Wydział Technologii i Inżynierii Chemicznej - Nanotechnologia (S1)
specjalność: Nanomateriały funkcjonalne
Sylabus przedmiotu Chemia nieorganiczna:
Informacje podstawowe
| Kierunek studiów | Nanotechnologia | ||
|---|---|---|---|
| Forma studiów | studia stacjonarne | Poziom | pierwszego stopnia |
| Tytuł zawodowy absolwenta | inżynier | ||
| Obszary studiów | charakterystyki PRK, kompetencje inżynierskie PRK | ||
| Profil | ogólnoakademicki | ||
| Moduł | — | ||
| Przedmiot | Chemia nieorganiczna | ||
| Specjalność | przedmiot wspólny | ||
| Jednostka prowadząca | Katedra Chemii Nieorganicznej i Analitycznej | ||
| Nauczyciel odpowiedzialny | Elżbieta Tomaszewicz <Elzbieta.Tomaszewicz@zut.edu.pl> | ||
| Inni nauczyciele | Monika Bosacka <Monika.Bosacka@zut.edu.pl>, Anna Błońska-Tabero <Anna.Blonska-Tabero@zut.edu.pl>, Grażyna Dąbrowska <Grazyna.Dabrowska@zut.edu.pl>, Elżbieta Filipek <Elzbieta.Filipek@zut.edu.pl>, Piotr Tabero <Piotr.Tabero@zut.edu.pl> | ||
| ECTS (planowane) | 9,0 | ECTS (formy) | 9,0 |
| Forma zaliczenia | egzamin | Język | polski |
| Blok obieralny | — | Grupa obieralna | — |
Formy dydaktyczne
Wymagania wstępne
| KOD | Wymaganie wstępne |
|---|---|
| W-1 | Student posiada podstawową wiedzę z zakresu chemii, fizyki i matematyki na poziomie szkoły ponadgimnazjalnej |
Cele przedmiotu
| KOD | Cel modułu/przedmiotu |
|---|---|
| C-1 | Zapoznanie studenta z podstawowymi pojęciami i zagadnieniami dotyczącymi równowag w roztworach wodnych elektrolitów |
| C-2 | Zapoznanie studenta z podstawowymi zagadnieniami dotyczącymi chemii koordynacyjnej |
| C-3 | Zapoznanie studenta z podstawowymi pojęciami z zakresu chemii jądrowej, elektrochemii i termochemii |
| C-4 | Zapoznanie studenta z podstawowymi zagadnieniami dotyczącymi chemii wybranych pierwiastków s-, p- i d-elektronowych oraz ich związków |
| C-5 | Kształtowanie umiejętności rozwiązywania prostych zadań problemowych z zakresu równowag w roztworach wodnych |
| C-6 | Zapoznanie studenta z zasadami postępowania w laboratorium chemii nieorganicznej |
| C-7 | Zapoznanie studenta z metodyką identyfikacji kationów i anionów w roztworach wodnych oraz z metodyką systematycznego rozdziału mieszanin kationów i anionów |
Treści programowe z podziałem na formy zajęć
| KOD | Treść programowa | Godziny |
|---|---|---|
| ćwiczenia audytoryjne | ||
| T-A-1 | Reakcje protolityczne. Obliczanie pH w rozcieńczonych roztworach mocnych elektrolitów i w roztworach słabych elektrolitów. Prawo rozcieńczeń Ostwalda. | 2 |
| T-A-2 | Reguła przekory: wpływ wspólnych jonów na dysocjację słabych elektrolitów. | 2 |
| T-A-3 | Dysocjacja i pH w roztworach kwasów wieloprotonowych. | 2 |
| T-A-4 | Roztwory mocnych elektrolitów. | 2 |
| T-A-5 | Bufory: działanie buforu, pH w jego roztworze, pojemność buforowa. | 3 |
| T-A-6 | Kolokwium zaliczające 1 | 2 |
| T-A-7 | Hydroliza: równania reakcji hydrolizy, pH w roztworach różnych soli. | 4 |
| T-A-8 | Iloczyn rozpuszczalności – wytrącanie trudnorozpuszczalnych osadów. Rozpuszczalność trudnorozpuszczalnych elektrolitów, wpływ wspólnych jonów na rozpuszczalność tych elektrolitów. | 4 |
