Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

Wydział Biotechnologii i Hodowli Zwierząt - Biotechnologia (N1)

Sylabus przedmiotu Endokrynologia ssaków:

Informacje podstawowe

Kierunek studiów Biotechnologia
Forma studiów studia niestacjonarne Poziom pierwszego stopnia
Tytuł zawodowy absolwenta inżynier
Obszary studiów charakterystyki PRK, kompetencje inżynierskie PRK
Profil ogólnoakademicki
Moduł
Przedmiot Endokrynologia ssaków
Specjalność przedmiot wspólny
Jednostka prowadząca Katedra Fizjologii, Cytobiologii i Proteomiki
Nauczyciel odpowiedzialny Małgorzata Ożgo <Malgorzata.Ozgo@zut.edu.pl>
Inni nauczyciele
ECTS (planowane) 3,0 ECTS (formy) 3,0
Forma zaliczenia zaliczenie Język polski
Blok obieralny 6 Grupa obieralna 3

Formy dydaktyczne

Forma dydaktycznaKODSemestrGodzinyECTSWagaZaliczenie
ćwiczenia audytoryjneA4 10 2,00,41zaliczenie
wykładyW4 5 1,00,59zaliczenie

Wymagania wstępne

KODWymaganie wstępne
W-1Podstawowa wiedza z zakresu fizjologii zwierząt.
W-2Podstawowa wiedza z biologii komórki.

Cele przedmiotu

KODCel modułu/przedmiotu
C-1Celem przedmiotu jest poznanie mechanizmów działania hormonów i ich roli w organizmie oraz zapoznanie studentów ze skutkami fizjologicznych niedoborów i nadmiaru hormonów

Treści programowe z podziałem na formy zajęć

KODTreść programowaGodziny
ćwiczenia audytoryjne
T-A-1Fizjologia i patofizjologia podwzgórza, przysadki gruczołowej i nerwowej Struktura i hormony przysadki gruczołowej i nerwowej. Patogeneza karłowatości przysadkowej i akromegalii. Krótko- i długoterminowa hormonalna kontrola pobierania pokarmu. Hormonalne (i genetyczne) aspekty jadłowstrętu i otyłości, hormony tkanki tłuszczowej. Hiper-i hipoprolaktynemia .2
T-A-2Budowa i rozwój gruczołu tarczowego. Biosynteza, regulacja wydzielania, transport tkanki docelowe mechanizm działania mteabolozm i rola fizjologiczna tyroksyny (T4), trijodotyroniny (T3) i trijodotyroniny odwrotnej (rT3). Hormonalna regulacja gospodarki wapniowo-fosforanowej organizmu- biosynteza, regulacja wydzielania, tkanki docelowe, mechanizm działania i rola parathormonu, kalcytoniny i kalcytriolu. Czynność gruczołu tarczowego i przemiana jej hormonów, metabolizm jodu w organizmie Sprzężenie zwrotne podwzgórze-przysadka-tarczyca. Wrodzona i nabyta, pierwotna i wtórna niedoczynność tarczycy. Funkcje przytarczyc. Mechanizmy regulacji gospodarki wapniowo-fosforanowej. Osteoporoza u kobiet i mężczyzn – podobieństwa i różnice.2
T-A-3Endokrynna czynność nadnerczy Hormony nadnerczy a adaptacja fizjologiczna. Endokrynologia stresu. Wpływ hormonów katecholowych na układ krążenia i narządy wewnętrzne.2
T-A-4Endokrynna czynność trzustki Działanie biologiczne hormonów trzustki Definicja, klasyfikacja, etiologia i objawy cukrzycy. Podstawowe różnice między cukrzycą insulinozależną i insulinoniezależną.2
T-A-5Rola szyszynki u człowieka.2
10
wykłady
T-W-1Przedmiot badań i miejsce endokrynologii w naukach biologicznych. Ogólna rola i charakterystyka hormonów. Komórki, tkanki i gruczoły wydzielające hormony. Stopnie i systemy kontroli hormonalnej. Kryteria klasyfikacji hormonów. Komórki i tkanki docelowe dla hormonów. Mechanizm działania hormonów na komórki docelowe. Autokrynne, parakrynne i endokrynne działanie hormonów. Białka receptorowe i klasyfikacja receptorów. Ligand, agonista i antagonista receptora. Przepuszczalność błon cytoplazmatycznych dla hormonów. Swoistość i powinowactwo receptorów.1
T-W-2Powiązania czynnościowe między układami: hormonalnym, nerwowym i immunologicznym. Nerwowe, hormonalne i metaboliczne mechanizmy kontroli biosyntezy i uwalniania hormonów. Struktura i czynność układu podwzgórzowo-przysadkowego. Sprzężenia zwrotne ujemne i dodatnie, przykłady. Synteza, regulacja wydzielania, tkanki docelowe, mechanizm działania i rola fizjologiczna wazopresyny o oksytocyny. Liberyny i statyny podwzgórza. Biosynteza, magazynowanie, regulacja wydzielania, transport, tkanki docelowe, mechanizm działania i rola biologiczna hormonów przysadki gruczołowej (hormonu wzrostu, prolaktyny, tyreotropiny, kortykotropiny i gonadotropin).2
T-W-3Zewnątrz- i wewnątrzwydzielnicza czynność trzustki. Wyspy Langerhansa, ich komórki i hormony. Parakrynny system kontroli wydzielania komórek wysp trzustkowych. Biosynteza, regulacja wydzielania, tkanki docelowe, mechanizm działania i rola fizjologiczna i biochemiczna insuliny oraz glukagonu. Efekty fizjologiczne somatostatyny i polipeptydu trzustkowego. Budowa gruczołu nadnerczowego. Synteza i regulacja wydzielania, receptory, mechanizm działania, efekty fizjologiczne i biochemiczne działania katecholamin: adrenaliny, noradrenaliny i dopaminy. Struktura i funkcja kory nadnerczy, hormony warstwy kłębkowatej, pasmowatej i siateczkowatej.2
5

