Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

Wydział Inżynierii Mechanicznej i Mechatroniki - Inżynieria transportu (N1)
specjalność: diagnostyka i urządzenia mechatroniczne pojazdów samochodowych

Sylabus przedmiotu Diagnostyka pojazdów samochodowych:

Informacje podstawowe

Kierunek studiów Inżynieria transportu
Forma studiów studia niestacjonarne Poziom pierwszego stopnia
Tytuł zawodowy absolwenta inżynier
Obszary studiów charakterystyki PRK, kompetencje inżynierskie PRK
Profil ogólnoakademicki
Moduł —
Przedmiot Diagnostyka pojazdów samochodowych
Specjalność diagnostyka i urządzenia mechatroniczne pojazdów samochodowych
Jednostka prowadząca Katedra Eksploatacji Pojazdów
Nauczyciel odpowiedzialny Konrad Prajwowski <Konrad.Prajwowski@zut.edu.pl>
Inni nauczyciele
ECTS (planowane) 3,0 ECTS (formy) 3,0
Forma zaliczenia egzamin Język polski
Blok obieralny — Grupa obieralna —

Formy dydaktyczne

Forma dydaktycznaKODSemestrGodzinyECTSWagaZaliczenie
laboratoriaL7 10 1,70,38zaliczenie
wykładyW7 8 1,30,62egzamin

Wymagania wstępne

KODWymaganie wstępne
W-1Znajomość podstaw diagnostyki pojazdów samochodowych.
W-2Znajomość budowy i działania urządzeń mechatronicznych

Cele przedmiotu

KODCel modułu/przedmiotu
C-1Wiadomości z diagnostyki, znajomość urządzeń diagnostycznych
C-2Praktyczna znajomość kompleksowych pomiarów diagnostycznych silników oraz pojazdów samochodowych
C-3Badanie ukladów mechatronicznych w pojazdach
C-4Komputerowa diagnostyka w pojazdach

Treści programowe z podziałem na formy zajęć

KODTreść programowaGodziny
laboratoria
T-L-1Urządzenia pomiarowe i diagnostyczne1
T-L-2Diagnostyka pokładowa EOBD/OBD1
T-L-3Diagnostyka sensoryki silników1
T-L-4Diagnostyka aktoryki silników ZI1
T-L-5Diagnostyka aktoryki silników ZS1
T-L-6Diagnostyka wyposażenia elektrycznego1
T-L-7Diagnostyka sieci transmisji danych1
T-L-8Diagnostyka układu klimatyzacji - Climatronik1
T-L-9Diagnostyka układów ABS, ASR, ESP1
T-L-10Diagnostyka układu Infotiment1
10
wykłady
T-W-1Wiadomości z diagnostyki, znajomość urządzeń oraz pomiarów diagnostycznych1
T-W-2Wiadomości z diagnostyki EOBD/OBD1
T-W-3Wiadomości z diagnostyki sensoryki w pojazdach2
T-W-4Wiadomości z diagnostyki aktoryki w pojazdach2
T-W-5Wiadomości z diagnostyki układu Infotiment1
T-W-6Wiadomośc zi diagnostyki sieci transmisji danych1
8

Obciążenie pracą studenta - formy aktywności

KODForma aktywnościGodziny
laboratoria
A-L-1Uczestnictwo w zajęciach10
A-L-2Przygotowanie do laboratorium20
A-L-3Przygotowanie do zaliczenia13
43
wykłady
A-W-1Uczestnictwo w zajęciach8
A-W-2Przygotowanie do dyskusji problemowej15
A-W-3Przygotowanie do zaliczenia10
33

Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne

KODMetoda nauczania / narzędzie dydaktyczne
M-1Metody podające
M-2Metody aktywizujące
M-3Metody praktyczne

Sposoby oceny

KODSposób oceny
S-1Ocena podsumowująca: Egzamin z wykładów w formie pisemnej oraz ustnej, zaliczenie laboratoriów w formie pisemnej oraz praktycznej.

