Wydział Architektury - Architektura (S1)
Sylabus przedmiotu Antropologia w projektowaniu architektury i urbanistyki:
Informacje podstawowe
| Kierunek studiów | Architektura | ||
|---|---|---|---|
| Forma studiów | studia stacjonarne | Poziom | pierwszego stopnia |
| Tytuł zawodowy absolwenta | inżynier architekt | ||
| Obszary studiów | charakterystyki PRK, dziedzina sztuki PRK, kompetencje inżynierskie PRK | ||
| Profil | ogólnoakademicki | ||
| Moduł | — | ||
| Przedmiot | Antropologia w projektowaniu architektury i urbanistyki | ||
| Specjalność | przedmiot wspólny | ||
| Jednostka prowadząca | Katedra Projektowania Architektonicznego | ||
| Nauczyciel odpowiedzialny | Robert Barełkowski <Robert.Barelkowski@zut.edu.pl> | ||
| Inni nauczyciele | Marek Ostrowski <mostrowski@zut.edu.pl>, Mariusz Tuszyński <Mariusz-Tuszynski@zut.edu.pl> | ||
| ECTS (planowane) | 3,0 | ECTS (formy) | 3,0 |
| Forma zaliczenia | egzamin | Język | polski |
| Blok obieralny | — | Grupa obieralna | — |
Formy dydaktyczne
Wymagania wstępne
| KOD | Wymaganie wstępne |
|---|---|
| W-1 | Zaliczenie przedmiotu ergonomia. |
| W-2 | Podstawa znajomość teorii projektowania architektonicznego i urbanistycznego. |
Cele przedmiotu
| KOD | Cel modułu/przedmiotu |
|---|---|
| C-1 | Poszerzenie wiedzy o biologicznych i kulturowych uwarunkowaniach zachowań przestrzennych człowieka. |
| C-2 | Poszerzenie wiedzy ergonomicznej o zagadnienie wzorców proksemicznych w postrzeganiu relacji przestrzennych. |
| C-3 | Nabycie wiedzy o wpływie rozwiązań architektonicznych i urbanistycznych na zachowania przestrzenne człowieka oraz charakter relacji społecznych. |
| C-4 | Nabycie wiedzy o stresorach środowiskowych oraz o zdrowotnych konsekwencjach życia w środowisku zurbanizowanym. |
| C-5 | Poznanie przyczyn patologii społecznych oraz ich związków z charakterem środowiska przestrzennego. |
| C-6 | Znajomość strategii i zasad działań projektowych i planistycznych umożliwiajacych kształtowanie bezpiecznego i przyjaznego człowiekowi środowiska życia. |
Treści programowe z podziałem na formy zajęć
| KOD | Treść programowa | Godziny |
|---|---|---|
| projekty | ||
| T-P-1 | Temat projektu - analiza jakości życia i poczucia bezpieczeństwa w wybranym fragmencie zabudowy mieszkaniowej lub przestrzeni publicznej. Wprowadzenie do problematyki ćwiczeń. Co to jest jakość życia i od czego zależy poczucie bezpieczeństwa w relacjach społecznych? Projekt architektoniczny i urbanistyczny jako narzędzie prewencji zagrożeń. | 2 |
| T-P-2 | Prezentacje: przypadek osiedla Pruitt-Igoe (film); przyczyny degradacji osiedla Przyczółek Grochowski w Warszawie - idea, projekt, życie. Dyskusja nad wyborem tematu projektu grupowego. | 2 |
| T-P-3 | Prezentacje szczecińskich realizacji: nowe osiedla (TBS) przy ul. Puckiej, Łuczniczej, Paska, Parkowej. Konsultacje tematów. | 2 |
| T-P-4 | Prezentacje: problemy osiedli zamkniętych - gated communities; Dolina Słońca, Osiedle Różane w Szczecinie. Konsultacje tematów projektu. | 2 |
| T-P-5 | Prezentacja: deficyt poczucia bezpieczeństwa, zachowania obronne - metamorfozy budynków przy placu Zgody i Placu Żołnierza w Szczecinie. Konsultacje tematów projektu. | 2 |
| T-P-6 | Prezentacja wybranych, opracowanych indywidualnie referatów na temat metod i strategii projektowania przestrzeni bezpiecznych: teoria Defensible Space (O. Newman), CPTED (Crime Prevention Through Environmental Design), Sustainable and Security Buildings Act 2004, standardy EU: CEN/TS 14383-2:2007 (Committee for European Standardisation. Prevention of Crime – Urban Planing and Design Part 2: Urban planning), Part 3: Dwellings), język wzorów przestrzeni bezpiecznych wg. Ch. Alexandra. | 2 |