Obciążenie pracą studenta - formy aktywności

KODForma aktywnościGodziny
ćwiczenia audytoryjne
A-A-1Udział studenta w ćwiczeniach audytoryjnych.10
A-A-2Samodzielne przygotowanie prezentacji multimedialnej na wybrany temat i omówienie podczas zajęć11
A-A-3Studiowanie literatury przedmiotu.13
A-A-4Przygotowanie do zaliczenia.16
50
wykłady
A-W-1Udział studenta w wykładach.5
A-W-2Samodzielne studiowanie tematyki wykładów.18
A-W-3Konsultacje2
25

Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne

KODMetoda nauczania / narzędzie dydaktyczne
M-1Wykład informacyjny prezentujący zagadnienia teoretyczne.
M-2Prezentacje multimedialne z wykorzystaniem komputera i projektora.
M-3Dyskusja dydaktyczna.

Sposoby oceny

KODSposób oceny
S-1Ocena formująca: Ocena aktywności studenta na zajęciach.
S-2Ocena formująca: Ocena przygotowania prezentacji multimedialnej oraz omówienia wybranego tematu zajęc audytoryjnych.
S-3Ocena podsumowująca: Sumaryczna ocena aktywności studenta oraz przygotowania prezentacji i jej omówienia na zajęciach audytoryjnych.
S-4Ocena podsumowująca: Pisemne zaliczenie tematyki wykładów i ćwiczeń laboratoryjnych.

Zamierzone efekty uczenia się - wiedza

Zamierzone efekty uczenia sięOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
BT_1A_BT-N-O6.3_W01
W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien być w stanie zdefiniować pojęcie hormonu; opisać strukturę i czynność układu podwzgórzowo-przysadkowego; wyjaśnić na przykładach sprzężenie zwrotne; opisać i podać przykłady autokrynnego, parakrynnego i endokrynnego działania hormonów.
BT_1A_W06C-1T-W-2, T-W-1M-1, M-2S-4
BT_1A_BT-N-O6.3_W02
Student powinien opisać biosyntezę i uwalnianie omawianych hormonów oraz objaśniać działanie hormonów na komórki docelowe, a także opisać skutki nadmiaru lub niedoboru omawianych hormonów.
BT_1A_W06, BT_1A_W05C-1T-W-3M-1, M-2S-4

Zamierzone efekty uczenia się - umiejętności

Zamierzone efekty uczenia sięOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
BT_1A_BT-N-O6.3_U01
W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien umieć interpretować różnice w działaniu hormonów na komórki docelowe oraz analizować konsekwencje niedoborów i nadmiaru poszczególnych hormonów na funkcjonowanie mechanizmów fizjologicznych organizmu.
BT_1A_U07C-1T-A-1, T-A-2, T-A-3, T-A-4, T-A-5M-3, M-2S-3, S-2, S-1
BT_1A_BT-N-O6.3_U02
Student potrafi posługiwać się wiedzą na temat funkcji i struktury hormonów oraz metod ich badania i wykorzystywać tę wiedzę w naukach biologicznych.
BT_1A_U08C-1T-A-1, T-A-2, T-A-3, T-A-4, T-A-5M-3, M-2S-3, S-2, S-1

Zamierzone efekty uczenia się - inne kompetencje społeczne i personalne

Zamierzone efekty uczenia sięOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
BT_1A_BT-N-O6.3_K01
W wyniku przeprowadzonych zajęć student ma świadomość znaczenia układu hormonalnego w prawidłowej fizjologii organizmów. Wykazuje zrozumienie o ważności poznawania funkcji gruczołów wydzielania wewnętrznego. W interpretowaniu czynności gruczołów wydzielania wewnetrznego oraz samych hormonów wykorzystuje podejście naukowe.
BT_1A_K04C-1T-W-2, T-W-1, T-A-1, T-A-2M-1, M-3, M-2S-1

Kryterium oceny - wiedza

Efekt uczenia sięOcenaKryterium oceny
BT_1A_BT-N-O6.3_W01
W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien być w stanie zdefiniować pojęcie hormonu; opisać strukturę i czynność układu podwzgórzowo-przysadkowego; wyjaśnić na przykładach sprzężenie zwrotne; opisać i podać przykłady autokrynnego, parakrynnego i endokrynnego działania hormonów.
2,0W wyniku przeprowadzonych zajęć student nie jest w stanie zdefiniować pojęcia hormonu, wymienić i scharakteryzować głowne rodzaje hormonów.
3,0W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien być w stanie w podstawowym stopniu zdefiniować pojęcie hormonu i wymienić głowne rodzaje hormonów.
3,5W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien być w stanie poprawnie zdefiniować pojęcie hormonu oraz wymienić i scharakteryzować wybrane rodzaje hormonów.
4,0W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien być w stanie w dobrym stopniu zdefiniować pojęcie hormonu oraz wymienić i scharakteryzować podstawowe rodzaje hormonów.
4,5W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien być w stanie w stopniu dobrym plus zdefiniować pojęcie hormonu oraz wymienić i scharakteryzować głowne rodzaje hormonów.
5,0W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien być w stanie w stopniu bardzo dobrym zdefiniować pojęcie hormonu oraz wymienić i scharakteryzować głowne rodzaje hormonów.
BT_1A_BT-N-O6.3_W02
Student powinien opisać biosyntezę i uwalnianie omawianych hormonów oraz objaśniać działanie hormonów na komórki docelowe, a także opisać skutki nadmiaru lub niedoboru omawianych hormonów.
2,0Student nie potrafi opisać biosyntezy i uwalniania hormonów oraz objaśnić działania hormonów na komórki docelowe.
3,0Student powinien w stopniu podstawowym uwalnianie wybranych hormonów oraz objaśniać działanie wybranych hormonów na komórki docelowe.
3,5Student powinien poprawnie opisać uwalnianie oraz objaśniać działanie wybranych hormonów na komórki docelowe.
4,0Student powinien w stopniu dobrym opisać biosyntezę i uwalnianie wybranych hormonów oraz objaśniać ich działanie hormonów na komórki docelowe.
4,5Student powinien w stopniu dobrym plus opisać biosyntezę i uwalnianie hormonów (z jakimi zapoznał się na zajęciach) oraz na wybranych przykładach objaśniać działanie hormonów na komórki docelowe.
5,0Student powinien w stopniu bardzo dobrym opisać biosyntezę i uwalnianie hormonów oraz objaśniać działanie hormonów na komórki docelowe.