Zamierzone efekty uczenia się - wiedza

Zamierzone efekty uczenia sięOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
IT_1A_DUM/04_W01
W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien mieć wiedę na temat poszczególnych zespołów pojazdu oraz możliwości ich diagnozowania.		IT_1A_W03, IT_1A_W06, IT_1A_W07, IT_1A_W08, IT_1A_W09, IT_1A_W10, IT_1A_W14, IT_1A_W17, IT_1A_W18——C-1T-W-6, T-W-2, T-W-3, T-W-4, T-W-5, T-W-1M-2, M-1, M-3S-1

Zamierzone efekty uczenia się - umiejętności

Zamierzone efekty uczenia sięOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
IT_1A_DUM/04_U01
W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien wskazać oraz dobrać sposób diagnozowania poszczególnych zespołów pojazdu.		IT_1A_U08, IT_1A_U01, IT_1A_U02, IT_1A_U03, IT_1A_U04, IT_1A_U10, IT_1A_U12, IT_1A_U13, IT_1A_U18, IT_1A_U19——C-1T-L-4, T-L-8, T-L-3, T-L-9, T-L-10, T-L-6, T-L-1, T-L-5, T-L-2, T-L-7M-2, M-1, M-3S-1

Zamierzone efekty uczenia się - inne kompetencje społeczne i personalne

Zamierzone efekty uczenia sięOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
IT_1A_DUM/04_K01
Zdolność stosowania wiedzy, umiejętności zdobytych w trakcie studiów w przyszłym zakładzie pracy.		IT_1A_K01, IT_1A_K03, IT_1A_K05——C-3, C-4, C-2, C-1T-W-6, T-W-2, T-W-3, T-W-4, T-W-5, T-W-1, T-L-1M-2, M-1, M-3S-1

Kryterium oceny - wiedza

Efekt uczenia sięOcenaKryterium oceny
IT_1A_DUM/04_W01
W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien mieć wiedę na temat poszczególnych zespołów pojazdu oraz możliwości ich diagnozowania.		2,0Student nie umie wykorzystać podstawowych narzędzi.
3,0Student poprawnie wykorzystuje kilka podstawowych narzędzi oraz pojęć z diagnostyki pojazdów samochodowych.
3,5Student poprawnie wykorzystuje narzędzia oraz pojęcia z diagnostyki pojazdów samochodowych.
4,0Student nie tylko wykorzystuje narzędzia oraz pojęcia z diagnostyki pojazdów samochodowych, ale również potrafi je wykorzystać w praktyce.
4,5Student potrafi wykorzystywać wszystkie narzędzia oraz pojęcia z diagnostyki pojazdów samochodowych, ale również potrafi je wykorzystać w trakcie zajęć, potrafi porównać ich efektywność.
5,0Student potrafi wykorzystywać wszystkie narzędzia oraz pojęcia z diagnostyki pojazdów samochodowych, ale również potrafi je wykorzystać w trakcie zajęć, potrafi porównać ich efektywność, a także samodzielnie zdiagnozować i uzasadnić.

Kryterium oceny - umiejętności

Efekt uczenia sięOcenaKryterium oceny
IT_1A_DUM/04_U01
W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien wskazać oraz dobrać sposób diagnozowania poszczególnych zespołów pojazdu.		2,0Student nie umie wykorzystać podstawowych narzędzi
3,0Student poprawnie wykorzystuje kilka podstawowych narzędzi oraz pojęć z diagnostyki pojazdów samochodowych.
3,5Student poprawnie wykorzystuje narzędzia oraz pojęcia z diagnostyki pojazdów samochodowych.
4,0Student nie tylko wykorzystuje narzędzia oraz pojęcia z diagnostyki pojazdów samochodowych, ale również potrafi je wykorzystać w praktyce.
4,5Student potrafi wykorzystywać wszystkie narzędzia oraz pojęcia z diagnostyki pojazdów samochodowych, ale również potrafi je wykorzystać w trakcie zajęć, potrafi porównać ich efektywność.
5,0Student potrafi wykorzystywać wszystkie narzędzia oraz pojęcia z diagnostyki pojazdów samochodowych, ale również potrafi je wykorzystać w trakcie zajęć, potrafi porównać ich efektywność, a także samodzielnie zdiagnozować i uzasadnić.

Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne

Efekt uczenia sięOcenaKryterium oceny
IT_1A_DUM/04_K01
Zdolność stosowania wiedzy, umiejętności zdobytych w trakcie studiów w przyszłym zakładzie pracy.		2,0Student nie umie wykorzystać podstawowych narzędzi
3,0Student poprawnie wykorzystuje kilka podstawowych narzędzi oraz pojęć z diagnostyki pojazdów samochodowych.
3,5Student poprawnie wykorzystuje narzędzia oraz pojęcia z diagnostyki pojazdów samochodowych.
4,0Student nie tylko wykorzystuje narzędzia oraz pojęcia z diagnostyki pojazdów samochodowych, ale również potrafi je wykorzystać w praktyce.
4,5Student potrafi wykorzystywać wszystkie narzędzia oraz pojęcia z diagnostyki pojazdów samochodowych, ale również potrafi je wykorzystać w trakcie zajęć, potrafi porównać ich efektywność.
5,0Student potrafi wykorzystywać wszystkie narzędzia oraz pojęcia z diagnostyki pojazdów samochodowych, ale również potrafi je wykorzystać w trakcie zajęć, potrafi porównać ich efektywność, a także samodzielnie zdiagnozować i uzasadnić.

Literatura podstawowa

  1. Gajek A., Juda Ź., Mechatronika Samochodowa - Czujniki, WKŁ, Warszawa, 2010
  2. Gunther H., Układy nwtryskowe Common Rail w praktyce warsztatowej, WKŁ, Warszawa, 2010
  3. M. Frei, Samochodowe magistrale danych w praktyce warsztatowej, Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, Warszawa, 2010

Literatura dodatkowa

  1. Grzejszczyk E., Fryśkowski B., Mechatronika samochodowa - Systemy transmisji danych, WKŁ, Warszawa, 2010
  2. J. Merkisz, St. Mazurek, Pokładowe systemy diagnostyczne pojazdów samochodowych, Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, Warszawa, 2007
  3. White Ch., Randall M., Kody Usterek, WKŁ, Warszawa, 2006
  4. Polit Ryszard - Redaktor naczelny, Poradnik Serwisowy, Instalator Polski 3 z o.o., Warszawa, 2011
  5. Trzeciak Krzysztof - Redaktor Naczelny, Poradnik Motoryzacyjny, Polska Izba Stacji Kontroli Pojazdów, Warszawa, 2010
  6. Ulrich Deh, Klimatyzacja w samochodzie, Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, Warszawa, 2005
  7. Robert Bosch GmbH, BOSCH - Informator techniczny, WKŁ, Warszawa, 2010
  8. Ch. White, Wtrysk benzyny, AUTO, 1999

Treści programowe - laboratoria

KODTreść programowaGodziny
T-L-1Urządzenia pomiarowe i diagnostyczne1
T-L-2Diagnostyka pokładowa EOBD/OBD1
T-L-3Diagnostyka sensoryki silników1
T-L-4Diagnostyka aktoryki silników ZI1
T-L-5Diagnostyka aktoryki silników ZS1
T-L-6Diagnostyka wyposażenia elektrycznego1
T-L-7Diagnostyka sieci transmisji danych1
T-L-8Diagnostyka układu klimatyzacji - Climatronik1
T-L-9Diagnostyka układów ABS, ASR, ESP1
T-L-10Diagnostyka układu Infotiment1
10

