Wydział Nauk o Żywności i Rybactwa - Ichtiologia i akwakultura (S1)
specjalność: Eksploatacja rybackich zasobów środowiska wodnego
Sylabus przedmiotu Chemia nieorganiczna:
Informacje podstawowe
Kierunek studiów | Ichtiologia i akwakultura | ||
---|---|---|---|
Forma studiów | studia stacjonarne | Poziom | pierwszego stopnia |
Tytuł zawodowy absolwenta | inżynier | ||
Obszary studiów | charakterystyki PRK, kompetencje inżynierskie PRK | ||
Profil | ogólnoakademicki | ||
Moduł | — | ||
Przedmiot | Chemia nieorganiczna | ||
Specjalność | przedmiot wspólny | ||
Jednostka prowadząca | Zakład Sozologii Wód | ||
Nauczyciel odpowiedzialny | Arkadiusz Nędzarek <Arkadiusz.Nedzarek@zut.edu.pl> | ||
Inni nauczyciele | Małgorzata Bonisławska <Malgorzata.Bonislawska@zut.edu.pl>, Agnieszka Rybczyk <Agnieszka.Rybczyk@zut.edu.pl>, Agnieszka Tórz <Agnieszka.Torz@zut.edu.pl> | ||
ECTS (planowane) | 5,0 | ECTS (formy) | 5,0 |
Forma zaliczenia | egzamin | Język | polski |
Blok obieralny | — | Grupa obieralna | — |
Formy dydaktyczne
Wymagania wstępne
KOD | Wymaganie wstępne |
---|---|
W-1 | Posiadanie wiedzy z chemii ogólnej, nieorganicznej oraz matematyki i fizyki w zakresie szkoły średniej |
Cele przedmiotu
KOD | Cel modułu/przedmiotu |
---|---|
C-1 | Opanowanie przez studenta kluczowych pojęć z zakresu podstawowych i szczegółowych praw chemicznych. Poszerzenie wiedzy z zakresu budowy atomu i cząsteczek oraz reakcji chemicznych. Poznanie podstawowych właściwości fizyko-chemicznych wybranych pierwiastków i związków nieorganicznych. Opanowanie umiejętności pracy w laboratoium chemicznym związanych z przeprowadzaniem prostych analiz chemicznych i reakcji chemicznych. Opanowanie różnych metod obliczeń chemicznych. |
Treści programowe z podziałem na formy zajęć
KOD | Treść programowa | Godziny |
---|---|---|
laboratoria | ||
T-L-1 | BHP w laboratorium chemicznym. Aparatura, sprzęt laboratoryjny, szkło - rodzaje i zasady prawidłowego użytkowania. Przedstawianie tematyki ćwiczeń laboratoryjnych i warunków uzyskania zaliczenia. Podział na grupy laboratoryjne - podanie harmonogramu ćwiczeń. Wprowadzenie do obliczania stężeń porcentowego i molowego. | 2 |
T-L-2 | Preparatyka chemiczna - otrzymywanie siarczanu (VI) amonu i glinu czyli ałunu. Obliczanie: wydajności procesu i składu procentowego związków chemicznych. Obliczanie stężeń: procentowego i molowego. | 4 |
T-L-3 | Analiza miareczkowa (objętościowa) - alkacymetria. 1 - acydymetria - nastawianie miana kwasu solnego za mpomocą NaOH. 2 - alkalimetria - nastawianie miana NaOH za zpomocą mianowanego roztowru HCl. Obliczanie stężeń: procentowego i molowego. | 4 |
T-L-4 | Chemia roztworów wodnych - przygotowanie roztworów o określonym stężeniu, przeliczanie stężeń. Pomiar gęstości. | 4 |
T-L-5 | Procesy utleniania i redukcji - badanie właściwości redukujących i utleniających wybranych zwiazków chemicznych, zapis reakcji chemicznych | 4 |
T-L-6 | Analiza jakościowa - wykrywanie pojedynczych kationów i anionów. Reakcje charakterystyczne wykrytych jonów | 4 |
T-L-7 | Reakcja hydrolizy - wpływ mocy kwasów, temperatury i jonów wodorowych i wodorotlenowych na hydrolizę wybranych soli. Zapis reakcji chemicznych. | 4 |
