ZUT - Krajowe Ramy Kwalifikacji / Rok 2013/2014 / Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa / Rolnictwo (S1) / Sylabus przedmiotu

Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa - Rolnictwo (S1)

Sylabus przedmiotu Socjologiczne aspekty ochrony środowiska:

Informacje podstawowe

Kierunek studiów	Rolnictwo
Forma studiów	studia stacjonarne	Poziom	pierwszego stopnia
Tytuł zawodowy absolwenta	inżynier
Obszary studiów	nauk rolniczych, leśnych i weterynaryjnych, studiów inżynierskich
Profil	ogólnoakademicki
Moduł	—
Przedmiot	Socjologiczne aspekty ochrony środowiska
Specjalność	przedmiot wspólny
Jednostka prowadząca	Studium Nauk Humanistycznych i Pedagogicznych
Nauczyciel odpowiedzialny	Zbigniew Zychowicz <Zbigniew.Zychowicz@zut.edu.pl>
Inni nauczyciele	Marzena Zychowicz <Marzena-Zychowicz@zut.edu.pl>
ECTS (planowane)	1,0	ECTS (formy)	1,0
Forma zaliczenia	zaliczenie	Język	polski
Blok obieralny	3	Grupa obieralna	2

Formy dydaktyczne

Forma dydaktyczna	KOD	Semestr	Godziny	ECTS	Waga	Zaliczenie
wykłady	W	3	15	1,0	1,00	zaliczenie

Wymagania wstępne

KOD	Wymaganie wstępne
W-1	Wiedza ogólna z zakresu wiedzy o społeczeństwie.

Cele przedmiotu

KOD	Cel modułu/przedmiotu
C-1	Charakterystyka podstawowych metod i technik badawczych w socjologii służących do identyfikacji, analizy i wyjaśnienia społecznych zachowań grup i jednostek.
C-2	Charakterystyka i opis zjawisk i procesów społecznych determinujących stan środowiska naturalnego.
C-3	Na podstawie przeglądu najważniejszych zjawisk i procesów społecznych student dysponuje aparatem pojęciowym umożliwiającym zrozumienie i analizę procesów i zjawisk społecznych współczesnego świata.

Treści programowe z podziałem na formy zajęć

KOD	Treść programowa	Godziny
wykłady
T-W-1	Perspektywa socjologiczna w wyjaśnianiu zjawisk społecznych, przedmiot i zakres badawczy, struktura procesu badawczego, metody i techniki badań socjologicznych. Praktyczne zastosowanie socjologii.	3
T-W-2	Człowiek jako istota społeczna. Biologiczne, demograficzne, geograficzne i ekonomiczne podstawy życia społecznego. Kulturowy wymiar kształtowania się postaw wobec przyrody.	3
T-W-3	Ład społeczny i ład ekonomiczny. Instytucjonalny wymiar funkcjonowania społeczeństwa.	2
T-W-4	Mechanizmy kształtowanie się świadomości ekologicznej.	2
T-W-5	Charakterystyka zjawisk i procesów współczesnego świata (globalizacja, zmiany demograficzne, migracje, urbanizacja, pauperyzacja i rozwarstwienie społeczne) oddziałujących na stan środowiska naturalnego.	3
T-W-6	Instytucjonalny i prawny wymiar ochrony przyrody. Inicjatywy proekologiczne w wymiarze lokalnym i globalnym.	2
		15

Obciążenie pracą studenta - formy aktywności

KOD	Forma aktywności	Godziny
wykłady
A-W-1	Udział w wykładach.	15
A-W-2	Przygotowanie merytoryczne do wykładów.	7
A-W-3	Konsultacje	2
A-W-4	Przygotowanie do zaliczenia.	6
		30

Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne

KOD	Metoda nauczania / narzędzie dydaktyczne
M-1	Wykład informacyjny.
M-2	Wykład problemowy.
M-3	Wykład konwersatoryjny.

