Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

Wydział Nauk o Żywności i Rybactwa - Technologia żywności i żywienie człowieka (N1)

Sylabus przedmiotu Przetwórstwo ryb i owoców morza:

Informacje podstawowe

Kierunek studiów Technologia żywności i żywienie człowieka
Forma studiów studia niestacjonarne Poziom pierwszego stopnia
Tytuł zawodowy absolwenta inżynier
Obszary studiów charakterystyki PRK, kompetencje inżynierskie PRK
Profil ogólnoakademicki
Moduł
Przedmiot Przetwórstwo ryb i owoców morza
Specjalność technologia żywności pochodzenia wodnego
Jednostka prowadząca Katedra Technologii Rybnej, Roślinnej i Gastronomicznej
Nauczyciel odpowiedzialny Grzegorz Tokarczyk <Grzegorz.Tokarczyk@zut.edu.pl>
Inni nauczyciele
ECTS (planowane) 6,0 ECTS (formy) 6,0
Forma zaliczenia egzamin Język polski
Blok obieralny Grupa obieralna

Formy dydaktyczne

Forma dydaktycznaKODSemestrGodzinyECTSWagaZaliczenie
wykładyW6 27 3,00,50egzamin
laboratoriaL6 27 3,00,50zaliczenie

Wymagania wstępne

KODWymaganie wstępne
W-1Znajomość wiedzy z zakresu systematyki ryb, chemii żywności i ogólnej technologii żywności.

Cele przedmiotu

KODCel modułu/przedmiotu
C-1Zapoznanie z wlaściwościami fizyko-chemicznymi i przydatnością technologiczną ryb, skorupiaków i mięczaków.
C-2Przekazanie umiejętności przetwarzania organizmów wodnych na produkty spożywcze oraz wykorzystanie różnych metod służących temu celowi.
C-3Nauczenie samodzielnego rozwiązywania kompleksowych problemów związanych z przetwarzaniem ryb i jadalnych bezkręgowców wodnych na żywność.

Treści programowe z podziałem na formy zajęć

KODTreść programowaGodziny
laboratoria
T-L-1Obróbka wstępna oraz oznaczanie wydajności części jadalnych ryb, skorupiaków i mięczaków.2
T-L-2Wpływ obróbki wstępnej na wartość technologiczną mięsa surowców wodnych.1
T-L-3Obróbka cieplna ryb, skorupiaków i mięczaków - zmiany fizyczne i chemiczne.2
T-L-4Technologia marynat zimnych, gotowanych i smażonych.2
T-L-5Technologia ryb solonych.2
T-L-6Technologia prezerw z ryb solonych.2
T-L-7Technologia konserw rybnych oraz technologia konserw ze skorupiaków i mięczaków.3
T-L-8Technologia produktów z mięsa drobno rozdrobnionego (pasty rybne).2
T-L-9Technologia wędlin rybnych.3
T-L-10Technologia wyrobów z mięsa grubo rozdrobnionego (burgery rybne) z użyciem urządzeń przemysłowych.3
T-L-11Technologia wyrobow garmażeryjnych.2
T-L-12Technologia rybnych dań gotowych.1
T-L-13Technologia gorącego wędzenia ryb.2
27
wykłady
T-W-1Specyfika przetwórstwa rybnego, jego zadania i znaczenie w gospodarce żywnościowej. Struktura wykorzystania połowów światowych i krajowych.2
T-W-2Surowce żywnościowe przemysłu rybnego – podział, różnorodność gatunkowa i morfologiczna, dostępność, zmiany sezonowe.3
T-W-3Przemysłowe formy surowców rybnych, ich wartość użytkowa i przydatność technologiczna.3
T-W-4Charakterystyka ważniejszych operacji, zabiegów i procesów technologicznych stosowanych w przetwórstwie rybnym.3
T-W-5Technologia ryb porcjowanych – świeżych i mrożonych2
T-W-6Technologia farszów rybnych wraz z przemysłową produkcją surimi.2
T-W-7Technologia ryb marynowanych, solonych oraz prezerw rybnych.2
T-W-8Technologia zimnego i gorącego wędzenia ryb2
T-W-9Technologia konserw z surowców pochodzenia wodnego.2
T-W-10Technologia farszów rybnych wraz z przemysłową produkcją surimi.2
T-W-11Obrobka i wykorzystanie bezkręgowców wodnych2
T-W-12Technologia wyrobów z mięsa gruborozdrobnionego2
27

Obciążenie pracą studenta - formy aktywności

KODForma aktywnościGodziny
laboratoria
A-L-1Uczestnictwo w zajęciach27
A-L-2Przygotowanie się do zajęć laboratoryjnych10
A-L-3Opracowanie wyników doświadczeń wykonanych na zajęciach10
A-L-4Przygotowanie się do kolokwium24
A-L-5Przygotowanie się do wejściówki5
A-L-6Analiza wskazanej literatuey15
91
wykłady
A-W-1Uczestnictwo w zajęciach27
A-W-2Godziny kontaktowe z nauczycielem8
A-W-3Studiowanie wskazanej na zajęciach literatury25
A-W-4Przygotowanie się do egzaminu30
90

Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne

KODMetoda nauczania / narzędzie dydaktyczne
M-1Metoda podająca (wykład, objaśnienie lub wyjaśnienie)
M-2Metoda aktywizująca (dyskusja dydaktyczna związana z wykładem)
M-3Metoda eksponująca (film związany z wykładem)
M-4Metoda praktyczna (pokaz, ćwiczenia laboratoryjne)

Sposoby oceny

KODSposób oceny
S-1Ocena formująca: Egzamin w formie pisemnej - odpowiedzi na 5-7 pytań, wylosowanych z zakresu ok. 65 pytań obejmujących cały materiał
S-2Ocena formująca: W przypadku nie zdania egzaminu pisemnego, obowiązuje egzamin ustny z całego materiału
S-3Ocena formująca: Zaliczenie części praktycznej przedmiotu
S-4Ocena formująca: Egzamin w formie pisemnej - odpowiedzi na 5-7 pytań obejmujących cały materiał
S-5Ocena formująca: Zaliczenie części praktycznej przedmiotu - pozytywne zaliczenie 3 - 5 kolokwiów z zadanego materiału.
S-6Ocena formująca: Egzamin w formie pisemnej - odpowiedzi na 4-7 pytań obejmujących cały materiał