Treści programowe - wykłady

KODTreść programowaGodziny
T-W-1Wiadomości z diagnostyki, znajomość urządzeń oraz pomiarów diagnostycznych1
T-W-2Wiadomości z diagnostyki EOBD/OBD1
T-W-3Wiadomości z diagnostyki sensoryki w pojazdach2
T-W-4Wiadomości z diagnostyki aktoryki w pojazdach2
T-W-5Wiadomości z diagnostyki układu Infotiment1
T-W-6Wiadomośc zi diagnostyki sieci transmisji danych1
8

Formy aktywności - laboratoria

KODForma aktywnościGodziny
A-L-1Uczestnictwo w zajęciach10
A-L-2Przygotowanie do laboratorium20
A-L-3Przygotowanie do zaliczenia13
43
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Formy aktywności - wykłady

KODForma aktywnościGodziny
A-W-1Uczestnictwo w zajęciach8
A-W-2Przygotowanie do dyskusji problemowej15
A-W-3Przygotowanie do zaliczenia10
33
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty uczenia sięIT_1A_DUM/04_W01W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien mieć wiedę na temat poszczególnych zespołów pojazdu oraz możliwości ich diagnozowania.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówIT_1A_W03ma uporządkowaną i podbudowaną teoretycznie wiedzę zakresie mechaniki, termodynamiki i elektrotechniki niezbędną do zrozumienia procesów zachodzących w silniku spalinowym, oddziaływań mechanicznych występujących w mechanizmach pojazdów samochodowych, zjawisk i procesów elektrycznych w zespołach pojazdu, oddziaływania otoczenia na pojazd
IT_1A_W06ma uporządkowaną wiedzę w zakresie techniki pojazdów budowy i działania źródeł napędu, mechanizmów i podzespołów pojazdów samochodowych
IT_1A_W07ma podstawową wiedzę w zakresie podstaw sterowania i automatyki, właściwą w zakresie pojazdów samochodowych
IT_1A_W08ma uporządkowaną i podbudowaną teoretycznie wiedzę w zakresie zasad działania silników i elementów mechanicznych pojazdów samochodowych
IT_1A_W09ma uporządkowaną i podbudowaną teoretycznie wiedzę w zakresie zasad działania elementów elektrycznych i elektronicznych samochodu
IT_1A_W10ma podstawową wiedzę w zakresie metrologii, zna i rozumie metody pomiaru podstawowych wielkości charakteryzujących elementy i układy pojazdu, zna metody obliczeniowe oraz narzędzia informatyczne niezbędne do analizy wyników pomiarów i eksperymentu
IT_1A_W14orientuje się w obecnym stanie wiedzy i najnowszych tendencjach rozwojowych pojazdów i ich zespołów
IT_1A_W17ma uporządkowaną wiedzę w zakresie eksploatacji pojazdów samochodowych
IT_1A_W18ma podstawową wiedzę w zakresie diagnostyki technicznej pojazdów samochodowych
Cel przedmiotuC-1Wiadomości z diagnostyki, znajomość urządzeń diagnostycznych
Treści programoweT-W-6Wiadomośc zi diagnostyki sieci transmisji danych
T-W-2Wiadomości z diagnostyki EOBD/OBD
T-W-3Wiadomości z diagnostyki sensoryki w pojazdach
T-W-4Wiadomości z diagnostyki aktoryki w pojazdach
T-W-5Wiadomości z diagnostyki układu Infotiment
T-W-1Wiadomości z diagnostyki, znajomość urządzeń oraz pomiarów diagnostycznych
Metody nauczaniaM-2Metody aktywizujące
M-1Metody podające
M-3Metody praktyczne
Sposób ocenyS-1Ocena podsumowująca: Egzamin z wykładów w formie pisemnej oraz ustnej, zaliczenie laboratoriów w formie pisemnej oraz praktycznej.
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Student nie umie wykorzystać podstawowych narzędzi.
3,0Student poprawnie wykorzystuje kilka podstawowych narzędzi oraz pojęć z diagnostyki pojazdów samochodowych.
