ZUT - Polska Rama Kwalifikacji / Rok 2021/2022 / Wydział Nauk o Żywności i Rybactwa / Mikrobiologia (S1) / Sylabus przedmiotu

Wydział Nauk o Żywności i Rybactwa - Mikrobiologia (S1)

Sylabus przedmiotu Biologia komórki:

Informacje podstawowe

Kierunek studiów	Mikrobiologia
Forma studiów	studia stacjonarne	Poziom	pierwszego stopnia
Tytuł zawodowy absolwenta	inżynier
Obszary studiów	charakterystyki PRK, kompetencje inżynierskie PRK
Profil	ogólnoakademicki
Moduł	—
Przedmiot	Biologia komórki
Specjalność	przedmiot wspólny
Jednostka prowadząca	Katedra Hydrobiologii, Ichtiologii i Biotechnologii Rozrodu
Nauczyciel odpowiedzialny	Krzysztof Formicki <Krzysztof.Formicki@zut.edu.pl>
Inni nauczyciele	Adam Tański <Adam.Tanski@zut.edu.pl>
ECTS (planowane)	4,0	ECTS (formy)	4,0
Forma zaliczenia	zaliczenie	Język	polski
Blok obieralny	—	Grupa obieralna	—

Formy dydaktyczne

Forma dydaktyczna	KOD	Semestr	Godziny	ECTS	Waga	Zaliczenie
wykłady	W	1	30	2,0	0,50	zaliczenie
laboratoria	L	1	30	2,0	0,50	zaliczenie

Wymagania wstępne

KOD	Wymaganie wstępne
W-1	Podstawowa wiedza z zakresu biochemii.
W-2	Podstawowa wiedza z zakresu chemii organicznej.

Cele przedmiotu

KOD	Cel modułu/przedmiotu
C-1	Zapoznanie studentów z budową i zróżnicowaniem komórek.
C-2	Zapoznanie studentów z budową i funkcją błony komórkowej i poszczególnych organelli komórkowych.
C-3	Zapoznanie studentów z wewnątrzkomórkowymi procesami przemiany materii, energii i informacji.

Treści programowe z podziałem na formy zajęć

KOD	Treść programowa	Godziny
laboratoria
T-L-1	Tkanki roślinne i zwierzęce - charakterystyka ich komórek. Budowa komórek, a ich czynność. Zróżnicowanie komórek (pro- i eukariota). Mikroskopowy obraz komórek krwi. Gatunkowe różnice w budowie erytrocytów.	2
T-L-2	Błona komórkowa jako bariera między dwoma środowiskami. Znaczenie czynnościowe “płynności” błony komórkowej. Doświadczalne uszkodzenie błony komórkowej erytrocytów. Mechanizm destrukcyjnego wpływu wybranych czynników środowiskowych. Wpływ zmian ciśnienia osmotycznego płynu zewnątrzkomórkowego na kształt i błonę komórkową erytrocytów. Oznaczanie oporności osmotycznej krwinek czerwonych.	4
T-L-3	Molekularny mechanizm skurczu komórki mięśniowej. Budowa i rola białek kurczliwych i regulujących. Jak wyjaśnić zdolność męskich komórek rozrodczych do aktywnego ruchu? Mechanizm diapedezy. Mikroskopowy obraz wybranych komórek tkanki: nabłonkowej, łącznej, mięśniowej i nerwowej.	4
T-L-4	Mechanizm endo- i egzocytozy. Mechanizm pobierania płynu zewnątrzkomórkowego przez komórkę ( pinocytoza). Fagocytoza - podstawowy mechanizm obrony nieswoistej.	2
T-L-5	Budowa i rola gładkiej i szorstkiej siateczki śródplazmatycznej.Wolne rodniki – źródła, negatywne skutki działania, eliminacja.Mitochondria i chloroplasty - podobieństwa i różnice.	2
T-L-6	Organizacja kwasów nukleinowych u pro- i eukariota. Polimeraza i enzymy restrykcyjne. Metody wizualizacji jądra komórkowego i cytoplazmy leukocytów w mikroskopie świetlnym.	4
T-L-7	Pojęcie i klasyfikacja receptorów. Receptory powierzchni komórki. Wewnątrzkomórkowe kaskady sygnalizacyjne. Wtórne przekaźniki. Receptory cytozolowe i jądrowe.	2
T-L-8	Rola białek w komórce. Zarys budowy białek – struktura I, II, III i IV rzędowa. Konformacja białek fibrylarnych i globularnych. Zmiany konformacyjne i ich następstwa, rola białek opiekuńczych. Mechanizm sortowania i adresowania białek w komórce. Degradacja białek, rola lizosomów, proteosomów i ubikwityny. Genom a proteom.	2
T-L-9	Biologiczna „sprzeczność” pomiędzy wielością humoralnych czynników regulujących, a niewielką liczbą mechanizmów przenoszenia informacji wewnątrz komórek. Zależność między ilością liganda a gęstością receptorów komórkowych. Badanie lokalizacji, rozmieszczenia i gęstości wybranych eksteroreceptorów	2
T-L-10	Metabolizm wyspecjalizowanych komórek (wątrobowych, mięśniowych, tłuszczowych). Specyfika metabolizmu brunatnej tkanki tłuszczowej. Wpływ pH i temperatury na aktywność enzymów.	2
T-L-11	Skutki nieprawidłowych podziałów mejotycznych. Apoptoza – programowana śmierć komórek i jej etapy. Nekroza a apoptoza. Transformacja nowotworowa komórek. Teoria struktur dysypatywnych. Analiza mechanizmu przerzutowania. Angiogeneza nowotworowa.	2
T-L-12	Pisemne sprawdzenie wiedzy z zakresu ćwiczeń laboratoryjnych.	2
		30
wykłady
T-W-1	Komórka jako układ termodynamiczny. Cechy żywej komórki (metabolizm, ruch, pobudliwość, wzrost, rozmnażanie). Chemiczne składniki komórki (atomy, cząsteczki, związki chemiczne). Komórkowa teoria życia. Organizacja komórek (błona komórkowa, cytozol, jądro, przedziały wewnątrzkomórkowe). Zróżnicowanie komórek (pro- i eukariota).	2
T-W-2	Błona komórkowa - rys historyczny. Model płynno-mozaikowy. Organizacja błony komórkowej. Dwuwarstwa lipidowa (skład chemiczny, struktura, płynność). Białka błonowe. Biosynteza składników błony. Kora komórki. Warstwa powierzchniowa. Ogólna charakterystyka transportu przez błonę komórkową. Przenośniki błonowe. Kanały jonowe. Źródła energii dla transportu błonowego. Pobudzenie i hamowanie.	4
T-W-3	Struktura, skład i rola cytoplazmy. Podstawowe rodzaje włóknistych struktur cytoszkieletu. Skład i struktura molekularna elementów cytoszkieletu. Mikrotubule-podział, funkcje i lokalizacja w różnych typach komórek. Rola centrosomu w organizacji mikrotubul. Rola białek motorycznych w funkcji mikrtubul. Podział, funkcje i występowanie filamentów pośrednich. Struktura, funkcja i lokalizacja filamentów aktynowych. Mechanizm polimeryzacji aktyny. Wiązanie aktyny z białkami motorycznymi (miozyny) w struktury kurczliwe.	4
T-W-4	Struktura błony siateczki śródplazmatycznej. Gładka i szorstka (ziarnista) siateczka śródpazmatyczna i ich rola w procesach metabolicznych komórek. Rybosomy i polisomy. Rybosomy a translacja. Powstawanie lizosomów. Lizosomy pierwotne i wtórne. Struktura i właściwości lizosomów w różnych komórkach. Lokalizacja i ultrastruktura aparatu Golgiego. Odrębności strukturalne i czynnościowe aparatu Golgiego w komórkach roślinnych i zwierzęcych. Aparat Golgiego a czynność wydzielnicza komórek. Transport pęcherzykowy, egzo- i endocytoza.	4
T-W-5	Budowa i rozmieszczenie mitochondriów komórce. Błony mitochondrialne. Łańcuch oddechowy, fosforylacja oksydacyjna i biosynteza ATP. Udział mitochondriów w przemianach katabolicznych. DNA mitochondrialny i biogeneza mitochondriów. Typy plastydów i ich rola. Chloroplasty, budowa i organizacja. Fotosynteza. Fotosystemy i cykl wiązania węgla.	4
T-W-6	Organizacja, skład chemiczny i podstawowe funkcje jądra komórkowego. Organizacja jądra w poszczególnych fazach cyklu komórkowego. Organizacja i struktura chromatyny. Funkcja i struktura jąderka. Przebieg cyklu komórkowego, interfaza (fazy G1, S, G2 i G0) i mitoza (faza M). Cytokineza. Czas trwania i regulacja cyklu komórkowego, geny, białka i punkty kontrolne. Mitoza. Amitoza. Ogólna charakterystyka podziału mejotycznego.	4
T-W-7	Wymiana materii i energii z otoczeniem. Energia aktywacji i kataliza. Regulacja ilości i aktywności enzymów w komórce. Procesy anaboliczne i kataboliczne - magazynowanie i odzyskiwanie energii. Wykorzystywanie energii przez komórkę. Fosforany bogatoenergetyczne komórki. Budowa, biosynteza i rola ATP. Mechanizmy regulacyjne metabolizmu komórki.	4
T-W-8	Proliferacja (hiperplazja), przerost (hipertrofia) i akrecja. Etapy różnicowania komórek, komórki totipotencjalne, pluripotencjalne, macierzyste i ukierunkowane. Przyczyny różnicowania. Różnicowanie a cykl mitotyczny. Metaplazja, odnowa i przebudowa tkanek i narządów. Starzenie komórek in vivo i in vitro – przyczyny. Limit Hayflicka, telomery i telomeraza. Geny śmierci i życia komórek. Starzenie a śmierć komórek, zmiany morfologiczne i biochemiczne w komórce nekrotycznej.	4
		30