T-L-8 | Analiza ilościowa - metody objętościowe: 1 - manganometryczne ozanczanie zawartosci jonó Fe(II) w badanym roztworze; 2 - jodometryczne ozanczanie zawartości jonów Cu(II) w badanym roztworze. | 4 |
30 | ||
wykłady | ||
T-W-1 | Jednostki układu SI. Nazewnictwo związków nieorganicznych. Podstawowe prawa chemiczne. Podział substancji. Budowa materii - cząstki elementarne. Elektronowa struktura atomu (liczby kwantowe, rozpisywanie powłok elektronowych) | 6 |
T-W-2 | Prawidłowości w układzie okresowym pierwiastków. Budowa cząsteczki. Rodzaje wiązań chemicznych. Stany skupienia materii. Prawa gazowe. Ciecze i roztowry. Prawo działania mas. Równowagi fazowe. Reguła faz Gibsa. Równowagi chemiczne. | 6 |
T-W-3 | Roztwory. Stężenia : procentowe, molowe, normale. Wydajność reakcji chemicznych. Rozpuszczalność i solwatacja. Prawo Raoulta. Ekstrakcja i prawo podziału Nernsta. Osmoza i ciśnienie osmotyczne. Dyfuzja. Adsorbcja. Teorie kwasów i zasad wg Arrheniusa, Bronstedta, Lewisa. | 6 |
T-W-4 | Związki nieorganiczne: tlenki, wodorotlenki, kwasy i sole. | 3 |
T-W-5 | Hydroliza i roztwory buforowe. Równowagi jonowe. Dysocjacja elektrolityczna (stała i stopień dysocjacji). Podział elektrolitów. pH roztworów kwasów i zasad. | 3 |
T-W-6 | Rozpuszczalność i iloczyn rozpuszczalności. Kinetyka reakcji chemicznych. Reakcje katalityczne. Związki kompleksowe. Koloidy i proces koagulacji. | 3 |
T-W-7 | Właściwości fizyczne i chemiczne wybranych pierwiastków chemicznych. | 3 |
30 |
Obciążenie pracą studenta - formy aktywności
KOD | Forma aktywności | Godziny |
---|---|---|
laboratoria | ||
A-L-1 | Uczestnictwo w zajęciach | 30 |
A-L-2 | Przygotowanie się do wejściówek | 7 |
A-L-3 | Przygotowanie się do kolokwium | 8 |
A-L-4 | Opracowanie wyników i sprawozdania z laboratorium | 5 |
A-L-5 | Studiowanie wskazanej literatury | 5 |
A-L-6 | Godziny kontaktowe z nauczycielem - konsultacje | 5 |
60 | ||
wykłady | ||
A-W-1 | Uczestnictwo w zajęciach | 30 |
A-W-2 | Udział w konsultacjach | 5 |
A-W-3 | Studiowanie literatury przedmiotu i utrwalanie wiadomości z bieżących wykładów | 10 |
A-W-4 | Samodzielne opracowywanie zadanych zagadnień | 20 |
A-W-5 | Przygotowanie da zaliczenia przedmiotu (kolokwia) | 25 |
90 |
Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne
KOD | Metoda nauczania / narzędzie dydaktyczne |
---|---|
M-1 | Metody podające: wykład informacyjny z elementami pogadanki z użyciem projektora multimedialnego |
M-2 | Metody praktyczne: ćwiczenia laboratoryjne |
M-3 | Metody podające: objaśnienie, opis |
Sposoby oceny
KOD | Sposób oceny |
---|---|
S-1 | Ocena podsumowująca: Końcowy egzamin pisemny z części wykładowej |
S-2 | Ocena formująca: Ocena za wejściówki, za sprawozdania z przebiegu ćwiczeń laboratoryjnych |
S-3 | Ocena podsumowująca: Ocena za kolokwium z ćwiczeń laboratoryjnych |
S-4 | Ocena formująca: Obserwacja zachowania w grupie i ocena ciągła przestrzegania obowiązujących zasad pracy w laboratorium |
S-5 | Ocena formująca: Obserwacja ciągła w trakcie zajęć dydaktycznych |
Zamierzone efekty uczenia się - wiedza
Zamierzone efekty uczenia się | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
---|---|---|---|---|---|---|---|