| T-A-9 | Nomenklatura związków kompleksowych. | 2 |
| T-A-10 | Równowagi w roztworach związków kompleksowych. Izomeria związków kompleksowych. | 2 |
| T-A-11 | Elektrochemia: potencjał elektrody, prawa elektrolizy. | 3 |
| T-A-12 | Kolokwium zaliczające 2 | 2 |
| 30 | ||
| laboratoria | ||
| T-L-1 | Ćwiczenia wprowadzające. Regulamin pracy w laboratorium chemicznym. Przepisy BHP. Wyposażenie laboratorium i szafki studenckiej. Podstawowe czynności wykonywane podczas ćwiczeń. Dziennik laboratoryjny. Sprawdzian I – nazewnictwo związków nieorganicznych. | 3 |
| T-L-2 | Dysocjacja elektrolityczna. Pomiar pH w wodnych roztworach elektrolitów. Typy reakcji chemicznych. Procesy i zjawiska wykorzystywane w analizie jakościowej. | 4 |
| T-L-3 | Podział kationów na grupy analityczne.Kationy I i II grupy analitycznej: reakcje z odczynnikiem grupowym i reakcje charakterystyczne. Identyfikacja wybranych kationów I i II grupy analitycznej(1 x 1 identyfikacja kationów grupy I oraz 3 x 5 identyfikacji kationów grup I-II). | 4 |
| T-L-4 | Kationy III, IV i V grupy analitycznej – reakcje z odczynnikiem grupowym i reakcje charakterystyczne.Ciąg dalszy identyfikacji wybranych kationów I i II grupy analitycznej.Identyfikacja wybranych kationów III, IV i V grupy analitycznej (3 x 5 identyfikacji).Sprawdzian II – kationy grupy I i II (reakcje z odczynnikami grupowymi i reakcje charakterystyczne). | 4 |
| T-L-5 | Ciąg dalszy identyfikacji wybranych kationów III, IV i V grupy analitycznej. | 4 |
| T-L-6 | Podział anionów na grupy analityczne.Aniony I, II, III i IV grupy analitycznej – reakcje z odczynnikami grupowymi i reakcje charakterystyczne.Identyfikacja wybranych anionów grup I - IV (3 x 5 identyfikacji). Sprawdzian III – kationy grup III - V (reakcje z odczynnikami grupowymi i reakcje charakterystyczne). | 4 |
| T-L-7 | Ciąg dalszy identyfikacji anionów grup I - IV. | 4 |
| T-L-8 | Analiza systematyczna mieszaniny kationów grup I-II i anionów.Sprawdzian IV – aniony grup I – IV (reakcje z odczynnikami grupowymi i reakcje charakterystyczne). | 4 |
| T-L-9 | Ciąg dalszy analizy systematycznej mieszaniny kationów grup I-II i anionów. | 4 |
| T-L-10 | Analiza systematyczna mieszaniny kationów grup III-V i anionów.Sprawdzian V - analiza systematyczna mieszaniny kationów grup I-II. | 4 |
| T-L-11 | Ciąg dalszy analizy systematycznej mieszaniny kationów grup III-V i anionów.Sprawdzian VI - Analiza systematyczna mieszaniny kationów grup III-V. | 4 |
| T-L-12 | Ciąg dalszy analizy systematycznej mieszaniny kationów grup III-V i anionów. | 4 |
| T-L-13 | Analiza jakościowa soli o nieznanym składzie. Badania wstępne, przygotowanie do analizy. Analiza soli prostych i złożonych (2 x sól prosta i 2 x sól złożona). | 4 |
| T-L-14 | Ciąg dalszy analizy jakościowej soli o nieznanym składzie. | 4 |
| T-L-15 | Ciąg dalszy analizy jakościowej soli o nieznanym składzie. | 4 |
| T-L-16 | Kolokwium zaliczeniowe (w terminie ustalonym ze studentami). | 1 |
| T-L-17 | Zajęcia dodatkowe dla studentów, którzy mają usprawiedliwioną nieobecność (termin ustalony ze studentami). | 0 |