Zamierzone efekty uczenia się - wiedza

Zamierzone efekty uczenia sięOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
TZZ_1A_D18tzpw_W01
Student potrafi rozpoznać i scharakteryzować organizmy wodne wykorzystywane w przemyśle rybnym. Potrafi właściwie dobrać rodzaj obróbki wstępnej oraz sposob zabezpieczenia surowca przed zepsuciem. Potrafi wytłumaczyć procesy zachodzące w surowcu po jego pozyskaniu, przed i po procesie przetwarzania. Potrafi zaproponować odpowiedni proces technologiczny w zależności od rodzaju surowca i jego właściwości.
TZZ_1A_W10, TZZ_1A_W15, TZZ_1A_W16, TZZ_1A_W17C-1, C-2, C-3T-W-5, T-W-7, T-W-8, T-W-9, T-W-10, T-W-1, T-W-4, T-W-11, T-W-2, T-W-3M-2, M-1, M-3, M-4S-2, S-5, S-6

Zamierzone efekty uczenia się - umiejętności

Zamierzone efekty uczenia sięOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
TZZ_1A_D18tzpw_U01
Student potrafi zorganizować stanowisko pracy dla siebie i grupy osób biorących udział w zajęciach. Potrafi we właściwy sposób przydzielać zadania poszczególnym członkom zespołu, umie organizować pracę w zespole i ją nadzorować aby zrealizować opracowany harmonogram pracy. Zdaje sobie sprawę z korzyści wynikających z ciągłego nabywania umiejetności. We właściwy sposob wykorzystuje nabytą wiedzę w trakcie wykonywania powierzonych mu zadań. Potrafi rozwiązywać problemy wynikające w czasie realizacji zadań oraz wykorzystać w tym celu właściwe metody i materiały. Potrafi wykorzystać dostępne metody i urządzenia do obrobki i przetwarzania surowca rybnego w zależności od jego rodzaju.
TZZ_1A_U01, TZZ_1A_U02, TZZ_1A_U05, TZZ_1A_U07, TZZ_1A_U11, TZZ_1A_U12, TZZ_1A_U17, TZZ_1A_U20, TZZ_1A_U27, TZZ_1A_U28C-2, C-3T-W-5, T-W-7, T-W-8, T-W-9, T-W-10, T-W-4, T-W-3M-2, M-1, M-4S-2, S-5, S-6

Zamierzone efekty uczenia się - inne kompetencje społeczne i personalne

Zamierzone efekty uczenia sięOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
TZZ_1A_D18tzpw_K01
Student właściwie wykorzystuje nabytą wiedzę i umiejętności w realizacji powierzonych mu zadań. Potrafi odpowiedzialnie rozwiązywać problemy i zadania przed nim stawiane. Samodzielnie podejmuje decyzje związane z relizacja zadań. Jest kreatywny i otwarty na sugestie, postepuje zgodnie z zasadami etyki i nie obawia się wyrażać własnej opinii. Jest świadomy konieczności ciągłego nabywania wiedzy.
TZZ_1A_K01, TZZ_1A_K02, TZZ_1A_K03, TZZ_1A_K04, TZZ_1A_K05, TZZ_1A_K06C-3T-W-5, T-W-7, T-W-8, T-W-9, T-W-10, T-W-1, T-W-4, T-W-11, T-W-2, T-W-3, T-L-11, T-L-10, T-L-1, T-L-2, T-L-12M-2, M-1, M-3, M-4S-5, S-6

Kryterium oceny - wiedza

Efekt uczenia sięOcenaKryterium oceny
TZZ_1A_D18tzpw_W01
Student potrafi rozpoznać i scharakteryzować organizmy wodne wykorzystywane w przemyśle rybnym. Potrafi właściwie dobrać rodzaj obróbki wstępnej oraz sposob zabezpieczenia surowca przed zepsuciem. Potrafi wytłumaczyć procesy zachodzące w surowcu po jego pozyskaniu, przed i po procesie przetwarzania. Potrafi zaproponować odpowiedni proces technologiczny w zależności od rodzaju surowca i jego właściwości.
2,0Student nie potrafi rozpoznawać organizmów wodnych, nie potrafi dobrać właściwego rodzaju obróbki wstępnej ani sposobu jego zabezpieczenia przed zepsuciem. Nie potrafi wytłumaczyć podstawowych procesów zachodzących w surowcu po jego połowie i podczas przetwarzania. Nie potrafi dobrać odpowiedniego sposobu przetworzenia surowca.
3,0Student potrafi rozpoznawać większość organizmów wodnych, dobrać niektóre rodzaje obróbki wstępnej oraz sposoby jego zabezpieczenia przed zepsuciem. Potrafi wytłumaczyć n iektóre procesy zachodzące w surowcu po jego połowie i podczas przetwarzania. Poprawnie dobiera niektóre sposoby przetworzenia surowca.
3,5Student rozpoznaje organizmy wodne, dobiera we właściwy sposób rodzaj obróbki wstępnej oraz metodę jego zabezpieczenia przed zepsuciem. Potrafi wytłumaczyć podstawowe procesy zachodzące w surowcu po jego połowie i podczas przetwarzania. Poprawnie dobiera odpowiedni sposób przetworzenia surowca.
4,0Student rozpoznaje organizmy wodne, dobiera we właściwy sposób rodzaj obróbki wstępnej, metodę jego zabezpieczenia przed zepsuciem i potrafi wytłumaczyć wybór, którego dokonał. Rozumie i potrafi wytłumaczyć procesy zachodzące w surowcu po jego połowie i podczas przetwarzania. Właściwie dobiera odpowiedni sposób przetworzenia surowca.
4,5Student rozpoznaje wszystkie organizmy wodne wykorzystywane w przemyśle spożywczym, dobiera we właściwy sposób rodzaj obróbki wstępnej, metodę jego zabezpieczenia przed zepsuciem i potrafi wytłumaczyć wybór, którego dokonał. Bez trudu dokonuje porównania efektywności zaproponowanych metod i korzyści wynikających z ich zastosowania. Rozumie i potrafi wytłumaczyć oraz powiązać ze sobą procesy zachodzące w surowcu po jego połowie i podczas przetwarzania. Właściwie dobiera odpowiedni sposób przetworzenia surowca i potrafi przewidzieć końcowy efekt uzyskany w zależności od zastosowanego surowca.
5,0Student rozpoznaje wszystkie organizmy wodne wykorzystywane w przemyśle spożywczym, dobiera we właściwy sposób rodzaj obróbki wstępnej, metodę jego zabezpieczenia przed zepsuciem i potrafi wytłumaczyć wybór, którego dokonał. Bez trudu dokonuje porównania efektywności zaproponowanych metod i korzyści wynikających z ich zastosowania. Rozumie i potrafi wytłumaczyć oraz powiązać ze sobą procesy zachodzące w surowcu po jego połowie i podczas przetwarzania. Właściwie dobiera odpowiedni sposób przetworzenia surowca. Potrafi przewidzieć końcowy efekt uzyskany w zależności od zastosowanego surowca i samodzielnie proponuje odpowiednie techniki i operacje niezbędne do przetworzenia surowca.

