ZUT - Krajowe Ramy Kwalifikacji / Rok 2017/2018 / Wydział Techniki Morskiej i Transportu / Inżynieria bezpieczeństwa (S1) / Bezpieczeństwo obiektów i systemów technicznych / Sylabus przedmiotu

Wydział Techniki Morskiej i Transportu - Inżynieria bezpieczeństwa (S1)
specjalność: Bezpieczeństwo obiektów i systemów technicznych

Sylabus przedmiotu Bezpieczeństwo procesów chemicznych:

Informacje podstawowe

Kierunek studiów	Inżynieria bezpieczeństwa
Forma studiów	studia stacjonarne	Poziom	pierwszego stopnia
Tytuł zawodowy absolwenta	inżynier
Obszary studiów	nauki techniczne, studia inżynierskie
Profil	ogólnoakademicki
Moduł	—
Przedmiot	Bezpieczeństwo procesów chemicznych
Specjalność	Bezpieczeństwo obiektów i systemów technicznych
Jednostka prowadząca	Katedra Inżynierii Bezpieczeństwa i Energetyki
Nauczyciel odpowiedzialny	Agnieszka Ubowska <Agnieszka.Ubowska@zut.edu.pl>
Inni nauczyciele
ECTS (planowane)	3,0	ECTS (formy)	3,0
Forma zaliczenia	zaliczenie	Język	polski
Blok obieralny	—	Grupa obieralna	—

Formy dydaktyczne

Forma dydaktyczna	KOD	Semestr	Godziny	ECTS	Waga	Zaliczenie
laboratoria	L	5	15	2,0	0,41	zaliczenie
wykłady	W	5	15	1,0	0,59	zaliczenie

Wymagania wstępne

KOD	Wymaganie wstępne
W-1	Podstawowa wiedza z zakresu chemii oraz bezpieczeństwa i higieny pracy

Cele przedmiotu

KOD	Cel modułu/przedmiotu
C-1	Zapoznanie studentów z rodzajami zagrożeń związanymi z procesami chemicznymi
C-2	Zapoznanie studentów z zasadami bezpiecznej organizacji procesów chemicznych oraz metodami ich kontroli
C-3	Zapoznanie studentów ze skutkami oddziaływania procesów chemicznych, chemikaliów i zanieczyszczeń chemicznym na człowieka i środowisko
C-4	Zapoznanie studentów ze środkami bezpieczeństwa stosowanymi w procesach chemicznych
C-5	Ukształtowanie umiejętności doboru odpowiednich zabezpieczeń w przemyśle chemicznym

Treści programowe z podziałem na formy zajęć

KOD	Treść programowa	Godziny
laboratoria
T-L-1	Szkolenie stanowiskowe BHP	1
T-L-2	Wybór odpowiedniej kolejności operacji.	1
T-L-3	Szczegółowy opis procesów chemicznych, bilans masowy oraz dobór aparatury.	4
T-L-4	Charakterystyka stosowanych środków chemicznych.	2
T-L-5	Międzyoperacyjna kontrola procesu.	1
T-L-6	Nadzór techniczny nad bezpieczeństwem procesów chemicznych.	3
T-L-7	Utylizacja produktów ubocznych i ścieków.	3
		15
wykłady
T-W-1	Zakres i cel przedmiotu. Zapoznanie studentów z programem przedmiotu i literaturą. Ustalenie zasady zaliczenia form zająć i przedmiotu.	1
T-W-2	Procesy przetwarzania materii i towarzyszące im zjawiska fizyczne, fizykochemiczne oraz przemiany chemiczne. Podstawowe procesy jednostkowe w technologii chemicznej: periodyczne, półciągłe, ciągłe, katalityczne, wysokotemperaturowe, ciśnieniowe.	1
T-W-3	Wybór odpowiedniej kolejności operacji, schemat ideowy, szczegółowy opis procesu, bilans masowy.	1
T-W-4	Organizacja procesu chemicznego w reaktorze. Zasady organizacji złożonych układów technologicznych.	1
T-W-5	Zasady ekonomicznej gospodarki surowcami i energią w procesach produkcyjnych.	1
T-W-6	Dobór aparatów technologicznych. Zbiorniki niskociśnieniowe, zbiorniki wysokociśnieniowe.	1
T-W-7	Kontrola procesów przemysłowych: produkty i rozwiązania.	1
T-W-8	Chemikalia: rodzaje oznakowanie, transport, przechowywanie, neutralizacja.	1
T-W-9	Gazy techniczne: rodzaje, transport, przechowywanie, obsługa butli gazowych.	1
T-W-10	Materiały niebezpieczne w przemyśle chemicznym, karty charakterystyk.	1
T-W-11	Środki ochrony indywidualnej i zbiorowej.	1
T-W-12	Elementy toksykologii przemysłowej.	1
T-W-13	Oddziaływanie chemicznych instalacji produkcyjnych na środowisko. Stan prawny w zakresie przeciwdziałania zagrożeniom w przemyśle chemicznym.	1
T-W-14	Wybrane katastrofy przemysłu chemicznego, przyczyny, skutki, sposoby przeciwdziałania.	1
T-W-15	Praca kontrolna - pisemna	1
		15

Obciążenie pracą studenta - formy aktywności

KOD	Forma aktywności	Godziny
laboratoria
A-L-1	Uczestnictwo w szkoleniu stanowiskowym BHP	1
A-L-2	Przygotowanie do zaliczeń poszczególnych ćwiczeń laboratoryjnych	5
A-L-3	Zaliczenia cząstkowe poszczególnych ćwiczeń laboratoryjnych	2
A-L-4	Uczestnictwo w ćwiczeniach laboratoryjnych	14
A-L-5	Studiowanie literatury przedmiotu	8
A-L-6	Opracowanie sprawozdań z ćwiczeń laboratoryjnych	20
		50
wykłady
A-W-1	Uczestnictwo w wykładach	14
A-W-2	Studiowanie literatury przedmiotu	5
A-W-3	Przygotowanie się do zaliczenia	5
A-W-4	Uczestnictwo w zaliczeniu przedmiotu w ramach wykładów	1
		25

Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne

KOD	Metoda nauczania / narzędzie dydaktyczne
M-1	Wykład problemowy w formie prezentacji multimedialnych
M-2	Objaśnienie
M-3	Dyskusja
M-4	Ćwiczenia laboratoryjne
M-5	Praca z użyciem komputera
M-6	Pokaz

Sposoby oceny

KOD	Sposób oceny
S-1	Ocena podsumowująca: Pisemne zaliczenie podsumowujące efekty wiedzy i umiejętności uzyskane podczas wykładu
S-2	Ocena formująca: Zaliczenie pisemne sprawdzające wiedzę i umiejętności studenta w zakresie objętym tematyką zadań wykonanych przez studenta podczas ćwiczeń laboratoryjnych