Kryterium oceny - umiejętności

Efekt uczenia sięOcenaKryterium oceny
BT_1A_BT-N-O6.3_U01
W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien umieć interpretować różnice w działaniu hormonów na komórki docelowe oraz analizować konsekwencje niedoborów i nadmiaru poszczególnych hormonów na funkcjonowanie mechanizmów fizjologicznych organizmu.
2,0W wyniku przeprowadzonych zajęć student nie potrafi interpretować różnic w działaniu hormonów na komórki docelowe oraz analizować konsekwencji niedoborów i nadmiaru poszczególnych hormonów na funkcjonowanie mechanizmów fizjologicznych organizmu.
3,0W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien w podstawowym stopniu umieć interpretować różnice w działaniu hormonów na komórki docelowe oraz analizować konsekwencje niedoborów i nadmiaru poszczególnych hormonów na funkcjonowanie mechanizmów fizjologicznych organizmu.
3,5W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien w dostatecznym stopniu umieć interpretować różnice w działaniu hormonów na komórki docelowe oraz analizować konsekwencje niedoborów i nadmiaru poszczególnych hormonów na funkcjonowanie mechanizmów fizjologicznych organizmu.
4,0W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien w dobrym stopniu umieć interpretować różnice w działaniu hormonów na komórki docelowe oraz analizować konsekwencje niedoborów i nadmiaru poszczególnych hormonów na funkcjonowanie mechanizmów fizjologicznych organizmu.
4,5W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien w dużym stopniu umieć interpretować różnice w działaniu hormonów na komórki docelowe oraz analizować konsekwencje niedoborów i nadmiaru poszczególnych hormonów na funkcjonowanie mechanizmów fizjologicznych organizmu.
5,0W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien w wysokim stopniu umieć interpretować różnice w działaniu hormonów na komórki docelowe oraz analizować konsekwencje niedoborów i nadmiaru poszczególnych hormonów na funkcjonowanie mechanizmów fizjologicznych organizmu.
BT_1A_BT-N-O6.3_U02
Student potrafi posługiwać się wiedzą na temat funkcji i struktury hormonów oraz metod ich badania i wykorzystywać tę wiedzę w naukach biologicznych.
2,0Student nie potrafi posługiwać się wiedzą na temat funkcji i struktury hormonów oraz metod ich badania i wykorzystywać tę wiedzę w naukach bilogicznych.
3,0Student potrafi w podstawowym stopniu posługiwać się wiedzą na temat funkcji i struktury hormonów oraz metod ich badania i wykorzystywać tę wiedzę w naukach bilogicznych.
3,5Student potrafi w dostatecznym stopniu posługiwać się wiedzą na temat funkcji i struktury hormonów oraz metod ich badania i wykorzystywać tę wiedzę w naukach bilogicznych.
4,0Student potrafi w dobrym stopniu posługiwać się wiedzą na temat funkcji i struktury hormonów oraz metod ich badania i wykorzystywać tę wiedzę w naukach bilogicznych.
4,5Student potrafi w dużym stopniu posługiwać się wiedzą na temat funkcji i struktury hormonów oraz metod ich badania i wykorzystywać tę wiedzę w naukach bilogicznych.
5,0Student potrafi w wysokim stopniu posługiwać się wiedzą na temat funkcji i struktury hormonów oraz metod ich badania i wykorzystywać tę wiedzę w naukach bilogicznych.

Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne

Efekt uczenia sięOcenaKryterium oceny
BT_1A_BT-N-O6.3_K01
W wyniku przeprowadzonych zajęć student ma świadomość znaczenia układu hormonalnego w prawidłowej fizjologii organizmów. Wykazuje zrozumienie o ważności poznawania funkcji gruczołów wydzielania wewnętrznego. W interpretowaniu czynności gruczołów wydzielania wewnetrznego oraz samych hormonów wykorzystuje podejście naukowe.
2,0W wyniku przeprowadzonych zajęć student nia ma świadomości znaczenia układu hormonalnego w prawidłowej fizjologii organizmów. Nie wykazuje zrozumienia o ważności poznawania funkcji gruczołów wydzielania wewnętrznego. W interpretowaniu czynności gruczołów wydzielania wewnetrznego oraz samych hormonów nie wykorzystuje podejścia naukowego.
3,0W wyniku przeprowadzonych zajęć student ma w podstawowym stopniu świadomość znaczenia układu hormonalnego w prawidłowej fizjologii organizmów. W podstawowym stopniu wykazuje zrozumienie o ważności poznawania funkcji gruczołów wydzielania wewnętrznego. W interpretowaniu czynności gruczołów wydzielania wewnetrznego oraz samych hormonów w podstawowym stopniu wykorzystuje podejście naukowe.
3,5W wyniku przeprowadzonych zajęć student w poprawnym stopniu ma świadomość znaczenia układu hormonalnego w prawidłowej fizjologii organizmów. Wykazuje w poprawnym stopniu zrozumienie o ważności poznawania funkcji gruczołów wydzielania wewnętrznego. W interpretowaniu czynności gruczołów wydzielania wewnetrznego oraz samych hormonów w poprawnym stopniu wykorzystuje podejście naukowe.
4,0W wyniku przeprowadzonych zajęć student w dobrym stopniu ma świadomość znaczenia układu hormonalnego w prawidłowej fizjologii organizmów. Wykazuje w dobrym stopniu zrozumienie o ważności poznawania funkcji gruczołów wydzielania wewnętrznego. W interpretowaniu czynności gruczołów wydzielania wewnetrznego oraz samych hormonów w dobrym stopniu wykorzystuje podejście naukowe.
4,5W wyniku przeprowadzonych zajęć student w dużym stopniu ma świadomość znaczenia układu hormonalnego w prawidłowej fizjologii organizmów. Wykazuje w dużym stopniu zrozumienie o ważności poznawania funkcji gruczołów wydzielania wewnętrznego. W interpretowaniu czynności gruczołów wydzielania wewnetrznego oraz samych hormonów w dużym stopniu wykorzystuje podejście naukowe.
5,0W wyniku przeprowadzonych zajęć student w wysokim stopniu ma świadomość znaczenia układu hormonalnego w prawidłowej fizjologii organizmów. Wykazuje w wysokim stopniu zrozumienie o ważności poznawania funkcji gruczołów wydzielania wewnętrznego. W interpretowaniu czynności gruczołów wydzielania wewnetrznego oraz samych hormonów w wysokim stopniu wykorzystuje podejście naukowe.