Kryterium oceny - umiejętności

Efekt uczenia sięOcenaKryterium oceny
TZZ_1A_D18tzpw_U01
Student potrafi zorganizować stanowisko pracy dla siebie i grupy osób biorących udział w zajęciach. Potrafi we właściwy sposób przydzielać zadania poszczególnym członkom zespołu, umie organizować pracę w zespole i ją nadzorować aby zrealizować opracowany harmonogram pracy. Zdaje sobie sprawę z korzyści wynikających z ciągłego nabywania umiejetności. We właściwy sposob wykorzystuje nabytą wiedzę w trakcie wykonywania powierzonych mu zadań. Potrafi rozwiązywać problemy wynikające w czasie realizacji zadań oraz wykorzystać w tym celu właściwe metody i materiały. Potrafi wykorzystać dostępne metody i urządzenia do obrobki i przetwarzania surowca rybnego w zależności od jego rodzaju.
2,0Student nie potrafi zorganizować stanowiska pracy ani nadzorować pracy w zespole. Nie jest w stanie wykorzystać nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Nie potrafi zastosować żadnych metod i materiałów w celu rozwiązania problemu. Nie potrafi wykorzystać żdnych metod i urządzeń służących do obrobki i przetwarzania surowca wodnego
3,0Student potrafi organizować stanowisko pracy dla siebie.Wykorzystuje tylko część nabytej wiedzy do rozwiązywania napotkanych problemów. Potrafi zastosować niektóre metody i materiały w celu rozwiązania problemu. Wykorzystuje część metod i urządzeń służących do obrobki i przetwarzania surowca wodnego
3,5Student potrafi organizować stanowisko pracy dla siebie i członków zespołu. Potrafi zaplanować pracę dla siebie i zespołu współpracowników. Wykorzystuje nabytą wiedzę do rozwiązywania napotkanych problemów. Potrafi zastosować metody i materiały w celu rozwiązania problemu i wyjaśnić wlasny wybór. Wykorzystuje właściwie metody i urządzenia służące do obrobki i przetwarzania surowca wodnego
4,0Student potrafi organizować stanowisko pracy dla siebie i członków zespołu, jak również zaplanować pracę dla siebie i zespołu współpracowników. Wykorzystuje nabytą wiedzę do rozwiązywania napotkanych problemów i potrafi wyjaśnić dany problem teoretycznie i o nim dyskutować. Potrafi zastosować metody i materiały w celu rozwiązania problemu i wyjaśnić własny wybór. Wykorzystuje właściwie metody i urządzenia służące do obrobki i przetwarzania surowca wodnego i sam proponuje rozwiązanie danego problemu.
4,5Student potrafi organizować stanowisko pracy dla siebie i członków zespołu, jak również zaplanować pracę dla siebie i zespołu współpracowników. Wykorzystuje nabytą wiedzę do rozwiązywania napotkanych problemów i potrafi wyjaśnić dany problem teoretycznie i o nim dyskutować. Analitycznie podchodzi do problemu i właściwie potrafi oszacować korzyści i negatywne skutki zastosowanej metody przetwarzania surowca. Potrafi zastosować metody i materiały w celu rozwiązania problemu i wyjaśnić własny wybór. Wykorzystuje właściwie metody i urządzenia służące do obrobki i przetwarzania surowca wodnego i sam proponuje rozwiązanie danego problemu. Samodzielnie podejmuje decyzje.
5,0Student potrafi organizować stanowisko pracy dla siebie i członków zespołu, jak również zaplanować pracę dla siebie i zespołu współpracowników.Proponuje zastosowanie odpowiednich narzędzi do usprawnienia pracy zespołu. Wykorzystuje nabytą wiedzę do rozwiązywania napotkanych problemów i potrafi wyjaśnić dany problem teoretycznie i o nim dyskutować a takze proponuje alternatywne sposoby rozwiązania problemu. Analitycznie podchodzi do problemu i właściwie potrafi oszacować korzyści i negatywne skutki zastosowanej metody przetwarzania surowca. Potrafi zastosować metody i materiały w celu rozwiązania problemu i wyjaśnić własny wybór. Wykorzystuje właściwie metody i urządzenia służące do obrobki i przetwarzania surowca wodnego i sam proponuje rozwiązanie danego problemu. Samodzielnie podejmuje decyzje i jest świadomy swojego wyboru.

Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne

Efekt uczenia sięOcenaKryterium oceny
TZZ_1A_D18tzpw_K01
Student właściwie wykorzystuje nabytą wiedzę i umiejętności w realizacji powierzonych mu zadań. Potrafi odpowiedzialnie rozwiązywać problemy i zadania przed nim stawiane. Samodzielnie podejmuje decyzje związane z relizacja zadań. Jest kreatywny i otwarty na sugestie, postepuje zgodnie z zasadami etyki i nie obawia się wyrażać własnej opinii. Jest świadomy konieczności ciągłego nabywania wiedzy.
2,0Student nie potrafi wykorzystać nabytej wiedzy i umiejętności do realizacji powierzonych mu zadań. Nie potrafi odpowiedzialnie rozwiązywać problemów i zadań przed nim stawianych. Nie potrafi podjąć decyzji dotyczących danego problemu. Nie jest kreatywny i nie postępuje zgodnie z zasadami etyki. Nie jest w stanie wyrażać własnej opinii i nie jest świadomy ciągłego nabywania wiedzy.
3,0Student w części wykorzystuje nabytą wiedzę i umiejętności do realizacji powierzonych mu zadań. Potrafi rozwiązywać problemy i zadania przed nim stawiane. Jest dość kreatywny i postępuje zgodnie z zasadami etyki. Wyraża własną opinię odnośnie niektórych problemów. Jest świadomy ciągłego nabywania wiedzy.
3,5Student wykorzystuje nabytą wiedzę i umiejętności do realizacji powierzonych mu zadań. Potrafi rozwiązywać problemy i zadania przed nim stawiane. Podejmuje decyzje w sprawach mniej istotnych. Jest kreatywny i postępuje zgodnie z zasadami etyki. Wyraża własną opinię odnośnie niektórych problemów. Jest świadomy ciągłego nabywania wiedzy i dokształca się.
4,0Student wykorzystuje nabytą wiedzę i umiejętności do realizacji powierzonych mu zadań. Potrafi rozwiązywać problemy i zadania przed nim stawiane. Podejmuje samodzielnie decyzje. Jest kreatywny i postępuje zgodnie z zasadami etyki. Wyraża własną opinię odnośnie zaistniałych problemów. Jest świadomy ciągłego nabywania wiedzy i dokształca się.
4,5Student wykorzystuje nabytą wiedzę i umiejętności do realizacji powierzonych mu zadań. Rozwiązuje samodzielnie problemy i zadania przed nim stawiane. Podejmuje samodzielnie decyzje i potrafi oszacować konsekwencje swoich decyzji. Jest kreatywny i postępuje zgodnie z zasadami etyki. Wyraża własną opinię odnośnie zaistniałych problemów. Jest świadomy ciągłego nabywania wiedzy i dokształca się.
5,0Student wykorzystuje nabytą wiedzę i umiejętności do realizacji powierzonych mu zadań. Rozwiązuje samodzielnie problemy i zadania przed nim stawiane, proponuje alternatywne rozwiazania problemu. Podejmuje samodzielnie decyzje i potrafi oszacować konsekwencje swoich decyzji. Jest kreatywny i postępuje zgodnie z zasadami etyki. Wyraża własną opinię odnośnie zaistniałych problemów i jest w tym konsekwentny. Jest świadomy ciągłego nabywania wiedzy i dokształca się.

Literatura podstawowa

  1. Kołakowski E., Technologia mrożonych przetworów rybnych, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk, 1984
  2. Kołakowski E., Technologia farszow rybnych, PWN, Warszawa, 1986
  3. Sikorski Z.E., Technologia żywności pochodzenia morskiego, WNT, Warszawa, 1980
  4. Sikorski Z.E., Morskie surowce żywnościowe, WNT, Warszawa, 1992
  5. Sikorski Z.E., Ryby i bezkręgowce morskie, WNT, Warszawa, 2005
  6. Kawka T., Dutkiewicz D., Maszyny do obróbki ryb i kalmarów, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk, 1986

Literatura dodatkowa

  1. Sikorski Z.E., Chemiczne i funkcjonalne właściwości składników żywności, PWN, Warszawa, 1994
  2. Ziemba Z., Podstawy cieplnego utrwalania żywności, WNT, Warszawa, 1993
  3. Podeszewski Z., Technologia zabezpieczenia surowców rybnych, Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Szczecinie, Szczecin, 1977
  4. Konarzewski J., Ligocki H., Ogulewicz J., Towaroznawstwo ryb, Wydawnictwo Przemysłu Lekkiego i Spożywczego, Warszawa, 1968
  5. Kołakowski E., Chrzanowski S., Orwat G., Opakowania z tworzyw sztucznych w przemyśle rybnym, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk, 1976
  6. Kolakowski E., Kołakowska A., Tokarczyk G., Kołodziejski W., Pawlikowski B., Postępy w technologii konserw rybnych, Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Szczecinie, Szczecin, 2007, Informator dla przedsiębiorców
  7. Kołakowski E., Stodolnik L., Domiszewski Z., Technologia mrożonych przetworów rybnych, Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Szczecinie, Szczecin, 2006
  8. Instrukcje Technologiczne ZPR, 2011
  9. Instrukcje technologiczne CPR, 2011
  10. Magazyn Przemysłu Rybnego, 2011
  11. Przemysł Spożywczy, 2011
  12. Wiadomości Rybackie, 2011

Treści programowe - laboratoria

KODTreść programowaGodziny
T-L-1Obróbka wstępna oraz oznaczanie wydajności części jadalnych ryb, skorupiaków i mięczaków.2
T-L-2Wpływ obróbki wstępnej na wartość technologiczną mięsa surowców wodnych.1
T-L-3Obróbka cieplna ryb, skorupiaków i mięczaków - zmiany fizyczne i chemiczne.2
T-L-4Technologia marynat zimnych, gotowanych i smażonych.2
T-L-5Technologia ryb solonych.2
T-L-6Technologia prezerw z ryb solonych.2
T-L-7Technologia konserw rybnych oraz technologia konserw ze skorupiaków i mięczaków.3
T-L-8Technologia produktów z mięsa drobno rozdrobnionego (pasty rybne).2
T-L-9Technologia wędlin rybnych.3
T-L-10Technologia wyrobów z mięsa grubo rozdrobnionego (burgery rybne) z użyciem urządzeń przemysłowych.3
T-L-11Technologia wyrobow garmażeryjnych.2
T-L-12Technologia rybnych dań gotowych.1
T-L-13Technologia gorącego wędzenia ryb.2
27

