Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

Wydział Nauk o Żywności i Rybactwa - Mikrobiologia stosowana (S2)

Sylabus przedmiotu Toksykologia szczegółowa:

Informacje podstawowe

Kierunek studiów Mikrobiologia stosowana
Forma studiów studia stacjonarne Poziom drugiego stopnia
Tytuł zawodowy absolwenta magister
Obszary studiów nauk przyrodniczych
Profil ogólnoakademicki
Moduł
Przedmiot Toksykologia szczegółowa
Specjalność przedmiot wspólny
Jednostka prowadząca Katedra Toksykologii, Technologii Mleczarskiej i Przechowalnictwa Żywności
Nauczyciel odpowiedzialny Mikołaj Protasowicki <Mikolaj.Protasowicki@zut.edu.pl>
Inni nauczyciele Artur Ciemniak <Artur.Ciemniak@zut.edu.pl>, Monika Rajkowska-Myśliwiec <Monika.Rajkowska@zut.edu.pl>
ECTS (planowane) 4,0 ECTS (formy) 4,0
Forma zaliczenia egzamin Język polski
Blok obieralny 4 Grupa obieralna 2

Formy dydaktyczne

Forma dydaktycznaKODSemestrGodzinyECTSWagaZaliczenie
wykładyW2 15 2,00,50egzamin
laboratoriaL2 30 2,00,50zaliczenie

Wymagania wstępne

KODWymaganie wstępne
W-1Posiadanie wiedzy i umiejętności w zakresie toksykologii ogólnej oraz biologii i chemii

Cele przedmiotu

KODCel modułu/przedmiotu
C-1Przekazanie sudentom wiedzy w zakresie toksykologii szczegółowej dotyczącej substancji biologicznie aktywnych, w tym trucizn, ich działania na organizmy, roli w przyrodzie, a także możliwości wykorzystania z pożytkiem dla społeczeństwa

Treści programowe z podziałem na formy zajęć

KODTreść programowaGodziny
laboratoria
T-L-1Badanie toksyczności wybranych substancji szkodliwych i trucizn10
T-L-2Analiza jakościowa i ilościowa substancji szkodliwych i trucizn w materiałach biologicznych i środowiskowych.16
T-L-3wygłoszenie referatu, zaliczenia4
30
wykłady
T-W-1Dodatki stosowane w produkcji żywności - aspekty toksykologiczne.2
T-W-2Wybrane pierwiastki śladowe.4
T-W-3Skażenia radioaktywne2
T-W-4Pestycydy2
T-W-5Polichlorowane bifenyle, dioksyny i inne trwałe związki organiczne (TZO)2
T-W-6Naturalne substancje szkodliwe i toksyczne3
15

Obciążenie pracą studenta - formy aktywności

KODForma aktywnościGodziny
laboratoria
A-L-1uczestnictwo w zajęciach30
A-L-2przygotowanie się do zajęć10
A-L-3przygotowanie pracy kontrolnej10
A-L-4konsultacje5
A-L-5przygotowanie się do zaliczeń5
60
wykłady
A-W-1uczestnictwo w zajęciach15
A-W-2Studiowanie literatury naukowej15
A-W-3Konsultacje15
A-W-4Przygotowanie się do egzaminu15
60

Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne

KODMetoda nauczania / narzędzie dydaktyczne
M-1wykład informacyjny
M-2ćwiczenia laboratoryjne
M-3dyskusja związana z wykładem
M-4metoda przypadków

Sposoby oceny

KODSposób oceny
S-1Ocena formująca: odpowiedź ustna sprawdzająca przygotowanie do zajęć
S-2Ocena formująca: odpowiedź ustna sprawdzająca opanowanie materiału
S-3Ocena formująca: egzamin końcowy ustny lub pisemny

Zamierzone efekty kształcenia - wiedza

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
MS_2A_PO2-2_W01
Student ma wiedzę w zakresie toksykologii szczegółowej, jest w stanie: definiować związane z przedmiotem pojęcia, scharakteryzować substancje niebezpieczne i trucizny pochodzenia antropogenicznego i naturalnego obecne w otoczeniu człowieka, opisać ich obieg i losy w ekosystemach, zdefiniować problem, dobrać odpowiednie metody badawcze, na podstawie wyników badań oszacować zagrożenie i zaproponować sposób rozwiązania problemu
MS_2A_W17, MS_2A_W15P2A_W01, P2A_W02, P2A_W04, P2A_W05C-1T-L-1, T-L-2, T-L-3, T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4, T-W-5M-1, M-2, M-3, M-4S-1, S-2, S-3

Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
MS_2A_PO2-2_U01
Student umie wyszukać, analizować i interpretować dostępne informacje, potrafi zaplanować i wykonać badania oraz opracować ich wyniki stosując techniki informatyczne, umie przedstawić je w formie ustnej i pisemnej, w języku polskim i angielskim, potrafi ocenić zagrożenie, zaproponować i uzasadnić sposoby przeciwdziałania
MS_2A_U01, MS_2A_U04P2A_U01, P2A_U02, P2A_U03, P2A_U04, P2A_U06, P2A_U07, P2A_U08, P2A_U09, P2A_U10, P2A_U12C-1T-L-1, T-L-2, T-L-3, T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4, T-W-5M-1, M-2, M-3, M-4S-1, S-2, S-3

Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
MS_2A_PO2-2_K01
Student rozumie potrzebę ciągłego samokształcenia, wyznacza cele i je realizuje, w pracy sosuje zasady etyki, ma świadomość ryzyka i odpowiedzialności za realizowane zadania, jest kreatywny i potrafi popularyzować nabytą wiedzę
MS_2A_K02P2A_K02, P2A_K04, P2A_K06C-1T-L-1, T-L-2, T-L-3, T-W-1, T-W-2, T-W-3, T-W-4, T-W-5M-1, M-2, M-3, M-4S-1, S-2, S-3

Kryterium oceny - wiedza

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
MS_2A_PO2-2_W01
Student ma wiedzę w zakresie toksykologii szczegółowej, jest w stanie: definiować związane z przedmiotem pojęcia, scharakteryzować substancje niebezpieczne i trucizny pochodzenia antropogenicznego i naturalnego obecne w otoczeniu człowieka, opisać ich obieg i losy w ekosystemach, zdefiniować problem, dobrać odpowiednie metody badawcze, na podstawie wyników badań oszacować zagrożenie i zaproponować sposób rozwiązania problemu
2,0Student nie posiada podstawowej wiedzy z zakresu toksykologii
3,0Student posiada ogólną wiedzę w zakresie pojęć stosowanych w toksykologii
3,5Student jest w stanie sformułować problem związany z obecnością substancji niebezpiecznych w środowisku
4,0Student jest w stanie sformułować problem związany z obecnością substancji niebezpiecznych w środowisku, potrafi scharakteryzować główne grupy tych substancji
4,5Student jest w stanie sformułować problem związany z obecnością substancji niebezpiecznych w środowisku, potrafi scharakteryzować główne grupy tych substancji opisać ich losy i przemiany w ekosystemach, wybrać metody i wykonać badania
5,0Student jest w stanie sformułować problem związany z obecnością substancji niebezpiecznych w środowisku, potrafi scharakteryzować główne grupy tych substancji opisać ich losy i przemiany w ekosystemach, wybrać metody i wykonać badania, oszacować zagrożenie i zaproponować sposób jego usunięcia

Kryterium oceny - umiejętności

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
MS_2A_PO2-2_U01
Student umie wyszukać, analizować i interpretować dostępne informacje, potrafi zaplanować i wykonać badania oraz opracować ich wyniki stosując techniki informatyczne, umie przedstawić je w formie ustnej i pisemnej, w języku polskim i angielskim, potrafi ocenić zagrożenie, zaproponować i uzasadnić sposoby przeciwdziałania
2,0Student nie potrafi wyszukiwać i prezentować informacji literaturowych oraz wyników swoich badań
3,0Student potrafi wyszukiwać i prezentować informacje oraz wyniki swoich badań, ale bez umiejętności ich efektywnej analizy
3,5Student potrafi wyszukiwać i prezentować informacje oraz wyniki swoich badań z umiejętnością ich efektywnej analizy
4,0Student efektywnie wyszukuje i prezentuje informacje oraz wyniki swoich badań, umie przeprowadzić ich analizę, potrafi też prowadzić dyskusję o osiągniętych wynikach
4,5Student potrafi efektywnie prezentować zdobyte informacje, umie analizować wyniki badań i dyskutować na ich temat, potrafi też oszacować zagrożenia
5,0Student potrafi efektywnie prezentować zdobyte informacje, umie analizować wyniki badań i dyskutować na ich temat, potrafi oszacować zagrożenia i zaproponować rozwiązania problemu

Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
MS_2A_PO2-2_K01
Student rozumie potrzebę ciągłego samokształcenia, wyznacza cele i je realizuje, w pracy sosuje zasady etyki, ma świadomość ryzyka i odpowiedzialności za realizowane zadania, jest kreatywny i potrafi popularyzować nabytą wiedzę
2,0Nie spełnia warunków
3,0Spełnia niektóre wymagania w zakresie kompetencji
3,5Spełnia wszystkie wymagania w zakresie kompetencji
4,0Spełnia wszystkie wymagania w zakresie kompetencji, jest kreatywny
4,5Spełnia wszystkie wymagania w zakresie kompetencji, potrafi być krytycznym wobec członków zespołu
5,0Spełnia wszystkie wymagania w zakresie kompetencji, potrafi być krytycznym wobec członków zespołu, przeanalizować błędy i jako lider podjąć środki zaradcze

Literatura podstawowa

  1. Seńczuk W. (red.), Toksykologia współczesna, PZWL, Warszawa, 2006, I
  2. Piotrowski J.K. (red.), Podstawy toksykologii, Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa, 2008, II
  3. Siemiński M., Środowiskowe zagrożenia zdrowia, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, 2001, I

Literatura dodatkowa

  1. Seńczuk W. (red.), Toksykologia. Podręcznik dla studentów farmacji, Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa, 2002, III
  2. Walker C.H.,S.P. Hopkin, R.M. Sibly, D.B. Peakal, Podstawy ekotoksykologii, Wydawnictwo Naukowe PWM, Warszawa, 2002