Obciążenie pracą studenta - formy aktywności

KOD	Forma aktywności	Godziny
laboratoria
A-L-1	Uczestnictwo w ćwiczeniach.	30
A-L-2	Samodzielne studiowanie tematyki ćwiczeń laboratoryjnych i przygotowanie teoretyczne do wykonania analiz laboratoryjnych.	15
A-L-3	Przygotowanie do zaliczenia ćwiczeń oraz egzaminu w formie pisemnej.	15
		60
wykłady
A-W-1	Udział studenta w wykładach.	30
A-W-2	Samodzielne studiowanie zagadnień omawianych na wykładach.	15
A-W-3	Przygotowanie się do egzaminu.	15
		60

Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne

KOD	Metoda nauczania / narzędzie dydaktyczne
M-1	Wykład informacyjny.
M-2	Prezentacja multimedialna z wykorzystaniem komputera i projektora multimedialnego.
M-3	Praca w grupach.
M-4	Dyskusja dydaktyczna.

Sposoby oceny

KOD	Sposób oceny
S-1	Ocena formująca: Zaliczenie ćwiczeń - kolokwia cząstkowe oceniane w skali punktowej, od 6 pkt. (ocena dostateczna) do 10 pkt. (ocena bardzo dobra).
S-2	Ocena formująca: Zaliczenie ćwiczeń - ocena pracy studentów w grupach wyrażna ilością punktów zdobytych za poszczególne ćwiczenia (punktacja 0 lub 1)
S-3	Ocena podsumowująca: Zaliczenie ćwiczeń - suma punktów za kolokwia oraz ocenę aktywności.
S-4	Ocena podsumowująca: Zaliczenie materiału przekazanego na wykładach - sprawdzian pisemny

Zamierzone efekty uczenia się - wiedza

Zamierzone efekty uczenia się	Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	Odniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera	Cel przedmiotu	Treści programowe	Metody nauczania	Sposób oceny
MS_1A_C1_W01 Zna i rozumie w zaawansowanym stopniu procesy zachodzące w komórkach żywych.	MS_1A_W03, MS_1A_W07	—	—	C-3, C-1	T-W-2, T-W-3, T-W-5, T-W-6, T-W-7, T-W-8, T-W-4, T-W-1, T-L-6, T-L-12, T-L-1, T-L-4, T-L-8, T-L-9, T-L-10, T-L-2, T-L-11, T-L-7, T-L-3, T-L-5	M-2, M-4, M-3, M-1	S-2, S-1, S-4

Zamierzone efekty uczenia się - umiejętności

Zamierzone efekty uczenia się	Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	Odniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera	Cel przedmiotu	Treści programowe	Metody nauczania	Sposób oceny
MS_1A_C1_U01 Potrafi objaśnić budowę komórek wybranych tkanek oraz charakterystyczne dla nich procesy.	MS_1A_U03	—	—	C-3	T-W-2, T-W-3, T-W-5, T-W-6, T-W-7, T-W-8, T-W-4, T-W-1, T-L-6, T-L-12, T-L-1, T-L-4, T-L-8, T-L-9, T-L-10, T-L-2, T-L-11, T-L-7, T-L-3, T-L-5	M-2, M-4, M-3, M-1	S-2, S-1, S-4

Zamierzone efekty uczenia się - inne kompetencje społeczne i personalne

Zamierzone efekty uczenia się	Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	Odniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera	Cel przedmiotu	Treści programowe	Metody nauczania	Sposób oceny
MS_1A_C1_K01 Jest gotów do wykorzystania wiedzy w działalności praktycznej.	MS_1A_K04	—	—	C-2, C-3	T-W-2, T-W-3, T-W-5, T-W-6, T-W-7, T-W-8, T-W-4, T-W-1, T-L-6, T-L-12, T-L-1, T-L-4, T-L-8, T-L-9, T-L-10, T-L-2, T-L-11, T-L-7, T-L-3, T-L-5	M-2, M-4, M-3, M-1	S-2, S-1, S-4

Kryterium oceny - wiedza

Efekt uczenia się	Ocena	Kryterium oceny
MS_1A_C1_W01 Zna i rozumie w zaawansowanym stopniu procesy zachodzące w komórkach żywych.	2,0	Nie potrafi zdefiniować podstawowych pojęć dotyczących biologii komórki, w stosunku do wiedzy wykazuje obojętność, w zakresie wyrażania wiedzy popełnia bardzo dużo błędów merytorycznych.
	3,0	Opanował w dostatecznym stopniu materiał programowy, przyswoił zasadnicze treści programowe
	3,5	Opanował podstawowy materiał programowy, wykazuje zrozumienie podstawowych zagadnień dotyczących biologii komórek,przyswoił zasadnicze treści programowe, w stosunku do wiedzy wykazuje średnie zainteresowanie, w zakresie wyrażania wiedzy popełnia wiele błędów.
	4,0	Opanował w dobrym stopniu materiał programowy, wykazuje zrozumienie wiedzy dotyczącej większości przedmiotowych zagadnień, wykazuje duże zainteresowanie zdobywaniem wiedzy, w zakresie wyrażania wiedzy popełnia sporadycznie błędy.
	4,5	Opanował cały materiał programowy, wykazuje zrozumienie wiedzy dotyczącej przedmiotowych zagadnień, wykazuje duże zainteresowanie zdobywaniem wiedzy, w zakresie wyrażania wiedzy nie popełnia istotnych błędów.
	5,0	Zdobyta wiedza wykracza poza materiał programowy, wykazuje bardzo dobre zrozumienie zagadnień dotyczących biologii komórki, wykazuje duże zainteresowanie pogłębianiem wiedzy i ciekawość poznawczą, w zakresie wyrażania wiedzy nie popełnia błędów.