| 60 | ||
| wykłady | ||
| T-W-1 | Równowagi w roztworach. Solwatacja jonów. Elektrolity i ich rodzaje. Wpływ typu wiązań na dysocjację elektrolitów. Reakcje protolityczne. Dysocjacja wody. pH. Wskaźniki i miareczkowanie kwasowo-zasadowe.Równowagi w roztworach słabych elektrolitów. | 2 |
| T-W-2 | Definicje kwasów i zasad: Arrheniusa, Brønsteda i Lowry’ego, Lewisa, Pearsona. | 2 |
| T-W-3 | Wpływ wspólnych jonów na dysocjację słabych elektrolitów. Dysocjacja kwasów wieloprotonowych.Czynniki decydujące o mocy kwasów beztlenowych i tlenowych. | 2 |
| T-W-4 | Roztwory mocnych elektrolitów. Bufory: działanie buforu, pH, pojemność buforowa. | 2 |
| T-W-5 | Rozpuszczalność elektrolitów i iloczyn rozpuszczalności. Wpływ wspólnego jonu na rozpuszczalność elektrolitów.Wodne roztwory soli: hydroliza, pH. | 2 |
| T-W-6 | Związki kompleksowe: nomenklatura, izomeria, równowagi w roztworach wodnych. Trwałość związków kompleksowych. | 2 |
| T-W-7 | Elektrochemia: reakcje redox, ogniwa elektrochemiczne, elektrody standardowe, baterie, korozja, elektroliza. | 2 |
| T-W-8 | Chemia jądrowa: trwałość jądra, naturalna radioaktywność, przemiany jądrowe, rozszczepienie jadra. | 2 |
| T-W-9 | Entropia, entalpia swobodna i równowaga; zasady termodynamiki, procesy spontaniczne. | 2 |
| T-W-10 | Pierwiastki niemetaliczne i ich związki I: ogólne właściwości niemetali, wodór, węgiel, azot. | 2 |
| T-W-11 | Pierwiastki niemetaliczne i ich związki II: fosfor, tlen, siarka, halogenki. | 2 |
| T-W-12 | Metalurgia i chemia metali I: występowanie metali, procesy metalurgiczne, teoria przewodnictwa. | 2 |
| T-W-13 | Metalurgia i chemia metali II: metale alkaliczne, metale ziem alkalicznych, aluminium. | 2 |
| T-W-14 | Chemia metali przejściowych: właściwości metali przejściowych, chemia żelaza i miedzi. | 2 |
| T-W-15 | Chemia w atmosferze ziemskiej: atmosfera ziemska, zjawiska w zewnętrznych partiach atmosfery, straty ozonu w stratosferze, wulkany, efekt cieplarniany, kwaśne deszcze, fotochemiczny smog. | 2 |
| 30 | ||
Obciążenie pracą studenta - formy aktywności
| KOD | Forma aktywności | Godziny |
|---|---|---|
| ćwiczenia audytoryjne | ||
| A-A-1 | Uczestnictwo w zajęciach | 30 |
| A-A-2 | Praca z literaturą rozszerzającą omówiony materiał | 5 |
| A-A-3 | Rozwiązywanie zaleconych zadań | 15 |
| A-A-4 | Przygotowanie do zaliczenia | 10 |
| 60 | ||
| laboratoria | ||
| A-L-1 | Uczestnictwo w zajęciach | 60 |
| A-L-2 | Opracowywanie sprawozdania z zajęć laboratoryjnych | 35 |
| A-L-3 | Przygotowanie się studentów do sprawdzianów | 20 |
| A-L-4 | Przygotowanie się studentów do kolokwium | 20 |
| A-L-5 | Godziny kontaktowe z nauczycielem - konsultacje | 15 |
| 150 | ||
| wykłady | ||
| A-W-1 | Uczestnictwo w wykładach | 30 |
| A-W-2 | Samodzielna analiza treści wykładów w oparciu o zalecaną literaturę | 15 |
| A-W-3 | Udział w konsultacjach | 5 |
| A-W-4 | Przygotowanie do egzaminu | 10 |
| 60 | ||
Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne
| KOD | Metoda nauczania / narzędzie dydaktyczne |
|---|---|
| M-1 | Metody podające: wykład informacyjny, opis, objaśnienie lub wyjaśnienie |