Sposoby oceny

KOD	Sposób oceny
S-1	Ocena formująca: Aktywność merytoryczna podczas wykładów.
S-2	Ocena podsumowująca: Kolokwium zaliczeniowe.

Zamierzone efekty kształcenia - wiedza

Zamierzone efekty kształcenia	Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera	Cel przedmiotu	Treści programowe	Metody nauczania	Sposób oceny
ROL_1A_A07-S_W01 Potrafi opisać i zdefiniować treści programowe z zakresu przedmiotu socjologiczne aspekty ochrony środowiska.	ROL_1A_W02	R1A_W02, R1A_W09	InzA_W03, InzA_W04	C-1, C-2, C-3	T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4, T-W-5, T-W-6	M-1, M-2, M-3	S-2

Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności

Zamierzone efekty kształcenia	Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera	Cel przedmiotu	Treści programowe	Metody nauczania	Sposób oceny
ROL_1A_A07-S_U02 Potrafi prawidłowo interpretować oraz prognozować praktyczne skutki wybranych procesów i zjawisk mających wpływ na stan środowiska naturalnego.	ROL_1A_U01	R1A_U01	—	C-1, C-2, C-3	T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4, T-W-5, T-W-6	M-1, M-2, M-3	S-1

Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne

Zamierzone efekty kształcenia	Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera	Cel przedmiotu	Treści programowe	Metody nauczania	Sposób oceny
ROL_1A_A07-S_K01 Stosownie do swojego statusu społecznego i zawodowego potrafi odgrywać różne role społeczne.	ROL_1A_K02	R1A_K02	—	C-1, C-2, C-3	T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4, T-W-5, T-W-6	M-2, M-3	S-1

Kryterium oceny - wiedza

Efekt kształcenia	Ocena	Kryterium oceny
ROL_1A_A07-S_W01 Potrafi opisać i zdefiniować treści programowe z zakresu przedmiotu socjologiczne aspekty ochrony środowiska.	2,0	Nie zna treści programowych objętych programem przedmiotu socjologiczne aspekty ochrony środowiska.
	3,0	Zna ale nie w pełni rozumie pojęcia : postawa, system wartości, normy społeczne, świadomość społeczna, świadomość ekologiczna.
	3,5	Zna i rozumie pojęcia : postawa, system wartości, normy społeczne, świadomość społeczna, świadomość ekologiczna .
	4,0	Zna i rozumie pojęcia : warstwa społeczna , postawa, system wartości, normy społeczne, świadomość społeczna i ekologiczna, proces i zjawisko społeczne, zmiana demograficzna.
	4,5	Zna i rozumie pojęcia : warstwa społeczna , postawa, system wartości, normy społeczne, świadomość społeczna i ekologiczna, proces i zjawisko społeczne, zmiana demograficzna. Potrafi wskazać i wyjaśnić powiązania pomiędzy nimi.
	5,0	Zna i rozumie wszystkie pojęcia objęte programem przedmiotu socjologiczne aspekty ochrony środowiska, potrafi wskazać i wyjaśnić powiązania między nimi.

Kryterium oceny - umiejętności

Efekt kształcenia	Ocena	Kryterium oceny
ROL_1A_A07-S_U02 Potrafi prawidłowo interpretować oraz prognozować praktyczne skutki wybranych procesów i zjawisk mających wpływ na stan środowiska naturalnego.	2,0	Nie posiadł umiejętności analizowania i wyjaśniania wybranych zjawisk i procesów społecznych w oparciu o pojęcia i wiedzę socjologiczną.
	3,0	W podstawowym zakresie umie opisać i wyjaśnić elementarne determinanty wybranych zjawisk i procesów społecznych istotnych dla stanu środowiska naturalnego
	3,5	Umie opisać i wyjaśnić elementarne determinanty wybranych zjawisk i procesów społecznych istotnych dla stanu środowiska naturalnego. Potrafi wskazać dominujące czynniki wpływające na przebieg tych procesów.
	4,0	Umie opisać i wyjaśnić wszystkie determinanty ważne dla przebiegu wybranych zjawisk i procesów społecznych istotnych dla stanu środowiska naturalnego. Potrafi nazwać i wyjaśnić mechanizmy ich przebiegu.
	4,5	Umie opisać i wyjaśnić w sposób wszystkie determinanty wybranych zjawisk i procesów społecznych istotnych dla stanu środowiska naturalnego. Potrafi nazwać i wyjaśnić najważniejsze mechanizmy ich przebiegu.
	5,0	Umie opisać i wyjaśnić w sposób wyczerpujący wszystkie determinanty wybranych zjawisk i procesów społecznych istotnych dla stanu środowiska naturalnego. Potrafi wyczerpująco nazwać i opisać mechanizmy ich przebiegu. Rozumie i potrafi wyjaśnić na czym polega odmienność perspektywy socjologicznej w wyjaśnianiu procesów i zjawisk społecznych ważnych z punktu widzenia ochrony środowiska.

Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne

Efekt kształcenia	Ocena	Kryterium oceny
ROL_1A_A07-S_K01 Stosownie do swojego statusu społecznego i zawodowego potrafi odgrywać różne role społeczne.	2,0	Nie zna pojęcia roli społecznej, nie rozumie związku pomiędzy swoim zachowaniem a zajmowaną pozycją społeczną i statusem społecznym.
	3,0	Dostrzega relatywizm ról społecznych ale słabo rozumie związek miedzy swoim zachowaniem a sposobem odgrywania ról społecznych.
	3,5	Dostrzega relatywizm ról społecznych nie umie jednak oddzielić stereotypowych poglądów na temat odgrywanych ról od rzeczywistego doświadczenia i wiedzy na ten temat związanej z tematyką wykładów.
	4,0	Prawidłowo definiuje role społeczne i potrafi je dostrzec oraz opisać we własnym życiu
	4,5	Prawidłowo definiuje role społeczne i potrafi je dostrzec oraz opisać we własnym życiu. Ma świadomość odmiennych oczekiwań różnych środowisk społecznych.
	5,0	Zna i rozumie pojęcie roli społecznej, pozycji społecznej i statusu społecznego. Umie opisać swoje położenie w hierarchii społecznej i wyjaśnić jakie oczekiwania żywią względem niego różne środowiska społeczne.

Literatura podstawowa

Sztompka P., Socjologia, Znak, Kraków, 2002
Szacka B., Wprowadzenie do socjologii, Oficyna Naukowa, Warszawa, 2003

Literatura dodatkowa

Kozłowski S., Ekorozwój - wyzwanie XXI wieku, PWN, Warszawa, 2002
Kalinowska A., Ekologia - wybór przyszłości, Editions Spotkania, Warszawa, 1992

Treści programowe - wykłady

KOD	Treść programowa	Godziny
T-W-1	Perspektywa socjologiczna w wyjaśnianiu zjawisk społecznych, przedmiot i zakres badawczy, struktura procesu badawczego, metody i techniki badań socjologicznych. Praktyczne zastosowanie socjologii.	3
T-W-2	Człowiek jako istota społeczna. Biologiczne, demograficzne, geograficzne i ekonomiczne podstawy życia społecznego. Kulturowy wymiar kształtowania się postaw wobec przyrody.	3
T-W-3	Ład społeczny i ład ekonomiczny. Instytucjonalny wymiar funkcjonowania społeczeństwa.	2
T-W-4	Mechanizmy kształtowanie się świadomości ekologicznej.	2
T-W-5	Charakterystyka zjawisk i procesów współczesnego świata (globalizacja, zmiany demograficzne, migracje, urbanizacja, pauperyzacja i rozwarstwienie społeczne) oddziałujących na stan środowiska naturalnego.	3
T-W-6	Instytucjonalny i prawny wymiar ochrony przyrody. Inicjatywy proekologiczne w wymiarze lokalnym i globalnym.	2
		15