Kryterium oceny - umiejętności

Efekt uczenia się	Ocena	Kryterium oceny
MS_1A_C1_U01 Potrafi objaśnić budowę komórek wybranych tkanek oraz charakterystyczne dla nich procesy.	2,0	Student nie potrafi poradzić sobie samodzielnie z trudnościami mogącymi pojawić się na każdym z etapów przygotowania zleconej pracy, nie potrafi wykorzystać zdobytej wiedzy, nie operuje wiedzą kontekstową.
	3,0	Potrafi w stopniu dostatecznym objaśnić budowę komórek wybranych tkanek oraz charakterystyczne dla nich procesy.
	3,5	W dostatecznym stopniu potrafi formułować problemy, z pomocą nauczyciela rozwiązuje powierzone zadania teoretyczne i praktyczne, w dostatecznym stopniu potrafi przeprowadzić podstawowe prace analityczne, wykazuje inicjatywę w organizowaniu pracy zespołowej.
	4,0	Potrafi formułować problemy teoretyczne i praktyczne i podejmuje próby ich rozwiązania, z pomocą nauczyciela potrafi przeprowadzić podstawowe analizy biologiczne, dobrze planuje pracę własną i wykazuje inicjatywę w organizowaniu pracy zespołowej.
	4,5	Samodzielnie potrafi rozwiązać większość problemów związanych z powierzoną pracą, zarówno teoretycznych jak i praktycznych, potrafi poszerzać wiedzę i ją przekazywać, posiada umiejętność wykonywania podstawowych analiz laboratoryjnych, potrafi koordynować pracę zespołu.
	5,0	Samodzielnie potrafi rozwiązać problemy teoretyczne i praktyczne związane z powierzoną pracą, prawidłowo wykorzystuje materiały źródłowe również obcojęzyczne, potrafi poszerzać wiedzę i ją przekazywać, posiada umiejętność wykonywania podstawowych analiz laboratoryjnych, potrafi planować i koordynować pracę zespołu, wykazuje się kreatywnością.

Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne

Efekt uczenia się	Ocena	Kryterium oceny
MS_1A_C1_K01 Jest gotów do wykorzystania wiedzy w działalności praktycznej.	2,0	Nie potrafi postępować zgodnie z zasadami etyki zawodowej, nie wykazuje wrażliwości w kontakcie z przyrodą ożywioną, wykazuję małą dbałość w pracy zespołowej, jest mało aktywny na polu zawodowym.
	3,0	Jest gotów w dostatecznym stopniu wykorzystać nabytą wiedzę i umiejętności w praktyce
	3,5	Wykazuje kreatywność, potrafi zachowywać właściwe relacje z otoczeniem, zachowuje dostateczną dbałość w trakcie wykonywanej pracy, w dostatecznym stopniu przestrzega zasad etyki zawodowej, wykazuje niewielką zdolność do odegrania istotnej roli społecznej.
	4,0	Jest osobą dość kreatywną, zachowje właściwe relacje z otoczeniem, wykazuje się samodyscypliną w trakcie wykonywania powierzonej pracy, przestrzega zasad etyki zawodowej, wykazuje niewielką zdolność do odegrania istotnej roli społecznej.
	4,5	Wykazuje kreatywność, potrafi zachowywać dobre relacje z otoczeniem i wykazuje dużą zdolność do odegrania istotnej roli społecznej, w wykonywaniu zadań jest zdeterminowany i przestrzega zasad etyki zawodowej.
	5,0	Wykazuje się dużą kreatywnością i otwartością na otoczenie z którym zachowuje bardzo dobre relacje, przestrzega zasad etyki zawodowej, jest odpowiedzialny i wykazuje cechy lidera życia społecznego.

Literatura podstawowa

Alberts B i wsp., Podstawy biologii komórki (tom 1. i 2.), Naukowe PWN, Warszawa, 2005, wyd. II
Kawiak J., Zabel M., Seminarium z cytofizjologii dla studentów medycyny, weterynarii i biologii., Wydawnictwo medyczne Urban & Partner, Wrocław, 2002
Kilarski W., Strukturalne podstawy biologii komórki., Naukowe PWN, Warszawa, 2003

Literatura dodatkowa

Fuller G.M., Shields D., Podstawy molekularne biologii komórki. Aspekty medyczne., Lekarskie PZWL, Warszawa, 2000, wyd. I
Kłyszejko-Stefanowicz L., Cytobiochemia. Biochemia niektórych struktur komórkowych., Naukowe PWN, Warszawa, 2002

Treści programowe - laboratoria

KOD	Treść programowa	Godziny
T-L-1	Tkanki roślinne i zwierzęce - charakterystyka ich komórek. Budowa komórek, a ich czynność. Zróżnicowanie komórek (pro- i eukariota). Mikroskopowy obraz komórek krwi. Gatunkowe różnice w budowie erytrocytów.	2
T-L-2	Błona komórkowa jako bariera między dwoma środowiskami. Znaczenie czynnościowe “płynności” błony komórkowej. Doświadczalne uszkodzenie błony komórkowej erytrocytów. Mechanizm destrukcyjnego wpływu wybranych czynników środowiskowych. Wpływ zmian ciśnienia osmotycznego płynu zewnątrzkomórkowego na kształt i błonę komórkową erytrocytów. Oznaczanie oporności osmotycznej krwinek czerwonych.	4
T-L-3	Molekularny mechanizm skurczu komórki mięśniowej. Budowa i rola białek kurczliwych i regulujących. Jak wyjaśnić zdolność męskich komórek rozrodczych do aktywnego ruchu? Mechanizm diapedezy. Mikroskopowy obraz wybranych komórek tkanki: nabłonkowej, łącznej, mięśniowej i nerwowej.	4
T-L-4	Mechanizm endo- i egzocytozy. Mechanizm pobierania płynu zewnątrzkomórkowego przez komórkę ( pinocytoza). Fagocytoza - podstawowy mechanizm obrony nieswoistej.	2
T-L-5	Budowa i rola gładkiej i szorstkiej siateczki śródplazmatycznej.Wolne rodniki – źródła, negatywne skutki działania, eliminacja.Mitochondria i chloroplasty - podobieństwa i różnice.	2
T-L-6	Organizacja kwasów nukleinowych u pro- i eukariota. Polimeraza i enzymy restrykcyjne. Metody wizualizacji jądra komórkowego i cytoplazmy leukocytów w mikroskopie świetlnym.	4
T-L-7	Pojęcie i klasyfikacja receptorów. Receptory powierzchni komórki. Wewnątrzkomórkowe kaskady sygnalizacyjne. Wtórne przekaźniki. Receptory cytozolowe i jądrowe.	2
T-L-8	Rola białek w komórce. Zarys budowy białek – struktura I, II, III i IV rzędowa. Konformacja białek fibrylarnych i globularnych. Zmiany konformacyjne i ich następstwa, rola białek opiekuńczych. Mechanizm sortowania i adresowania białek w komórce. Degradacja białek, rola lizosomów, proteosomów i ubikwityny. Genom a proteom.	2
T-L-9	Biologiczna „sprzeczność” pomiędzy wielością humoralnych czynników regulujących, a niewielką liczbą mechanizmów przenoszenia informacji wewnątrz komórek. Zależność między ilością liganda a gęstością receptorów komórkowych. Badanie lokalizacji, rozmieszczenia i gęstości wybranych eksteroreceptorów	2
T-L-10	Metabolizm wyspecjalizowanych komórek (wątrobowych, mięśniowych, tłuszczowych). Specyfika metabolizmu brunatnej tkanki tłuszczowej. Wpływ pH i temperatury na aktywność enzymów.	2
T-L-11	Skutki nieprawidłowych podziałów mejotycznych. Apoptoza – programowana śmierć komórek i jej etapy. Nekroza a apoptoza. Transformacja nowotworowa komórek. Teoria struktur dysypatywnych. Analiza mechanizmu przerzutowania. Angiogeneza nowotworowa.	2
T-L-12	Pisemne sprawdzenie wiedzy z zakresu ćwiczeń laboratoryjnych.	2
		30