Zamierzone efekty kształcenia - wiedza

Zamierzone efekty kształcenia	Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera	Cel przedmiotu	Treści programowe	Metody nauczania	Sposób oceny
IB_1A_D2-04_W01 W wyniku przeprowadzonych zajęć student ma podstawową wiedzę dotyczącą efektówi energetycznych reakcji chemicznych, przemian z udziałem jonów, przemian fazowych. Posiada uporządkowaną wiedzę z zakresu identyfikowania zagrożeń, metod określania i oceny skutków zagrożeń towarzyszących procesom chemicznym. Zna środki zabezpieczeń technicznych i ochrony osobistej oraz kryteria ich doboru w zależności od prowadzonego procesu/obiektu związanego z przemysłem chemicznym. Zna zasady pracy w obiektach w których prowadzone są procesy chemiczne. Zna zasady doboru urządzeń w zależności od prowadzonego procesu.	IB_1A_W14, IB_1A_W28, IB_1A_W34, IB_1A_W27	—	—	C-4, C-5, C-3, C-2, C-1	T-L-2, T-L-4, T-L-3, T-L-5, T-L-6, T-L-7, T-W-3, T-W-4, T-W-5, T-W-2, T-W-6, T-W-10, T-W-11, T-W-7, T-W-8, T-W-9, T-W-12, T-W-13, T-W-14	M-1, M-2, M-3, M-4, M-5, M-6	S-1, S-2

Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności

Zamierzone efekty kształcenia	Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera	Cel przedmiotu	Treści programowe	Metody nauczania	Sposób oceny
IB_1A_D2-04_U01 W wyniku przeprowadzonych zajęć student potrafi pozyskiwać informacje z literatury i baz danych, związane z bezpieczeństwem procesów chemicznych. Potrafi na podstawie zgromadzonej literatury wyciągać wnioski. Potrafi opracować dokumentację związaną z doborem środków zabezpieczenia w wybranej gałęzi przemysłu chemicznego, opracować i przedstawić wnioski oraz zaproponować wytyczne zwiększające bezpieczeństwo danego procesu. Potrafi przekazać informacje techniczne o zagrożeniach i niebezpieczeństwach towarzyszących danemu procesowi stosując różne techniki.	IB_1A_U03, IB_1A_U04, IB_1A_U01	—	—	C-4, C-5, C-3, C-2, C-1	T-L-2, T-L-4, T-L-3, T-L-5, T-L-6, T-L-7	M-4, M-5	S-2
IB_1A_D2-04_U02 W wyniku przeprowadzonych zajęć student potrafi rozwiązać proste zadanie o charakterze praktycznym związane z bezpieczeństwem procesów chemicznych stosując w tym celu właściwą metodę. Rozwiązując zadanie potrafi zinterpretować uzyskane informacje o podstawowych właściwościach substancji chemicznych określając, jakie rodzaje zagrożeń mogą występować przy ich zastosowaniu.	IB_1A_U15, IB_1A_U17, IB_1A_U18, IB_1A_U19	—	—	C-4, C-5, C-3, C-2, C-1	T-L-2, T-L-4, T-L-3, T-L-5, T-L-6, T-L-7	M-4, M-5, M-6	S-2

Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne

Zamierzone efekty kształcenia	Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera	Cel przedmiotu	Treści programowe	Metody nauczania	Sposób oceny
IB_1A_D2-04_K01 Student mając na uwadze zagrożenia jakie niosą za sobą procesy chemiczne ma świadomość odpowiedzialności za pracę własną oraz w zespole, jest wrażliwy na pojawiające się zagrożenia i ma świadomość ryzyka z nimi związanego. Posiada umiejetność krytycznej oceny oraz potrafi formułować opinie dotyczące bezpieczeństwa procesów chemicznych.	IB_1A_K04, IB_1A_K07	—	—	C-3, C-2, C-1	T-L-2, T-L-4, T-L-5, T-L-6, T-L-7, T-W-12, T-W-13, T-W-14	M-3, M-4, M-5, M-6	S-2

Kryterium oceny - wiedza

Efekt kształcenia	Ocena	Kryterium oceny
IB_1A_D2-04_W01 W wyniku przeprowadzonych zajęć student ma podstawową wiedzę dotyczącą efektówi energetycznych reakcji chemicznych, przemian z udziałem jonów, przemian fazowych. Posiada uporządkowaną wiedzę z zakresu identyfikowania zagrożeń, metod określania i oceny skutków zagrożeń towarzyszących procesom chemicznym. Zna środki zabezpieczeń technicznych i ochrony osobistej oraz kryteria ich doboru w zależności od prowadzonego procesu/obiektu związanego z przemysłem chemicznym. Zna zasady pracy w obiektach w których prowadzone są procesy chemiczne. Zna zasady doboru urządzeń w zależności od prowadzonego procesu.	2,0	Student nie ma wiedzy podstawowej w stopniu wymaganym dla przedstawienia problemu lub posiada wiedzę nieuporządkowaną i obarczoną zasadniczymi błędami merytorycznymi albo myli i nie rozumie podstawowych pojęć i definicji z obszaru danego efektu.
	3,0	Student ma wiedzę podstawową w stopniu wymaganym dla przedstawienia problemu lecz nie w pełni uporządkowaną i obarczoną pojedynczymi błędami merytorycznymi albo popełnia pomyłki i nie rozumie w pełni podstawowych pojęć i definicji z obszaru danego efektu.
	3,5	Student ma wiedzę podstawową w stopniu wymaganym dla przedstawienia problemu lecz nie w pełni uporządkowaną. Zdarzają sie pojedyncze błędy merytoryczne albo popełnia pomyłki lecz rozumie poprawnie podstawowe pojęcia i definicje z obszaru danego efektu.
	4,0	Student ma wiedzę ponadpodstawową w stopniu wymaganym dla przedstawienia problemu i w pełni uporządkowaną. Zdarzają sie pojedyncze błędy merytoryczne albo popełnia pomyłki lecz rozumie poprawnie podstawowe pojęcia i definicje z obszaru danego efektu.
	4,5	Student ma wiedzę ponadpodstawową w stopniu wymaganym dla przedstawienia problemu w pełni uporządkowaną. Nie popełnia błędów merytorycznych ale sporadycznie popełnia pomyłki, lecz rozumie i interpretuje poprawnie podstawowe pojęcia i definicje z obszaru danego efektu. Potrafi wymienić przykłady i wskazać praktyczne zastosowania elementu wiedzy z danego obszaru.
	5,0	Student ma wiedzę poszerzoną, wymaganą dla przedstawienia problemu, w pełni uporządkowaną. Nie popełnia błędów merytorycznych ani pomyłek; rozumie i interpretuje ze zrozumieniem podstawowe pojęcia i definicje z obszaru danego efektu. Potrafi wymienić przykłady i wskazać praktyczne zastosowania elementu wiedzy z danego obszaru oraz wytłumaczyć je w kontekście wiedzy z innych obszarów.