Literatura podstawowa

  1. Ślebodziński A., Zarys endokrynologii zwierząt użytkowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 1979
  2. Traczyk W.Z., Trzebski A., Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2001
  3. Konturek S., Fizjologia człowieka - Układ trawienny i wydzielanie wewnętrzne, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, 2000

Literatura dodatkowa

  1. Korman E., Podstawy endokrynologii wieku rozwojowego, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 1999
  2. Pawlikowski M., Zarys endokrynologii klinicznej, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 1996

Treści programowe - ćwiczenia audytoryjne

KODTreść programowaGodziny
T-A-1Fizjologia i patofizjologia podwzgórza, przysadki gruczołowej i nerwowej Struktura i hormony przysadki gruczołowej i nerwowej. Patogeneza karłowatości przysadkowej i akromegalii. Krótko- i długoterminowa hormonalna kontrola pobierania pokarmu. Hormonalne (i genetyczne) aspekty jadłowstrętu i otyłości, hormony tkanki tłuszczowej. Hiper-i hipoprolaktynemia .2
T-A-2Budowa i rozwój gruczołu tarczowego. Biosynteza, regulacja wydzielania, transport tkanki docelowe mechanizm działania mteabolozm i rola fizjologiczna tyroksyny (T4), trijodotyroniny (T3) i trijodotyroniny odwrotnej (rT3). Hormonalna regulacja gospodarki wapniowo-fosforanowej organizmu- biosynteza, regulacja wydzielania, tkanki docelowe, mechanizm działania i rola parathormonu, kalcytoniny i kalcytriolu. Czynność gruczołu tarczowego i przemiana jej hormonów, metabolizm jodu w organizmie Sprzężenie zwrotne podwzgórze-przysadka-tarczyca. Wrodzona i nabyta, pierwotna i wtórna niedoczynność tarczycy. Funkcje przytarczyc. Mechanizmy regulacji gospodarki wapniowo-fosforanowej. Osteoporoza u kobiet i mężczyzn – podobieństwa i różnice.2
T-A-3Endokrynna czynność nadnerczy Hormony nadnerczy a adaptacja fizjologiczna. Endokrynologia stresu. Wpływ hormonów katecholowych na układ krążenia i narządy wewnętrzne.2
T-A-4Endokrynna czynność trzustki Działanie biologiczne hormonów trzustki Definicja, klasyfikacja, etiologia i objawy cukrzycy. Podstawowe różnice między cukrzycą insulinozależną i insulinoniezależną.2
T-A-5Rola szyszynki u człowieka.2
10

Treści programowe - wykłady

KODTreść programowaGodziny
T-W-1Przedmiot badań i miejsce endokrynologii w naukach biologicznych. Ogólna rola i charakterystyka hormonów. Komórki, tkanki i gruczoły wydzielające hormony. Stopnie i systemy kontroli hormonalnej. Kryteria klasyfikacji hormonów. Komórki i tkanki docelowe dla hormonów. Mechanizm działania hormonów na komórki docelowe. Autokrynne, parakrynne i endokrynne działanie hormonów. Białka receptorowe i klasyfikacja receptorów. Ligand, agonista i antagonista receptora. Przepuszczalność błon cytoplazmatycznych dla hormonów. Swoistość i powinowactwo receptorów.1
T-W-2Powiązania czynnościowe między układami: hormonalnym, nerwowym i immunologicznym. Nerwowe, hormonalne i metaboliczne mechanizmy kontroli biosyntezy i uwalniania hormonów. Struktura i czynność układu podwzgórzowo-przysadkowego. Sprzężenia zwrotne ujemne i dodatnie, przykłady. Synteza, regulacja wydzielania, tkanki docelowe, mechanizm działania i rola fizjologiczna wazopresyny o oksytocyny. Liberyny i statyny podwzgórza. Biosynteza, magazynowanie, regulacja wydzielania, transport, tkanki docelowe, mechanizm działania i rola biologiczna hormonów przysadki gruczołowej (hormonu wzrostu, prolaktyny, tyreotropiny, kortykotropiny i gonadotropin).2
T-W-3Zewnątrz- i wewnątrzwydzielnicza czynność trzustki. Wyspy Langerhansa, ich komórki i hormony. Parakrynny system kontroli wydzielania komórek wysp trzustkowych. Biosynteza, regulacja wydzielania, tkanki docelowe, mechanizm działania i rola fizjologiczna i biochemiczna insuliny oraz glukagonu. Efekty fizjologiczne somatostatyny i polipeptydu trzustkowego. Budowa gruczołu nadnerczowego. Synteza i regulacja wydzielania, receptory, mechanizm działania, efekty fizjologiczne i biochemiczne działania katecholamin: adrenaliny, noradrenaliny i dopaminy. Struktura i funkcja kory nadnerczy, hormony warstwy kłębkowatej, pasmowatej i siateczkowatej.2
5