Treści programowe - wykłady

KOD	Treść programowa	Godziny
T-W-1	Komórka jako układ termodynamiczny. Cechy żywej komórki (metabolizm, ruch, pobudliwość, wzrost, rozmnażanie). Chemiczne składniki komórki (atomy, cząsteczki, związki chemiczne). Komórkowa teoria życia. Organizacja komórek (błona komórkowa, cytozol, jądro, przedziały wewnątrzkomórkowe). Zróżnicowanie komórek (pro- i eukariota).	2
T-W-2	Błona komórkowa - rys historyczny. Model płynno-mozaikowy. Organizacja błony komórkowej. Dwuwarstwa lipidowa (skład chemiczny, struktura, płynność). Białka błonowe. Biosynteza składników błony. Kora komórki. Warstwa powierzchniowa. Ogólna charakterystyka transportu przez błonę komórkową. Przenośniki błonowe. Kanały jonowe. Źródła energii dla transportu błonowego. Pobudzenie i hamowanie.	4
T-W-3	Struktura, skład i rola cytoplazmy. Podstawowe rodzaje włóknistych struktur cytoszkieletu. Skład i struktura molekularna elementów cytoszkieletu. Mikrotubule-podział, funkcje i lokalizacja w różnych typach komórek. Rola centrosomu w organizacji mikrotubul. Rola białek motorycznych w funkcji mikrtubul. Podział, funkcje i występowanie filamentów pośrednich. Struktura, funkcja i lokalizacja filamentów aktynowych. Mechanizm polimeryzacji aktyny. Wiązanie aktyny z białkami motorycznymi (miozyny) w struktury kurczliwe.	4
T-W-4	Struktura błony siateczki śródplazmatycznej. Gładka i szorstka (ziarnista) siateczka śródpazmatyczna i ich rola w procesach metabolicznych komórek. Rybosomy i polisomy. Rybosomy a translacja. Powstawanie lizosomów. Lizosomy pierwotne i wtórne. Struktura i właściwości lizosomów w różnych komórkach. Lokalizacja i ultrastruktura aparatu Golgiego. Odrębności strukturalne i czynnościowe aparatu Golgiego w komórkach roślinnych i zwierzęcych. Aparat Golgiego a czynność wydzielnicza komórek. Transport pęcherzykowy, egzo- i endocytoza.	4
T-W-5	Budowa i rozmieszczenie mitochondriów komórce. Błony mitochondrialne. Łańcuch oddechowy, fosforylacja oksydacyjna i biosynteza ATP. Udział mitochondriów w przemianach katabolicznych. DNA mitochondrialny i biogeneza mitochondriów. Typy plastydów i ich rola. Chloroplasty, budowa i organizacja. Fotosynteza. Fotosystemy i cykl wiązania węgla.	4
T-W-6	Organizacja, skład chemiczny i podstawowe funkcje jądra komórkowego. Organizacja jądra w poszczególnych fazach cyklu komórkowego. Organizacja i struktura chromatyny. Funkcja i struktura jąderka. Przebieg cyklu komórkowego, interfaza (fazy G1, S, G2 i G0) i mitoza (faza M). Cytokineza. Czas trwania i regulacja cyklu komórkowego, geny, białka i punkty kontrolne. Mitoza. Amitoza. Ogólna charakterystyka podziału mejotycznego.	4
T-W-7	Wymiana materii i energii z otoczeniem. Energia aktywacji i kataliza. Regulacja ilości i aktywności enzymów w komórce. Procesy anaboliczne i kataboliczne - magazynowanie i odzyskiwanie energii. Wykorzystywanie energii przez komórkę. Fosforany bogatoenergetyczne komórki. Budowa, biosynteza i rola ATP. Mechanizmy regulacyjne metabolizmu komórki.	4
T-W-8	Proliferacja (hiperplazja), przerost (hipertrofia) i akrecja. Etapy różnicowania komórek, komórki totipotencjalne, pluripotencjalne, macierzyste i ukierunkowane. Przyczyny różnicowania. Różnicowanie a cykl mitotyczny. Metaplazja, odnowa i przebudowa tkanek i narządów. Starzenie komórek in vivo i in vitro – przyczyny. Limit Hayflicka, telomery i telomeraza. Geny śmierci i życia komórek. Starzenie a śmierć komórek, zmiany morfologiczne i biochemiczne w komórce nekrotycznej.	4
		30

Formy aktywności - laboratoria

KOD	Forma aktywności	Godziny
A-L-1	Uczestnictwo w ćwiczeniach.	30
A-L-2	Samodzielne studiowanie tematyki ćwiczeń laboratoryjnych i przygotowanie teoretyczne do wykonania analiz laboratoryjnych.	15
A-L-3	Przygotowanie do zaliczenia ćwiczeń oraz egzaminu w formie pisemnej.	15
		60

(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Formy aktywności - wykłady

KOD	Forma aktywności	Godziny
A-W-1	Udział studenta w wykładach.	30
A-W-2	Samodzielne studiowanie zagadnień omawianych na wykładach.	15
A-W-3	Przygotowanie się do egzaminu.	15
		60

