Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

Wydział Biotechnologii i Hodowli Zwierząt - Biotechnologia (N1)

Sylabus przedmiotu Wykorzystanie zwierząt laboratoryjnych w badaniach biomedycznych:

Informacje podstawowe

Kierunek studiów Biotechnologia
Forma studiów studia niestacjonarne Poziom pierwszego stopnia
Tytuł zawodowy absolwenta inżynier
Obszary studiów charakterystyki PRK, kompetencje inżynierskie PRK
Profil ogólnoakademicki
Moduł
Przedmiot Wykorzystanie zwierząt laboratoryjnych w badaniach biomedycznych
Specjalność przedmiot wspólny
Jednostka prowadząca Katedra Nauk o Zwierzętach Monogastrycznych
Nauczyciel odpowiedzialny Beata Matysiak <Beata.Matysiak@zut.edu.pl>
Inni nauczyciele
ECTS (planowane) 3,0 ECTS (formy) 3,0
Forma zaliczenia zaliczenie Język polski
Blok obieralny 5 Grupa obieralna 4

Formy dydaktyczne

Forma dydaktycznaKODSemestrGodzinyECTSWagaZaliczenie
wykładyW3 8 1,40,42zaliczenie
laboratoriaL3 5 1,00,29zaliczenie
ćwiczenia audytoryjneA3 2 0,60,29zaliczenie

Wymagania wstępne

KODWymaganie wstępne
W-1Zasady etyki w badanich naukowych z udziałem zwierząt
W-2Dobrostan zwierząt i obchodzenie się ze zwierzętami

Cele przedmiotu

KODCel modułu/przedmiotu
C-1Zapoznanie studentów ze standardami obowiązującymi w zakresie możliwości i celowości humanitarnego przeprowadzania doświadczeń z udziałem zwierząt w badaniach naukowych
C-2Warunkii chowu i hodowli zwierząt laboratoryjnych w powiązaniu z ich fizjologią, rozrodem, zachowaniem, żywieniem, monitorowaniem zdrowia oraz projektowaniem pomieszczeń i utrzymaniem reżimu sanitarnego w zwierzętarniach zwierząt laboratoryjnych
C-3Metody wykorzystania poszczególnych gatunków zwierząt laboratoryjnych do badań biomedycznych i zootechnicznych z uwzględnieniem ich biologii oraz obowiązujące normy etyczne.

Treści programowe z podziałem na formy zajęć

KODTreść programowaGodziny
ćwiczenia audytoryjne
T-A-1Nazewnictwo zwierząt laboratoryjnych. Przykłady symboli i oznaczeń szczepów, podszczepów i innych modeli genetycznych1
T-A-2Zabiegi wykonywane na zwierzętach wykorzystywanych w badaniach biomedycznych1
2
laboratoria
T-L-1Przegląd hodowanych gatunków zwierząt laboratorynych (wybrane zagadnienia z fizjologii, reprodukcji, żywienia, pielęgnacji i warunków utrzymania). Przykłady wykorzystania do badań biomedycznych (np. onkologia, farmakologia, transplantologia, chirurgia i in.).3
T-L-2Rodzaje dokumentacji i przygotowanie wniosków do Komisji Etycznej ds. doświadczeń na zwierzętach2
5
wykłady
T-W-1Normy etyczne i prawne związane z prowadzeniem doświadczeń na zwierzętach laboratoryjnych.Historia badań na zwierzętach. Rozwój badań alternatywnych2
T-W-2Przygotowanie doświadczenia oraz czynniki wpływające na jego wiarygodność. Standaryzacja czynników środowiskowych2
T-W-3Monitorowanie zdrowia i metody genetycznego monitorowania zwierząt laboratoryjnych. Podział zwierząt w zależności od ich statusu higienicznego.2
T-W-4Alternatywne metody badań bez wykorzystania zwierząt2
8

