Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa - Agrobioinżynieria (S1)
specjalność: Zarządzanie środowiskiem
Sylabus przedmiotu Ochrona roślin:
Informacje podstawowe
| Kierunek studiów | Agrobioinżynieria | ||
|---|---|---|---|
| Forma studiów | studia stacjonarne | Poziom | pierwszego stopnia |
| Tytuł zawodowy absolwenta | inżynier | ||
| Obszary studiów | charakterystyki PRK, kompetencje inżynierskie PRK | ||
| Profil | ogólnoakademicki | ||
| Moduł | — | ||
| Przedmiot | Ochrona roślin | ||
| Specjalność | przedmiot wspólny | ||
| Jednostka prowadząca | Katedra Bioinżynierii | ||
| Nauczyciel odpowiedzialny | Magdalena Karbowska-Dzięgielewska <Magdalena.Karbowska-Dziegielewska@zut.edu.pl> | ||
| Inni nauczyciele | |||
| ECTS (planowane) | 6,0 | ECTS (formy) | 6,0 |
| Forma zaliczenia | egzamin | Język | polski |
| Blok obieralny | — | Grupa obieralna | — |
Formy dydaktyczne
Wymagania wstępne
| KOD | Wymaganie wstępne |
|---|---|
| W-1 | znajomość obsługi sprzętu do mikro- i makroskopii |
| W-2 | znajomość pospolitych gatunków roślin zielnych oraz drzew i krzewów |
| W-3 | podstawowa wiedza dotycząca najważnijeszych grup taksonomicznych bezkręgowców i kręgowców |
| W-4 | znajomość anatomii, fizjologii i taksonomii roślin |
| W-5 | umiejętność rozpoznawania gatunków roślin uprawnych |
Cele przedmiotu
| KOD | Cel modułu/przedmiotu |
|---|---|
| C-1 | ukształtowanie umiejętności z zakresu diagnostyki najważniejszych gatunków owadów pożytecznych i szkodliwych w wybranych agrocenozach i biocenozach |
| C-2 | zrozumienie zależności troficznych między organizmami pożytecznymi i fitofagami w wybranych agro- i biocenozach |
| C-3 | kształtowanie umiejętności dobierania odpowiednich metod i technik ochrony roślin przed organizmami szkodliwymi |
| C-4 | zapoznanie z wiedzą o warunkach sprzyjających występowaniu chorób |
| C-5 | zapoznanie z gatunkami grzybów o dużym znaczeniu dla zdrowotności roślin uprawnych |
| C-6 | poznanie skutecznych i bezpiecznych dla środowiska metod zwalczania chorób roślin |
Treści programowe z podziałem na formy zajęć
| KOD | Treść programowa | Godziny |
|---|---|---|
| laboratoria | ||
| T-L-1 | Nicienie pożyteczne i szkodliwe. Identyfikacja najważniejszych grup szkodników z Nematoda na podstawie objawów żerowania. | 1 |
| T-L-2 | Przegląd pożytecznych i szkodliwych roztoczy Acari - znaczenie w przyrodzie i w gopodarce człowieka. Diagnostyka najważniejszych rotoczy roślinożernych na podstwie morfologii i objawów żerowania. | 1 |
| T-L-3 | Diagnostyka fitofagów na podstwie cech morfologicznych i objawów żerowania spotykanych w różnych typach upraw. | 2 |
| T-L-4 | Rozmanżanie i rozwój owadów. Diagnostyka owadów na podstawie różnych stadiów rozwojowych, ze wskazaniem ich znaczenia w uprawach. | 2 |
| T-L-5 | Przegląd i diagnostyka wybranych rzędów owadów o największym znaczeniu gospodarczym. | 2 |
| T-L-6 | Przegląd i diagnostyka wybranych grup szkodników roślin uprawnych o największym znaczeniu gospodarczym (wielożerne szkodniki roślin, szkodniki roślin okopowych i oleistych, szkodniki roślin bobowatych grubonasiennych, szkodniki roślin jednoliściennych, szkodniki magaznów i przechowalni). | 6 |
| T-L-7 | Diagnostyka i określenie roli owadów pożytecznych w ochronie roślin przed szkodnikami oraz w plonowaniu roślin uprawnych. | 1 |
| T-L-8 | Objawy, szkodliwość, warunki sprzyjające występowaniu i metody zwalczania chorób abiotycznych, wirusowych i bakteryjnych roślin uprawnych. | 2 |
| T-L-9 | Objawy, szkodliwość, warunki sprzyjające występowaniu i metody zwalczania chorób roślin uprawnych wywołanych przez bakterie i organizmy z gromad Plasmodiophoromycota i Oomycota. | 2 |