RYB_1A_B2_W01 Student zna podstawową nomenklaturę zwiazków nieorganicznych, zna prawa chemiczne, budowę atomu i strukturę układu okresowego pierwiastków oraz cyklicznośc właściwośi pierwiastków w układzie okresowym. Posiada wiedzę dotyczącą podstawowych typów wiązań chemicznch. Klasyfikuje i rozróżnia typy reakcji chemicznych oraz wyjaśnia podstawy ich mechanizmu. Zna rodzaje stężeń roztworów. Zna prawa gazowe, rozumie zjawiska osmozy, dyfuzji, adsorbcji, ekstrakcji, elektrolizy. Zna teorie kwasów i zasad oraz równowagi jonowe elektrolitów. Zna podstawowe właściwości fizyko-chemiczne wybranych pierwiastków układu okresowego. | RYB_1A_W01 | — | — | C-1 | T-W-2, T-W-1, T-W-3, T-W-6, T-W-7, T-W-5 | M-1 | S-1, S-5 |
RYB_1A_B2_W02 Student zna zasady pracy w laboratorium chemicznycm. W wyniku przeprowadzonych zajęć praktycznych student posiada wiedzę na temat metod analiz ilościowych i jakościowych. Zna metody obliczeń z zakresu wydajności procesu oraz stężeń: procentowego, molowego i normalnego. Ma podstawową wiedzę z zakresu reakcji dysocjacji ziązków nieorganicznych oraz hydrolizy soli. | RYB_1A_W01 | — | — | C-1 | T-L-3, T-L-1, T-L-4, T-L-2, T-L-5, T-L-6, T-L-8, T-L-7 | M-2, M-3 | S-3, S-4, S-2 |
Zamierzone efekty uczenia się - umiejętności
Zamierzone efekty uczenia się | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
---|---|---|---|---|---|---|---|
RYB_1A_B2_U01 W wyniku przeprowadzonych zajęć student potrafi korzystać z układu okresowego pierwiastków - przewiduje budowę atomu, rodzaj jonów, rodzaj wiązań chemicznych. Pisze reakcje chemiczne i rozwiązuje zadania. Potrafi rozróżniać kwasy i zasady, potrafi analizować równowagi jonowe. Ptrafi wyjaśnić różne zjawiska fizyko-chemiczne (np. dyfuzję osmozę, ekstrakcje, koagulację) i prawa gazowe. Potrafi przedstawić podstawowe właściowści fizyko-chemiczne wybranych pierwiastków. | RYB_1A_U01 | — | — | C-1 | T-W-2, T-W-1, T-W-3, T-W-6, T-W-7, T-W-5 | M-1 | S-1, S-5 |
RYB_1A_B2_U02 Student w laboratorium chemicznym potrafi pracować zgodnie z obowiązującymi zasadami pracy i przepisami BHP. Potrafi wykonywać proste doświadczenia chemiczne, a na podstawie prostych analiz chemicznych wykryć obecność wybranych pierwiatków chemicznych i wskazać ich podstawowe właściwości fizyko-chemiczne. Potrafi obsługiwać aparaturę i sprzęt laboratoryjny. Student potrafi samodzielnie przeprowadzić proste reakcje chemiczne. Na podstawie przeprowadzonych doświadczeń potrafi pisać reakcje chemiczne i wyciąga wnioski. Potrafi przygotować sprawozdanie z przeprowadzonych doświadczeń. | RYB_1A_U02, RYB_1A_U17 | — | — | C-1 | T-L-3, T-L-1, T-L-4, T-L-2, T-L-5, T-L-6, T-L-7, T-L-8 | M-2, M-3 | S-3, S-4, S-2 |
Zamierzone efekty uczenia się - inne kompetencje społeczne i personalne
Zamierzone efekty uczenia się | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
---|---|---|---|---|---|---|---|
RYB_1A_B2_K01 W wyniku przeprowadzonych zajęć student potrafi współpracować w grupie podczas przeprowadzania analiz i doświadczeń chemicznych. Dzieli się wiedzą i umiejętnościami z członkami zespołu a także korzysta z ich wiedzy w celu wyciągnięcia wniosków końcowych. Jest świadomy odpowiedzialności za pracę własną i za wspólnie realizowane zadanie w grupie. Postępuje zgodnie z obowiazującymi w pracowni chemicznej zasadami BHP i dba o ochronę środowiska poprzez odpowiednią segregacje i utylizacje odpadów powstajacych podczesz wykonywanych doświadczeń chemicznych. Ma świadomość potrzeby ciągłego samokształcenia. | RYB_1A_K01, RYB_1A_K03 | — | — | C-1 | T-L-3, T-L-1, T-L-4, T-L-2, T-L-5, T-L-6, T-W-2, T-W-1, T-W-3, T-W-6, T-W-7, T-W-5, T-L-8, T-L-7 | M-3 | S-4, S-5 |