Obciążenie pracą studenta - formy aktywności

KODForma aktywnościGodziny
ćwiczenia audytoryjne
A-A-1Uczestnictwo w zajęciach2
A-A-2Analiza publikacji związanych z tematyką zajęć7
A-A-3Czytanie wskazanej literatury6
15
laboratoria
A-L-1uczestnictwo w zajęciach5
A-L-2Przygotowanie prezentacji z wybranych zagadnień8
A-L-3Czytanie wskazanej literatury3
A-L-4Przygotowanie do ćwiczeń i do zaliczenia5
A-L-5Przygotowanie wniosku do LKE4
25
wykłady
A-W-1Uczestnictwo w wykładach8
A-W-2Czytanie wskazanej literatury12
A-W-3Samodzielne studiowanie tematyki wykładów i przygotowanie do zaliczenia13
A-W-4Konsultacje2
35

Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne

KODMetoda nauczania / narzędzie dydaktyczne
M-1Wykład informacyjny przy użyciu komputera
M-2Wykład konwersatoryjny
M-3Film dydaktyczny

Sposoby oceny

KODSposób oceny
S-1Ocena formująca: Ocena samodzielnie przygotowanych przez studentów prezentacji
S-2Ocena podsumowująca: Ocena na zakończenie cyklu wykładów i ćwiczeń
S-3Ocena podsumowująca: Ocena za zakończenie cyklu wykładów i ćwiczeń

Zamierzone efekty uczenia się - wiedza

Zamierzone efekty uczenia sięOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
BT_1A_BT-N-O5.3_W01
Student wskazuje, wyjaśnia i umie wytłumaczyć celowość przeprowadzania doświadczeń z udziałem zwierząt
BT_1A_W16C-1T-W-3M-1, M-2, M-3S-1, S-2

Zamierzone efekty uczenia się - umiejętności

Zamierzone efekty uczenia sięOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
BT_1A_BT-N-O5.3_U01
Student ocenia znaczenie testów na zwierzętach i weryfikuje czynniki mające wpływ na wyniki doświadczeń oraz umie dobierać i przygotować zwierzęta do eksperymentu z uwzględniemiem ich biologii i warunków utrzymania
BT_1A_U11, BT_1A_U10C-1T-W-2M-1, M-3S-1, S-2

Zamierzone efekty uczenia się - inne kompetencje społeczne i personalne

Zamierzone efekty uczenia sięOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
BT_1A_BT-N-O5.3_K01
Student nabywa otwartości na postępowanie zgodnie z zasadami etyki, postrzegania relacji człowiek - zwierzę laboratoryjne oraz bedzie się orientował jak można ograniczyć liczbę zwierząt wykorzystywanych do doświadczeń dbając o prawidłowy przebieg eksperymentu.
BT_1A_K04C-1, C-3T-W-1M-2, M-3S-1

Kryterium oceny - wiedza

Efekt uczenia sięOcenaKryterium oceny
BT_1A_BT-N-O5.3_W01
Student wskazuje, wyjaśnia i umie wytłumaczyć celowość przeprowadzania doświadczeń z udziałem zwierząt
2,0student nie zna podstawowych pojęć z zakresu biologii i hodowli zwierzat laboratoryjnych
3,0student zna podstawowe pojęcia z zakresu biologii i hodowli zwierząt laboratoryjnych
3,5student zna podstawowe pojęcia z zakresu biologii i hodowli zwierząt laboratoryjnych i umie w niewielkim stopniu wskazać celowość i możliwości wykorzystania zwierząt laboratoryjnych w badaniach naukowych
4,0student zna pojęcia z zakresu biologii i hodowli zwierząt laboratoryjnych i umie wskazać celowość i możliwości wykorzystania zwierząt laboratoryjnych w badaniach naukowych
4,5student zna pojęcia z zakresu biologii i hodowli zwierząt laboratoryjnych i umie wskazać i wytłumaczyć celowość i możliwości wykorzystania zwierząt laboratoryjnych w badaniach naukowych
5,0student zna i rozumie pojęcia z zakresu biologii i hodowli zwierząt laboratoryjnych i umie wskazać i wytłumaczyć celowość i możliwości wykorzystania zwierząt laboratoryjnych w badaniach naukowych ze wskazaniem konkretnych szczepów i gatunków zwierząt