Kryterium oceny - umiejętności

Efekt kształcenia	Ocena	Kryterium oceny
IB_1A_D2-04_U01 W wyniku przeprowadzonych zajęć student potrafi pozyskiwać informacje z literatury i baz danych, związane z bezpieczeństwem procesów chemicznych. Potrafi na podstawie zgromadzonej literatury wyciągać wnioski. Potrafi opracować dokumentację związaną z doborem środków zabezpieczenia w wybranej gałęzi przemysłu chemicznego, opracować i przedstawić wnioski oraz zaproponować wytyczne zwiększające bezpieczeństwo danego procesu. Potrafi przekazać informacje techniczne o zagrożeniach i niebezpieczeństwach towarzyszących danemu procesowi stosując różne techniki.	2,0	Student nie potrafi w sposób właściwy pozyskiwać informacji z literatury i baz danych. Nie potrafi opracować dokumentacji związanej z doborem środków zabezpieczenia w wybranej gałęzi przemysłu chemicznego, opracować i przedstawić wniosków oraz zaproponować wytycznych zwiększających bezpieczeństwo danego procesu. Nie umie przekazać informacji technicznych o zagrożeniach i niebezpieczeństwach towarzyszących danemu procesowi.
	3,0	Student potrafi pozyskiwać podstawowe informacje z literatury i baz danych, związane z bezpieczeństwem procesów chemicznych. Potrafi na podstawie zgromadzonej literatury wyciągać proste wnioski. Potrafi opracować uproszczoną dokumentację związaną z doborem środków zabezpieczenia w wybranej gałęzi przemysłu chemicznego, opracować i przedstawić proste wnioski oraz zaproponować podstawowe wytyczne zwiększające bezpieczeństwo danego procesu popełniając jednak błędy wymagające korekty. Potrafi przekazać podstawowe informacje techniczne o zagrożeniach i niebezpieczeństwach towarzyszących danemu procesowi.
	3,5	Student potrafi pozyskiwać podstawowe informacje z literatury i baz danych, związane z bezpieczeństwem procesów chemicznych. Potrafi na podstawie zgromadzonej literatury wyciągać proste wnioski. Potrafi opracować uproszczoną dokumentację związaną z doborem środków zabezpieczenia w wybranej gałęzi przemysłu chemicznego, opracować i przedstawić proste wnioski oraz zaproponować podstawowe wytyczne zwiększające bezpieczeństwo danego procesu popełniając mało istotne błędy. Potrafi przekazać podstawowe informacje techniczne o zagrożeniach i niebezpieczeństwach towarzyszących danemu procesowi.
	4,0	Student potrafi pozyskiwać poszerzone informacje z literatury i baz danych, związane z bezpieczeństwem procesów chemicznych. Potrafi na podstawie zgromadzonej literatury wyciągać wnioski. Potrafi opracować dokumentację związaną z doborem środków zabezpieczenia w wybranej gałęzi przemysłu chemicznego, opracować i przedstawić wnioski oraz zaproponować podstawowe wytyczne zwiększające bezpieczeństwo danego procesu. Potrafi przekazać podstawowe informacje techniczne o zagrożeniach i niebezpieczeństwach towarzyszących danemu procesowi stosując różne techniki.
	4,5	Student potrafi pozyskiwać poszerzone informacje z literatury i baz danych, związane z bezpieczeństwem procesów chemicznych. Potrafi na podstawie zgromadzonej literatury wyciągać wnioski. Potrafi opracować dokumentację związaną z doborem środków zabezpieczenia w wybranej gałęzi przemysłu chemicznego, opracować i przedstawić wnioski oraz zaproponować podstawowe wytyczne zwiększające bezpieczeństwo danego procesu. Potrafi przekazać informacje techniczne o zagrożeniach i niebezpieczeństwach towarzyszących danemu procesowi stosując różne techniki.
	5,0	Student potrafi pozyskiwać wyczerpujące informacje z literatury i baz danych, związane z bezpieczeństwem procesów chemicznych. Potrafi na podstawie zgromadzonej literatury wyciągać wnioski. Potrafi opracować szczegółową dokumentację związaną z doborem środków zabezpieczenia w wybranej gałęzi przemysłu chemicznego, opracować i przedstawić wnioski oraz zaproponować wytyczne zwiększające bezpieczeństwo danego procesu. Potrafi przekazać informacje techniczne o zagrożeniach i niebezpieczeństwach towarzyszących danemu procesowi stosując różne techniki.
IB_1A_D2-04_U02 W wyniku przeprowadzonych zajęć student potrafi rozwiązać proste zadanie o charakterze praktycznym związane z bezpieczeństwem procesów chemicznych stosując w tym celu właściwą metodę. Rozwiązując zadanie potrafi zinterpretować uzyskane informacje o podstawowych właściwościach substancji chemicznych określając, jakie rodzaje zagrożeń mogą występować przy ich zastosowaniu.	2,0	Student nie potrafi rozwiązać prostego zadania o charakterze praktycznym związanego z bezpieczeństwem procesów chemicznych. Nie potrafi zinterpretować uzyskanych informacj o podstawowych właściwościach substancji chemicznych.
	3,0	Student potrafi rozwiązać proste zadanie o charakterze praktycznym związane z bezpieczeństwem procesów chemicznych popełniając przy tym błędy wymagające korekty. Rozwiązując zadanie potrafi w prosty sposób zinterpretować uzyskane informacje o podstawowych właściwościach substancji chemicznych określając podstawowe rodzaje zagrożeń mogące występować przy ich zastosowaniu.
	3,5	Student potrafi rozwiązać proste zadanie o charakterze praktycznym związane z bezpieczeństwem procesów chemicznych popełniając przy tym drobne błędy. Rozwiązując zadanie potrafi w prosty sposób zinterpretować uzyskane informacje o podstawowych właściwościach substancji chemicznych określając podstawowe rodzaje zagrożeń mogące występować przy ich zastosowaniu.
	4,0	Student potrafi rozwiązać proste zadanie o charakterze praktycznym związane z bezpieczeństwem procesów chemicznych. Rozwiązując zadanie potrafi w prosty sposób zinterpretować uzyskane informacje o podstawowych właściwościach substancji chemicznych określając rodzaje zagrożeń mogące występować przy ich zastosowaniu.
	4,5	Student potrafi rozwiązać proste zadanie o charakterze praktycznym związane z bezpieczeństwem procesów chemicznych popełniając przy tym drobne błędy. Rozwiązując zadanie potrafi zinterpretować uzyskane informacje o podstawowych właściwościach substancji chemicznych określając większość zagrożeń mogących występować przy ich zastosowaniu, popełnia przy tym drobne błędy.
	5,0	Student potrafi bezbłędnie rozwiązać proste zadanie o charakterze praktycznym związane z bezpieczeństwem procesów chemicznych stosując w tym celu właściwą metodę. Rozwiązując zadanie potrafi prawidłowo zinterpretować uzyskane informacje o podstawowych właściwościach substancji chemicznych określając wszystkie rodzaje zagrożeń mogące występować przy ich zastosowaniu.

Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne

Efekt kształcenia	Ocena	Kryterium oceny
IB_1A_D2-04_K01 Student mając na uwadze zagrożenia jakie niosą za sobą procesy chemiczne ma świadomość odpowiedzialności za pracę własną oraz w zespole, jest wrażliwy na pojawiające się zagrożenia i ma świadomość ryzyka z nimi związanego. Posiada umiejetność krytycznej oceny oraz potrafi formułować opinie dotyczące bezpieczeństwa procesów chemicznych.	2,0	Student nie jest świadomy odpowiedzialności za pracę własną oraz w zespole; nie wykazuje wrażliwości na pojawiające się zagrożenia, nie jest świadomy ryzyka z nimi związanego. Nie posiada umiejetność krytycznej oceny oraz nie potrafi formułować opini dotyczących bezpieczeństwa procesów chemicznych.
	3,0	Student zdaje sobie sprawę z tego, że procesy chemiczne niosą za sobą zagrożenia, wie że należy zachowywać pewne środki ostrożności. Wykazuje pewną wrażliwość na wybrane pojawiające się zagrożenia i ma świadomość ryzyka z nimi związanego. Posiada umiejetność krytycznej oceny oraz potrafi formułować proste opinie dotyczące bezpieczeństwa procesów chemicznych.
	3,5	Student zdaje sobie sprawę z tego, że procesy chemiczne niosą za sobą zagrożenia, wie że należy zachowywać pewne środki ostrożności. Wykazuje pewną wrażliwość na większość pojawiających się zagrożeń i ma świadomość ryzyka z nimi związanego. Posiada umiejetność krytycznej oceny oraz potrafi formułować proste opinie dotyczące bezpieczeństwa procesów chemicznych.
	4,0	Student mając na uwadze zagrożenia jakie niosą za sobą procesy chemiczne ma świadomość odpowiedzialności za pracę własną oraz w zespole. Wykazuje pewną wrażliwość na większość pojawiających się zagrożeń i ma świadomość ryzyka z nimi związanego. Posiada umiejetność krytycznej oceny oraz potrafi formułować proste opinie dotyczące bezpieczeństwa procesów chemicznych.
	4,5	Student mając na uwadze zagrożenia jakie niosą za sobą procesy chemiczne ma świadomość odpowiedzialności za pracę własną oraz w zespole. Wykazuje pewną wrażliwość na większość pojawiających się zagrożeń i ma świadomość ryzyka z nimi związanego. Posiada umiejetność krytycznej oceny oraz potrafi formułować złożone opinie dotyczące bezpieczeństwa procesów chemicznych.
	5,0	Student mając na uwadze zagrożenia jakie niosą za sobą procesy chemiczne ma pełną świadomość odpowiedzialności za pracę własną oraz w zespole, jest wrażliwy na pojawiające się zagrożenia i ma świadomość ryzyka z nimi związanego. Posiada umiejetność krytycznej oceny oraz potrafi formułować opinie dotyczące bezpieczeństwa procesów chemicznych.

Literatura podstawowa

Bądkowski A., Podstawowe dane na temat niebezpiecznych substancji chemicznych, WEKA Wydawnictwo Informacji Zawodowej, Warszawa, 2001
Budniok A., Chemia techniczna, Uniwersytet Śląski, Katowice, 1993
Machocki A. [red.], Technologia chemiczna: ćwiczenia laboratoryjne, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, 2002
Ryng Marian, Bezpieczeństwo techniczne w przemyśle chemicznym, Poradnik, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa, 1985
Schmidt-Szałowski K., Sentek J., Podstawy technologii chemicznej: organizacja procesów produkcyjnych, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa, 2001
Selecki A., Gradoń L., Podstawowe procesy przemysłu chemicznego, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa, 1985
Synoradzki L., Wisialski J. [red.], Projektowanie procesów technologicznych: od laboratorium do instalacji przemysłowej, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa, 2006
Wiśniewski M., Alejski K. [red.], Podstawy technologii chemicznej i inżynierii reaktorów, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań, 2006

Literatura dodatkowa

Hancyk B., Ring E. B., ezpieczne magazynowanie produktów chemicznych: poradnik, Expo-Chem, Warszawa, 1992
Kowalczyk M., Rump S., Kołaciński Z., Medycyna katastrof chemicznych, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2004
Palica M., Burghardt A., Obliczeniowe zagadnienia inżynierii reaktorów chemicznych, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice, 2009

Treści programowe - laboratoria

KOD	Treść programowa	Godziny
T-L-1	Szkolenie stanowiskowe BHP	1
T-L-2	Wybór odpowiedniej kolejności operacji.	1
T-L-3	Szczegółowy opis procesów chemicznych, bilans masowy oraz dobór aparatury.	4
T-L-4	Charakterystyka stosowanych środków chemicznych.	2
T-L-5	Międzyoperacyjna kontrola procesu.	1
T-L-6	Nadzór techniczny nad bezpieczeństwem procesów chemicznych.	3
T-L-7	Utylizacja produktów ubocznych i ścieków.	3
		15

Treści programowe - wykłady

KOD	Treść programowa	Godziny
T-W-1	Zakres i cel przedmiotu. Zapoznanie studentów z programem przedmiotu i literaturą. Ustalenie zasady zaliczenia form zająć i przedmiotu.	1
T-W-2	Procesy przetwarzania materii i towarzyszące im zjawiska fizyczne, fizykochemiczne oraz przemiany chemiczne. Podstawowe procesy jednostkowe w technologii chemicznej: periodyczne, półciągłe, ciągłe, katalityczne, wysokotemperaturowe, ciśnieniowe.	1
T-W-3	Wybór odpowiedniej kolejności operacji, schemat ideowy, szczegółowy opis procesu, bilans masowy.	1
T-W-4	Organizacja procesu chemicznego w reaktorze. Zasady organizacji złożonych układów technologicznych.	1
T-W-5	Zasady ekonomicznej gospodarki surowcami i energią w procesach produkcyjnych.	1
T-W-6	Dobór aparatów technologicznych. Zbiorniki niskociśnieniowe, zbiorniki wysokociśnieniowe.	1
T-W-7	Kontrola procesów przemysłowych: produkty i rozwiązania.	1
T-W-8	Chemikalia: rodzaje oznakowanie, transport, przechowywanie, neutralizacja.	1
T-W-9	Gazy techniczne: rodzaje, transport, przechowywanie, obsługa butli gazowych.	1
T-W-10	Materiały niebezpieczne w przemyśle chemicznym, karty charakterystyk.	1
T-W-11	Środki ochrony indywidualnej i zbiorowej.	1
T-W-12	Elementy toksykologii przemysłowej.	1
T-W-13	Oddziaływanie chemicznych instalacji produkcyjnych na środowisko. Stan prawny w zakresie przeciwdziałania zagrożeniom w przemyśle chemicznym.	1
T-W-14	Wybrane katastrofy przemysłu chemicznego, przyczyny, skutki, sposoby przeciwdziałania.	1
T-W-15	Praca kontrolna - pisemna	1
		15