Kryterium oceny - wiedza
Efekt uczenia się | Ocena | Kryterium oceny |
---|---|---|
RYB_1A_B2_W01 Student zna podstawową nomenklaturę zwiazków nieorganicznych, zna prawa chemiczne, budowę atomu i strukturę układu okresowego pierwiastków oraz cyklicznośc właściwośi pierwiastków w układzie okresowym. Posiada wiedzę dotyczącą podstawowych typów wiązań chemicznch. Klasyfikuje i rozróżnia typy reakcji chemicznych oraz wyjaśnia podstawy ich mechanizmu. Zna rodzaje stężeń roztworów. Zna prawa gazowe, rozumie zjawiska osmozy, dyfuzji, adsorbcji, ekstrakcji, elektrolizy. Zna teorie kwasów i zasad oraz równowagi jonowe elektrolitów. Zna podstawowe właściwości fizyko-chemiczne wybranych pierwiastków układu okresowego. | 2,0 | Student nie opanował obowiązującego materiału w stopniu przekraczającym 50% zrealizowanych treści programowych. |
3,0 | Student opanował ponad 50% zrealizowanych treści programowych. | |
3,5 | Student opanował ponad 60% zrealizowanych treści programowych. | |
4,0 | Student opanował ponad 70% zrealizowanych treści programowych. | |
4,5 | Student opanował ponad 80% zrealizowanych treści programowych. | |
5,0 | Student opanował ponad 90% zrealizowanych treści programowych. | |
RYB_1A_B2_W02 Student zna zasady pracy w laboratorium chemicznycm. W wyniku przeprowadzonych zajęć praktycznych student posiada wiedzę na temat metod analiz ilościowych i jakościowych. Zna metody obliczeń z zakresu wydajności procesu oraz stężeń: procentowego, molowego i normalnego. Ma podstawową wiedzę z zakresu reakcji dysocjacji ziązków nieorganicznych oraz hydrolizy soli. | 2,0 | Student nie zna zasad i metod wykonywania doświadczeń chemicznych. Nie opanował podstawowej wiedzy teoretyczej dotyczącej zajęć praktycznych. |
3,0 | Student zna zasady i metody wykonywania doświadczeń chemicznych. Jego wiedza teoretyczna jest ograniczona do zagadnień podstawowych, przedstawionych w obowiązującym skrypcie. Nie zna sposobów szacowania poprawności uzyskanych wyników. | |
3,5 | Student zna zasady i metody wykonania doświadczeń chemicznych. Ma rozszerzoną wiedzę w odniesieniu do co najmniej połowy ćwiczeń do wiedzy przekazanej w skrypcie. Ma niezadowalającą wiedzę na temat sposobów szacowania poprawności uzyskanych wyników. | |
4,0 | Student zna zasady i metody wykonania doświadczeń chemicznych i ma rozszerzoną wiedzę w odniesieniu do 70% ćwiczeń do wiedzy przekazanej w skrypcie. Ma wiedzę do samodzielnego i poprawnego interpretowania uzyskanych wyników. | |
4,5 | Student zna zasady i metody wykonania doświadczeń chemicznych, ma rozszerzoną wiedzę dotyczącą 90% ćwiczeń. Ma wiedzę do właściwego interpretowania uzyskanych wyników doświadczeń i szacowania ich poprawności. | |
5,0 | Student zna zasady i metody wykonania doświadczeń chemicznych, ma rozszerzoną wiedzę dotyczącą wszystkich ćwiczeń. Ma wiedzę do poprawnego interpretowania uzyskanych wyników doświadczeń i samodzielnego oszacowania niepewności uzyskanych wyników. |