Kryterium oceny - umiejętności

Efekt uczenia sięOcenaKryterium oceny
BT_1A_BT-N-O5.3_U01
Student ocenia znaczenie testów na zwierzętach i weryfikuje czynniki mające wpływ na wyniki doświadczeń oraz umie dobierać i przygotować zwierzęta do eksperymentu z uwzględniemiem ich biologii i warunków utrzymania
2,0student nie unie logicznie myśleć i nie umie korzystać z osiągnięć nauki w zakresie biologii i wykorzystania zwierząt laboratoryjnych
3,0student unie logicznie myśleć ale nie umie wskazać celowości przeprowadzania badań z użyciem zwiezrząt laboratoryjnych
3,5student unie logicznie myśleć i umie wskazać celowość przeprowadzania badań z użyciem zwierząt laboratoryjnych
4,0student unie logicznie myśleć, umie wskazać celowość przeprowadzania badań z użyciem zwierząt laboratoryjnych, umie rożróznić poszczególne gatunki zwierząt i ich modele biologiczne
4,5student unie logicznie myśleć, umie wskazać celowość przeprowadzania badań z użyciem zwierząt laboratoryjnych, umie rożróznić poszczególne gatunki zwierząt i ich modele biologiczne, korzystać z dostępnych żródeł wiedzy i rozwiązywać problemy etyczne
5,0student unie logicznie myśleć, umie wskazać celowość przeprowadzania badań z użyciem zwierząt laboratoryjnych, umie rożróznić poszczególne gatunki zwierząt i ich modele biologiczne, korzystać z dostępnych żródeł wiedzy i rozwiązywać problemy etyczne oraz mozliwości wykorzystania i doskonale umie biologię poszczególnych gatunków zwierząt laboratoryjnych

Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne

Efekt uczenia sięOcenaKryterium oceny
BT_1A_BT-N-O5.3_K01
Student nabywa otwartości na postępowanie zgodnie z zasadami etyki, postrzegania relacji człowiek - zwierzę laboratoryjne oraz bedzie się orientował jak można ograniczyć liczbę zwierząt wykorzystywanych do doświadczeń dbając o prawidłowy przebieg eksperymentu.
2,0Student nie dba o kreatywność i pogłębianie świadomości
3,0Student dba o kreatywność i pogłębianie świadomości w niewielkim stopniu
3,5Student dba o kreatywność i pogłębianie świadomości w niewielkim stopniu. Orientuje się w zasadach postępowania etycznego
4,0Student dba o kreatywność i pogłębianie świadomości. Orientuje się w zasadach postępowania etycznego w pracy ze zwierzętami, przejawia wrażliwość związaną z prawidłowym przeprowadzaniem zabiegów na zwierzętach
4,5Student dba o kreatywność i pogłębianie swojej świadomości. Jest otwarty na nową wiedzę. Orientuje się w zasadach postępowania etycznego w pracy ze zwierzętami, przejawia wrażliwość i dba o kreowanie wizerunku badacza
5,0Student dba o kreatywność i pogłębianie swojej świadomości w zorientowaniu na pracę badawczą z użyciem zwierząt. Jest otwarty na nową wiedzę. Orientuje się w zasadach postępowania etycznego w pracy ze zwierzętami, przejawia wrażliwość i dba o kreowanie wizerunku badacza