(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Pole	KOD	Znaczenie kodu
Zamierzone efekty uczenia się	MS_1A_C1_W01	Zna i rozumie w zaawansowanym stopniu procesy zachodzące w komórkach żywych.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	MS_1A_W03	Zna i rozumie w zaawansowanym stopniu zagadnienia z zakresu ekologii i ochrony środowiska, roli i różnorodności biologicznej w biosferze oraz procesach w niej zachodzących. Zna niezbędne narzędzia, metody i techniki do kształtowania środowiska.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	MS_1A_W07	Zna i rozumie w stopniu zaawansowanym zagadnienia z zakresu procesów zachodzących z udziałem mikroorganizmów i ich wykorzystania w różnych gałęziach przemysłu i rolnictwa.
Cel przedmiotu	C-3	Zapoznanie studentów z wewnątrzkomórkowymi procesami przemiany materii, energii i informacji.
Cel przedmiotu	C-1	Zapoznanie studentów z budową i zróżnicowaniem komórek.
Treści programowe	T-W-2	Błona komórkowa - rys historyczny. Model płynno-mozaikowy. Organizacja błony komórkowej. Dwuwarstwa lipidowa (skład chemiczny, struktura, płynność). Białka błonowe. Biosynteza składników błony. Kora komórki. Warstwa powierzchniowa. Ogólna charakterystyka transportu przez błonę komórkową. Przenośniki błonowe. Kanały jonowe. Źródła energii dla transportu błonowego. Pobudzenie i hamowanie.
	T-W-3	Struktura, skład i rola cytoplazmy. Podstawowe rodzaje włóknistych struktur cytoszkieletu. Skład i struktura molekularna elementów cytoszkieletu. Mikrotubule-podział, funkcje i lokalizacja w różnych typach komórek. Rola centrosomu w organizacji mikrotubul. Rola białek motorycznych w funkcji mikrtubul. Podział, funkcje i występowanie filamentów pośrednich. Struktura, funkcja i lokalizacja filamentów aktynowych. Mechanizm polimeryzacji aktyny. Wiązanie aktyny z białkami motorycznymi (miozyny) w struktury kurczliwe.
	T-W-5	Budowa i rozmieszczenie mitochondriów komórce. Błony mitochondrialne. Łańcuch oddechowy, fosforylacja oksydacyjna i biosynteza ATP. Udział mitochondriów w przemianach katabolicznych. DNA mitochondrialny i biogeneza mitochondriów. Typy plastydów i ich rola. Chloroplasty, budowa i organizacja. Fotosynteza. Fotosystemy i cykl wiązania węgla.
	T-W-6	Organizacja, skład chemiczny i podstawowe funkcje jądra komórkowego. Organizacja jądra w poszczególnych fazach cyklu komórkowego. Organizacja i struktura chromatyny. Funkcja i struktura jąderka. Przebieg cyklu komórkowego, interfaza (fazy G1, S, G2 i G0) i mitoza (faza M). Cytokineza. Czas trwania i regulacja cyklu komórkowego, geny, białka i punkty kontrolne. Mitoza. Amitoza. Ogólna charakterystyka podziału mejotycznego.
	T-W-7	Wymiana materii i energii z otoczeniem. Energia aktywacji i kataliza. Regulacja ilości i aktywności enzymów w komórce. Procesy anaboliczne i kataboliczne - magazynowanie i odzyskiwanie energii. Wykorzystywanie energii przez komórkę. Fosforany bogatoenergetyczne komórki. Budowa, biosynteza i rola ATP. Mechanizmy regulacyjne metabolizmu komórki.
	T-W-8	Proliferacja (hiperplazja), przerost (hipertrofia) i akrecja. Etapy różnicowania komórek, komórki totipotencjalne, pluripotencjalne, macierzyste i ukierunkowane. Przyczyny różnicowania. Różnicowanie a cykl mitotyczny. Metaplazja, odnowa i przebudowa tkanek i narządów. Starzenie komórek in vivo i in vitro – przyczyny. Limit Hayflicka, telomery i telomeraza. Geny śmierci i życia komórek. Starzenie a śmierć komórek, zmiany morfologiczne i biochemiczne w komórce nekrotycznej.
	T-W-4	Struktura błony siateczki śródplazmatycznej. Gładka i szorstka (ziarnista) siateczka śródpazmatyczna i ich rola w procesach metabolicznych komórek. Rybosomy i polisomy. Rybosomy a translacja. Powstawanie lizosomów. Lizosomy pierwotne i wtórne. Struktura i właściwości lizosomów w różnych komórkach. Lokalizacja i ultrastruktura aparatu Golgiego. Odrębności strukturalne i czynnościowe aparatu Golgiego w komórkach roślinnych i zwierzęcych. Aparat Golgiego a czynność wydzielnicza komórek. Transport pęcherzykowy, egzo- i endocytoza.
	T-W-1	Komórka jako układ termodynamiczny. Cechy żywej komórki (metabolizm, ruch, pobudliwość, wzrost, rozmnażanie). Chemiczne składniki komórki (atomy, cząsteczki, związki chemiczne). Komórkowa teoria życia. Organizacja komórek (błona komórkowa, cytozol, jądro, przedziały wewnątrzkomórkowe). Zróżnicowanie komórek (pro- i eukariota).
	T-L-6	Organizacja kwasów nukleinowych u pro- i eukariota. Polimeraza i enzymy restrykcyjne. Metody wizualizacji jądra komórkowego i cytoplazmy leukocytów w mikroskopie świetlnym.