| M-2 | Metody aktywizujące: dyskusja dydaktyczna |
| M-3 | Metody praktyczne: pokaz, ćwiczenia laboratoryjne, ćwiczenia przedmiotowe, seminarium |
Sposoby oceny
| KOD | Sposób oceny |
|---|---|
| S-1 | Ocena podsumowująca: Egzamin pisemny |
| S-2 | Ocena podsumowująca: Zaliczenie pisemne |
| S-3 | Ocena formująca: Test sprawdzający |
| S-4 | Ocena formująca: Sprawozdanie |
Zamierzone efekty uczenia się - wiedza
| Zamierzone efekty uczenia się | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Nano_1A_B11_W01 Student posiada wiedzę dotyczącą równowag w roztworach wodnych elektrolitów, chemii związków kompleksowych | Nano_1A_W02 | — | — | C-2, C-1, C-5, C-7 | T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4, T-W-5, T-W-6, T-L-9, T-L-5, T-L-10, T-L-2, T-L-4, T-L-6, T-L-7, T-L-8, T-L-11, T-L-12, T-L-13, T-L-14, T-L-15, T-L-3, T-A-4, T-A-5, T-A-7, T-A-2, T-A-3, T-A-9, T-A-10, T-A-8, T-A-1 | M-1, M-2, M-3 | S-4, S-2, S-3, S-1 |
| Nano_1A_B11_W02 Student posiada wiedzę z zakresu chemii jądrowej, elektrochemii i termochemii | Nano_1A_W02 | — | — | C-3 | T-W-8, T-W-7, T-W-9, T-A-11 | M-1 | S-1 |
| Nano_1A_B11_W03 Student posiada wiedzę dotyczącą chemii wybranych pierwiastków s-, p- i d-elektronowych | Nano_1A_W02 | — | — | C-7, C-4 | T-W-10, T-W-11, T-W-12, T-W-13, T-W-14, T-W-15, T-L-9, T-L-5, T-L-10, T-L-4, T-L-6, T-L-7, T-L-8, T-L-11, T-L-12, T-L-13, T-L-14, T-L-15, T-L-3 | M-1, M-2, M-3 | S-4, S-2, S-3, S-1 |
| Nano_1A_B11_W04 Student posiada wiedzę dotyczącą rozwiązywania prostych zadań problemowych z zakresu rownowag w roztworach wodnych | Nano_1A_W02 | — | — | C-5 | T-A-4, T-A-5, T-A-7, T-A-2, T-A-3, T-A-10, T-A-8, T-A-1 | M-2, M-3 | S-2, S-3 |
| Nano_1A_B11_W05 Student posiada wiedzę dotyczącą prawidlowego postępowania w laboratorium chemii nieorganicznej oraz wiedzę dotyczącą metodyki identyfikacji oraz rozdziału jonów w roztworach wodnych | Nano_1A_W02 | — | — | C-6, C-7 | T-L-9, T-L-5, T-L-1, T-L-10, T-L-4, T-L-6, T-L-7, T-L-8, T-L-11, T-L-12, T-L-13, T-L-14, T-L-15, T-L-3 | M-2, M-3 | S-4, S-2, S-3 |
Zamierzone efekty uczenia się - umiejętności
| Zamierzone efekty uczenia się | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Nano_1A_B11_U01 Student posiada umiejętność rozwiązywania prostych zadań problemowych z zakresu równowag w roztworach wodnych | Nano_1A_U01 | — | — | C-5 | T-L-2, T-A-4, T-A-5, T-A-7, T-A-2, T-A-3, T-A-10, T-A-11, T-A-8, T-A-1 | M-2, M-3 | S-4, S-2, S-3 |
| Nano_1A_B11_U02 Student posiada umiejętność postępowania zgodnie z zasadami BPH w laboratorium chemii nieorganicznej oraz posiada umiejętność identyfikowania jonów w roztworze | Nano_1A_U01, Nano_1A_U13 | — | — | C-6, C-7 | T-L-9, T-L-5, T-L-1, T-L-10, T-L-4, T-L-6, T-L-7, T-L-8, T-L-11, T-L-12, T-L-13, T-L-14, T-L-15, T-L-3 | M-2, M-3 | S-4, S-2, S-3 |
Zamierzone efekty uczenia się - inne kompetencje społeczne i personalne