Literatura podstawowa

  1. Szarek J., Szweda M., Strzyżewska E., Zwierzęta laboratoryjne - patologia i użytkowanie, UWM, Olsztyn, 2013, I, ISBN 978-83-7299-811-8.
  2. Brylińska J., Kwiatkowska J., Zwierzęta laboratoryjne - metody hodowli i doświadczeń, Universitas, Kraków, 1996, I
  3. Katkiewicz M, Zwierzęta laboratoryjne - choroby i użytkowanie, SGGW, Warszawa, 1989
  4. Popesko P., Rajtova V., Horak J., Atlas anatomii małych zwierząt laboratoryjnych, Powszechne Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa, 2010, 1
  5. Sejm RP, USTAWA z dnia 17 listopada 2021 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych, Sejm RP, Warszawa, 2021, Dz.U. Poz. 2338

Literatura dodatkowa

  1. Ziętek J., Adaszek Ł, Winiarczyk S., Choroby zakaźne myszy i szczurów z elementami zoonoz, wybranymi zagadnieniami z hodowli, anatomii i fizjologii, Elamed, Katowice, 2010
  2. DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY, w sprawie ochrony zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych, Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 276/33, DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2010/63/UE z dnia 22 września 2010 r., 2010
  3. Charls River, Supporting Science. Advances Research, Animallab, 2022, www.animalab.pl

Treści programowe - ćwiczenia audytoryjne

KODTreść programowaGodziny
T-A-1Nazewnictwo zwierząt laboratoryjnych. Przykłady symboli i oznaczeń szczepów, podszczepów i innych modeli genetycznych1
T-A-2Zabiegi wykonywane na zwierzętach wykorzystywanych w badaniach biomedycznych1
2

Treści programowe - laboratoria

KODTreść programowaGodziny
T-L-1Przegląd hodowanych gatunków zwierząt laboratorynych (wybrane zagadnienia z fizjologii, reprodukcji, żywienia, pielęgnacji i warunków utrzymania). Przykłady wykorzystania do badań biomedycznych (np. onkologia, farmakologia, transplantologia, chirurgia i in.).3
T-L-2Rodzaje dokumentacji i przygotowanie wniosków do Komisji Etycznej ds. doświadczeń na zwierzętach2
5

Treści programowe - wykłady

KODTreść programowaGodziny
T-W-1Normy etyczne i prawne związane z prowadzeniem doświadczeń na zwierzętach laboratoryjnych.Historia badań na zwierzętach. Rozwój badań alternatywnych2
T-W-2Przygotowanie doświadczenia oraz czynniki wpływające na jego wiarygodność. Standaryzacja czynników środowiskowych2
T-W-3Monitorowanie zdrowia i metody genetycznego monitorowania zwierząt laboratoryjnych. Podział zwierząt w zależności od ich statusu higienicznego.2
T-W-4Alternatywne metody badań bez wykorzystania zwierząt2
8

Formy aktywności - ćwiczenia audytoryjne

KODForma aktywnościGodziny
A-A-1Uczestnictwo w zajęciach2
A-A-2Analiza publikacji związanych z tematyką zajęć7
A-A-3Czytanie wskazanej literatury6
15
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Formy aktywności - laboratoria

KODForma aktywnościGodziny
A-L-1uczestnictwo w zajęciach5
A-L-2Przygotowanie prezentacji z wybranych zagadnień8
A-L-3Czytanie wskazanej literatury3
A-L-4Przygotowanie do ćwiczeń i do zaliczenia5
A-L-5Przygotowanie wniosku do LKE4
25
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Formy aktywności - wykłady