	T-L-12	Pisemne sprawdzenie wiedzy z zakresu ćwiczeń laboratoryjnych.
	T-L-1	Tkanki roślinne i zwierzęce - charakterystyka ich komórek. Budowa komórek, a ich czynność. Zróżnicowanie komórek (pro- i eukariota). Mikroskopowy obraz komórek krwi. Gatunkowe różnice w budowie erytrocytów.
	T-L-4	Mechanizm endo- i egzocytozy. Mechanizm pobierania płynu zewnątrzkomórkowego przez komórkę ( pinocytoza). Fagocytoza - podstawowy mechanizm obrony nieswoistej.
	T-L-8	Rola białek w komórce. Zarys budowy białek – struktura I, II, III i IV rzędowa. Konformacja białek fibrylarnych i globularnych. Zmiany konformacyjne i ich następstwa, rola białek opiekuńczych. Mechanizm sortowania i adresowania białek w komórce. Degradacja białek, rola lizosomów, proteosomów i ubikwityny. Genom a proteom.
	T-L-9	Biologiczna „sprzeczność” pomiędzy wielością humoralnych czynników regulujących, a niewielką liczbą mechanizmów przenoszenia informacji wewnątrz komórek. Zależność między ilością liganda a gęstością receptorów komórkowych. Badanie lokalizacji, rozmieszczenia i gęstości wybranych eksteroreceptorów
	T-L-10	Metabolizm wyspecjalizowanych komórek (wątrobowych, mięśniowych, tłuszczowych). Specyfika metabolizmu brunatnej tkanki tłuszczowej. Wpływ pH i temperatury na aktywność enzymów.
	T-L-2	Błona komórkowa jako bariera między dwoma środowiskami. Znaczenie czynnościowe “płynności” błony komórkowej. Doświadczalne uszkodzenie błony komórkowej erytrocytów. Mechanizm destrukcyjnego wpływu wybranych czynników środowiskowych. Wpływ zmian ciśnienia osmotycznego płynu zewnątrzkomórkowego na kształt i błonę komórkową erytrocytów. Oznaczanie oporności osmotycznej krwinek czerwonych.
	T-L-11	Skutki nieprawidłowych podziałów mejotycznych. Apoptoza – programowana śmierć komórek i jej etapy. Nekroza a apoptoza. Transformacja nowotworowa komórek. Teoria struktur dysypatywnych. Analiza mechanizmu przerzutowania. Angiogeneza nowotworowa.
	T-L-7	Pojęcie i klasyfikacja receptorów. Receptory powierzchni komórki. Wewnątrzkomórkowe kaskady sygnalizacyjne. Wtórne przekaźniki. Receptory cytozolowe i jądrowe.
	T-L-3	Molekularny mechanizm skurczu komórki mięśniowej. Budowa i rola białek kurczliwych i regulujących. Jak wyjaśnić zdolność męskich komórek rozrodczych do aktywnego ruchu? Mechanizm diapedezy. Mikroskopowy obraz wybranych komórek tkanki: nabłonkowej, łącznej, mięśniowej i nerwowej.
	T-L-5	Budowa i rola gładkiej i szorstkiej siateczki śródplazmatycznej.Wolne rodniki – źródła, negatywne skutki działania, eliminacja.Mitochondria i chloroplasty - podobieństwa i różnice.
Metody nauczania	M-2	Prezentacja multimedialna z wykorzystaniem komputera i projektora multimedialnego.
	M-4	Dyskusja dydaktyczna.
	M-3	Praca w grupach.
	M-1	Wykład informacyjny.
Sposób oceny	S-2	Ocena formująca: Zaliczenie ćwiczeń - ocena pracy studentów w grupach wyrażna ilością punktów zdobytych za poszczególne ćwiczenia (punktacja 0 lub 1)
	S-1	Ocena formująca: Zaliczenie ćwiczeń - kolokwia cząstkowe oceniane w skali punktowej, od 6 pkt. (ocena dostateczna) do 10 pkt. (ocena bardzo dobra).
	S-4	Ocena podsumowująca: Zaliczenie materiału przekazanego na wykładach - sprawdzian pisemny
Kryteria oceny	Ocena	Kryterium oceny
	2,0	Nie potrafi zdefiniować podstawowych pojęć dotyczących biologii komórki, w stosunku do wiedzy wykazuje obojętność, w zakresie wyrażania wiedzy popełnia bardzo dużo błędów merytorycznych.
	3,0	Opanował w dostatecznym stopniu materiał programowy, przyswoił zasadnicze treści programowe
	3,5	Opanował podstawowy materiał programowy, wykazuje zrozumienie podstawowych zagadnień dotyczących biologii komórek,przyswoił zasadnicze treści programowe, w stosunku do wiedzy wykazuje średnie zainteresowanie, w zakresie wyrażania wiedzy popełnia wiele błędów.
	4,0	Opanował w dobrym stopniu materiał programowy, wykazuje zrozumienie wiedzy dotyczącej większości przedmiotowych zagadnień, wykazuje duże zainteresowanie zdobywaniem wiedzy, w zakresie wyrażania wiedzy popełnia sporadycznie błędy.
	4,5	Opanował cały materiał programowy, wykazuje zrozumienie wiedzy dotyczącej przedmiotowych zagadnień, wykazuje duże zainteresowanie zdobywaniem wiedzy, w zakresie wyrażania wiedzy nie popełnia istotnych błędów.
	5,0	Zdobyta wiedza wykracza poza materiał programowy, wykazuje bardzo dobre zrozumienie zagadnień dotyczących biologii komórki, wykazuje duże zainteresowanie pogłębianiem wiedzy i ciekawość poznawczą, w zakresie wyrażania wiedzy nie popełnia błędów.