| Zamierzone efekty uczenia się | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Nano_1A_B11_K01 Student rozumie potrzebę ciągłego poszerzania swojej wiedzy oraz będzie motywował do tego inne osoby | Nano_1A_K01 | — | — | C-3, C-2, C-1, C-6, C-5, C-7, C-4 | T-W-8, T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4, T-W-5, T-W-6, T-W-7, T-W-9, T-W-10, T-W-11, T-W-12, T-W-13, T-W-14, T-W-15, T-L-9, T-L-5, T-L-1, T-L-10, T-L-2, T-L-4, T-L-6, T-L-7, T-L-8, T-L-11, T-L-12, T-L-13, T-L-14, T-L-15, T-L-3, T-A-4, T-A-5, T-A-7, T-A-2, T-A-3, T-A-9, T-A-10, T-A-11, T-A-8, T-A-1 | M-1, M-2, M-3 | S-4, S-2, S-3, S-1 |
| Nano_1A_B11_K02 Student potrafi pracować samodzielnie i zespołowo oraz rozumie odpowiedzialność za działanie własne i innych osób | Nano_1A_K03 | — | — | C-3, C-2, C-1, C-6, C-5, C-7, C-4 | T-L-9, T-L-5, T-L-1, T-L-10, T-L-2, T-L-4, T-L-6, T-L-7, T-L-8, T-L-11, T-L-12, T-L-13, T-L-14, T-L-15, T-L-3, T-A-4, T-A-2, T-A-3, T-A-1 | M-2, M-3 | S-4, S-3 |
Kryterium oceny - wiedza
| Efekt uczenia się | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| Nano_1A_B11_W01 Student posiada wiedzę dotyczącą równowag w roztworach wodnych elektrolitów, chemii związków kompleksowych | 2,0 | Student nie posiada wiedzy dotyczącej równowag w roztworach wodnych elektrolitów, chemii związków kompleksowych |
| 3,0 | Student posiada, w stopniu dostatecznym, wiedzę dotyczącą równowag w roztworach wodnych elektrolitów, chemii związków kompleksowych | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 | ||
| Nano_1A_B11_W02 Student posiada wiedzę z zakresu chemii jądrowej, elektrochemii i termochemii | 2,0 | Student nie posiada wiedzy z zakresu chemii jądrowej, elektrochemii i termochemii |
| 3,0 | Student posiada, w wymiarze podstawowym, wiedzę z zakresu chemii jądrowej, elektrochemii i termochemii | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 | ||
| Nano_1A_B11_W03 Student posiada wiedzę dotyczącą chemii wybranych pierwiastków s-, p- i d-elektronowych | 2,0 | Student nie posiada wiedzy dotyczącej chemii wybranych pierwiastków s-, p- i d-elektronowych |
| 3,0 | Student posiada, w stopniu podstawowym, wiedzę dotyczącą chemii wybranych pierwiastków s-, p- i d-elektronowych | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 | ||
| Nano_1A_B11_W04 Student posiada wiedzę dotyczącą rozwiązywania prostych zadań problemowych z zakresu rownowag w roztworach wodnych | 2,0 | Student nie posiada wiedzy dotyczącej rozwiązywania prostych zadań problemowych z zakresu rownowag w roztworach wodnych |
| 3,0 | Student posiada podstawową wiedzę dotyczącą rozwiązywania prostych zadań problemowych z zakresu rownowag w roztworach wodnych | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 | ||
| Nano_1A_B11_W05 Student posiada wiedzę dotyczącą prawidlowego postępowania w laboratorium chemii nieorganicznej oraz wiedzę dotyczącą metodyki identyfikacji oraz rozdziału jonów w roztworach wodnych | 2,0 | Student nie posiada wiedzy dotyczącej prawidlowego postępowania w laboratorium chemii nieorganicznej oraz wiedzy dotyczącej metodyki identyfikacji oraz rozdziału jonów w roztworach wodnych |
| 3,0 | Student posiada wiedzę na poziomie podstawowym dotyczącą prawidlowego postępowania w laboratorium chemii nieorganicznej oraz wiedzę dotyczącą metodyki identyfikacji oraz rozdziału jonów w roztworach wodnych | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 |