Kryterium oceny - umiejętności
Efekt uczenia się | Ocena | Kryterium oceny |
---|---|---|
RYB_1A_B2_U01 W wyniku przeprowadzonych zajęć student potrafi korzystać z układu okresowego pierwiastków - przewiduje budowę atomu, rodzaj jonów, rodzaj wiązań chemicznych. Pisze reakcje chemiczne i rozwiązuje zadania. Potrafi rozróżniać kwasy i zasady, potrafi analizować równowagi jonowe. Ptrafi wyjaśnić różne zjawiska fizyko-chemiczne (np. dyfuzję osmozę, ekstrakcje, koagulację) i prawa gazowe. Potrafi przedstawić podstawowe właściowści fizyko-chemiczne wybranych pierwiastków. | 2,0 | Student nie opanował obowiązującego materiału dydaktycznego na poziomie co najmniej 50% wymagań maksymalnych. |
3,0 | Student potrafi porawnie stosować wiedzę teoretyczną na poziomie przekraczającym 50% maksymalnych wymagań. | |
3,5 | Student potrafi porawnie stosować wiedzę teoretyczną na poziomie przekraczającym 60% maksymalnych wymagań. | |
4,0 | Student potrafi porawnie stosować wiedzę teoretyczną na poziomie przekraczającym 70% maksymalnych wymagań. | |
4,5 | Student potrafi porawnie stosować wiedzę teoretyczną na poziomie przekraczającym 80% maksymalnych wymagań. | |
5,0 | Student potrafi porawnie stosować wiedzę teoretyczną na poziomie przekraczającym 90% maksymalnych wymagań. | |
RYB_1A_B2_U02 Student w laboratorium chemicznym potrafi pracować zgodnie z obowiązującymi zasadami pracy i przepisami BHP. Potrafi wykonywać proste doświadczenia chemiczne, a na podstawie prostych analiz chemicznych wykryć obecność wybranych pierwiatków chemicznych i wskazać ich podstawowe właściwości fizyko-chemiczne. Potrafi obsługiwać aparaturę i sprzęt laboratoryjny. Student potrafi samodzielnie przeprowadzić proste reakcje chemiczne. Na podstawie przeprowadzonych doświadczeń potrafi pisać reakcje chemiczne i wyciąga wnioski. Potrafi przygotować sprawozdanie z przeprowadzonych doświadczeń. | 2,0 | Student nie opanował obowiazującego materiału dydaktycznego. |
3,0 | Student potrafi porawnie stosować widzę teoretyczną na poziomie 50% maksymalnych wymagań. Poprawnie (niekiedy przy pomocy prowadzącego zajęcia) obsługuje sprzęt i aparaturę laboratoryjną. Zna zasady wykonywania doświadczeń chemicznych, ale nie potrafi ich wykonać samodzielnie. Jego wiedza ogranicza sie do zagadnień podstawowych. Nie potrafi samodzielnie interpretować uzyskanych wyników. | |
3,5 | Student potrafi poprawnie stosować wiedzę teoretyczną na poziomie 60% maksymalnych wymagań. Poprawnie obsługuje sprzęt i aparaturę laboratoryjną. Wykonuje zadane doświadczenie chemiczne samodzielnie lub z niewielką pomocą prowadzącego zajęcia. Ma niewielkie trudności z samodzielną interpretacją wyników. | |
4,0 | Student potrafi poprawnie stosować wiedzę teoretyczną na poziomie 70% maksymalnych wymagań. Prawidłowo obsługuje sprzęt i aparaturę laboratoryjną. Posiada umiejętność samodzielnego wykonywania doświadczeń chemicznych. Poprawnie interpretuje uzyskane wyniki. | |
4,5 | Student potrafi poprawnie stosować wiedzę na poziomie 80% maksymalnych wymagań. Sprawinie obsługuje sprzęt i aparaturę laboratoryjną. Posiada umiejętność samodzielnego wykonywania doświadczeń i analiz chemicznych. Poprawnie interpretuje uzuskane wyniki i z niewielką pomocą prowadzącego jest w stanie ocenić poprawność uzyskanych wynikow. | |