| T-P-7 | Prezentacja wybranych, opracowanych indywidualnie referatów na temat metod i strategii projektowania przestrzeni bezpiecznych: teoria Defensible Space (O. Newman), CPTED (Crime Prevention Through Environmental Design), Sustainable and Security Buildings Act 2004, standardy EU: CEN/TS 14383-2:2007 (Committee for European Standardisation. Prevention of Crime – Urban Planing and Design Part 2: Urban planning), Part 3: Dwellings), język wzorów przestrzeni bezpiecznych wg. Ch. Alexandra. | 2 |
| T-P-8 | Prezentacje: problemy mieszkania w kwartałach śródmiejskich i na podzamczu w Szczecinie. Konsultacje, korekty tematów projektów. | 2 |
| T-P-9 | Prezentacje: dystanse proksemiczne w architekturze; stres mieszkania na parterze; ukształtowanie przestrzeni progowych i wejść do budynków, wewnętrznych układów komunikacji (korytarze, galerie, klatki schodowe, windy); Konsultacje i korekty projektów. | 2 |
| T-P-10 | Prezentacja: ulica jako przestrzeń między budynkami - aspekty proksemiczne w urbanistyce; konflikty sąsiedztwa przestrzeni prywatnych i publicznych; problemy transformacji. Kolokwium - komentarz krytyczny do materiałów ilustracyjnych (20 min.); Korekty projektów. | 2 |
| T-P-11 | Prezentacje opracowań projektowych; konsultacje, korekty. | 10 |
| 30 | ||
| wykłady | ||
| T-W-1 | Antropologia jako wiedza o człowieku; architektura w perspektywie antropologicznej; niezmienne cechy ludzkiej natury; cztery poziomy uwarunkowań kultury zachowań przestrzennych człowieka. | 1 |
| T-W-2 | Terytorializm; przestrzeń organiczna; proksemika (Hall) - nieformalne dystanse w relacjach międzyludzkich i ich rola; przestrzeń osobista człowieka; antropogeniczna waloryzacja przestrzeni. | 1 |
| T-W-3 | Przestrzeń społeczna, relacje od- i do-społeczne; przestrzenne atrybuty władzy w relacjach społecznych, społeczny status pozycji ludzkiego ciała; trwałe i nietrwałe struktury architektoniczne; wpływ aranżacji przestrzeni na interakcje społeczne. | 1 |
| T-W-4 | Własność jako kulturowy aspekt terytorializmu; aksjologia zachowań przestrzennych człowieka; wpływ struktur architektonicznych na relacje społeczne, cechy środowisk instytucjonalnych szkoły, biura, szpitala. | 1 |
| T-W-5 | Ewolucja przestrzeni mieszkania; kulturowe wzorce mieszkania i style życia rodzinnego; gradacja prywatności.; trzy modele przestrzeni społecznej mieszkania. | 1 |
| T-W-6 | Psychologia społeczna; socjologia środowiska zbudowanego; społeczeństwo tradycyjne i nowoczesne i ich krytyka; mentalność mieszkańców wielkich miast; opozycja miasto – wieś; różnice stylów życia; struktura społeczna a struktury przestrzenne. | 1 |
| T-W-7 | Środowisko zbudowane jako źródło stresu; przeładowanie urbanistyczne i przeciążenie sensoryczne; model sytuacji stresowej; rodzaje reakcji stresowych; farmakon architektoniczny. | 1 |
| T-W-8 | Struktura barier i dystansów przestrzennych, a potrzeba bezpieczeństwa i wolności; stresory przestrzenne i społeczne; stresory przestrzeni otwartej i zamkniętej, agorafobia i klaustrofobia; stresory przejrzystości architektury, panopticum Benthama. | 1 |
| T-W-9 | Psychofizyczne, ekonomiczne, kulturowe aspekty stresu dostępności przestrzeni; integracyjny i segregacyjny model dostępności; wzorce struktur dostępności przestrzeni w różnych typach zabudowy; gradacja dostępności miejsc prywatnych i publicznych; rola hierarchicznej sieci drogowej. | 1 |
| T-W-10 | Stres zagęszczenia i poczucia stłoczenia; anonimowość życia w dużych skupiskach; przesłanki kształtowania gęstości zaludnienia; zdrowotne konsekwencje życia w przegęszczeniu (bagno behawioralne); stresory przestrzennej bliskości w rozwiązaniach architektonicznych i urbanistycznych. | 1 |