Kryterium oceny - umiejętności
| Efekt uczenia się | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| Nano_1A_B11_U01 Student posiada umiejętność rozwiązywania prostych zadań problemowych z zakresu równowag w roztworach wodnych | 2,0 | Student nie posiada umiejętności rozwiązywania prostych zadań problemowych z zakresu równowag w roztworach wodnych |
| 3,0 | Student posiada, w stopniu podstawowym, umiejętność rozwiązywania prostych zadań problemowych z zakresu równowag w roztworach wodnych | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 | ||
| Nano_1A_B11_U02 Student posiada umiejętność postępowania zgodnie z zasadami BPH w laboratorium chemii nieorganicznej oraz posiada umiejętność identyfikowania jonów w roztworze | 2,0 | Student nie posiada umiejętności postępowania zgodnie z zasadami BPH w laboratorium chemii nieorganicznej oraz nie posiada umiejętności identyfikowania jonów w roztworze |
| 3,0 | Student posiada, na poziomie podstawowym, umiejętność postępowania zgodnie z zasadami BPH w laboratorium chemii nieorganicznej oraz umiejętność identyfikowania jonów w roztworze | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 |
Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne
| Efekt uczenia się | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| Nano_1A_B11_K01 Student rozumie potrzebę ciągłego poszerzania swojej wiedzy oraz będzie motywował do tego inne osoby | 2,0 | Student nie rozumie potrzeby ciągłego poszerzania swojej wiedzy oraz nie bedzie motywował do tego innych osób |
| 3,0 | Student wykazuje w stopniu podstawowym potrzebę ciągłego poszerzania swojej wiedzy oraz motywowania do tego innych osób | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 | ||
| Nano_1A_B11_K02 Student potrafi pracować samodzielnie i zespołowo oraz rozumie odpowiedzialność za działanie własne i innych osób | 2,0 | Student nie potrafi pracować samodzielnie i zespołowo oraz nie rozumie odpowiedzialność za działanie własne i innych osób |
| 3,0 | Student potrafi w zakresie podstawowym pracować samodzielnie i zespołowo oraz rozumie w ograniczonym stopniu odpowiedzialność za działanie własne i innych osób | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 |
Literatura podstawowa
- Adam Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, PWN, Warszawa, 1997, Trzecie
- Lothar Kolditz, Chemia nieorganiczna, PWN, Warszawa, 1994, Pierwsze
- J. D. Lee, Zwięzła chemia nieoganiczna, PWN, Warszawa, 1997, Pierwsze
- F. Albert Cotton, Geoffrey Wilkinson, Paul L. Galus, Chemia nieorganiczna, PWN, Warszawa, 1998, Pierwsze
- P.A.Cox, Chemia nieorganiczna, PWN, Warszawa, 2003, Pierwsze
- Tadeusz Drapała, Chemia ogólna i nieorganiczna z zadaniami, SGGW, Warszawa, 1997, Drugie
Literatura dodatkowa
- Adam Hulanicki, Reakcje kwasów i zasad w chemii analitycznej, PWN, Warszawa, 1980, Drugie
- Zdzisław Stefan Szmal, Tadeusz Lipiec, Chemia analityczna z elementami analizy instrumentalnej, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa, 1988, Szóste