Formy aktywności - wykłady

KOD	Forma aktywności	Godziny
A-W-1	Udział w wykładach.	15
A-W-2	Przygotowanie merytoryczne do wykładów.	7
A-W-3	Konsultacje	2
A-W-4	Przygotowanie do zaliczenia.	6
		30

(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Pole	KOD	Znaczenie kodu
Zamierzone efekty kształcenia	ROL_1A_A07-S_W01	Potrafi opisać i zdefiniować treści programowe z zakresu przedmiotu socjologiczne aspekty ochrony środowiska.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	ROL_1A_W02	Ma podstawową wiedzę ekonomiczną, prawną, społeczną oraz z zakresu zarządzania niezbędną do prowadzenia działalności rolniczej
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	R1A_W02	ma podstawową wiedzę ekonomiczną, prawną i społeczną dostosowaną do studiowanego kierunku studiów
	R1A_W09	zna ogólne zasady tworzenia i rozwoju form indywidualnej przedsiębiorczości, wykorzystującej wiedzę z zakresu dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów
Odniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera	InzA_W03	ma podstawową wiedzę niezbędną do rozumienia społecznych, ekonomicznych, prawnych i innych uwarunkowań działalności inżynierskiej
	InzA_W04	ma podstawową wiedzę dotyczącą zarządzania, w tym zarządzania jakością, i prowadzenia działalności gospodarczej
Cel przedmiotu	C-1	Charakterystyka podstawowych metod i technik badawczych w socjologii służących do identyfikacji, analizy i wyjaśnienia społecznych zachowań grup i jednostek.
	C-2	Charakterystyka i opis zjawisk i procesów społecznych determinujących stan środowiska naturalnego.
	C-3	Na podstawie przeglądu najważniejszych zjawisk i procesów społecznych student dysponuje aparatem pojęciowym umożliwiającym zrozumienie i analizę procesów i zjawisk społecznych współczesnego świata.
Treści programowe	T-W-1	Perspektywa socjologiczna w wyjaśnianiu zjawisk społecznych, przedmiot i zakres badawczy, struktura procesu badawczego, metody i techniki badań socjologicznych. Praktyczne zastosowanie socjologii.
	T-W-2	Człowiek jako istota społeczna. Biologiczne, demograficzne, geograficzne i ekonomiczne podstawy życia społecznego. Kulturowy wymiar kształtowania się postaw wobec przyrody.
	T-W-3	Ład społeczny i ład ekonomiczny. Instytucjonalny wymiar funkcjonowania społeczeństwa.
	T-W-4	Mechanizmy kształtowanie się świadomości ekologicznej.
	T-W-5	Charakterystyka zjawisk i procesów współczesnego świata (globalizacja, zmiany demograficzne, migracje, urbanizacja, pauperyzacja i rozwarstwienie społeczne) oddziałujących na stan środowiska naturalnego.
	T-W-6	Instytucjonalny i prawny wymiar ochrony przyrody. Inicjatywy proekologiczne w wymiarze lokalnym i globalnym.
Metody nauczania	M-1	Wykład informacyjny.
	M-2	Wykład problemowy.
	M-3	Wykład konwersatoryjny.
Sposób oceny	S-2	Ocena podsumowująca: Kolokwium zaliczeniowe.
Kryteria oceny	Ocena	Kryterium oceny
	2,0	Nie zna treści programowych objętych programem przedmiotu socjologiczne aspekty ochrony środowiska.
	3,0	Zna ale nie w pełni rozumie pojęcia : postawa, system wartości, normy społeczne, świadomość społeczna, świadomość ekologiczna.
	3,5	Zna i rozumie pojęcia : postawa, system wartości, normy społeczne, świadomość społeczna, świadomość ekologiczna .
	4,0	Zna i rozumie pojęcia : warstwa społeczna , postawa, system wartości, normy społeczne, świadomość społeczna i ekologiczna, proces i zjawisko społeczne, zmiana demograficzna.
	4,5	Zna i rozumie pojęcia : warstwa społeczna , postawa, system wartości, normy społeczne, świadomość społeczna i ekologiczna, proces i zjawisko społeczne, zmiana demograficzna. Potrafi wskazać i wyjaśnić powiązania pomiędzy nimi.
	5,0	Zna i rozumie wszystkie pojęcia objęte programem przedmiotu socjologiczne aspekty ochrony środowiska, potrafi wskazać i wyjaśnić powiązania między nimi.