5,0 | Student potrafi poprawnie stosować wiedzę na poziomie co najmniej 90% maksymalnych wymagań. Bardzo sprawnie obsługuje sprzęt i aparaturę laboratoryjną. Posiada umiejętność samodzielnego wykonywania doświadczeń i analiz chemicznych. Potrafi samodzielnie interpretować wyniki doświadczeń i szacuje niepewność uzyskanych wyników. Formułuje logiczne wnioski i prezentuje je prowadzącemu na forum grupy. |
Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne
Efekt uczenia się | Ocena | Kryterium oceny |
---|---|---|
RYB_1A_B2_K01 W wyniku przeprowadzonych zajęć student potrafi współpracować w grupie podczas przeprowadzania analiz i doświadczeń chemicznych. Dzieli się wiedzą i umiejętnościami z członkami zespołu a także korzysta z ich wiedzy w celu wyciągnięcia wniosków końcowych. Jest świadomy odpowiedzialności za pracę własną i za wspólnie realizowane zadanie w grupie. Postępuje zgodnie z obowiazującymi w pracowni chemicznej zasadami BHP i dba o ochronę środowiska poprzez odpowiednią segregacje i utylizacje odpadów powstajacych podczesz wykonywanych doświadczeń chemicznych. Ma świadomość potrzeby ciągłego samokształcenia. | 2,0 | Student nie potrafi współpracować w grupie, dzielić się informacjami i umiejętnościami z członkami zespołu. Nie ma świadomości odpowiedzialności za pracę własną i wspólnie realizowane zadania w zespole. Nie stosuje się do zasad BHP. Jego nieusprawiedliwiona nieobecność na zajęciach przekracza 20%. Nie dba o środowisko. |
3,0 | Student wykazuje się bierną postawą w procesie nauki. Wykazuje minimalne zaangażowanie w pracy zespołowej. Wybiórczo stosuje segregację i utylizację odpadów. Nie przywiązuje większej uwagi do wyników prowadzonych eksperymentów oraz zasad BHP. Wykazuje minimalne zainteresowanie ochroną środowiska. | |
3,5 | Wykazuje się umiarkowanym zaangażowaniem w proces nauki. Potrafi współpracować z innymi osobami. Dąży do osiągniecia prawidłowych efektów przeprowadzanych eksperymentów. Stosuje sie do zasad BHP i przejawia pozytywną postawę w kwestii ochrony środowiska i utylizacji odpadów. | |
4,0 | Student jest aktywny w procesie nauki i potrafi współpracować w zespole. Dąży do osiągnięcia prawidłowych efektów przeprowadzanych eksperymentów. Stosuje się do zasad BHP, dba o środowisko i stosuje utylizację odpadów powstających w trakcie prowadzonych badań. | |
4,5 | Student jest aktywny i zaangażowany w pracy zespołowej, potrafi przejąć rolę lidera. Z dużym zaangażowaniem dąży do osiągnięcia prawidłowych wyników prowadzonych eksperymentów. Stosuje się do zasad BHP i prawidłowo utylizuje odpady powstające w trakcie eksperymentów. | |
5,0 | Z determinacją dąży do osiągnięcia prawidłowych wyników prowadzonych eksperymentów. Stosuje się do wszystkich obowiązujących w laboratorium chemicznym zasad BHP. Bierze czynny udział w zajęciach. Skrupulatnie stosuje zasady segregacji i utylizacji opdadów powstających w trakcie eksperymentów chemicznych. |
Literatura podstawowa
- Bielański B., Podstawy chemii nieorganicznej tom. 1, 2, PWN, Warszawa, 2010, 6
- Pajdowski L., Chemia ogólna, PWN, Warszawa, 2002, IX
Literatura dodatkowa
- Jones L., Atkins P., Chemia ogólna. Cząsteczki, materia, reakcje, PWN, Warszawa, 2006