Treści programowe - wykłady

KODTreść programowaGodziny
T-W-1Specyfika przetwórstwa rybnego, jego zadania i znaczenie w gospodarce żywnościowej. Struktura wykorzystania połowów światowych i krajowych.2
T-W-2Surowce żywnościowe przemysłu rybnego – podział, różnorodność gatunkowa i morfologiczna, dostępność, zmiany sezonowe.3
T-W-3Przemysłowe formy surowców rybnych, ich wartość użytkowa i przydatność technologiczna.3
T-W-4Charakterystyka ważniejszych operacji, zabiegów i procesów technologicznych stosowanych w przetwórstwie rybnym.3
T-W-5Technologia ryb porcjowanych – świeżych i mrożonych2
T-W-6Technologia farszów rybnych wraz z przemysłową produkcją surimi.2
T-W-7Technologia ryb marynowanych, solonych oraz prezerw rybnych.2
T-W-8Technologia zimnego i gorącego wędzenia ryb2
T-W-9Technologia konserw z surowców pochodzenia wodnego.2
T-W-10Technologia farszów rybnych wraz z przemysłową produkcją surimi.2
T-W-11Obrobka i wykorzystanie bezkręgowców wodnych2
T-W-12Technologia wyrobów z mięsa gruborozdrobnionego2
27

Formy aktywności - laboratoria

KODForma aktywnościGodziny
A-L-1Uczestnictwo w zajęciach27
A-L-2Przygotowanie się do zajęć laboratoryjnych10
A-L-3Opracowanie wyników doświadczeń wykonanych na zajęciach10
A-L-4Przygotowanie się do kolokwium24
A-L-5Przygotowanie się do wejściówki5
A-L-6Analiza wskazanej literatuey15
91
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Formy aktywności - wykłady