Formy aktywności - ćwiczenia audytoryjne

KODForma aktywnościGodziny
A-A-1Udział studenta w ćwiczeniach audytoryjnych.10
A-A-2Samodzielne przygotowanie prezentacji multimedialnej na wybrany temat i omówienie podczas zajęć11
A-A-3Studiowanie literatury przedmiotu.13
A-A-4Przygotowanie do zaliczenia.16
50
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Formy aktywności - wykłady

KODForma aktywnościGodziny
A-W-1Udział studenta w wykładach.5
A-W-2Samodzielne studiowanie tematyki wykładów.18
A-W-3Konsultacje2
25
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty uczenia sięBT_1A_BT-N-O6.3_W01W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien być w stanie zdefiniować pojęcie hormonu; opisać strukturę i czynność układu podwzgórzowo-przysadkowego; wyjaśnić na przykładach sprzężenie zwrotne; opisać i podać przykłady autokrynnego, parakrynnego i endokrynnego działania hormonów.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBT_1A_W06Ma uporządkowaną wiedzę z zakresu analizy procesów molekularnych, enzymatycznych i fizjologicznych organizmów żywych.
Cel przedmiotuC-1Celem przedmiotu jest poznanie mechanizmów działania hormonów i ich roli w organizmie oraz zapoznanie studentów ze skutkami fizjologicznych niedoborów i nadmiaru hormonów
Treści programoweT-W-2Powiązania czynnościowe między układami: hormonalnym, nerwowym i immunologicznym. Nerwowe, hormonalne i metaboliczne mechanizmy kontroli biosyntezy i uwalniania hormonów. Struktura i czynność układu podwzgórzowo-przysadkowego. Sprzężenia zwrotne ujemne i dodatnie, przykłady. Synteza, regulacja wydzielania, tkanki docelowe, mechanizm działania i rola fizjologiczna wazopresyny o oksytocyny. Liberyny i statyny podwzgórza. Biosynteza, magazynowanie, regulacja wydzielania, transport, tkanki docelowe, mechanizm działania i rola biologiczna hormonów przysadki gruczołowej (hormonu wzrostu, prolaktyny, tyreotropiny, kortykotropiny i gonadotropin).
T-W-1Przedmiot badań i miejsce endokrynologii w naukach biologicznych. Ogólna rola i charakterystyka hormonów. Komórki, tkanki i gruczoły wydzielające hormony. Stopnie i systemy kontroli hormonalnej. Kryteria klasyfikacji hormonów. Komórki i tkanki docelowe dla hormonów. Mechanizm działania hormonów na komórki docelowe. Autokrynne, parakrynne i endokrynne działanie hormonów. Białka receptorowe i klasyfikacja receptorów. Ligand, agonista i antagonista receptora. Przepuszczalność błon cytoplazmatycznych dla hormonów. Swoistość i powinowactwo receptorów.
Metody nauczaniaM-1Wykład informacyjny prezentujący zagadnienia teoretyczne.
M-2Prezentacje multimedialne z wykorzystaniem komputera i projektora.
Sposób ocenyS-4Ocena podsumowująca: Pisemne zaliczenie tematyki wykładów i ćwiczeń laboratoryjnych.
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0W wyniku przeprowadzonych zajęć student nie jest w stanie zdefiniować pojęcia hormonu, wymienić i scharakteryzować głowne rodzaje hormonów.
3,0W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien być w stanie w podstawowym stopniu zdefiniować pojęcie hormonu i wymienić głowne rodzaje hormonów.
3,5W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien być w stanie poprawnie zdefiniować pojęcie hormonu oraz wymienić i scharakteryzować wybrane rodzaje hormonów.
4,0W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien być w stanie w dobrym stopniu zdefiniować pojęcie hormonu oraz wymienić i scharakteryzować podstawowe rodzaje hormonów.
4,5W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien być w stanie w stopniu dobrym plus zdefiniować pojęcie hormonu oraz wymienić i scharakteryzować głowne rodzaje hormonów.
5,0W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien być w stanie w stopniu bardzo dobrym zdefiniować pojęcie hormonu oraz wymienić i scharakteryzować głowne rodzaje hormonów.
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty uczenia sięBT_1A_BT-N-O6.3_W02Student powinien opisać biosyntezę i uwalnianie omawianych hormonów oraz objaśniać działanie hormonów na komórki docelowe, a także opisać skutki nadmiaru lub niedoboru omawianych hormonów.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBT_1A_W06Ma uporządkowaną wiedzę z zakresu analizy procesów molekularnych, enzymatycznych i fizjologicznych organizmów żywych.
BT_1A_W05Ma ogólną wiedzę z zakresu budowy organizmów żywych oraz zna podstawy biochemiczne, molekularne i komórkowe funkcjonowania organizmów.
Cel przedmiotuC-1Celem przedmiotu jest poznanie mechanizmów działania hormonów i ich roli w organizmie oraz zapoznanie studentów ze skutkami fizjologicznych niedoborów i nadmiaru hormonów
Treści programoweT-W-3Zewnątrz- i wewnątrzwydzielnicza czynność trzustki. Wyspy Langerhansa, ich komórki i hormony. Parakrynny system kontroli wydzielania komórek wysp trzustkowych. Biosynteza, regulacja wydzielania, tkanki docelowe, mechanizm działania i rola fizjologiczna i biochemiczna insuliny oraz glukagonu. Efekty fizjologiczne somatostatyny i polipeptydu trzustkowego. Budowa gruczołu nadnerczowego. Synteza i regulacja wydzielania, receptory, mechanizm działania, efekty fizjologiczne i biochemiczne działania katecholamin: adrenaliny, noradrenaliny i dopaminy. Struktura i funkcja kory nadnerczy, hormony warstwy kłębkowatej, pasmowatej i siateczkowatej.