Formy aktywności - laboratoria

KOD	Forma aktywności	Godziny
A-L-1	Uczestnictwo w szkoleniu stanowiskowym BHP	1
A-L-2	Przygotowanie do zaliczeń poszczególnych ćwiczeń laboratoryjnych	5
A-L-3	Zaliczenia cząstkowe poszczególnych ćwiczeń laboratoryjnych	2
A-L-4	Uczestnictwo w ćwiczeniach laboratoryjnych	14
A-L-5	Studiowanie literatury przedmiotu	8
A-L-6	Opracowanie sprawozdań z ćwiczeń laboratoryjnych	20
		50

(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Formy aktywności - wykłady

KOD	Forma aktywności	Godziny
A-W-1	Uczestnictwo w wykładach	14
A-W-2	Studiowanie literatury przedmiotu	5
A-W-3	Przygotowanie się do zaliczenia	5
A-W-4	Uczestnictwo w zaliczeniu przedmiotu w ramach wykładów	1
		25

(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Pole	KOD	Znaczenie kodu
Zamierzone efekty kształcenia	IB_1A_D2-04_W01	W wyniku przeprowadzonych zajęć student ma podstawową wiedzę dotyczącą efektówi energetycznych reakcji chemicznych, przemian z udziałem jonów, przemian fazowych. Posiada uporządkowaną wiedzę z zakresu identyfikowania zagrożeń, metod określania i oceny skutków zagrożeń towarzyszących procesom chemicznym. Zna środki zabezpieczeń technicznych i ochrony osobistej oraz kryteria ich doboru w zależności od prowadzonego procesu/obiektu związanego z przemysłem chemicznym. Zna zasady pracy w obiektach w których prowadzone są procesy chemiczne. Zna zasady doboru urządzeń w zależności od prowadzonego procesu.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	IB_1A_W14	ma uporządkowaną wiedzę w zakresie identyfikowania zagrożeń, metod określania i oceny skutków zagrożeń
	IB_1A_W28	ma wiedzę w zakresie termodynamiki niezbędną do analizy problemów bezpieczeństwa
	IB_1A_W34	zna typowe technologie inżynierskie w zakresie inżynierii bezpieczeństwa
	IB_1A_W27	ma wiedzę w zakresie doboru materiałów inżynierskich i środków zabezpieczeń technicznych, stosowania zasad bezpiecznej eksploatacji, doboru środków ochrony osobistej pogłębioną dla wybranej technologii, gałęzi przemysłu, grupy obiektów lub systemów
Cel przedmiotu	C-4	Zapoznanie studentów ze środkami bezpieczeństwa stosowanymi w procesach chemicznych
	C-5	Ukształtowanie umiejętności doboru odpowiednich zabezpieczeń w przemyśle chemicznym
	C-3	Zapoznanie studentów ze skutkami oddziaływania procesów chemicznych, chemikaliów i zanieczyszczeń chemicznym na człowieka i środowisko
	C-2	Zapoznanie studentów z zasadami bezpiecznej organizacji procesów chemicznych oraz metodami ich kontroli
	C-1	Zapoznanie studentów z rodzajami zagrożeń związanymi z procesami chemicznymi
Treści programowe	T-L-2	Wybór odpowiedniej kolejności operacji.
	T-L-4	Charakterystyka stosowanych środków chemicznych.
	T-L-3	Szczegółowy opis procesów chemicznych, bilans masowy oraz dobór aparatury.
	T-L-5	Międzyoperacyjna kontrola procesu.
	T-L-6	Nadzór techniczny nad bezpieczeństwem procesów chemicznych.
	T-L-7	Utylizacja produktów ubocznych i ścieków.
	T-W-3	Wybór odpowiedniej kolejności operacji, schemat ideowy, szczegółowy opis procesu, bilans masowy.
	T-W-4	Organizacja procesu chemicznego w reaktorze. Zasady organizacji złożonych układów technologicznych.
	T-W-5	Zasady ekonomicznej gospodarki surowcami i energią w procesach produkcyjnych.
	T-W-2	Procesy przetwarzania materii i towarzyszące im zjawiska fizyczne, fizykochemiczne oraz przemiany chemiczne. Podstawowe procesy jednostkowe w technologii chemicznej: periodyczne, półciągłe, ciągłe, katalityczne, wysokotemperaturowe, ciśnieniowe.
	T-W-6	Dobór aparatów technologicznych. Zbiorniki niskociśnieniowe, zbiorniki wysokociśnieniowe.
	T-W-10	Materiały niebezpieczne w przemyśle chemicznym, karty charakterystyk.
	T-W-11	Środki ochrony indywidualnej i zbiorowej.
	T-W-7	Kontrola procesów przemysłowych: produkty i rozwiązania.
	T-W-8	Chemikalia: rodzaje oznakowanie, transport, przechowywanie, neutralizacja.
	T-W-9	Gazy techniczne: rodzaje, transport, przechowywanie, obsługa butli gazowych.
	T-W-12	Elementy toksykologii przemysłowej.
	T-W-13	Oddziaływanie chemicznych instalacji produkcyjnych na środowisko. Stan prawny w zakresie przeciwdziałania zagrożeniom w przemyśle chemicznym.
	T-W-14	Wybrane katastrofy przemysłu chemicznego, przyczyny, skutki, sposoby przeciwdziałania.
Metody nauczania	M-1	Wykład problemowy w formie prezentacji multimedialnych
	M-2	Objaśnienie
	M-3	Dyskusja
	M-4	Ćwiczenia laboratoryjne
	M-5	Praca z użyciem komputera
	M-6	Pokaz
Sposób oceny	S-1	Ocena podsumowująca: Pisemne zaliczenie podsumowujące efekty wiedzy i umiejętności uzyskane podczas wykładu
Sposób oceny	S-2	Ocena formująca: Zaliczenie pisemne sprawdzające wiedzę i umiejętności studenta w zakresie objętym tematyką zadań wykonanych przez studenta podczas ćwiczeń laboratoryjnych
Kryteria oceny	Ocena	Kryterium oceny
	2,0	Student nie ma wiedzy podstawowej w stopniu wymaganym dla przedstawienia problemu lub posiada wiedzę nieuporządkowaną i obarczoną zasadniczymi błędami merytorycznymi albo myli i nie rozumie podstawowych pojęć i definicji z obszaru danego efektu.
	3,0	Student ma wiedzę podstawową w stopniu wymaganym dla przedstawienia problemu lecz nie w pełni uporządkowaną i obarczoną pojedynczymi błędami merytorycznymi albo popełnia pomyłki i nie rozumie w pełni podstawowych pojęć i definicji z obszaru danego efektu.
	3,5	Student ma wiedzę podstawową w stopniu wymaganym dla przedstawienia problemu lecz nie w pełni uporządkowaną. Zdarzają sie pojedyncze błędy merytoryczne albo popełnia pomyłki lecz rozumie poprawnie podstawowe pojęcia i definicje z obszaru danego efektu.
	4,0	Student ma wiedzę ponadpodstawową w stopniu wymaganym dla przedstawienia problemu i w pełni uporządkowaną. Zdarzają sie pojedyncze błędy merytoryczne albo popełnia pomyłki lecz rozumie poprawnie podstawowe pojęcia i definicje z obszaru danego efektu.
	4,5	Student ma wiedzę ponadpodstawową w stopniu wymaganym dla przedstawienia problemu w pełni uporządkowaną. Nie popełnia błędów merytorycznych ale sporadycznie popełnia pomyłki, lecz rozumie i interpretuje poprawnie podstawowe pojęcia i definicje z obszaru danego efektu. Potrafi wymienić przykłady i wskazać praktyczne zastosowania elementu wiedzy z danego obszaru.
	5,0	Student ma wiedzę poszerzoną, wymaganą dla przedstawienia problemu, w pełni uporządkowaną. Nie popełnia błędów merytorycznych ani pomyłek; rozumie i interpretuje ze zrozumieniem podstawowe pojęcia i definicje z obszaru danego efektu. Potrafi wymienić przykłady i wskazać praktyczne zastosowania elementu wiedzy z danego obszaru oraz wytłumaczyć je w kontekście wiedzy z innych obszarów.