| T-W-11 | Stres przestrzennej dezorientacji; elementy krystalizujące przestrzeń miasta (Lynch), mapy umysłowe i obrazy miasta; odspołeczne i dospołeczne struktury przestrzenne miasta; różnice kulturowe w sposobach numeracji miejsc oraz identyfikacji adresu - tradycja, współczesność. | 1 |
| T-W-12 | Patologie przestrzenne; przestrzenie ucieczkowe i opresyjne; skala stresogenności wnętrz architektonicznych; ergonomiczne, proksmiczne i architektoniczne metody analizy, wymiarowania i behawioralnej rehabilitacji przestrzeni. | 1 |
| T-W-13 | Patologie społeczne w środowisku zbudowanym, statystyki, rodzaje, przyczyny; trójkąt kryminalny, miejsca koncentracji zagrożeń - generatory, atraktory, stymulatory przestępczości; mapy przestępczości i miejsca niebezpieczne w mieście; wady rozwiązań architektonicznych i urbanistycznych (doświadczenia amerykańskie, europejskie). | 1 |
| T-W-14 | Formy zachowań obronnych mieszkańców; uwarunkowania skutecznej kontroli nad przestrzenią, sposoby oswajania przestrzeni, sakralizacja przestrzeni, zawłaszczanie przestrzeni; zjawisko prywatyzacji przestrzeni publicznych; problem gated communities. | 1 |
| T-W-15 | Samoobronne właściwości środowiska zbudowanego; standardy bezpieczeństwa pasywnego i aktywnego; projektowanie przestrzeni bezpiecznych; aksjologia, rola identyfikacji terytorialnej, własności i jej rozgraniczenia, hierarchii dostępności przestrzeni, układów i skali zabudowy, rozwiązań funkcjonalno-przestrzennych budynków. | 1 |
| 15 | ||
Obciążenie pracą studenta - formy aktywności
| KOD | Forma aktywności | Godziny |
|---|---|---|
| projekty | ||
| A-P-1 | Udział w ćwiczeniach projektowych | 30 |
| A-P-2 | Dokumentacja w terenie | 3 |
| A-P-3 | Praca analityczna, koncepcyjna i graficzna nad projektem. | 15 |
| A-P-4 | Konsultacje | 2 |
| 50 | ||
| wykłady | ||
| A-W-1 | Obecność na wykładach obowiązkowa | 15 |
| A-W-2 | Studia literatury przedmiotu, przygotowanie do egzaminu. | 8 |
| A-W-3 | Egzamin | 2 |
| 25 | ||
Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne
| KOD | Metoda nauczania / narzędzie dydaktyczne |
|---|---|
| M-1 | Wykład informacyjny i problemowy z wykorzystaniem z wykorzystaniem prezentacji multimedialnych. |
| M-2 | Grupowe i/lub indywidualne korekty rozwiązań projektowych. |
| M-3 | Wizje terenowe - obserwacja i dokumentacja zdarzeń i problemów. |
| M-4 | Indywidualne opracowanie referatu na jeden z wybranych tematów. |
| M-5 | Prezentacja problemowa zrealizowanych obiektów lub zespołów urbanistycznych połączona z dyskusją. |
Sposoby oceny
| KOD | Sposób oceny |
|---|---|
| S-1 | Ocena formująca: Ocena referatu na temat wybranych strategii i zasad kształtowania bezpiecznego środowiska życia. |
| S-2 | Ocena formująca: Ocena z kolokwium sprawdziającego wiedzę oraz posługiwanie się aparatem pojęciowym przy interpretacji przyczyn sytuacji stresowych w realizacjach i rozwiązaniach projektowych. |
| S-3 | Ocena formująca: Ocena prezentacji opracowania studialnego |
| S-4 | Ocena podsumowująca: Zaliczenie wykładów na podstawie listy obecności oraz egzaminu pisemnego testowego. Egzamin poprawkowy składa się z części testowej i ustnej. |
| S-5 | Ocena podsumowująca: Ocena opracowania studialnego na temat warunków życia i poziomu bezpieczeństwa w wybranym obiekcie, zespole mieszkalnym lub fragmencie przestrzeni publicznej. |
Zamierzone efekty uczenia się - wiedza