Metody nauczaniaM-1Wykład informacyjny prezentujący zagadnienia teoretyczne.
M-2Prezentacje multimedialne z wykorzystaniem komputera i projektora.
Sposób ocenyS-4Ocena podsumowująca: Pisemne zaliczenie tematyki wykładów i ćwiczeń laboratoryjnych.
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Student nie potrafi opisać biosyntezy i uwalniania hormonów oraz objaśnić działania hormonów na komórki docelowe.
3,0Student powinien w stopniu podstawowym uwalnianie wybranych hormonów oraz objaśniać działanie wybranych hormonów na komórki docelowe.
3,5Student powinien poprawnie opisać uwalnianie oraz objaśniać działanie wybranych hormonów na komórki docelowe.
4,0Student powinien w stopniu dobrym opisać biosyntezę i uwalnianie wybranych hormonów oraz objaśniać ich działanie hormonów na komórki docelowe.
4,5Student powinien w stopniu dobrym plus opisać biosyntezę i uwalnianie hormonów (z jakimi zapoznał się na zajęciach) oraz na wybranych przykładach objaśniać działanie hormonów na komórki docelowe.
5,0Student powinien w stopniu bardzo dobrym opisać biosyntezę i uwalnianie hormonów oraz objaśniać działanie hormonów na komórki docelowe.
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty uczenia sięBT_1A_BT-N-O6.3_U01W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien umieć interpretować różnice w działaniu hormonów na komórki docelowe oraz analizować konsekwencje niedoborów i nadmiaru poszczególnych hormonów na funkcjonowanie mechanizmów fizjologicznych organizmu.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBT_1A_U07Umie omówić budowę, położenie i funkcje poszczególnych tkanek, narządów i układów organizmów żywych; potrafi właściwie interpretować procesy fizjologiczne zachodzące w organizmie roślin i zwierząt.
Cel przedmiotuC-1Celem przedmiotu jest poznanie mechanizmów działania hormonów i ich roli w organizmie oraz zapoznanie studentów ze skutkami fizjologicznych niedoborów i nadmiaru hormonów
Treści programoweT-A-1Fizjologia i patofizjologia podwzgórza, przysadki gruczołowej i nerwowej Struktura i hormony przysadki gruczołowej i nerwowej. Patogeneza karłowatości przysadkowej i akromegalii. Krótko- i długoterminowa hormonalna kontrola pobierania pokarmu. Hormonalne (i genetyczne) aspekty jadłowstrętu i otyłości, hormony tkanki tłuszczowej. Hiper-i hipoprolaktynemia .
T-A-2Budowa i rozwój gruczołu tarczowego. Biosynteza, regulacja wydzielania, transport tkanki docelowe mechanizm działania mteabolozm i rola fizjologiczna tyroksyny (T4), trijodotyroniny (T3) i trijodotyroniny odwrotnej (rT3). Hormonalna regulacja gospodarki wapniowo-fosforanowej organizmu- biosynteza, regulacja wydzielania, tkanki docelowe, mechanizm działania i rola parathormonu, kalcytoniny i kalcytriolu. Czynność gruczołu tarczowego i przemiana jej hormonów, metabolizm jodu w organizmie Sprzężenie zwrotne podwzgórze-przysadka-tarczyca. Wrodzona i nabyta, pierwotna i wtórna niedoczynność tarczycy. Funkcje przytarczyc. Mechanizmy regulacji gospodarki wapniowo-fosforanowej. Osteoporoza u kobiet i mężczyzn – podobieństwa i różnice.
T-A-3Endokrynna czynność nadnerczy Hormony nadnerczy a adaptacja fizjologiczna. Endokrynologia stresu. Wpływ hormonów katecholowych na układ krążenia i narządy wewnętrzne.
T-A-4Endokrynna czynność trzustki Działanie biologiczne hormonów trzustki Definicja, klasyfikacja, etiologia i objawy cukrzycy. Podstawowe różnice między cukrzycą insulinozależną i insulinoniezależną.
T-A-5Rola szyszynki u człowieka.
Metody nauczaniaM-3Dyskusja dydaktyczna.
M-2Prezentacje multimedialne z wykorzystaniem komputera i projektora.
Sposób ocenyS-3Ocena podsumowująca: Sumaryczna ocena aktywności studenta oraz przygotowania prezentacji i jej omówienia na zajęciach audytoryjnych.
S-2Ocena formująca: Ocena przygotowania prezentacji multimedialnej oraz omówienia wybranego tematu zajęc audytoryjnych.
S-1Ocena formująca: Ocena aktywności studenta na zajęciach.
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0W wyniku przeprowadzonych zajęć student nie potrafi interpretować różnic w działaniu hormonów na komórki docelowe oraz analizować konsekwencji niedoborów i nadmiaru poszczególnych hormonów na funkcjonowanie mechanizmów fizjologicznych organizmu.
3,0W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien w podstawowym stopniu umieć interpretować różnice w działaniu hormonów na komórki docelowe oraz analizować konsekwencje niedoborów i nadmiaru poszczególnych hormonów na funkcjonowanie mechanizmów fizjologicznych organizmu.
3,5W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien w dostatecznym stopniu umieć interpretować różnice w działaniu hormonów na komórki docelowe oraz analizować konsekwencje niedoborów i nadmiaru poszczególnych hormonów na funkcjonowanie mechanizmów fizjologicznych organizmu.
4,0W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien w dobrym stopniu umieć interpretować różnice w działaniu hormonów na komórki docelowe oraz analizować konsekwencje niedoborów i nadmiaru poszczególnych hormonów na funkcjonowanie mechanizmów fizjologicznych organizmu.