Pole	KOD	Znaczenie kodu
Zamierzone efekty kształcenia	IB_1A_D2-04_U01	W wyniku przeprowadzonych zajęć student potrafi pozyskiwać informacje z literatury i baz danych, związane z bezpieczeństwem procesów chemicznych. Potrafi na podstawie zgromadzonej literatury wyciągać wnioski. Potrafi opracować dokumentację związaną z doborem środków zabezpieczenia w wybranej gałęzi przemysłu chemicznego, opracować i przedstawić wnioski oraz zaproponować wytyczne zwiększające bezpieczeństwo danego procesu. Potrafi przekazać informacje techniczne o zagrożeniach i niebezpieczeństwach towarzyszących danemu procesowi stosując różne techniki.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	IB_1A_U03	potrafi porozumiewać się przy użyciu różnych technik w środowisku zawodowym oraz w innych środowiskach, zwłaszcza w zakresie dotyczącym zagadnień technicznych właściwych dla inżynierii bezpieczeństwa; potrafi przekazać informacje techniczne o zagrożeniach i niebezpieczeństwach w sposób zrozumiały osobom z wyższego i średniego szczebla zarządzania, ale także osobom nie posiadającym kompetencji ani kwalifikacji technicznych
	IB_1A_U04	potrafi przygotować w języku polskim, a także w sposób skrócony w języku obcym uznawanym za podstawowy dla dziedziny nauk technicznych i dyscyplin naukowych właściwych dla inżynierii bezpieczeństwa, dobrze udokumentowane opracowanie problemów z zakresu inżynierii bezpieczeństwa; potrafi opracować dokumentację i przedstawić opis oraz rozwiązanie prostego zadania inżynierskiego, opracować i przedstawić wnioski i wytyczne wynikające dla użytkownika lub adresata opracowania
	IB_1A_U01	potrafi pozyskiwać informacje z literatury, baz danych oraz innych właściwie dobranych źródeł; także w języku angielskim lub innym języku obcym uznawanym za język komunikacji międzynarodowej w zakresie inżynierii bezpieczeństwa; potrafi integrować uzyskane informacje, dokonywać ich interpretacji, formułować i uzasadniać opinie, a także wyciągać wnioski
Cel przedmiotu	C-4	Zapoznanie studentów ze środkami bezpieczeństwa stosowanymi w procesach chemicznych
	C-5	Ukształtowanie umiejętności doboru odpowiednich zabezpieczeń w przemyśle chemicznym
	C-3	Zapoznanie studentów ze skutkami oddziaływania procesów chemicznych, chemikaliów i zanieczyszczeń chemicznym na człowieka i środowisko
	C-2	Zapoznanie studentów z zasadami bezpiecznej organizacji procesów chemicznych oraz metodami ich kontroli
	C-1	Zapoznanie studentów z rodzajami zagrożeń związanymi z procesami chemicznymi
Treści programowe	T-L-2	Wybór odpowiedniej kolejności operacji.
	T-L-4	Charakterystyka stosowanych środków chemicznych.
	T-L-3	Szczegółowy opis procesów chemicznych, bilans masowy oraz dobór aparatury.
	T-L-5	Międzyoperacyjna kontrola procesu.
	T-L-6	Nadzór techniczny nad bezpieczeństwem procesów chemicznych.
	T-L-7	Utylizacja produktów ubocznych i ścieków.
Metody nauczania	M-4	Ćwiczenia laboratoryjne
Metody nauczania	M-5	Praca z użyciem komputera
Sposób oceny	S-2	Ocena formująca: Zaliczenie pisemne sprawdzające wiedzę i umiejętności studenta w zakresie objętym tematyką zadań wykonanych przez studenta podczas ćwiczeń laboratoryjnych
Kryteria oceny	Ocena	Kryterium oceny
	2,0	Student nie potrafi w sposób właściwy pozyskiwać informacji z literatury i baz danych. Nie potrafi opracować dokumentacji związanej z doborem środków zabezpieczenia w wybranej gałęzi przemysłu chemicznego, opracować i przedstawić wniosków oraz zaproponować wytycznych zwiększających bezpieczeństwo danego procesu. Nie umie przekazać informacji technicznych o zagrożeniach i niebezpieczeństwach towarzyszących danemu procesowi.
	3,0	Student potrafi pozyskiwać podstawowe informacje z literatury i baz danych, związane z bezpieczeństwem procesów chemicznych. Potrafi na podstawie zgromadzonej literatury wyciągać proste wnioski. Potrafi opracować uproszczoną dokumentację związaną z doborem środków zabezpieczenia w wybranej gałęzi przemysłu chemicznego, opracować i przedstawić proste wnioski oraz zaproponować podstawowe wytyczne zwiększające bezpieczeństwo danego procesu popełniając jednak błędy wymagające korekty. Potrafi przekazać podstawowe informacje techniczne o zagrożeniach i niebezpieczeństwach towarzyszących danemu procesowi.
	3,5	Student potrafi pozyskiwać podstawowe informacje z literatury i baz danych, związane z bezpieczeństwem procesów chemicznych. Potrafi na podstawie zgromadzonej literatury wyciągać proste wnioski. Potrafi opracować uproszczoną dokumentację związaną z doborem środków zabezpieczenia w wybranej gałęzi przemysłu chemicznego, opracować i przedstawić proste wnioski oraz zaproponować podstawowe wytyczne zwiększające bezpieczeństwo danego procesu popełniając mało istotne błędy. Potrafi przekazać podstawowe informacje techniczne o zagrożeniach i niebezpieczeństwach towarzyszących danemu procesowi.
	4,0	Student potrafi pozyskiwać poszerzone informacje z literatury i baz danych, związane z bezpieczeństwem procesów chemicznych. Potrafi na podstawie zgromadzonej literatury wyciągać wnioski. Potrafi opracować dokumentację związaną z doborem środków zabezpieczenia w wybranej gałęzi przemysłu chemicznego, opracować i przedstawić wnioski oraz zaproponować podstawowe wytyczne zwiększające bezpieczeństwo danego procesu. Potrafi przekazać podstawowe informacje techniczne o zagrożeniach i niebezpieczeństwach towarzyszących danemu procesowi stosując różne techniki.
	4,5	Student potrafi pozyskiwać poszerzone informacje z literatury i baz danych, związane z bezpieczeństwem procesów chemicznych. Potrafi na podstawie zgromadzonej literatury wyciągać wnioski. Potrafi opracować dokumentację związaną z doborem środków zabezpieczenia w wybranej gałęzi przemysłu chemicznego, opracować i przedstawić wnioski oraz zaproponować podstawowe wytyczne zwiększające bezpieczeństwo danego procesu. Potrafi przekazać informacje techniczne o zagrożeniach i niebezpieczeństwach towarzyszących danemu procesowi stosując różne techniki.
	5,0	Student potrafi pozyskiwać wyczerpujące informacje z literatury i baz danych, związane z bezpieczeństwem procesów chemicznych. Potrafi na podstawie zgromadzonej literatury wyciągać wnioski. Potrafi opracować szczegółową dokumentację związaną z doborem środków zabezpieczenia w wybranej gałęzi przemysłu chemicznego, opracować i przedstawić wnioski oraz zaproponować wytyczne zwiększające bezpieczeństwo danego procesu. Potrafi przekazać informacje techniczne o zagrożeniach i niebezpieczeństwach towarzyszących danemu procesowi stosując różne techniki.