| Zamierzone efekty uczenia się | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| AU_1A_CS1-XVII/6_W01 Posiada podstawową wiedzę z zakresu antropologii fizycznej, społecznej i kulturowej oraz aspektów proksemicznych architektury i urbanistyki | AU_1A_W14, AU_1A_W23 | — | — | C-1, C-3, C-2 | T-W-4, T-W-5, T-W-2, T-W-3, T-W-6, T-W-1 | M-1 | S-4 |
| AU_1A_CS1-XVII/6_W02 Zna przestrzenne i społeczne przyczyny sytuacji stresowych w środowisku zbudowanym. | AU_1A_W14, AU_1A_W23 | — | — | C-4 | T-W-11, T-W-7, T-W-8, T-W-9, T-W-10 | M-1, M-3, M-5 | S-5, S-2, S-3, S-4 |
| AU_1A_CS1-XVII/6_W03 Zna strategie zapobiegania przestępczości poprzez projektowanie urbanistyczne i architektoniczne; zna metody kształtowania przestrzeni bezpiecznych. | AU_1A_W14, AU_1A_W23 | — | — | C-5, C-6 | T-W-13, T-W-14, T-W-15, T-P-1, T-P-2, T-P-4, T-P-6, T-P-8, T-P-11 | M-1, M-3, M-4, M-5 | S-5, S-1, S-3, S-4 |
Zamierzone efekty uczenia się - umiejętności
| Zamierzone efekty uczenia się | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| AU_1A_CS1-XVII/6_U01 Potrafi zidentyfikować w badanym środowisku przyczyny zagrożeń behawioralnych oraz dyskomfortu psychicznego w relacjach społecznych | AU_1A_U11, AU_1A_U04 | — | — | C-5, C-6 | T-W-7, T-W-12, T-W-13, T-W-14, T-W-15, T-P-1, T-P-6, T-P-8, T-P-9, T-P-10 | M-2, M-3, M-5 | S-5, S-3 |
| AU_1A_CS1-XVII/6_U02 Ma umiejętność praktycznego wykorzystania wiedzy antropologicznej dla poprawy jakości życia w środowisku zbudowanym. | AU_1A_U11, AU_1A_U04 | — | — | C-5, C-6 | T-W-15, T-P-1, T-P-4, T-P-7 | M-4, M-5 | S-5, S-1, S-2, S-3 |
Zamierzone efekty uczenia się - inne kompetencje społeczne i personalne
| Zamierzone efekty uczenia się | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| AU_1A_CS1-XVII/6_K01 Rozumie wpływ rozwiązań projektowych na charakter i poziom zagrożeń przestępczością w środowisku zbudowanym. | AU_1A_K08, AU_1A_K04 | — | — | C-5, C-6 | T-W-13, T-W-14, T-P-2, T-P-4, T-P-6, T-P-8, T-P-10 | M-1, M-2, M-3, M-4, M-5 | S-5, S-1, S-3, S-4 |
| AU_1A_CS1-XVII/6_K02 Rozumie wpływ standardów bezpieczeństwa pasywnego i aktywnego na jakość życia i relacji społecznych w środowisku zbudowanym. | AU_1A_K08, AU_1A_K04 | — | — | C-3, C-6 | T-W-15, T-P-1, T-P-6, T-P-11 | M-1, M-4, M-5 | S-5, S-1, S-3, S-4 |
Kryterium oceny - wiedza
| Efekt uczenia się | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| AU_1A_CS1-XVII/6_W01 Posiada podstawową wiedzę z zakresu antropologii fizycznej, społecznej i kulturowej oraz aspektów proksemicznych architektury i urbanistyki | 2,0 | |
| 3,0 | Ma podstrawową wiedzę: o genetycznych, fizjologicznych, proksemicznych i kulturowych uwarunkowaniach zachowań przestrzennych człowieka; o roli dystansów proksemicznych w relacjach społecznych; potrafi b.ogólnie wyjaśnić wpływ struktur przestrzennych w różnych typach obiektów na zachowania użytkowników i charakter relacji społecznych; | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 | ||
| AU_1A_CS1-XVII/6_W02 Zna przestrzenne i społeczne przyczyny sytuacji stresowych w środowisku zbudowanym. | 2,0 | |
| 3,0 | Zna definicję stresu i rodzaje reakcji na stres; zna przyczyny sytuacji stresowych w środowisku zbudowanym; potrafi wymienić i scharakteryzować komponenty przestrzenne i społeczne podstawowych stresorów środowiskowych; potrafi ogłnie wyjaśnić ergonomiczne i proksemiczne aspekty ucieczkowości przestrzeni. | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 | ||
| AU_1A_CS1-XVII/6_W03 Zna strategie zapobiegania przestępczości poprzez projektowanie urbanistyczne i architektoniczne; zna metody kształtowania przestrzeni bezpiecznych. | 2,0 | |
