-4Wykorzystanie tolerancji ekologicznej w ocenie jakości środowiska.
T-W-3Monitoring biologiczny w ocenie skażenia środowiska. System zbierania danych o środowisku. Monitoring biologiczny zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego, gleby i wody.
T-W-1Monitoring biologiczny jako narzędzie oceny narażenia zawodowego i środowiskowego na czynniki chemiczne i fizyczne.
Metody nauczaniaM-3pogadanka
M-1wykład informacyjny
Sposób ocenyS-3Ocena formująca: zaliczenie pisemne
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0
3,0Student potrafi wymienić większość organizmów monitorowych i biowskaźników stosowanych w kontroli zanieczyszczeń określonych elementów środowiska.
3,5
4,0
4,5
5,0
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaBL_1A_BL-S-O9.4_W03opisuje rolę monitoringu biologicznego w ocenie ryzyka zdrowotnego
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBL_1A_W09zna biochemiczne podłoże procesów życiowych bazujące na wiedzy o klasyfikacji, budowie, funkcjach i przemianach substratów wystepujących w żywych organizmach
BL_1A_W13zna podstawowe procesy, rozłożone w czasie i w różnych środowiskach, prowadzące do przekształcania się cech i właściwości organizmów żywych
BL_1A_W14zna powiązania między organizmami żywymi a środowiskiem biotycznym i abiotycznym
Cel przedmiotuC-1zapoznanie studentów ze znaczeniem monitoringu biologicznego w ocenie narażenia zawodowego i środowiskowego na czynniki chemiczne i fizyczne
Treści programoweT-W-1Monitoring biologiczny jako narzędzie oceny narażenia zawodowego i środowiskowego na czynniki chemiczne i fizyczne.
T-W-2Monitoring biologiczny narażenia zawodowego i środowiskowego. Pojęcia bat, bei, tlv. Dystrybucja i wiązanie tkankowe substancji chemicznych.
T-W-5Rola markerów biologicznych w identyfikacji zagrożeń i efektów fizjologicznych narażenia na skażenia środowiska.
T-W-6Wykorzystanie monitoringu biologicznego, danych epidemiologicznych i monitoringu środowiskowego w ocenie ryzyka zdrowotnego ludności.
Metody nauczaniaM-3pogadanka
M-4objaśnienie
M-1wykład informacyjny
Sposób ocenyS-3Ocena formująca: zaliczenie pisemne
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0
3,0Student potrafi wyjaśnić celowość prowadzenia monitoringu biologicznego. Potrafi wyjaśnic rolę monitoringu biologicznego z oceną narażenia zawodowego i środowiskowego na określone czynniki.
3,5
4,0
4,5
5,0
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaBL_1A_BL-S-O9.4_U01wykorzystuje wyniki biomonitoringu w ocenie stopnia skażenia środowiska i narażenia na określone czynniki
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBL_1A_U02umie określić zjawiska i procesy fizyczne, chemiczne w środowisku naturalnym i użytkowanym przez człowieka; dokonuje pomiarów i określa podstawowe wielkości fizyczne i chemiczne; przeprowadza proste doświadczenia z fizyki i chemii; potrafi określić ryzyko i przewidzieć ewentualne niebezpieczeństwo wynikające z zachodzących procesów i zjawisk;
Cel przedmiotuC-3wykształcenie umiejętności wykorzystania wyników monitoringu biologicznego w ocenie ryzyka zdrowotnego
Treści programoweT-A-4Ocena skażenia środowiska wybranymi związkami organicznymi i metalami ciężkimi – opracowanie i interpretacja wyników badań przeprowadzonych z wykorzystaniem organizmów bioindykacyjnych i metod monitoringu technicznego
Metody nauczaniaM-4objaśnienie
M-2ćwiczenia praktyczne
Sposób ocenyS-2Ocena formująca: odpowiedź ustna
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0
3,0Student, z pewną pomocą nauczyciela, wyjaśnia różnice między wynikami otrzymanymi z wykorzystaniem monitoringu biologicznego a wynikami z monitoringu technicznego. W podstawowym zakresie wykorzystuje tę wiedzę w ocenie narażenia na określone czynniki. Student wykazuje niewielkie trudności w interpretacji wyników.