KODForma aktywnościGodziny
A-W-1Uczestnictwo w zajęciach27
A-W-2Godziny kontaktowe z nauczycielem8
A-W-3Studiowanie wskazanej na zajęciach literatury25
A-W-4Przygotowanie się do egzaminu30
90
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty uczenia sięTZZ_1A_D18tzpw_W01Student potrafi rozpoznać i scharakteryzować organizmy wodne wykorzystywane w przemyśle rybnym. Potrafi właściwie dobrać rodzaj obróbki wstępnej oraz sposob zabezpieczenia surowca przed zepsuciem. Potrafi wytłumaczyć procesy zachodzące w surowcu po jego pozyskaniu, przed i po procesie przetwarzania. Potrafi zaproponować odpowiedni proces technologiczny w zależności od rodzaju surowca i jego właściwości.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówTZZ_1A_W10Ma podstawową wiedzę w zakresie funkcjonowania organizmów wodnych pozyskiwanych dla przetwórstwa, zna zasady i podstawowe metody pozyskiwania organizmów wodnych poławianych i hodowlanych.
TZZ_1A_W15Ma wiedzę w zakresie terminologii, charakterystyki metod pozyskiwania, klasyfikacji surowców pochodzenia roślinnego, zwierzęcego i produktów ubocznych oraz zmian w nich zachodzących podczas utrwalania, przechowywania i przetwarzania.
TZZ_1A_W16Ma podstawową wiedzę w zakresie technologii inżynierskich szczególnie technologii produktów pochodzenia roślinnego i zwierzęcego, technologii gastronomicznej i biotechnologii oraz przetwarzania produktów ubocznych i odpadów przemysłu spożywczego Zna podstawowe metody, techniki, narzędzia i materiały stosowane przy rozwiązywaniu zadań inżynierskich.
TZZ_1A_W17Ma podstawową wiedzę na temat wpływu operacji jednostkowych i procesów technologicznych na jakość wyrobów gotowych. Zna zasady doboru surowców i metod produkcji, kształtowania właściwości funkcjonalnych i odżywczych oraz zasady projektowania produktów spożywczych. Ma wiedzę o metodach kalkulacji kosztów produkcji oraz zna ogólne zasady tworzenia i rozwoju form indywidualnej przedsiębiorczości.
Cel przedmiotuC-1Zapoznanie z wlaściwościami fizyko-chemicznymi i przydatnością technologiczną ryb, skorupiaków i mięczaków.
C-2Przekazanie umiejętności przetwarzania organizmów wodnych na produkty spożywcze oraz wykorzystanie różnych metod służących temu celowi.
C-3Nauczenie samodzielnego rozwiązywania kompleksowych problemów związanych z przetwarzaniem ryb i jadalnych bezkręgowców wodnych na żywność.
Treści programoweT-W-5Technologia ryb porcjowanych – świeżych i mrożonych
T-W-7Technologia ryb marynowanych, solonych oraz prezerw rybnych.
T-W-8Technologia zimnego i gorącego wędzenia ryb
T-W-9Technologia konserw z surowców pochodzenia wodnego.
T-W-10Technologia farszów rybnych wraz z przemysłową produkcją surimi.
T-W-1Specyfika przetwórstwa rybnego, jego zadania i znaczenie w gospodarce żywnościowej. Struktura wykorzystania połowów światowych i krajowych.
T-W-4Charakterystyka ważniejszych operacji, zabiegów i procesów technologicznych stosowanych w przetwórstwie rybnym.
T-W-11Obrobka i wykorzystanie bezkręgowców wodnych
T-W-2Surowce żywnościowe przemysłu rybnego – podział, różnorodność gatunkowa i morfologiczna, dostępność, zmiany sezonowe.
T-W-3Przemysłowe formy surowców rybnych, ich wartość użytkowa i przydatność technologiczna.
Metody nauczaniaM-2Metoda aktywizująca (dyskusja dydaktyczna związana z wykładem)
M-1Metoda podająca (wykład, objaśnienie lub wyjaśnienie)
M-3Metoda eksponująca (film związany z wykładem)
M-4Metoda praktyczna (pokaz, ćwiczenia laboratoryjne)
Sposób ocenyS-2Ocena formująca: W przypadku nie zdania egzaminu pisemnego, obowiązuje egzamin ustny z całego materiału
S-5Ocena formująca: Zaliczenie części praktycznej przedmiotu - pozytywne zaliczenie 3 - 5 kolokwiów z zadanego materiału.
S-6Ocena formująca: Egzamin w formie pisemnej - odpowiedzi na 4-7 pytań obejmujących cały materiał
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Student nie potrafi rozpoznawać organizmów wodnych, nie potrafi dobrać właściwego rodzaju obróbki wstępnej ani sposobu jego zabezpieczenia przed zepsuciem. Nie potrafi wytłumaczyć podstawowych procesów zachodzących w surowcu po jego połowie i podczas przetwarzania. Nie potrafi dobrać odpowiedniego sposobu przetworzenia surowca.
3,0Student potrafi rozpoznawać większość organizmów wodnych, dobrać niektóre rodzaje obróbki wstępnej oraz sposoby jego zabezpieczenia przed zepsuciem. Potrafi wytłumaczyć n iektóre procesy zachodzące w surowcu po jego połowie i podczas przetwarzania. Poprawnie dobiera niektóre sposoby przetworzenia surowca.
3,5Student rozpoznaje organizmy wodne, dobiera we właściwy sposób rodzaj obróbki wstępnej oraz metodę jego zabezpieczenia przed zepsuciem. Potrafi wytłumaczyć podstawowe procesy zachodzące w surowcu po jego połowie i podczas przetwarzania. Poprawnie dobiera odpowiedni sposób przetworzenia surowca.
4,0Student rozpoznaje organizmy wodne, dobiera we właściwy sposób rodzaj obróbki wstępnej, metodę jego zabezpieczenia przed zepsuciem i potrafi wytłumaczyć wybór, którego dokonał. Rozumie i potrafi wytłumaczyć procesy zachodzące w surowcu po jego połowie i podczas przetwarzania. Właściwie dobiera odpowiedni sposób przetworzenia surowca.
4,5Student rozpoznaje wszystkie organizmy wodne wykorzystywane w przemyśle spożywczym, dobiera we właściwy sposób rodzaj obróbki wstępnej, metodę jego zabezpieczenia przed zepsuciem i potrafi wytłumaczyć wybór, którego dokonał. Bez trudu dokonuje porównania efektywności zaproponowanych metod i korzyści wynikających z ich zastosowania. Rozumie i potrafi wytłumaczyć oraz powiązać ze sobą procesy zachodzące w surowcu po jego połowie i podczas przetwarzania. Właściwie dobiera odpowiedni sposób przetworzenia surowca i potrafi przewidzieć końcowy efekt uzyskany w zależności od zastosowanego surowca.
5,0Student rozpoznaje wszystkie organizmy wodne wykorzystywane w przemyśle spożywczym, dobiera we właściwy sposób rodzaj obróbki wstępnej, metodę jego zabezpieczenia przed zepsuciem i potrafi wytłumaczyć wybór, którego dokonał. Bez trudu dokonuje porównania efektywności zaproponowanych metod i korzyści wynikających z ich zastosowania. Rozumie i potrafi wytłumaczyć oraz powiązać ze sobą procesy zachodzące w surowcu po jego połowie i podczas przetwarzania. Właściwie dobiera odpowiedni sposób przetworzenia surowca. Potrafi przewidzieć końcowy efekt uzyskany w zależności od zastosowanego surowca i samodzielnie proponuje odpowiednie techniki i operacje niezbędne do przetworzenia surowca.