| T-L-10 | Objawy, szkodliwość, warunki sprzyjające występowaniu i metody zwalczania chorób roślin uprawnych wywołanych przez grzyby z gromady Ascomycota. | 6 |
| T-L-11 | Objawy, szkodliwość, warunki sprzyjające występowaniu i metody zwalczania chorób roślin uprawnych wywołanych przez grzyby z gromady Basidiomycota. | 3 |
| T-L-12 | Objawy, szkodliwość, warunki sprzyjające występowaniu i metody zwalczania chorób roślin uprawnych wywołanych przez grzyby anamorficzne. | 2 |
| 30 | ||
| wykłady | ||
| T-W-1 | Systematyczny przegląd ważniejszych organizmów pożytecznych i szkodliwych występujących agro- i biocenozach. | 2 |
| T-W-2 | Ekologiczne podstawy prognozowania i sygnalizacji szkodników. Wpływ czynników biotycznych i abiotycznych środowiska na rozwój owadów. Mechanizmy i przyczyny masowych pojawów szkodników roślin. Progi szkodliwości. | 2 |
| T-W-3 | Cele i zadania integrowanej ochrony roślin przed szkodnikami. Główne elementy i metody stosowane w integrowanej ochronie roślin przed szkodnikami. Ochrona roślin przed szkodnikami w aspekcie ochrony środowiska. | 3 |
| T-W-4 | Biologiczne metody zwalczania fitofagów. Sposoby wykorzystania organizmów pożytecznych w ochronie roślin przed szkodnikami. | 2 |
| T-W-5 | Chemiczna metoda ochrony roslin przed szkodnikami. Charakterystyka toksykologiczna zoocydów oraz konsekwencje ich stosowania dla środowiska. Mechanizmy działania zoocydów na szkodniki. Odporność szkodników na środki ochrony roślin. | 2 |
| T-W-6 | Owady jako wskaźniki stanu środowiska. Obce i inwazyjne gatunki owadów w Polsce. Owady pożyteczne i prawnie chronione w Polsce. Strategia ochrony owadów zapylających. | 2 |
| T-W-7 | Wybrane programy ochrony roślin uprawnych przed szkodnikami. | 2 |
| T-W-8 | Choroba - jej istota, przebieg procesu chorobowego. | 2 |
| T-W-9 | Czynniki wpływające na proces chorobowy. | 2 |
| T-W-10 | Epidemia- składowe epidemii, jej przebieg. | 2 |
| T-W-11 | Fizjologiczne i genetyczne podstawy wrażliwości i odporności roślin na choroby. | 3 |
| T-W-12 | Odporność roślin, typy odporności, wady i zalety odporności poziomej i pionowej. | 3 |
| T-W-13 | Agrotechniczne, fizyczne, biologiczne i chemiczne metody zwalczania patogenów. | 3 |
| 30 | ||
Obciążenie pracą studenta - formy aktywności
| KOD | Forma aktywności | Godziny |
|---|---|---|
| laboratoria | ||
| A-L-1 | uczestnictwo w zajęciach | 30 |
| A-L-2 | Przygotowanie do zajęć | 25 |
| A-L-3 | Opracowanie konspektów ćwiczeń | 18 |
| A-L-4 | Konsultacje | 2 |
| 75 | ||
| wykłady | ||
| A-W-1 | Uczestnictwo w zajęciach | 30 |
| A-W-2 | Studiowanie wskazanej literatury | 25 |
| A-W-3 | Przygotowanie do egzaminu | 16 |
| A-W-4 | Konsultacje | 2 |
| A-W-5 | Udział w egzaminie | 2 |
| 75 | ||
Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne
| KOD | Metoda nauczania / narzędzie dydaktyczne |
|---|---|
| M-1 | wykład informacyjny |
| M-2 | wykład problemowy |
| M-3 | metoda przypadków |
| M-4 | dyskusja dydaktyczna |
| M-5 | film |
| M-6 | pokaz połączony z przeżyciem |
Sposoby oceny
| KOD | Sposób oceny |
|---|---|
| S-1 | Ocena formująca: kolokwium |
| S-2 | Ocena formująca: ocena aktywności na ćwiczeniach |
| S-3 | Ocena formująca: aprobata |
| S-4 | Ocena podsumowująca: średnia arytmetyczna z kolokwium |
| S-5 | Ocena podsumowująca: egzamin pisemny z wykładów |
Zamierzone efekty uczenia się - wiedza
| Zamierzone efekty uczenia się | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ABI_1A_C06_W01 rozpoznaje i charakteryzuje najważniejsze gatunki szkodników oraz organizmów pożytecznych w wybranych agro- i biocenozach oraz wskazuje odpowiednie metody ochrony roślin przed fitofagami i zna techniki ich zastosowania | ABI_1A_W02 | — | — | C-1, C-2, C-3 | T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4, T-W-5, T-W-6, T-W-7 | M-1, M-2, M-3, M-4, M-5, M-6 | S-3, S-5 |