4,5W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien w dużym stopniu umieć interpretować różnice w działaniu hormonów na komórki docelowe oraz analizować konsekwencje niedoborów i nadmiaru poszczególnych hormonów na funkcjonowanie mechanizmów fizjologicznych organizmu.
5,0W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien w wysokim stopniu umieć interpretować różnice w działaniu hormonów na komórki docelowe oraz analizować konsekwencje niedoborów i nadmiaru poszczególnych hormonów na funkcjonowanie mechanizmów fizjologicznych organizmu.
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty uczenia sięBT_1A_BT-N-O6.3_U02Student potrafi posługiwać się wiedzą na temat funkcji i struktury hormonów oraz metod ich badania i wykorzystywać tę wiedzę w naukach biologicznych.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBT_1A_U08Dobiera i wykorzystuje metody, techniki i urządzenia rutynowo stosowane w laboratoriach badawczych i diagnostycznych; posługuje się nimi przy rozwiązywaniu problemów w zakresie produkcji żywności, ochrony zdrowia zwierząt i ochrony środowiska przyrodniczego.
Cel przedmiotuC-1Celem przedmiotu jest poznanie mechanizmów działania hormonów i ich roli w organizmie oraz zapoznanie studentów ze skutkami fizjologicznych niedoborów i nadmiaru hormonów
Treści programoweT-A-1Fizjologia i patofizjologia podwzgórza, przysadki gruczołowej i nerwowej Struktura i hormony przysadki gruczołowej i nerwowej. Patogeneza karłowatości przysadkowej i akromegalii. Krótko- i długoterminowa hormonalna kontrola pobierania pokarmu. Hormonalne (i genetyczne) aspekty jadłowstrętu i otyłości, hormony tkanki tłuszczowej. Hiper-i hipoprolaktynemia .
T-A-2Budowa i rozwój gruczołu tarczowego. Biosynteza, regulacja wydzielania, transport tkanki docelowe mechanizm działania mteabolozm i rola fizjologiczna tyroksyny (T4), trijodotyroniny (T3) i trijodotyroniny odwrotnej (rT3). Hormonalna regulacja gospodarki wapniowo-fosforanowej organizmu- biosynteza, regulacja wydzielania, tkanki docelowe, mechanizm działania i rola parathormonu, kalcytoniny i kalcytriolu. Czynność gruczołu tarczowego i przemiana jej hormonów, metabolizm jodu w organizmie Sprzężenie zwrotne podwzgórze-przysadka-tarczyca. Wrodzona i nabyta, pierwotna i wtórna niedoczynność tarczycy. Funkcje przytarczyc. Mechanizmy regulacji gospodarki wapniowo-fosforanowej. Osteoporoza u kobiet i mężczyzn – podobieństwa i różnice.
T-A-3Endokrynna czynność nadnerczy Hormony nadnerczy a adaptacja fizjologiczna. Endokrynologia stresu. Wpływ hormonów katecholowych na układ krążenia i narządy wewnętrzne.
T-A-4Endokrynna czynność trzustki Działanie biologiczne hormonów trzustki Definicja, klasyfikacja, etiologia i objawy cukrzycy. Podstawowe różnice między cukrzycą insulinozależną i insulinoniezależną.
T-A-5Rola szyszynki u człowieka.
Metody nauczaniaM-3Dyskusja dydaktyczna.
M-2Prezentacje multimedialne z wykorzystaniem komputera i projektora.
Sposób ocenyS-3Ocena podsumowująca: Sumaryczna ocena aktywności studenta oraz przygotowania prezentacji i jej omówienia na zajęciach audytoryjnych.
S-2Ocena formująca: Ocena przygotowania prezentacji multimedialnej oraz omówienia wybranego tematu zajęc audytoryjnych.
S-1Ocena formująca: Ocena aktywności studenta na zajęciach.
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Student nie potrafi posługiwać się wiedzą na temat funkcji i struktury hormonów oraz metod ich badania i wykorzystywać tę wiedzę w naukach bilogicznych.
3,0Student potrafi w podstawowym stopniu posługiwać się wiedzą na temat funkcji i struktury hormonów oraz metod ich badania i wykorzystywać tę wiedzę w naukach bilogicznych.
3,5Student potrafi w dostatecznym stopniu posługiwać się wiedzą na temat funkcji i struktury hormonów oraz metod ich badania i wykorzystywać tę wiedzę w naukach bilogicznych.
4,0Student potrafi w dobrym stopniu posługiwać się wiedzą na temat funkcji i struktury hormonów oraz metod ich badania i wykorzystywać tę wiedzę w naukach bilogicznych.
4,5Student potrafi w dużym stopniu posługiwać się wiedzą na temat funkcji i struktury hormonów oraz metod ich badania i wykorzystywać tę wiedzę w naukach bilogicznych.
5,0Student potrafi w wysokim stopniu posługiwać się wiedzą na temat funkcji i struktury hormonów oraz metod ich badania i wykorzystywać tę wiedzę w naukach bilogicznych.
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty uczenia sięBT_1A_BT-N-O6.3_K01W wyniku przeprowadzonych zajęć student ma świadomość znaczenia układu hormonalnego w prawidłowej fizjologii organizmów. Wykazuje zrozumienie o ważności poznawania funkcji gruczołów wydzielania wewnętrznego. W interpretowaniu czynności gruczołów wydzielania wewnetrznego oraz samych hormonów wykorzystuje podejście naukowe.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówBT_1A_K04Wykazuje otwartość dla ogólnego i kierunkowego kształtowania i rozwijania własnej aktywności poznawczej w oparciu o różne źródła informacji naukowej; umie myśleć i działać w sposób przedsiębiorczy.