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty uczenia sięTZZ_1A_D18tzpw_U01Student potrafi zorganizować stanowisko pracy dla siebie i grupy osób biorących udział w zajęciach. Potrafi we właściwy sposób przydzielać zadania poszczególnym członkom zespołu, umie organizować pracę w zespole i ją nadzorować aby zrealizować opracowany harmonogram pracy. Zdaje sobie sprawę z korzyści wynikających z ciągłego nabywania umiejetności. We właściwy sposob wykorzystuje nabytą wiedzę w trakcie wykonywania powierzonych mu zadań. Potrafi rozwiązywać problemy wynikające w czasie realizacji zadań oraz wykorzystać w tym celu właściwe metody i materiały. Potrafi wykorzystać dostępne metody i urządzenia do obrobki i przetwarzania surowca rybnego w zależności od jego rodzaju.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówTZZ_1A_U01Posiada umiejętność wyszukiwania, zrozumienia, analizy i wykorzystywania potrzebnych informacji pochodzących z literatury, baz danych i innych źródeł. Potrafi uzyskane informacje integrować, dokonać ich interpretacji, a także wyciągać wnioski oraz formułować i uzasadniać opinie.
TZZ_1A_U02Potrafi pracować indywidualnie i w zespole, umie oszacować czas potrzebny na realizację zleconego zadania, potrafi opracować i zrealizować harmonogram prac zapewniający dotrzymanie terminów
TZZ_1A_U05Ma umiejętność samokształcenia się m.in. w celu podnoszenia kompetencji zawodowych.
TZZ_1A_U07Potrafi zidentyfikować i scharakteryzować główne składniki żywności, ich przemiany w organizmie i produktach spożywczych, właściwości fizykochemiczne, oraz zbadać i określić zależność pomiędzy tymi składnikami.
TZZ_1A_U11Posiada podstawowe umiejętności rozwiązywania problemów inżynierskich związanych z projektowaniem, wyposażaniem i eksploatacją linii technologicznych przemysłu spożywczego, potrafi wykorzystać poznane metody komputerowej analizy i oceny problemów technologicznych.
TZZ_1A_U12Potrafi rozpoznać surowce pochodzenia wodnego, określić adekwatny dla danego organizmu sposób jego pozyskiwania, umie dokonać identyfikacji i analizy czynników wpływających na efektywność eksploatacji organizmów wodnych wykorzystywanych w przetwórstwie żywności.
TZZ_1A_U17Potrafi scharakteryzować, ocenić i sklasyfikować surowce pochodzenia roślinnego, zwierzęcego i produkty uboczne, określić zachodzące w nich przemiany i oszacować ich przydatność technologiczną.
TZZ_1A_U20Potrafi podejmować działania mające na celu rozwiązywanie problemów techniczno-technologicznych w przetwórstwie surowców żywnościowych pochodzenia roślinnego i zwierzęcego. Zna wady i zalety podejmowanych działań.
TZZ_1A_U27Potrafi dobrać maszyny i urządzenia niezbędne do prawidłowego przeprowadzenia procesu technologicznego związanego z przetwórstwem żywności.
TZZ_1A_U28Potrafi zaprojektować linie technologiczne dobierając adekwatne do danego procesu maszyny i urządzenia.
Cel przedmiotuC-2Przekazanie umiejętności przetwarzania organizmów wodnych na produkty spożywcze oraz wykorzystanie różnych metod służących temu celowi.
C-3Nauczenie samodzielnego rozwiązywania kompleksowych problemów związanych z przetwarzaniem ryb i jadalnych bezkręgowców wodnych na żywność.
Treści programoweT-W-5Technologia ryb porcjowanych – świeżych i mrożonych
T-W-7Technologia ryb marynowanych, solonych oraz prezerw rybnych.
T-W-8Technologia zimnego i gorącego wędzenia ryb
T-W-9Technologia konserw z surowców pochodzenia wodnego.
T-W-10Technologia farszów rybnych wraz z przemysłową produkcją surimi.
T-W-4Charakterystyka ważniejszych operacji, zabiegów i procesów technologicznych stosowanych w przetwórstwie rybnym.
T-W-3Przemysłowe formy surowców rybnych, ich wartość użytkowa i przydatność technologiczna.
Metody nauczaniaM-2Metoda aktywizująca (dyskusja dydaktyczna związana z wykładem)
M-1Metoda podająca (wykład, objaśnienie lub wyjaśnienie)
M-4Metoda praktyczna (pokaz, ćwiczenia laboratoryjne)
Sposób ocenyS-2Ocena formująca: W przypadku nie zdania egzaminu pisemnego, obowiązuje egzamin ustny z całego materiału
S-5Ocena formująca: Zaliczenie części praktycznej przedmiotu - pozytywne zaliczenie 3 - 5 kolokwiów z zadanego materiału.
S-6Ocena formująca: Egzamin w formie pisemnej - odpowiedzi na 4-7 pytań obejmujących cały materiał
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Student nie potrafi zorganizować stanowiska pracy ani nadzorować pracy w zespole. Nie jest w stanie wykorzystać nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Nie potrafi zastosować żadnych metod i materiałów w celu rozwiązania problemu. Nie potrafi wykorzystać żdnych metod i urządzeń służących do obrobki i przetwarzania surowca wodnego
3,0Student potrafi organizować stanowisko pracy dla siebie.Wykorzystuje tylko część nabytej wiedzy do rozwiązywania napotkanych problemów. Potrafi zastosować niektóre metody i materiały w celu rozwiązania problemu. Wykorzystuje część metod i urządzeń służących do obrobki i przetwarzania surowca wodnego
3,5Student potrafi organizować stanowisko pracy dla siebie i członków zespołu. Potrafi zaplanować pracę dla siebie i zespołu współpracowników. Wykorzystuje nabytą wiedzę do rozwiązywania napotkanych problemów. Potrafi zastosować metody i materiały w celu rozwiązania problemu i wyjaśnić wlasny wybór. Wykorzystuje właściwie metody i urządzenia służące do obrobki i przetwarzania surowca wodnego
4,0Student potrafi organizować stanowisko pracy dla siebie i członków zespołu, jak również zaplanować pracę dla siebie i zespołu współpracowników. Wykorzystuje nabytą wiedzę do rozwiązywania napotkanych problemów i potrafi wyjaśnić dany problem teoretycznie i o nim dyskutować. Potrafi zastosować metody i materiały w celu rozwiązania problemu i wyjaśnić własny wybór. Wykorzystuje właściwie metody i urządzenia służące do obrobki i przetwarzania surowca wodnego i sam proponuje rozwiązanie danego problemu.
4,5Student potrafi organizować stanowisko pracy dla siebie i członków zespołu, jak również zaplanować pracę dla siebie i zespołu współpracowników. Wykorzystuje nabytą wiedzę do rozwiązywania napotkanych problemów i potrafi wyjaśnić dany problem teoretycznie i o nim dyskutować. Analitycznie podchodzi do problemu i właściwie potrafi oszacować korzyści i negatywne skutki zastosowanej metody przetwarzania surowca. Potrafi zastosować metody i materiały w celu rozwiązania problemu i wyjaśnić własny wybór. Wykorzystuje właściwie metody i urządzenia służące do obrobki i przetwarzania surowca wodnego i sam proponuje rozwiązanie danego problemu. Samodzielnie podejmuje decyzje.