KODForma aktywnościGodziny
A-W-1Uczestnictwo w wykładach8
A-W-2Czytanie wskazanej literatury12
A-W-3Samodzielne studiowanie tematyki wykładów i przygotowanie do zaliczenia13
A-W-4Konsultacje2
35
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty uczenia sięBT_1A_BT-N-O5.3_W01Student wskazuje, wyjaśnia i umie wytłumaczyć celowość przeprowadzania doświadczeń z udziałem zwierząt
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBT_1A_W16Ma ogólną wiedzę z zakresu technik modyfikacji struktur kwasów nukleinowych oraz wykorzystania organizmów żywych w biotechnologii.
Cel przedmiotuC-1Zapoznanie studentów ze standardami obowiązującymi w zakresie możliwości i celowości humanitarnego przeprowadzania doświadczeń z udziałem zwierząt w badaniach naukowych
Treści programoweT-W-3Monitorowanie zdrowia i metody genetycznego monitorowania zwierząt laboratoryjnych. Podział zwierząt w zależności od ich statusu higienicznego.
Metody nauczaniaM-1Wykład informacyjny przy użyciu komputera
M-2Wykład konwersatoryjny
M-3Film dydaktyczny
Sposób ocenyS-1Ocena formująca: Ocena samodzielnie przygotowanych przez studentów prezentacji
S-2Ocena podsumowująca: Ocena na zakończenie cyklu wykładów i ćwiczeń
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0student nie zna podstawowych pojęć z zakresu biologii i hodowli zwierzat laboratoryjnych
3,0student zna podstawowe pojęcia z zakresu biologii i hodowli zwierząt laboratoryjnych
3,5student zna podstawowe pojęcia z zakresu biologii i hodowli zwierząt laboratoryjnych i umie w niewielkim stopniu wskazać celowość i możliwości wykorzystania zwierząt laboratoryjnych w badaniach naukowych
4,0student zna pojęcia z zakresu biologii i hodowli zwierząt laboratoryjnych i umie wskazać celowość i możliwości wykorzystania zwierząt laboratoryjnych w badaniach naukowych
4,5student zna pojęcia z zakresu biologii i hodowli zwierząt laboratoryjnych i umie wskazać i wytłumaczyć celowość i możliwości wykorzystania zwierząt laboratoryjnych w badaniach naukowych
5,0student zna i rozumie pojęcia z zakresu biologii i hodowli zwierząt laboratoryjnych i umie wskazać i wytłumaczyć celowość i możliwości wykorzystania zwierząt laboratoryjnych w badaniach naukowych ze wskazaniem konkretnych szczepów i gatunków zwierząt
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty uczenia sięBT_1A_BT-N-O5.3_U01Student ocenia znaczenie testów na zwierzętach i weryfikuje czynniki mające wpływ na wyniki doświadczeń oraz umie dobierać i przygotować zwierzęta do eksperymentu z uwzględniemiem ich biologii i warunków utrzymania
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBT_1A_U11Umie zastosować podstawową wiedzę humanistyczną, a także z zakresu prawa, ochrony własności intelektualnej, ekonomii i zarządzania oraz inną przydatną w pracy biotechnologa; analizuje uwarunkowania bioetyczne, społeczne, prawne i ekonomiczne i inne dotyczące osiągnięć współczesnej biotechnologii.
BT_1A_U10Posługuje się kluczowymi pojęciami z zakresu biotechnologii; zna i ocenia znaczenie biotechnologii w różnych dziedzinach życia oraz w tworzeniu nowych i pozyskiwaniu istniejących substancji biologicznie aktywnych; zna podstawe zagadnienia z farmakologii i farmakokinetyki leków; potrafi zaprojektować linie biotechnologiczne oraz wykorzystywać różne urządzenia i aparaturę badawczą w biotechnologii; ocenia zagrożenia wynikające z osiągnięć biotechnologii; analizuje zagadnienia związane z biobezpieczeństwem.
Cel przedmiotuC-1Zapoznanie studentów ze standardami obowiązującymi w zakresie możliwości i celowości humanitarnego przeprowadzania doświadczeń z udziałem zwierząt w badaniach naukowych
Treści programoweT-W-2Przygotowanie doświadczenia oraz czynniki wpływające na jego wiarygodność. Standaryzacja czynników środowiskowych