Pole	KOD	Znaczenie kodu
Zamierzone efekty kształcenia	ROL_1A_A07-S_U02	Potrafi prawidłowo interpretować oraz prognozować praktyczne skutki wybranych procesów i zjawisk mających wpływ na stan środowiska naturalnego.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	ROL_1A_U01	Posiada umiejętność wyszukiwania, zrozumienia, analizy, przetwarzania i wykorzystywania informacji o zróżnicowanej formie i pochodzących z różnych źródeł
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	R1A_U01	posiada umiejętność wyszukiwania, zrozumienia, analizy i wykorzystywania potrzebnych informacji pochodzących z różnych źródeł i w różnych formach właściwych dla studiowanego kierunku studiów
Cel przedmiotu	C-1	Charakterystyka podstawowych metod i technik badawczych w socjologii służących do identyfikacji, analizy i wyjaśnienia społecznych zachowań grup i jednostek.
	C-2	Charakterystyka i opis zjawisk i procesów społecznych determinujących stan środowiska naturalnego.
	C-3	Na podstawie przeglądu najważniejszych zjawisk i procesów społecznych student dysponuje aparatem pojęciowym umożliwiającym zrozumienie i analizę procesów i zjawisk społecznych współczesnego świata.
Treści programowe	T-W-1	Perspektywa socjologiczna w wyjaśnianiu zjawisk społecznych, przedmiot i zakres badawczy, struktura procesu badawczego, metody i techniki badań socjologicznych. Praktyczne zastosowanie socjologii.
	T-W-2	Człowiek jako istota społeczna. Biologiczne, demograficzne, geograficzne i ekonomiczne podstawy życia społecznego. Kulturowy wymiar kształtowania się postaw wobec przyrody.
	T-W-3	Ład społeczny i ład ekonomiczny. Instytucjonalny wymiar funkcjonowania społeczeństwa.
	T-W-4	Mechanizmy kształtowanie się świadomości ekologicznej.
	T-W-5	Charakterystyka zjawisk i procesów współczesnego świata (globalizacja, zmiany demograficzne, migracje, urbanizacja, pauperyzacja i rozwarstwienie społeczne) oddziałujących na stan środowiska naturalnego.
	T-W-6	Instytucjonalny i prawny wymiar ochrony przyrody. Inicjatywy proekologiczne w wymiarze lokalnym i globalnym.
Metody nauczania	M-1	Wykład informacyjny.
	M-2	Wykład problemowy.
	M-3	Wykład konwersatoryjny.
Sposób oceny	S-1	Ocena formująca: Aktywność merytoryczna podczas wykładów.
Kryteria oceny	Ocena	Kryterium oceny
	2,0	Nie posiadł umiejętności analizowania i wyjaśniania wybranych zjawisk i procesów społecznych w oparciu o pojęcia i wiedzę socjologiczną.
	3,0	W podstawowym zakresie umie opisać i wyjaśnić elementarne determinanty wybranych zjawisk i procesów społecznych istotnych dla stanu środowiska naturalnego
	3,5	Umie opisać i wyjaśnić elementarne determinanty wybranych zjawisk i procesów społecznych istotnych dla stanu środowiska naturalnego. Potrafi wskazać dominujące czynniki wpływające na przebieg tych procesów.
	4,0	Umie opisać i wyjaśnić wszystkie determinanty ważne dla przebiegu wybranych zjawisk i procesów społecznych istotnych dla stanu środowiska naturalnego. Potrafi nazwać i wyjaśnić mechanizmy ich przebiegu.
	4,5	Umie opisać i wyjaśnić w sposób wszystkie determinanty wybranych zjawisk i procesów społecznych istotnych dla stanu środowiska naturalnego. Potrafi nazwać i wyjaśnić najważniejsze mechanizmy ich przebiegu.
	5,0	Umie opisać i wyjaśnić w sposób wyczerpujący wszystkie determinanty wybranych zjawisk i procesów społecznych istotnych dla stanu środowiska naturalnego. Potrafi wyczerpująco nazwać i opisać mechanizmy ich przebiegu. Rozumie i potrafi wyjaśnić na czym polega odmienność perspektywy socjologicznej w wyjaśnianiu procesów i zjawisk społecznych ważnych z punktu widzenia ochrony środowiska.