5,0Student potrafi organizować stanowisko pracy dla siebie i członków zespołu, jak również zaplanować pracę dla siebie i zespołu współpracowników.Proponuje zastosowanie odpowiednich narzędzi do usprawnienia pracy zespołu. Wykorzystuje nabytą wiedzę do rozwiązywania napotkanych problemów i potrafi wyjaśnić dany problem teoretycznie i o nim dyskutować a takze proponuje alternatywne sposoby rozwiązania problemu. Analitycznie podchodzi do problemu i właściwie potrafi oszacować korzyści i negatywne skutki zastosowanej metody przetwarzania surowca. Potrafi zastosować metody i materiały w celu rozwiązania problemu i wyjaśnić własny wybór. Wykorzystuje właściwie metody i urządzenia służące do obrobki i przetwarzania surowca wodnego i sam proponuje rozwiązanie danego problemu. Samodzielnie podejmuje decyzje i jest świadomy swojego wyboru.
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty uczenia sięTZZ_1A_D18tzpw_K01Student właściwie wykorzystuje nabytą wiedzę i umiejętności w realizacji powierzonych mu zadań. Potrafi odpowiedzialnie rozwiązywać problemy i zadania przed nim stawiane. Samodzielnie podejmuje decyzje związane z relizacja zadań. Jest kreatywny i otwarty na sugestie, postepuje zgodnie z zasadami etyki i nie obawia się wyrażać własnej opinii. Jest świadomy konieczności ciągłego nabywania wiedzy.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówTZZ_1A_K01Ma świadomość swojej wiedzy i umiejętności. Rozumie potrzebę i zna możliwości ciągłego dokształcania się i samodoskonalenia. Wyznacza kierunki własnego rozwoju i kształcenia (studia drugiego i trzeciego stopnia, studia podyplomowe, kursy).
TZZ_1A_K02Ma świadomość ważności zachowań w sposób profesjonalny, przestrzegania zasad etyki zawodowej i poszanowania różnorodności poglądów i kultur.
TZZ_1A_K03Ma świadomość odpowiedzialności za pracę własną oraz gotowość podporządkowania się zasadom pracy w zespole i ponoszeniu odpowiedzialności za wspólnie realizowane zadanie. Potrafi współdziałać i pracować w grupie oraz określić priorytety służące realizacji określonych zadań.
TZZ_1A_K04Ma świadomość ryzyka i potrafi ocenić skutki wykonywanej działalności w zakresie szeroko rozumianego przetwórstwa żywności i żywienia człowieka.
TZZ_1A_K05Potrafi myśleć i działać w sposób przedsiębiorczy.
TZZ_1A_K06Ma świadomość roli społecznej absolwenta uczelni a zwłaszcza rozumie potrzebę popularyzacji nabytej wiedzy. Potrafi przyjąć rolę lidera.
Cel przedmiotuC-3Nauczenie samodzielnego rozwiązywania kompleksowych problemów związanych z przetwarzaniem ryb i jadalnych bezkręgowców wodnych na żywność.
Treści programoweT-W-5Technologia ryb porcjowanych – świeżych i mrożonych
T-W-7Technologia ryb marynowanych, solonych oraz prezerw rybnych.
T-W-8Technologia zimnego i gorącego wędzenia ryb
T-W-9Technologia konserw z surowców pochodzenia wodnego.
T-W-10Technologia farszów rybnych wraz z przemysłową produkcją surimi.
T-W-1Specyfika przetwórstwa rybnego, jego zadania i znaczenie w gospodarce żywnościowej. Struktura wykorzystania połowów światowych i krajowych.
T-W-4Charakterystyka ważniejszych operacji, zabiegów i procesów technologicznych stosowanych w przetwórstwie rybnym.
T-W-11Obrobka i wykorzystanie bezkręgowców wodnych
T-W-2Surowce żywnościowe przemysłu rybnego – podział, różnorodność gatunkowa i morfologiczna, dostępność, zmiany sezonowe.
T-W-3Przemysłowe formy surowców rybnych, ich wartość użytkowa i przydatność technologiczna.
T-L-11Technologia wyrobow garmażeryjnych.
T-L-10Technologia wyrobów z mięsa grubo rozdrobnionego (burgery rybne) z użyciem urządzeń przemysłowych.
T-L-1Obróbka wstępna oraz oznaczanie wydajności części jadalnych ryb, skorupiaków i mięczaków.
T-L-2Wpływ obróbki wstępnej na wartość technologiczną mięsa surowców wodnych.
T-L-12Technologia rybnych dań gotowych.
Metody nauczaniaM-2Metoda aktywizująca (dyskusja dydaktyczna związana z wykładem)
M-1Metoda podająca (wykład, objaśnienie lub wyjaśnienie)
M-3Metoda eksponująca (film związany z wykładem)
M-4Metoda praktyczna (pokaz, ćwiczenia laboratoryjne)
Sposób ocenyS-5Ocena formująca: Zaliczenie części praktycznej przedmiotu - pozytywne zaliczenie 3 - 5 kolokwiów z zadanego materiału.
S-6Ocena formująca: Egzamin w formie pisemnej - odpowiedzi na 4-7 pytań obejmujących cały materiał
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Student nie potrafi wykorzystać nabytej wiedzy i umiejętności do realizacji powierzonych mu zadań. Nie potrafi odpowiedzialnie rozwiązywać problemów i zadań przed nim stawianych. Nie potrafi podjąć decyzji dotyczących danego problemu. Nie jest kreatywny i nie postępuje zgodnie z zasadami etyki. Nie jest w stanie wyrażać własnej opinii i nie jest świadomy ciągłego nabywania wiedzy.
3,0Student w części wykorzystuje nabytą wiedzę i umiejętności do realizacji powierzonych mu zadań. Potrafi rozwiązywać problemy i zadania przed nim stawiane. Jest dość kreatywny i postępuje zgodnie z zasadami etyki. Wyraża własną opinię odnośnie niektórych problemów. Jest świadomy ciągłego nabywania wiedzy.
3,5Student wykorzystuje nabytą wiedzę i umiejętności do realizacji powierzonych mu zadań. Potrafi rozwiązywać problemy i zadania przed nim stawiane. Podejmuje decyzje w sprawach mniej istotnych. Jest kreatywny i postępuje zgodnie z zasadami etyki. Wyraża własną opinię odnośnie niektórych problemów. Jest świadomy ciągłego nabywania wiedzy i dokształca się.
4,0Student wykorzystuje nabytą wiedzę i umiejętności do realizacji powierzonych mu zadań. Potrafi rozwiązywać problemy i zadania przed nim stawiane. Podejmuje samodzielnie decyzje. Jest kreatywny i postępuje zgodnie z zasadami etyki. Wyraża własną opinię odnośnie zaistniałych problemów. Jest świadomy ciągłego nabywania wiedzy i dokształca się.
4,5Student wykorzystuje nabytą wiedzę i umiejętności do realizacji powierzonych mu zadań. Rozwiązuje samodzielnie problemy i zadania przed nim stawiane. Podejmuje samodzielnie decyzje i potrafi oszacować konsekwencje swoich decyzji. Jest kreatywny i postępuje zgodnie z zasadami etyki. Wyraża własną opinię odnośnie zaistniałych problemów. Jest świadomy ciągłego nabywania wiedzy i dokształca się.
5,0Student wykorzystuje nabytą wiedzę i umiejętności do realizacji powierzonych mu zadań. Rozwiązuje samodzielnie problemy i zadania przed nim stawiane, proponuje alternatywne rozwiazania problemu. Podejmuje samodzielnie decyzje i potrafi oszacować konsekwencje swoich decyzji. Jest kreatywny i postępuje zgodnie z zasadami etyki. Wyraża własną opinię odnośnie zaistniałych problemów i jest w tym konsekwentny. Jest świadomy ciągłego nabywania wiedzy i dokształca się.