Metody nauczaniaM-1Wykład informacyjny przy użyciu komputera
M-3Film dydaktyczny
Sposób ocenyS-1Ocena formująca: Ocena samodzielnie przygotowanych przez studentów prezentacji
S-2Ocena podsumowująca: Ocena na zakończenie cyklu wykładów i ćwiczeń
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0student nie unie logicznie myśleć i nie umie korzystać z osiągnięć nauki w zakresie biologii i wykorzystania zwierząt laboratoryjnych
3,0student unie logicznie myśleć ale nie umie wskazać celowości przeprowadzania badań z użyciem zwiezrząt laboratoryjnych
3,5student unie logicznie myśleć i umie wskazać celowość przeprowadzania badań z użyciem zwierząt laboratoryjnych
4,0student unie logicznie myśleć, umie wskazać celowość przeprowadzania badań z użyciem zwierząt laboratoryjnych, umie rożróznić poszczególne gatunki zwierząt i ich modele biologiczne
4,5student unie logicznie myśleć, umie wskazać celowość przeprowadzania badań z użyciem zwierząt laboratoryjnych, umie rożróznić poszczególne gatunki zwierząt i ich modele biologiczne, korzystać z dostępnych żródeł wiedzy i rozwiązywać problemy etyczne
5,0student unie logicznie myśleć, umie wskazać celowość przeprowadzania badań z użyciem zwierząt laboratoryjnych, umie rożróznić poszczególne gatunki zwierząt i ich modele biologiczne, korzystać z dostępnych żródeł wiedzy i rozwiązywać problemy etyczne oraz mozliwości wykorzystania i doskonale umie biologię poszczególnych gatunków zwierząt laboratoryjnych
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty uczenia sięBT_1A_BT-N-O5.3_K01Student nabywa otwartości na postępowanie zgodnie z zasadami etyki, postrzegania relacji człowiek - zwierzę laboratoryjne oraz bedzie się orientował jak można ograniczyć liczbę zwierząt wykorzystywanych do doświadczeń dbając o prawidłowy przebieg eksperymentu.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBT_1A_K04Wykazuje otwartość dla ogólnego i kierunkowego kształtowania i rozwijania własnej aktywności poznawczej w oparciu o różne źródła informacji naukowej; umie myśleć i działać w sposób przedsiębiorczy.
Cel przedmiotuC-1Zapoznanie studentów ze standardami obowiązującymi w zakresie możliwości i celowości humanitarnego przeprowadzania doświadczeń z udziałem zwierząt w badaniach naukowych
C-3Metody wykorzystania poszczególnych gatunków zwierząt laboratoryjnych do badań biomedycznych i zootechnicznych z uwzględnieniem ich biologii oraz obowiązujące normy etyczne.
Treści programoweT-W-1Normy etyczne i prawne związane z prowadzeniem doświadczeń na zwierzętach laboratoryjnych.Historia badań na zwierzętach. Rozwój badań alternatywnych
Metody nauczaniaM-2Wykład konwersatoryjny
M-3Film dydaktyczny
Sposób ocenyS-1Ocena formująca: Ocena samodzielnie przygotowanych przez studentów prezentacji
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Student nie dba o kreatywność i pogłębianie świadomości
3,0Student dba o kreatywność i pogłębianie świadomości w niewielkim stopniu
3,5Student dba o kreatywność i pogłębianie świadomości w niewielkim stopniu. Orientuje się w zasadach postępowania etycznego
4,0Student dba o kreatywność i pogłębianie świadomości. Orientuje się w zasadach postępowania etycznego w pracy ze zwierzętami, przejawia wrażliwość związaną z prawidłowym przeprowadzaniem zabiegów na zwierzętach
4,5Student dba o kreatywność i pogłębianie swojej świadomości. Jest otwarty na nową wiedzę. Orientuje się w zasadach postępowania etycznego w pracy ze zwierzętami, przejawia wrażliwość i dba o kreowanie wizerunku badacza
5,0Student dba o kreatywność i pogłębianie swojej świadomości w zorientowaniu na pracę badawczą z użyciem zwierząt. Jest otwarty na nową wiedzę. Orientuje się w zasadach postępowania etycznego w pracy ze zwierzętami, przejawia wrażliwość i dba o kreowanie wizerunku badacza