3,5
4,0
4,5
5,0
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaBL_1A_BL-S-O9.4_K01wykazuje aktywną postawę w poszukiwaniu wiedzy o współczesnych problemach środowiskowych i znaczeniu monitoringu biologicznego
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBL_1A_K03przejawia aktywny udział i zdyscyplinowanie w pracy indywidualnej oraz grupowej wykazując odpowiedzialne współdziałanie zarówno jako członek jak i lider zespołu koleżeńskiego
BL_1A_K05ma otwartą i poszukującą postawę ogólnego i kierunkowego kształtowania i rozwijania własnej aktywności poznawczej w oparciu o różne naukowe źródła informacji
Cel przedmiotuC-1zapoznanie studentów ze znaczeniem monitoringu biologicznego w ocenie narażenia zawodowego i środowiskowego na czynniki chemiczne i fizyczne
C-3wykształcenie umiejętności wykorzystania wyników monitoringu biologicznego w ocenie ryzyka zdrowotnego
C-2zapoznanie studentów z markerami biologicznymi, biowskaźnikami i organizmami monitorowymi stosowanymi w ocenie skażenia środowiska i narażenia na określone czynniki
Treści programoweT-A-1Monitorowanie biologiczne narażenia zawodowego i środowiskowego na metale i półmetale. Zalecane metody oznaczania i ocena narażenia na wybrane metale i półmetale w oparciu o ich stężenie w materiale biologicznym.
T-A-2Monitorowanie biologiczne narażenia zawodowego i środowiskowego na związki organiczne. Zalecane metody oznaczania wybranych związków i ich metabolitów w płynach ustrojowych. Ocena narażenia na wybrane substancje chemiczne w oparciu o ich stężenie w materiale biologicznym.
T-A-3Monitorowanie biologiczne narażenia na czynniki potencjalnie rakotwórcze. Metody oceny narażenia i wczesnych skutków biologicznych.
T-A-4Ocena skażenia środowiska wybranymi związkami organicznymi i metalami ciężkimi – opracowanie i interpretacja wyników badań przeprowadzonych z wykorzystaniem organizmów bioindykacyjnych i metod monitoringu technicznego
T-W-1Monitoring biologiczny jako narzędzie oceny narażenia zawodowego i środowiskowego na czynniki chemiczne i fizyczne.
T-W-2Monitoring biologiczny narażenia zawodowego i środowiskowego. Pojęcia bat, bei, tlv. Dystrybucja i wiązanie tkankowe substancji chemicznych.
T-W-4Wykorzystanie tolerancji ekologicznej w ocenie jakości środowiska.
T-W-5Rola markerów biologicznych w identyfikacji zagrożeń i efektów fizjologicznych narażenia na skażenia środowiska.
T-W-3Monitoring biologiczny w ocenie skażenia środowiska. System zbierania danych o środowisku. Monitoring biologiczny zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego, gleby i wody.
T-W-6Wykorzystanie monitoringu biologicznego, danych epidemiologicznych i monitoringu środowiskowego w ocenie ryzyka zdrowotnego ludności.
Metody nauczaniaM-3pogadanka
M-4objaśnienie
M-1wykład informacyjny
M-2ćwiczenia praktyczne
Sposób ocenyS-2Ocena formująca: odpowiedź ustna
S-4Ocena formująca: ocena aktywności i postawy względem omawianych zagadnień
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0
3,0Student w średnim stopniu interesuje się aktualnymi problemami środowiskowymi i zagrożeniami z tym związanymi. Nie w pełni rozumie znaczenie i konieczność prowadzenia monitoringu biologicznego w ocenie narażenia na szkodliwe czynniki.
3,5
4,0
4,5
5,0