Pole	KOD	Znaczenie kodu
Zamierzone efekty uczenia się	MS_1A_C1_U01	Potrafi objaśnić budowę komórek wybranych tkanek oraz charakterystyczne dla nich procesy.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	MS_1A_U03	Potrafi rozpoznać podstawowe struktury organizmów żywych, ich lokalizację oraz rozumie zależności między budową a czynnościami oraz wyjaśnia odstępstwa od prawidłowego funkcjonowania organizmu.
Cel przedmiotu	C-3	Zapoznanie studentów z wewnątrzkomórkowymi procesami przemiany materii, energii i informacji.
Treści programowe	T-W-2	Błona komórkowa - rys historyczny. Model płynno-mozaikowy. Organizacja błony komórkowej. Dwuwarstwa lipidowa (skład chemiczny, struktura, płynność). Białka błonowe. Biosynteza składników błony. Kora komórki. Warstwa powierzchniowa. Ogólna charakterystyka transportu przez błonę komórkową. Przenośniki błonowe. Kanały jonowe. Źródła energii dla transportu błonowego. Pobudzenie i hamowanie.
	T-W-3	Struktura, skład i rola cytoplazmy. Podstawowe rodzaje włóknistych struktur cytoszkieletu. Skład i struktura molekularna elementów cytoszkieletu. Mikrotubule-podział, funkcje i lokalizacja w różnych typach komórek. Rola centrosomu w organizacji mikrotubul. Rola białek motorycznych w funkcji mikrtubul. Podział, funkcje i występowanie filamentów pośrednich. Struktura, funkcja i lokalizacja filamentów aktynowych. Mechanizm polimeryzacji aktyny. Wiązanie aktyny z białkami motorycznymi (miozyny) w struktury kurczliwe.
	T-W-5	Budowa i rozmieszczenie mitochondriów komórce. Błony mitochondrialne. Łańcuch oddechowy, fosforylacja oksydacyjna i biosynteza ATP. Udział mitochondriów w przemianach katabolicznych. DNA mitochondrialny i biogeneza mitochondriów. Typy plastydów i ich rola. Chloroplasty, budowa i organizacja. Fotosynteza. Fotosystemy i cykl wiązania węgla.
	T-W-6	Organizacja, skład chemiczny i podstawowe funkcje jądra komórkowego. Organizacja jądra w poszczególnych fazach cyklu komórkowego. Organizacja i struktura chromatyny. Funkcja i struktura jąderka. Przebieg cyklu komórkowego, interfaza (fazy G1, S, G2 i G0) i mitoza (faza M). Cytokineza. Czas trwania i regulacja cyklu komórkowego, geny, białka i punkty kontrolne. Mitoza. Amitoza. Ogólna charakterystyka podziału mejotycznego.
	T-W-7	Wymiana materii i energii z otoczeniem. Energia aktywacji i kataliza. Regulacja ilości i aktywności enzymów w komórce. Procesy anaboliczne i kataboliczne - magazynowanie i odzyskiwanie energii. Wykorzystywanie energii przez komórkę. Fosforany bogatoenergetyczne komórki. Budowa, biosynteza i rola ATP. Mechanizmy regulacyjne metabolizmu komórki.
	T-W-8	Proliferacja (hiperplazja), przerost (hipertrofia) i akrecja. Etapy różnicowania komórek, komórki totipotencjalne, pluripotencjalne, macierzyste i ukierunkowane. Przyczyny różnicowania. Różnicowanie a cykl mitotyczny. Metaplazja, odnowa i przebudowa tkanek i narządów. Starzenie komórek in vivo i in vitro – przyczyny. Limit Hayflicka, telomery i telomeraza. Geny śmierci i życia komórek. Starzenie a śmierć komórek, zmiany morfologiczne i biochemiczne w komórce nekrotycznej.
	T-W-4	Struktura błony siateczki śródplazmatycznej. Gładka i szorstka (ziarnista) siateczka śródpazmatyczna i ich rola w procesach metabolicznych komórek. Rybosomy i polisomy. Rybosomy a translacja. Powstawanie lizosomów. Lizosomy pierwotne i wtórne. Struktura i właściwości lizosomów w różnych komórkach. Lokalizacja i ultrastruktura aparatu Golgiego. Odrębności strukturalne i czynnościowe aparatu Golgiego w komórkach roślinnych i zwierzęcych. Aparat Golgiego a czynność wydzielnicza komórek. Transport pęcherzykowy, egzo- i endocytoza.
	T-W-1	Komórka jako układ termodynamiczny. Cechy żywej komórki (metabolizm, ruch, pobudliwość, wzrost, rozmnażanie). Chemiczne składniki komórki (atomy, cząsteczki, związki chemiczne). Komórkowa teoria życia. Organizacja komórek (błona komórkowa, cytozol, jądro, przedziały wewnątrzkomórkowe). Zróżnicowanie komórek (pro- i eukariota).
	T-L-6	Organizacja kwasów nukleinowych u pro- i eukariota. Polimeraza i enzymy restrykcyjne. Metody wizualizacji jądra komórkowego i cytoplazmy leukocytów w mikroskopie świetlnym.
	T-L-12	Pisemne sprawdzenie wiedzy z zakresu ćwiczeń laboratoryjnych.
	T-L-1	Tkanki roślinne i zwierzęce - charakterystyka ich komórek. Budowa komórek, a ich czynność. Zróżnicowanie komórek (pro- i eukariota). Mikroskopowy obraz komórek krwi. Gatunkowe różnice w budowie erytrocytów.
	T-L-4	Mechanizm endo- i egzocytozy. Mechanizm pobierania płynu zewnątrzkomórkowego przez komórkę ( pinocytoza). Fagocytoza - podstawowy mechanizm obrony nieswoistej.
	T-L-8	Rola białek w komórce. Zarys budowy białek – struktura I, II, III i IV rzędowa. Konformacja białek fibrylarnych i globularnych. Zmiany konformacyjne i ich następstwa, rola białek opiekuńczych. Mechanizm sortowania i adresowania białek w komórce. Degradacja białek, rola lizosomów, proteosomów i ubikwityny. Genom a proteom.
	T-L-9	Biologiczna „sprzeczność” pomiędzy wielością humoralnych czynników regulujących, a niewielką liczbą mechanizmów przenoszenia informacji wewnątrz komórek. Zależność między ilością liganda a gęstością receptorów komórkowych. Badanie lokalizacji, rozmieszczenia i gęstości wybranych eksteroreceptorów
	T-L-10	Metabolizm wyspecjalizowanych komórek (wątrobowych, mięśniowych, tłuszczowych). Specyfika metabolizmu brunatnej tkanki tłuszczowej. Wpływ pH i temperatury na aktywność enzymów.
	T-L-2	Błona komórkowa jako bariera między dwoma środowiskami. Znaczenie czynnościowe “płynności” błony komórkowej. Doświadczalne uszkodzenie błony komórkowej erytrocytów. Mechanizm destrukcyjnego wpływu wybranych czynników środowiskowych. Wpływ zmian ciśnienia osmotycznego płynu zewnątrzkomórkowego na kształt i błonę komórkową erytrocytów. Oznaczanie oporności osmotycznej krwinek czerwonych.
	T-L-11	Skutki nieprawidłowych podziałów mejotycznych. Apoptoza – programowana śmierć komórek i jej etapy. Nekroza a apoptoza. Transformacja nowotworowa komórek. Teoria struktur dysypatywnych. Analiza mechanizmu przerzutowania. Angiogeneza nowotworowa.
	T-L-7	Pojęcie i klasyfikacja receptorów. Receptory powierzchni komórki. Wewnątrzkomórkowe kaskady sygnalizacyjne. Wtórne przekaźniki. Receptory cytozolowe i jądrowe.
	T-L-3	Molekularny mechanizm skurczu komórki mięśniowej. Budowa i rola białek kurczliwych i regulujących. Jak wyjaśnić zdolność męskich komórek rozrodczych do aktywnego ruchu? Mechanizm diapedezy. Mikroskopowy obraz wybranych komórek tkanki: nabłonkowej, łącznej, mięśniowej i nerwowej.
	T-L-5	Budowa i rola gładkiej i szorstkiej siateczki śródplazmatycznej.Wolne rodniki – źródła, negatywne skutki działania, eliminacja.Mitochondria i chloroplasty - podobieństwa i różnice.
Metody nauczania	M-2	Prezentacja multimedialna z wykorzystaniem komputera i projektora multimedialnego.
	M-4	Dyskusja dydaktyczna.
	M-3	Praca w grupach.
	M-1	Wykład informacyjny.
Sposób oceny	S-2	Ocena formująca: Zaliczenie ćwiczeń - ocena pracy studentów w grupach wyrażna ilością punktów zdobytych za poszczególne ćwiczenia (punktacja 0 lub 1)
	S-1	Ocena formująca: Zaliczenie ćwiczeń - kolokwia cząstkowe oceniane w skali punktowej, od 6 pkt. (ocena dostateczna) do 10 pkt. (ocena bardzo dobra).
	S-4	Ocena podsumowująca: Zaliczenie materiału przekazanego na wykładach - sprawdzian pisemny
Kryteria oceny	Ocena	Kryterium oceny
	2,0	Student nie potrafi poradzić sobie samodzielnie z trudnościami mogącymi pojawić się na każdym z etapów przygotowania zleconej pracy, nie potrafi wykorzystać zdobytej wiedzy, nie operuje wiedzą kontekstową.
	3,0	Potrafi w stopniu dostatecznym objaśnić budowę komórek wybranych tkanek oraz charakterystyczne dla nich procesy.
	3,5	W dostatecznym stopniu potrafi formułować problemy, z pomocą nauczyciela rozwiązuje powierzone zadania teoretyczne i praktyczne, w dostatecznym stopniu potrafi przeprowadzić podstawowe prace analityczne, wykazuje inicjatywę w organizowaniu pracy zespołowej.
	4,0	Potrafi formułować problemy teoretyczne i praktyczne i podejmuje próby ich rozwiązania, z pomocą nauczyciela potrafi przeprowadzić podstawowe analizy biologiczne, dobrze planuje pracę własną i wykazuje inicjatywę w organizowaniu pracy zespołowej.
	4,5	Samodzielnie potrafi rozwiązać większość problemów związanych z powierzoną pracą, zarówno teoretycznych jak i praktycznych, potrafi poszerzać wiedzę i ją przekazywać, posiada umiejętność wykonywania podstawowych analiz laboratoryjnych, potrafi koordynować pracę zespołu.
	5,0	Samodzielnie potrafi rozwiązać problemy teoretyczne i praktyczne związane z powierzoną pracą, prawidłowo wykorzystuje materiały źródłowe również obcojęzyczne, potrafi poszerzać wiedzę i ją przekazywać, posiada umiejętność wykonywania podstawowych analiz laboratoryjnych, potrafi planować i koordynować pracę zespołu, wykazuje się kreatywnością.