| ABI_1A_C06_W02 objaśnia przebieg procesu chorobowego u roślin rolniczych, wskazuje czynniki sprzyjające wystąpieniu choroby lub epidemii oraz tłumaczy wpływ tych czynników na przebieg procesu chorobowego u różnych grup patogenów | ABI_1A_W02, ABI_1A_W03 | — | — | C-5, C-6 | T-W-13 | M-1 | S-2, S-5 |
| ABI_1A_C06_W03 wymienia i rozpoznaje ważniejsze gospodarczo choroby roślin rolniczych na podstawie oznak etiologicznych i zarodnikowania sprawców chorób oraz charakteryzuje ich etiologię | ABI_1A_W01 | — | — | C-4, C-5, C-6 | T-L-9 | M-1 | S-5 |
| ABI_1A_C06_W04 rozróżnia i charakteryzuje różne typy odporności roślin; wymienia i tłumaczy ich wady i zalety; dobiera i proponuje odpowiednie metody zwalczania chorób u roślin uprawnych | ABI_1A_W03 | — | — | C-4, C-5, C-6 | T-W-12, T-W-13, T-L-8, T-L-9, T-L-10, T-L-11, T-L-12 | M-1 | S-5 |
Zamierzone efekty uczenia się - umiejętności
| Zamierzone efekty uczenia się | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ABI_1A_C06_U01 identyfikuje i rozpoznaje najważniejsze gatunki szkodników i organizmów pożytecznych w wybranych agro- i biocenozach oraz dobiera skuteczne metody ochrony roślin przed fitofagami w wybranych agro- i biocenozach z zastosowaniem odpowiednich technik ochrony | ABI_1A_U02, ABI_1A_U06 | — | — | C-1, C-2, C-3 | T-L-1, T-L-2, T-L-3, T-L-4, T-L-5, T-L-6, T-L-7 | M-3, M-4, M-5, M-6 | S-1, S-2, S-4 |
| ABI_1A_C06_U02 umie korzystać z opracowań i na ich podstawie dobierać odpowiednie metody zwalczania chorób (umie wyszukiwać i zastosować preparaty zwalczające choroby), umie układać plany zwalczania chorób wybranych roślin | ABI_1A_U03, ABI_1A_U09 | — | — | C-5, C-6 | T-W-9, T-W-13 | M-1 | S-5 |
Zamierzone efekty uczenia się - inne kompetencje społeczne i personalne
| Zamierzone efekty uczenia się | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Odniesienie do efektów uczenia się prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżyniera | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ABI_1A_C06_K01 jest odpowiedzialny za odpowiedni dobór metod i techniki ochrony roślin przed szkodnikami | ABI_1A_K01 | — | — | C-1, C-2, C-3 | T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4, T-W-5, T-W-6, T-W-7, T-L-1, T-L-2, T-L-3, T-L-4, T-L-5, T-L-6, T-L-7 | M-4 | S-3 |
| ABI_1A_C06_K02 jest odpowiedzialny za odpowiedni dobór metod i techniki ochrony roślin przed chorobami | ABI_1A_K01 | — | — | C-4, C-5, C-6 | T-L-8, T-L-9, T-L-10, T-L-11, T-L-12 | M-1 | S-5 |
Kryterium oceny - wiedza
| Efekt uczenia się | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| ABI_1A_C06_W01 rozpoznaje i charakteryzuje najważniejsze gatunki szkodników oraz organizmów pożytecznych w wybranych agro- i biocenozach oraz wskazuje odpowiednie metody ochrony roślin przed fitofagami i zna techniki ich zastosowania | 2,0 | |
| 3,0 | potrafi wskazać metody ochrony roślin przed najważniejszymi grupami szkodników roślin rolniczych | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 | ||
| ABI_1A_C06_W02 objaśnia przebieg procesu chorobowego u roślin rolniczych, wskazuje czynniki sprzyjające wystąpieniu choroby lub epidemii oraz tłumaczy wpływ tych czynników na przebieg procesu chorobowego u różnych grup patogenów | 2,0 | |
| 3,0 | Student w stopniu podstawowym posiada wiedzę o przebiegu procesu chorobowego u roślin | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 | ||
| ABI_1A_C06_W03 wymienia i rozpoznaje ważniejsze gospodarczo choroby roślin rolniczych na podstawie oznak etiologicznych i zarodnikowania sprawców chorób oraz charakteryzuje ich etiologię | 2,0 | |