3,5Student poprawnie wykorzystuje narzędzia oraz pojęcia z diagnostyki pojazdów samochodowych.
4,0Student nie tylko wykorzystuje narzędzia oraz pojęcia z diagnostyki pojazdów samochodowych, ale również potrafi je wykorzystać w praktyce.
4,5Student potrafi wykorzystywać wszystkie narzędzia oraz pojęcia z diagnostyki pojazdów samochodowych, ale również potrafi je wykorzystać w trakcie zajęć, potrafi porównać ich efektywność.
5,0Student potrafi wykorzystywać wszystkie narzędzia oraz pojęcia z diagnostyki pojazdów samochodowych, ale również potrafi je wykorzystać w trakcie zajęć, potrafi porównać ich efektywność, a także samodzielnie zdiagnozować i uzasadnić.
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty uczenia sięIT_1A_DUM/04_U01W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien wskazać oraz dobrać sposób diagnozowania poszczególnych zespołów pojazdu.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówIT_1A_U08potrafi dokonać analizy sygnałów stosując techniki analogowe i cyfrowe oraz odpowiednie narzędzia sprzętowe i programowe
IT_1A_U01potrafi pozyskiwać informacje z literatury, baz danych i innych dostępnych źródeł; potrafi łączyć uzyskane informacje, dokonywać ich interpretacji, wyciągać wnioski i formułować i uzasadniać opinie
IT_1A_U02potrafi pracować indywidualnie i w zespole, potrafi opracować i zrealizować harmonogram prac zapewniający terminową realizację zleconego zadania inżynierskiego w transporcie, potrafi porozumieć się w środowisku zawodowym i pozazawodowym używając przy tym różnych technik
IT_1A_U03potrafi opracować dokumentację dotyczącą realizacji zadania inżynierskiego w transporcie i przygotować prezentację wyników jego realizacji
IT_1A_U04ma umiejętność samokształcenia się, między innymi w celu podnoszenia kompetencji zawodowych
IT_1A_U10potrafi porównać rozwiązania projektowe pojazdów i ich elementów ze względu na zadane kryteria użytkowe i ekonomiczne (moc, zużycie paliwa, emisja spalin itp.)
IT_1A_U12potrafi posłużyć się odpowiednio dobranymi metodami i urządzeniami do pomiaru podstawowych wielkości charakteryzujących elementy i układy pojazdu
IT_1A_U13potrafi zaplanować i przeprowadzić pomiary i symulacje oraz wyznaczyć charakterystyki elementów pojazdów samochodowych i ich układów, przedstawić wyniki w formie liczbowej i graficznej, dokonać ich interpretacji wraz z wyciągnięciem właściwych wniosków
IT_1A_U18potrafi zaplanować proces realizacji elementów i zespołów pojazdu samochodowego oraz wstępnie oszacować koszty realizacji
IT_1A_U19przy formułowaniu i rozwiązywaniu zadań projektowych oraz realizacji elementu lub zespołu pojazdu, potrafi dostrzegać ich aspekty pozatechniczne (środowiskowe, ekonomiczne, prawne itp.)
Cel przedmiotuC-1Wiadomości z diagnostyki, znajomość urządzeń diagnostycznych
Treści programoweT-L-4Diagnostyka aktoryki silników ZI
T-L-8Diagnostyka układu klimatyzacji - Climatronik
T-L-3Diagnostyka sensoryki silników
T-L-9Diagnostyka układów ABS, ASR, ESP
T-L-10Diagnostyka układu Infotiment
T-L-6Diagnostyka wyposażenia elektrycznego
T-L-1Urządzenia pomiarowe i diagnostyczne
T-L-5Diagnostyka aktoryki silników ZS
T-L-2Diagnostyka pokładowa EOBD/OBD
T-L-7Diagnostyka sieci transmisji danych
Metody nauczaniaM-2Metody aktywizujące
M-1Metody podające
M-3Metody praktyczne