Cel przedmiotuC-1Celem przedmiotu jest poznanie mechanizmów działania hormonów i ich roli w organizmie oraz zapoznanie studentów ze skutkami fizjologicznych niedoborów i nadmiaru hormonów
Treści programoweT-W-2Powiązania czynnościowe między układami: hormonalnym, nerwowym i immunologicznym. Nerwowe, hormonalne i metaboliczne mechanizmy kontroli biosyntezy i uwalniania hormonów. Struktura i czynność układu podwzgórzowo-przysadkowego. Sprzężenia zwrotne ujemne i dodatnie, przykłady. Synteza, regulacja wydzielania, tkanki docelowe, mechanizm działania i rola fizjologiczna wazopresyny o oksytocyny. Liberyny i statyny podwzgórza. Biosynteza, magazynowanie, regulacja wydzielania, transport, tkanki docelowe, mechanizm działania i rola biologiczna hormonów przysadki gruczołowej (hormonu wzrostu, prolaktyny, tyreotropiny, kortykotropiny i gonadotropin).
T-W-1Przedmiot badań i miejsce endokrynologii w naukach biologicznych. Ogólna rola i charakterystyka hormonów. Komórki, tkanki i gruczoły wydzielające hormony. Stopnie i systemy kontroli hormonalnej. Kryteria klasyfikacji hormonów. Komórki i tkanki docelowe dla hormonów. Mechanizm działania hormonów na komórki docelowe. Autokrynne, parakrynne i endokrynne działanie hormonów. Białka receptorowe i klasyfikacja receptorów. Ligand, agonista i antagonista receptora. Przepuszczalność błon cytoplazmatycznych dla hormonów. Swoistość i powinowactwo receptorów.
T-A-1Fizjologia i patofizjologia podwzgórza, przysadki gruczołowej i nerwowej Struktura i hormony przysadki gruczołowej i nerwowej. Patogeneza karłowatości przysadkowej i akromegalii. Krótko- i długoterminowa hormonalna kontrola pobierania pokarmu. Hormonalne (i genetyczne) aspekty jadłowstrętu i otyłości, hormony tkanki tłuszczowej. Hiper-i hipoprolaktynemia .
T-A-2Budowa i rozwój gruczołu tarczowego. Biosynteza, regulacja wydzielania, transport tkanki docelowe mechanizm działania mteabolozm i rola fizjologiczna tyroksyny (T4), trijodotyroniny (T3) i trijodotyroniny odwrotnej (rT3). Hormonalna regulacja gospodarki wapniowo-fosforanowej organizmu- biosynteza, regulacja wydzielania, tkanki docelowe, mechanizm działania i rola parathormonu, kalcytoniny i kalcytriolu. Czynność gruczołu tarczowego i przemiana jej hormonów, metabolizm jodu w organizmie Sprzężenie zwrotne podwzgórze-przysadka-tarczyca. Wrodzona i nabyta, pierwotna i wtórna niedoczynność tarczycy. Funkcje przytarczyc. Mechanizmy regulacji gospodarki wapniowo-fosforanowej. Osteoporoza u kobiet i mężczyzn – podobieństwa i różnice.
Metody nauczaniaM-1Wykład informacyjny prezentujący zagadnienia teoretyczne.
M-3Dyskusja dydaktyczna.
M-2Prezentacje multimedialne z wykorzystaniem komputera i projektora.
Sposób ocenyS-1Ocena formująca: Ocena aktywności studenta na zajęciach.
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0W wyniku przeprowadzonych zajęć student nia ma świadomości znaczenia układu hormonalnego w prawidłowej fizjologii organizmów. Nie wykazuje zrozumienia o ważności poznawania funkcji gruczołów wydzielania wewnętrznego. W interpretowaniu czynności gruczołów wydzielania wewnetrznego oraz samych hormonów nie wykorzystuje podejścia naukowego.
3,0W wyniku przeprowadzonych zajęć student ma w podstawowym stopniu świadomość znaczenia układu hormonalnego w prawidłowej fizjologii organizmów. W podstawowym stopniu wykazuje zrozumienie o ważności poznawania funkcji gruczołów wydzielania wewnętrznego. W interpretowaniu czynności gruczołów wydzielania wewnetrznego oraz samych hormonów w podstawowym stopniu wykorzystuje podejście naukowe.
3,5W wyniku przeprowadzonych zajęć student w poprawnym stopniu ma świadomość znaczenia układu hormonalnego w prawidłowej fizjologii organizmów. Wykazuje w poprawnym stopniu zrozumienie o ważności poznawania funkcji gruczołów wydzielania wewnętrznego. W interpretowaniu czynności gruczołów wydzielania wewnetrznego oraz samych hormonów w poprawnym stopniu wykorzystuje podejście naukowe.
4,0W wyniku przeprowadzonych zajęć student w dobrym stopniu ma świadomość znaczenia układu hormonalnego w prawidłowej fizjologii organizmów. Wykazuje w dobrym stopniu zrozumienie o ważności poznawania funkcji gruczołów wydzielania wewnętrznego. W interpretowaniu czynności gruczołów wydzielania wewnetrznego oraz samych hormonów w dobrym stopniu wykorzystuje podejście naukowe.
4,5W wyniku przeprowadzonych zajęć student w dużym stopniu ma świadomość znaczenia układu hormonalnego w prawidłowej fizjologii organizmów. Wykazuje w dużym stopniu zrozumienie o ważności poznawania funkcji gruczołów wydzielania wewnętrznego. W interpretowaniu czynności gruczołów wydzielania wewnetrznego oraz samych hormonów w dużym stopniu wykorzystuje podejście naukowe.
5,0W wyniku przeprowadzonych zajęć student w wysokim stopniu ma świadomość znaczenia układu hormonalnego w prawidłowej fizjologii organizmów. Wykazuje w wysokim stopniu zrozumienie o ważności poznawania funkcji gruczołów wydzielania wewnętrznego. W interpretowaniu czynności gruczołów wydzielania wewnetrznego oraz samych hormonów w wysokim stopniu wykorzystuje podejście naukowe.