| 3,0 | Ma podstawową wiedzę na temat przyczyn patologii społecznych i zagrożeń przestępczością; zna niektóre formy zachowań obronnych mieszkańców oraz potrafi wyjaśnić ich mechanizm; słabo zna problematykę gated communities oraz ich genezę i konsekwencje; rozumie samoobronne właściwości środowiska przestrzennego oraz standardy bezpieczeństwa pasywnego i aktywnego; ma ograniczoną wiedzę na temat strategii projektowania przestrzeni bezpiecznych (Defensible Space, CPTED, standardy EU). | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 | . |
Kryterium oceny - umiejętności
| Efekt uczenia się | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| AU_1A_CS1-XVII/6_U01 Potrafi zidentyfikować w badanym środowisku przyczyny zagrożeń behawioralnych oraz dyskomfortu psychicznego w relacjach społecznych | 2,0 | |
| 3,0 | Potrafi przeprowadzić wybrane analizy uwarunkowań (terytorium, dostępność piesza i kołowa, status nieformalnej własności, formy kontroli wzrokowej nad przestrzenią); potrafi zidentyfikować miejsca niebezpieczne behawioralnie i stresogenne; rozumie przyczyny zachowań obronnych użytkowników; formułuje właściwe wnioski; przedstawia propozycje poprawy standardów bezpieczeństwa pasywnego i/lub aktywnego. | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 | ||
| AU_1A_CS1-XVII/6_U02 Ma umiejętność praktycznego wykorzystania wiedzy antropologicznej dla poprawy jakości życia w środowisku zbudowanym. | 2,0 | |
| 3,0 | Zakres zainteresowań problematyką antropologiczną jest ograniczony do niektórych pozycji literetury przedmiotu; w referacie teoretycznym i w projekcie struktura język wypowiedzi są poprawne; ma podstawy warsztatu naukowego. | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 |
Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne
| Efekt uczenia się | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| AU_1A_CS1-XVII/6_K01 Rozumie wpływ rozwiązań projektowych na charakter i poziom zagrożeń przestępczością w środowisku zbudowanym. | 2,0 | |
| 3,0 | Rozumie rolę projektanta w eliminacji czynników stresu środowiskowego; rozumie społeczne i behawioralne konsekwencje rozwiązań architektonicznych i urbanistycznych oraz ich rolę prewencyjną. | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 | ||
| AU_1A_CS1-XVII/6_K02 Rozumie wpływ standardów bezpieczeństwa pasywnego i aktywnego na jakość życia i relacji społecznych w środowisku zbudowanym. | 2,0 | |
| 3,0 | Łączy kreatywność z odpowiedzialnością projektanta za jakość życia człowieka w środowisku zbudowanym; dostrzega wagę problematyki kształtowania bezpiecznego środowiska miejskiego na tle innych wartości społecznych; ma wrażliwość aksjologiczną; nie myśli w sposób zideologizowany, doktrynerski. | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 |
Literatura podstawowa
- Aronson E., Wilson T., Akert R. M., Psychologia społeczna. Serce i umysł, Zysk i Ska, Poznań, 1997
- Bańka A., Społeczna psychologia środowiskowa, Scholar, Warszawa, 2004
- Czarnecki,B., Sieminski, W., Kształtowanie bezpiecznej przestrzeni publicznej, Wyd. Delfin, Warszawa, 2004
- Czyński, M., Architektura w przestrzeni ludzkich zachowań, Wyd. PS, Szczecin, 2006
- Gehl J., Życie między budynkami. Użytkowanie przestrzeni publicznych, Wyd. RAM, Kraków, 2009
- Hall E., Ukryty wymiar, PIW 1976 , Muza 1997, Warszawa, 1997
Literatura dodatkowa
- Alexander, C., inni, Język wzorów, GWP, Gdańsk, 2008
- Colquhoun I., Design out Crime. Creating Safe and Sustainable Communities, Butterworth Heinemann, 2004
- Czarnecki B., Przestrzenne aspekty przestępczości, Wyd. PB, Białystok, 2011
- Lewicka M., Psychologia miejsca, Wyd. Naukowe Scholar, Warszawa, 2012
- Lynch K., Obraz miasta, Archiwolta, Kraków, 2011
- Sztompka, P, Socjologia wizualna, PWN, Warszawa, 2005
- Y-Fu-Tuan., Przestrzeń i miejsce, PIW, Warszawa, 1987