| 3,0 | Student na poziomie podstawowym wymienia ważniejsze choroby roślin | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 | ||
| ABI_1A_C06_W04 rozróżnia i charakteryzuje różne typy odporności roślin; wymienia i tłumaczy ich wady i zalety; dobiera i proponuje odpowiednie metody zwalczania chorób u roślin uprawnych | 2,0 | |
| 3,0 | Student w stopniu podstawowym charakteryzuje różne typy odporności roślin i proponuje odpowiednie metody zwalczania chorób u roślin uprawnych | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 |
Kryterium oceny - umiejętności
| Efekt uczenia się | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| ABI_1A_C06_U01 identyfikuje i rozpoznaje najważniejsze gatunki szkodników i organizmów pożytecznych w wybranych agro- i biocenozach oraz dobiera skuteczne metody ochrony roślin przed fitofagami w wybranych agro- i biocenozach z zastosowaniem odpowiednich technik ochrony | 2,0 | |
| 3,0 | potrafi korzystać z kluczy zoologicznych; potrafi zidentyfikować wskazane szkodniki i ocenić ich wymierną rolę w środowisku i w gospodarce człowieka oraz wskazać metody ochrony roślin przed wybranymi fitofagami | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 | ||
| ABI_1A_C06_U02 umie korzystać z opracowań i na ich podstawie dobierać odpowiednie metody zwalczania chorób (umie wyszukiwać i zastosować preparaty zwalczające choroby), umie układać plany zwalczania chorób wybranych roślin | 2,0 | nie rozróżnia roślin chorych i zdrowych; nie potrafi wymienić nazwy żadnej choroby wybranej rośliny rolniczej |
| 3,0 | rozróżnia rośliny chore od zdrowych, potrafi wymienić nazwy kilku chorób, ale nie potrafi ich wskazać na materiale; potrafi wymienić nazwy kilku chorób występujących na roślinach uprawnych, ale nie zna ich etiologii | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 |
Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne
| Efekt uczenia się | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| ABI_1A_C06_K01 jest odpowiedzialny za odpowiedni dobór metod i techniki ochrony roślin przed szkodnikami | 2,0 | |
| 3,0 | ma świadomość odpowiedzialności za podejmowane decyzje | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 | ||
| ABI_1A_C06_K02 jest odpowiedzialny za odpowiedni dobór metod i techniki ochrony roślin przed chorobami | 2,0 | |
| 3,0 | ma świadomość odpowiedzialności za podejmowane decyzje | |
| 3,5 | ||
| 4,0 | ||
| 4,5 | ||
| 5,0 |
Literatura podstawowa
- Wilkaniec B. (red.), Entomologia ogólna, PWRiL, Poznań, 2010
- Wilkaniec B. (red.), Entomologia szczegółowa, PWRiL, Warszawa, 2010
- Boczek J., Lewandowski M. (red.), Nauka o szkodnikach roślin uprawnych, SGGW, Warszawa, 2016
- Jaworska Magdalena, Ochrona środowiska i ochrona roślin, Wydawnictwo Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie, Kraków, 2012
- Hołubowicz-Kliza G., Mrówczyński M., Strażyński P., Szkodniki i owady pożyteczne w integrowanej ochronie roślin rolniczych, IUNiG-PIB, IOR-PIB, Puławy-Poznań, 2018
- Borecki Z., Nauka o chorobach roślin, PWRiL, Warszawa, 2001
- Kryczyński S., Weber Z., Fitopatologia. Tom 2., PWRiL, Poznań, 2011
- Błaszkowski J., Adamska I., Czerniawska B., Madej T., Zioło E., Przewodnik do zajęć z fitopatologii, http://www.zor.zut.edu.pl/Skryptweb/ Home.html, Szczecin, 2022
Literatura dodatkowa
- Błaszak Cz. (red.), Zoologia. Stawonogii. Tom 2, PWN, 2023
- Mrówczyński M. i in., Atlas szkodników roślin rolniczych dla praktyków, PWR, Poznań, 2017
- Brereś P. (red.), Atlas szkodników roślin rolniczych, Hortpress, Warszawa, 2014
- Instytut Ochrony Roślin, Zalecenia ochrony roślin (aktualne wydanie na dany rok), IOR-PIB, Poznań
- Kryczyński S., Weber Z., Fitopatologia. Tom 1., PWRiL, Warszawa, 2010