Sposób ocenyS-1Ocena podsumowująca: Egzamin z wykładów w formie pisemnej oraz ustnej, zaliczenie laboratoriów w formie pisemnej oraz praktycznej.
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Student nie umie wykorzystać podstawowych narzędzi
3,0Student poprawnie wykorzystuje kilka podstawowych narzędzi oraz pojęć z diagnostyki pojazdów samochodowych.
3,5Student poprawnie wykorzystuje narzędzia oraz pojęcia z diagnostyki pojazdów samochodowych.
4,0Student nie tylko wykorzystuje narzędzia oraz pojęcia z diagnostyki pojazdów samochodowych, ale również potrafi je wykorzystać w praktyce.
4,5Student potrafi wykorzystywać wszystkie narzędzia oraz pojęcia z diagnostyki pojazdów samochodowych, ale również potrafi je wykorzystać w trakcie zajęć, potrafi porównać ich efektywność.
5,0Student potrafi wykorzystywać wszystkie narzędzia oraz pojęcia z diagnostyki pojazdów samochodowych, ale również potrafi je wykorzystać w trakcie zajęć, potrafi porównać ich efektywność, a także samodzielnie zdiagnozować i uzasadnić.
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty uczenia sięIT_1A_DUM/04_K01Zdolność stosowania wiedzy, umiejętności zdobytych w trakcie studiów w przyszłym zakładzie pracy.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówIT_1A_K01rozumie potrzebę i zna możliwości dokształcania się i podnoszenia kompetencji zawodowych, osobistych i społecznych
IT_1A_K03ma świadomość odpowiedzialności za pracę własną oraz podporządkowania się zasadom pracy w zespole i ponoszenia odpowiedzialności za wspólnie realizowane zadania
IT_1A_K05potrafi myśleć i działać w sposób przedsiębiorczy
Cel przedmiotuC-3Badanie ukladów mechatronicznych w pojazdach
C-4Komputerowa diagnostyka w pojazdach
C-2Praktyczna znajomość kompleksowych pomiarów diagnostycznych silników oraz pojazdów samochodowych
C-1Wiadomości z diagnostyki, znajomość urządzeń diagnostycznych
Treści programoweT-W-6Wiadomośc zi diagnostyki sieci transmisji danych
T-W-2Wiadomości z diagnostyki EOBD/OBD
T-W-3Wiadomości z diagnostyki sensoryki w pojazdach
T-W-4Wiadomości z diagnostyki aktoryki w pojazdach
T-W-5Wiadomości z diagnostyki układu Infotiment
T-W-1Wiadomości z diagnostyki, znajomość urządzeń oraz pomiarów diagnostycznych
T-L-1Urządzenia pomiarowe i diagnostyczne
Metody nauczaniaM-2Metody aktywizujące
M-1Metody podające
M-3Metody praktyczne
Sposób ocenyS-1Ocena podsumowująca: Egzamin z wykładów w formie pisemnej oraz ustnej, zaliczenie laboratoriów w formie pisemnej oraz praktycznej.
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Student nie umie wykorzystać podstawowych narzędzi
3,0Student poprawnie wykorzystuje kilka podstawowych narzędzi oraz pojęć z diagnostyki pojazdów samochodowych.
3,5Student poprawnie wykorzystuje narzędzia oraz pojęcia z diagnostyki pojazdów samochodowych.
4,0Student nie tylko wykorzystuje narzędzia oraz pojęcia z diagnostyki pojazdów samochodowych, ale również potrafi je wykorzystać w praktyce.
4,5Student potrafi wykorzystywać wszystkie narzędzia oraz pojęcia z diagnostyki pojazdów samochodowych, ale również potrafi je wykorzystać w trakcie zajęć, potrafi porównać ich efektywność.
5,0Student potrafi wykorzystywać wszystkie narzędzia oraz pojęcia z diagnostyki pojazdów samochodowych, ale również potrafi je wykorzystać w trakcie zajęć, potrafi porównać ich efektywność, a także samodzielnie zdiagnozować i uzasadnić.