Pole	KOD	Znaczenie kodu
Zamierzone efekty kształcenia	IB_1A_D2-04_U02	W wyniku przeprowadzonych zajęć student potrafi rozwiązać proste zadanie o charakterze praktycznym związane z bezpieczeństwem procesów chemicznych stosując w tym celu właściwą metodę. Rozwiązując zadanie potrafi zinterpretować uzyskane informacje o podstawowych właściwościach substancji chemicznych określając, jakie rodzaje zagrożeń mogą występować przy ich zastosowaniu.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	IB_1A_U15	potrafi dokonać identyfikacji i sformułować specyfikację prostych zadań inżynierskich o charakterze praktycznym, charakterystycznych dla inżynierii bezpieczeństwa
	IB_1A_U17	potrafi, zgodnie z zadaną specyfikacją, zaprojektować oraz zrealizować proste urządzenie, obiekt, instalację, system lub proces, typowe dla inżynierii bezpieczeństwa, używając do tego celu właściwych metod, technik i narzędzi
	IB_1A_U18	potrafi zinterpretować informacje o podstawowych właściwościach substancji lub materiałów i okreslić na ich podstawie potencjalne rodzaje zagrożeń jakie mogą występować przy ich zastosowaniu
	IB_1A_U19	potrafi znaleźć źródła informacji o substancjach, materiałach lub procesach niebezpiecznych, zinterpretować je oraz zastosować do oceny zagrożeń
Cel przedmiotu	C-4	Zapoznanie studentów ze środkami bezpieczeństwa stosowanymi w procesach chemicznych
	C-5	Ukształtowanie umiejętności doboru odpowiednich zabezpieczeń w przemyśle chemicznym
	C-3	Zapoznanie studentów ze skutkami oddziaływania procesów chemicznych, chemikaliów i zanieczyszczeń chemicznym na człowieka i środowisko
	C-2	Zapoznanie studentów z zasadami bezpiecznej organizacji procesów chemicznych oraz metodami ich kontroli
	C-1	Zapoznanie studentów z rodzajami zagrożeń związanymi z procesami chemicznymi
Treści programowe	T-L-2	Wybór odpowiedniej kolejności operacji.
	T-L-4	Charakterystyka stosowanych środków chemicznych.
	T-L-3	Szczegółowy opis procesów chemicznych, bilans masowy oraz dobór aparatury.
	T-L-5	Międzyoperacyjna kontrola procesu.
	T-L-6	Nadzór techniczny nad bezpieczeństwem procesów chemicznych.
	T-L-7	Utylizacja produktów ubocznych i ścieków.
Metody nauczania	M-4	Ćwiczenia laboratoryjne
	M-5	Praca z użyciem komputera
	M-6	Pokaz
Sposób oceny	S-2	Ocena formująca: Zaliczenie pisemne sprawdzające wiedzę i umiejętności studenta w zakresie objętym tematyką zadań wykonanych przez studenta podczas ćwiczeń laboratoryjnych
Kryteria oceny	Ocena	Kryterium oceny
	2,0	Student nie potrafi rozwiązać prostego zadania o charakterze praktycznym związanego z bezpieczeństwem procesów chemicznych. Nie potrafi zinterpretować uzyskanych informacj o podstawowych właściwościach substancji chemicznych.
	3,0	Student potrafi rozwiązać proste zadanie o charakterze praktycznym związane z bezpieczeństwem procesów chemicznych popełniając przy tym błędy wymagające korekty. Rozwiązując zadanie potrafi w prosty sposób zinterpretować uzyskane informacje o podstawowych właściwościach substancji chemicznych określając podstawowe rodzaje zagrożeń mogące występować przy ich zastosowaniu.
	3,5	Student potrafi rozwiązać proste zadanie o charakterze praktycznym związane z bezpieczeństwem procesów chemicznych popełniając przy tym drobne błędy. Rozwiązując zadanie potrafi w prosty sposób zinterpretować uzyskane informacje o podstawowych właściwościach substancji chemicznych określając podstawowe rodzaje zagrożeń mogące występować przy ich zastosowaniu.
	4,0	Student potrafi rozwiązać proste zadanie o charakterze praktycznym związane z bezpieczeństwem procesów chemicznych. Rozwiązując zadanie potrafi w prosty sposób zinterpretować uzyskane informacje o podstawowych właściwościach substancji chemicznych określając rodzaje zagrożeń mogące występować przy ich zastosowaniu.
	4,5	Student potrafi rozwiązać proste zadanie o charakterze praktycznym związane z bezpieczeństwem procesów chemicznych popełniając przy tym drobne błędy. Rozwiązując zadanie potrafi zinterpretować uzyskane informacje o podstawowych właściwościach substancji chemicznych określając większość zagrożeń mogących występować przy ich zastosowaniu, popełnia przy tym drobne błędy.
	5,0	Student potrafi bezbłędnie rozwiązać proste zadanie o charakterze praktycznym związane z bezpieczeństwem procesów chemicznych stosując w tym celu właściwą metodę. Rozwiązując zadanie potrafi prawidłowo zinterpretować uzyskane informacje o podstawowych właściwościach substancji chemicznych określając wszystkie rodzaje zagrożeń mogące występować przy ich zastosowaniu.