Pole	KOD	Znaczenie kodu
Zamierzone efekty kształcenia	ROL_1A_A07-S_K01	Stosownie do swojego statusu społecznego i zawodowego potrafi odgrywać różne role społeczne.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów	ROL_1A_K02	Potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia	R1A_K02	potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role
Cel przedmiotu	C-1	Charakterystyka podstawowych metod i technik badawczych w socjologii służących do identyfikacji, analizy i wyjaśnienia społecznych zachowań grup i jednostek.
	C-2	Charakterystyka i opis zjawisk i procesów społecznych determinujących stan środowiska naturalnego.
	C-3	Na podstawie przeglądu najważniejszych zjawisk i procesów społecznych student dysponuje aparatem pojęciowym umożliwiającym zrozumienie i analizę procesów i zjawisk społecznych współczesnego świata.
Treści programowe	T-W-1	Perspektywa socjologiczna w wyjaśnianiu zjawisk społecznych, przedmiot i zakres badawczy, struktura procesu badawczego, metody i techniki badań socjologicznych. Praktyczne zastosowanie socjologii.
	T-W-2	Człowiek jako istota społeczna. Biologiczne, demograficzne, geograficzne i ekonomiczne podstawy życia społecznego. Kulturowy wymiar kształtowania się postaw wobec przyrody.
	T-W-3	Ład społeczny i ład ekonomiczny. Instytucjonalny wymiar funkcjonowania społeczeństwa.
	T-W-4	Mechanizmy kształtowanie się świadomości ekologicznej.
	T-W-5	Charakterystyka zjawisk i procesów współczesnego świata (globalizacja, zmiany demograficzne, migracje, urbanizacja, pauperyzacja i rozwarstwienie społeczne) oddziałujących na stan środowiska naturalnego.
	T-W-6	Instytucjonalny i prawny wymiar ochrony przyrody. Inicjatywy proekologiczne w wymiarze lokalnym i globalnym.
Metody nauczania	M-2	Wykład problemowy.
Metody nauczania	M-3	Wykład konwersatoryjny.
Sposób oceny	S-1	Ocena formująca: Aktywność merytoryczna podczas wykładów.
Kryteria oceny	Ocena	Kryterium oceny
	2,0	Nie zna pojęcia roli społecznej, nie rozumie związku pomiędzy swoim zachowaniem a zajmowaną pozycją społeczną i statusem społecznym.
	3,0	Dostrzega relatywizm ról społecznych ale słabo rozumie związek miedzy swoim zachowaniem a sposobem odgrywania ról społecznych.
	3,5	Dostrzega relatywizm ról społecznych nie umie jednak oddzielić stereotypowych poglądów na temat odgrywanych ról od rzeczywistego doświadczenia i wiedzy na ten temat związanej z tematyką wykładów.
	4,0	Prawidłowo definiuje role społeczne i potrafi je dostrzec oraz opisać we własnym życiu
	4,5	Prawidłowo definiuje role społeczne i potrafi je dostrzec oraz opisać we własnym życiu. Ma świadomość odmiennych oczekiwań różnych środowisk społecznych.
	5,0	Zna i rozumie pojęcie roli społecznej, pozycji społecznej i statusu społecznego. Umie opisać swoje położenie w hierarchii społecznej i wyjaśnić jakie oczekiwania żywią względem niego różne środowiska społeczne.