Pole	KOD	Znaczenie kodu
Zamierzone efekty uczenia się	MS_1A_C1_K01	Jest gotów do wykorzystania wiedzy w działalności praktycznej.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	MS_1A_K04	Jest gotów myśleć i działać w sposób przedsiębiorczy indywidualnie i w zespole.
Cel przedmiotu	C-2	Zapoznanie studentów z budową i funkcją błony komórkowej i poszczególnych organelli komórkowych.
Cel przedmiotu	C-3	Zapoznanie studentów z wewnątrzkomórkowymi procesami przemiany materii, energii i informacji.
Treści programowe	T-W-2	Błona komórkowa - rys historyczny. Model płynno-mozaikowy. Organizacja błony komórkowej. Dwuwarstwa lipidowa (skład chemiczny, struktura, płynność). Białka błonowe. Biosynteza składników błony. Kora komórki. Warstwa powierzchniowa. Ogólna charakterystyka transportu przez błonę komórkową. Przenośniki błonowe. Kanały jonowe. Źródła energii dla transportu błonowego. Pobudzenie i hamowanie.
	T-W-3	Struktura, skład i rola cytoplazmy. Podstawowe rodzaje włóknistych struktur cytoszkieletu. Skład i struktura molekularna elementów cytoszkieletu. Mikrotubule-podział, funkcje i lokalizacja w różnych typach komórek. Rola centrosomu w organizacji mikrotubul. Rola białek motorycznych w funkcji mikrtubul. Podział, funkcje i występowanie filamentów pośrednich. Struktura, funkcja i lokalizacja filamentów aktynowych. Mechanizm polimeryzacji aktyny. Wiązanie aktyny z białkami motorycznymi (miozyny) w struktury kurczliwe.
	T-W-5	Budowa i rozmieszczenie mitochondriów komórce. Błony mitochondrialne. Łańcuch oddechowy, fosforylacja oksydacyjna i biosynteza ATP. Udział mitochondriów w przemianach katabolicznych. DNA mitochondrialny i biogeneza mitochondriów. Typy plastydów i ich rola. Chloroplasty, budowa i organizacja. Fotosynteza. Fotosystemy i cykl wiązania węgla.
	T-W-6	Organizacja, skład chemiczny i podstawowe funkcje jądra komórkowego. Organizacja jądra w poszczególnych fazach cyklu komórkowego. Organizacja i struktura chromatyny. Funkcja i struktura jąderka. Przebieg cyklu komórkowego, interfaza (fazy G1, S, G2 i G0) i mitoza (faza M). Cytokineza. Czas trwania i regulacja cyklu komórkowego, geny, białka i punkty kontrolne. Mitoza. Amitoza. Ogólna charakterystyka podziału mejotycznego.
	T-W-7	Wymiana materii i energii z otoczeniem. Energia aktywacji i kataliza. Regulacja ilości i aktywności enzymów w komórce. Procesy anaboliczne i kataboliczne - magazynowanie i odzyskiwanie energii. Wykorzystywanie energii przez komórkę. Fosforany bogatoenergetyczne komórki. Budowa, biosynteza i rola ATP. Mechanizmy regulacyjne metabolizmu komórki.
	T-W-8	Proliferacja (hiperplazja), przerost (hipertrofia) i akrecja. Etapy różnicowania komórek, komórki totipotencjalne, pluripotencjalne, macierzyste i ukierunkowane. Przyczyny różnicowania. Różnicowanie a cykl mitotyczny. Metaplazja, odnowa i przebudowa tkanek i narządów. Starzenie komórek in vivo i in vitro – przyczyny. Limit Hayflicka, telomery i telomeraza. Geny śmierci i życia komórek. Starzenie a śmierć komórek, zmiany morfologiczne i biochemiczne w komórce nekrotycznej.
	T-W-4	Struktura błony siateczki śródplazmatycznej. Gładka i szorstka (ziarnista) siateczka śródpazmatyczna i ich rola w procesach metabolicznych komórek. Rybosomy i polisomy. Rybosomy a translacja. Powstawanie lizosomów. Lizosomy pierwotne i wtórne. Struktura i właściwości lizosomów w różnych komórkach. Lokalizacja i ultrastruktura aparatu Golgiego. Odrębności strukturalne i czynnościowe aparatu Golgiego w komórkach roślinnych i zwierzęcych. Aparat Golgiego a czynność wydzielnicza komórek. Transport pęcherzykowy, egzo- i endocytoza.
	T-W-1	Komórka jako układ termodynamiczny. Cechy żywej komórki (metabolizm, ruch, pobudliwość, wzrost, rozmnażanie). Chemiczne składniki komórki (atomy, cząsteczki, związki chemiczne). Komórkowa teoria życia. Organizacja komórek (błona komórkowa, cytozol, jądro, przedziały wewnątrzkomórkowe). Zróżnicowanie komórek (pro- i eukariota).
	T-L-6	Organizacja kwasów nukleinowych u pro- i eukariota. Polimeraza i enzymy restrykcyjne. Metody wizualizacji jądra komórkowego i cytoplazmy leukocytów w mikroskopie świetlnym.
	T-L-12	Pisemne sprawdzenie wiedzy z zakresu ćwiczeń laboratoryjnych.
	T-L-1	Tkanki roślinne i zwierzęce - charakterystyka ich komórek. Budowa komórek, a ich czynność. Zróżnicowanie komórek (pro- i eukariota). Mikroskopowy obraz komórek krwi. Gatunkowe różnice w budowie erytrocytów.
	T-L-4	Mechanizm endo- i egzocytozy. Mechanizm pobierania płynu zewnątrzkomórkowego przez komórkę ( pinocytoza). Fagocytoza - podstawowy mechanizm obrony nieswoistej.
	T-L-8	Rola białek w komórce. Zarys budowy białek – struktura I, II, III i IV rzędowa. Konformacja białek fibrylarnych i globularnych. Zmiany konformacyjne i ich następstwa, rola białek opiekuńczych. Mechanizm sortowania i adresowania białek w komórce. Degradacja białek, rola lizosomów, proteosomów i ubikwityny. Genom a proteom.
	T-L-9	Biologiczna „sprzeczność” pomiędzy wielością humoralnych czynników regulujących, a niewielką liczbą mechanizmów przenoszenia informacji wewnątrz komórek. Zależność między ilością liganda a gęstością receptorów komórkowych. Badanie lokalizacji, rozmieszczenia i gęstości wybranych eksteroreceptorów
	T-L-10	Metabolizm wyspecjalizowanych komórek (wątrobowych, mięśniowych, tłuszczowych). Specyfika metabolizmu brunatnej tkanki tłuszczowej. Wpływ pH i temperatury na aktywność enzymów.
	T-L-2	Błona komórkowa jako bariera między dwoma środowiskami. Znaczenie czynnościowe “płynności” błony komórkowej. Doświadczalne uszkodzenie błony komórkowej erytrocytów. Mechanizm destrukcyjnego wpływu wybranych czynników środowiskowych. Wpływ zmian ciśnienia osmotycznego płynu zewnątrzkomórkowego na kształt i błonę komórkową erytrocytów. Oznaczanie oporności osmotycznej krwinek czerwonych.
	T-L-11	Skutki nieprawidłowych podziałów mejotycznych. Apoptoza – programowana śmierć komórek i jej etapy. Nekroza a apoptoza. Transformacja nowotworowa komórek. Teoria struktur dysypatywnych. Analiza mechanizmu przerzutowania. Angiogeneza nowotworowa.
	T-L-7	Pojęcie i klasyfikacja receptorów. Receptory powierzchni komórki. Wewnątrzkomórkowe kaskady sygnalizacyjne. Wtórne przekaźniki. Receptory cytozolowe i jądrowe.
	T-L-3	Molekularny mechanizm skurczu komórki mięśniowej. Budowa i rola białek kurczliwych i regulujących. Jak wyjaśnić zdolność męskich komórek rozrodczych do aktywnego ruchu? Mechanizm diapedezy. Mikroskopowy obraz wybranych komórek tkanki: nabłonkowej, łącznej, mięśniowej i nerwowej.
	T-L-5	Budowa i rola gładkiej i szorstkiej siateczki śródplazmatycznej.Wolne rodniki – źródła, negatywne skutki działania, eliminacja.Mitochondria i chloroplasty - podobieństwa i różnice.
Metody nauczania	M-2	Prezentacja multimedialna z wykorzystaniem komputera i projektora multimedialnego.
	M-4	Dyskusja dydaktyczna.
	M-3	Praca w grupach.
	M-1	Wykład informacyjny.
Sposób oceny	S-2	Ocena formująca: Zaliczenie ćwiczeń - ocena pracy studentów w grupach wyrażna ilością punktów zdobytych za poszczególne ćwiczenia (punktacja 0 lub 1)
	S-1	Ocena formująca: Zaliczenie ćwiczeń - kolokwia cząstkowe oceniane w skali punktowej, od 6 pkt. (ocena dostateczna) do 10 pkt. (ocena bardzo dobra).
	S-4	Ocena podsumowująca: Zaliczenie materiału przekazanego na wykładach - sprawdzian pisemny
Kryteria oceny	Ocena	Kryterium oceny
	2,0	Nie potrafi postępować zgodnie z zasadami etyki zawodowej, nie wykazuje wrażliwości w kontakcie z przyrodą ożywioną, wykazuję małą dbałość w pracy zespołowej, jest mało aktywny na polu zawodowym.
	3,0	Jest gotów w dostatecznym stopniu wykorzystać nabytą wiedzę i umiejętności w praktyce
	3,5	Wykazuje kreatywność, potrafi zachowywać właściwe relacje z otoczeniem, zachowuje dostateczną dbałość w trakcie wykonywanej pracy, w dostatecznym stopniu przestrzega zasad etyki zawodowej, wykazuje niewielką zdolność do odegrania istotnej roli społecznej.
	4,0	Jest osobą dość kreatywną, zachowje właściwe relacje z otoczeniem, wykazuje się samodyscypliną w trakcie wykonywania powierzonej pracy, przestrzega zasad etyki zawodowej, wykazuje niewielką zdolność do odegrania istotnej roli społecznej.
	4,5	Wykazuje kreatywność, potrafi zachowywać dobre relacje z otoczeniem i wykazuje dużą zdolność do odegrania istotnej roli społecznej, w wykonywaniu zadań jest zdeterminowany i przestrzega zasad etyki zawodowej.
	5,0	Wykazuje się dużą kreatywnością i otwartością na otoczenie z którym zachowuje bardzo dobre relacje, przestrzega zasad etyki zawodowej, jest odpowiedzialny i wykazuje cechy lidera życia społecznego.