Pole	KOD	Znaczenie kodu
Zamierzone efekty kształcenia	IB_1A_D2-04_K01	Student mając na uwadze zagrożenia jakie niosą za sobą procesy chemiczne ma świadomość odpowiedzialności za pracę własną oraz w zespole, jest wrażliwy na pojawiające się zagrożenia i ma świadomość ryzyka z nimi związanego. Posiada umiejetność krytycznej oceny oraz potrafi formułować opinie dotyczące bezpieczeństwa procesów chemicznych.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	IB_1A_K04	ma świadomość odpowiedzialności za pracę własną oraz gotowość podporządkowania się zasadom pracy w zespole i ponoszenia odpowiedzialności za wspólnie realizowane zadania
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	IB_1A_K07	jest wrażliwy na występujące zagrożenia bezpieczeństwa i ma świadomość związanego z nimi ryzyka; posiada umiejętność krytycznej oceny oraz potrafi formułować i komunikować opinie dotyczące zagadnień bezpieczeństwa
Cel przedmiotu	C-3	Zapoznanie studentów ze skutkami oddziaływania procesów chemicznych, chemikaliów i zanieczyszczeń chemicznym na człowieka i środowisko
	C-2	Zapoznanie studentów z zasadami bezpiecznej organizacji procesów chemicznych oraz metodami ich kontroli
	C-1	Zapoznanie studentów z rodzajami zagrożeń związanymi z procesami chemicznymi
Treści programowe	T-L-2	Wybór odpowiedniej kolejności operacji.
	T-L-4	Charakterystyka stosowanych środków chemicznych.
	T-L-5	Międzyoperacyjna kontrola procesu.
	T-L-6	Nadzór techniczny nad bezpieczeństwem procesów chemicznych.
	T-L-7	Utylizacja produktów ubocznych i ścieków.
	T-W-12	Elementy toksykologii przemysłowej.
	T-W-13	Oddziaływanie chemicznych instalacji produkcyjnych na środowisko. Stan prawny w zakresie przeciwdziałania zagrożeniom w przemyśle chemicznym.
	T-W-14	Wybrane katastrofy przemysłu chemicznego, przyczyny, skutki, sposoby przeciwdziałania.
Metody nauczania	M-3	Dyskusja
	M-4	Ćwiczenia laboratoryjne
	M-5	Praca z użyciem komputera
	M-6	Pokaz
Sposób oceny	S-2	Ocena formująca: Zaliczenie pisemne sprawdzające wiedzę i umiejętności studenta w zakresie objętym tematyką zadań wykonanych przez studenta podczas ćwiczeń laboratoryjnych
Kryteria oceny	Ocena	Kryterium oceny
	2,0	Student nie jest świadomy odpowiedzialności za pracę własną oraz w zespole; nie wykazuje wrażliwości na pojawiające się zagrożenia, nie jest świadomy ryzyka z nimi związanego. Nie posiada umiejetność krytycznej oceny oraz nie potrafi formułować opini dotyczących bezpieczeństwa procesów chemicznych.
	3,0	Student zdaje sobie sprawę z tego, że procesy chemiczne niosą za sobą zagrożenia, wie że należy zachowywać pewne środki ostrożności. Wykazuje pewną wrażliwość na wybrane pojawiające się zagrożenia i ma świadomość ryzyka z nimi związanego. Posiada umiejetność krytycznej oceny oraz potrafi formułować proste opinie dotyczące bezpieczeństwa procesów chemicznych.
	3,5	Student zdaje sobie sprawę z tego, że procesy chemiczne niosą za sobą zagrożenia, wie że należy zachowywać pewne środki ostrożności. Wykazuje pewną wrażliwość na większość pojawiających się zagrożeń i ma świadomość ryzyka z nimi związanego. Posiada umiejetność krytycznej oceny oraz potrafi formułować proste opinie dotyczące bezpieczeństwa procesów chemicznych.
	4,0	Student mając na uwadze zagrożenia jakie niosą za sobą procesy chemiczne ma świadomość odpowiedzialności za pracę własną oraz w zespole. Wykazuje pewną wrażliwość na większość pojawiających się zagrożeń i ma świadomość ryzyka z nimi związanego. Posiada umiejetność krytycznej oceny oraz potrafi formułować proste opinie dotyczące bezpieczeństwa procesów chemicznych.
	4,5	Student mając na uwadze zagrożenia jakie niosą za sobą procesy chemiczne ma świadomość odpowiedzialności za pracę własną oraz w zespole. Wykazuje pewną wrażliwość na większość pojawiających się zagrożeń i ma świadomość ryzyka z nimi związanego. Posiada umiejetność krytycznej oceny oraz potrafi formułować złożone opinie dotyczące bezpieczeństwa procesów chemicznych.
	5,0	Student mając na uwadze zagrożenia jakie niosą za sobą procesy chemiczne ma pełną świadomość odpowiedzialności za pracę własną oraz w zespole, jest wrażliwy na pojawiające się zagrożenia i ma świadomość ryzyka z nimi związanego. Posiada umiejetność krytycznej oceny oraz potrafi formułować opinie dotyczące bezpieczeństwa procesów chemicznych.