Treści programowe - laboratoria

KODTreść programowaGodziny
T-L-1Badanie toksyczności wybranych substancji szkodliwych i trucizn10
T-L-2Analiza jakościowa i ilościowa substancji szkodliwych i trucizn w materiałach biologicznych i środowiskowych.16
T-L-3wygłoszenie referatu, zaliczenia4
30

Treści programowe - wykłady

KODTreść programowaGodziny
T-W-1Dodatki stosowane w produkcji żywności - aspekty toksykologiczne.2
T-W-2Wybrane pierwiastki śladowe.4
T-W-3Skażenia radioaktywne2
T-W-4Pestycydy2
T-W-5Polichlorowane bifenyle, dioksyny i inne trwałe związki organiczne (TZO)2
T-W-6Naturalne substancje szkodliwe i toksyczne3
15

Formy aktywności - laboratoria

KODForma aktywnościGodziny
A-L-1uczestnictwo w zajęciach30
A-L-2przygotowanie się do zajęć10
A-L-3przygotowanie pracy kontrolnej10
A-L-4konsultacje5
A-L-5przygotowanie się do zaliczeń5
60
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Formy aktywności - wykłady

KODForma aktywnościGodziny
A-W-1uczestnictwo w zajęciach15
A-W-2Studiowanie literatury naukowej15
A-W-3Konsultacje15
A-W-4Przygotowanie się do egzaminu15
60
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaMS_2A_PO2-2_W01Student ma wiedzę w zakresie toksykologii szczegółowej, jest w stanie: definiować związane z przedmiotem pojęcia, scharakteryzować substancje niebezpieczne i trucizny pochodzenia antropogenicznego i naturalnego obecne w otoczeniu człowieka, opisać ich obieg i losy w ekosystemach, zdefiniować problem, dobrać odpowiednie metody badawcze, na podstawie wyników badań oszacować zagrożenie i zaproponować sposób rozwiązania problemu
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówMS_2A_W17Ma poszerzoną wiedzę o procesach zachodzących w środowisku i zależnościach między organizmami w nim funkcjonującymi i możliwościami ich wykorzystania
MS_2A_W15Ma pogłębioną wiedzę o szkodliwych związkach w środowisku, procesach skażenia oraz metodach ich oznaczania
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaP2A_W01rozumie złożone zjawiska i procesy przyrodnicze
P2A_W02konsekwentnie stosuje i upowszechnia zasadę ścisłego, opartego na danych empirycznych, interpretowania zjawisk i procesów przyrodniczych w pracy badawczej i działaniach praktycznych
P2A_W04ma pogłębioną wiedzę z zakresu dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów umożliwiającą dostrzeganie związków i zależności w przyrodzie
P2A_W05ma wiedzę w zakresie aktualnie dyskutowanych w literaturze kierunkowej problemów z wybranej dziedziny nauki i dyscypliny naukowej
Cel przedmiotuC-1Przekazanie sudentom wiedzy w zakresie toksykologii szczegółowej dotyczącej substancji biologicznie aktywnych, w tym trucizn, ich działania na organizmy, roli w przyrodzie, a także możliwości wykorzystania z pożytkiem dla społeczeństwa
Treści programoweT-L-1Badanie toksyczności wybranych substancji szkodliwych i trucizn
T-L-2Analiza jakościowa i ilościowa substancji szkodliwych i trucizn w materiałach biologicznych i środowiskowych.
T-L-3wygłoszenie referatu, zaliczenia
T-W-1Dodatki stosowane w produkcji żywności - aspekty toksykologiczne.
T-W-2Wybrane pierwiastki śladowe.
T-W-3Skażenia radioaktywne
T-W-4Pestycydy
T-W-5Polichlorowane bifenyle, dioksyny i inne trwałe związki organiczne (TZO)
Metody nauczaniaM-1wykład informacyjny
M-2ćwiczenia laboratoryjne
M-3dyskusja związana z wykładem
M-4metoda przypadków
Sposób ocenyS-1Ocena formująca: odpowiedź ustna sprawdzająca przygotowanie do zajęć
S-2Ocena formująca: odpowiedź ustna sprawdzająca opanowanie materiału
S-3Ocena formująca: egzamin końcowy ustny lub pisemny
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Student nie posiada podstawowej wiedzy z zakresu toksykologii
3,0Student posiada ogólną wiedzę w zakresie pojęć stosowanych w toksykologii
3,5Student jest w stanie sformułować problem związany z obecnością substancji niebezpiecznych w środowisku
4,0Student jest w stanie sformułować problem związany z obecnością substancji niebezpiecznych w środowisku, potrafi scharakteryzować główne grupy tych substancji
4,5Student jest w stanie sformułować problem związany z obecnością substancji niebezpiecznych w środowisku, potrafi scharakteryzować główne grupy tych substancji opisać ich losy i przemiany w ekosystemach, wybrać metody i wykonać badania
5,0Student jest w stanie sformułować problem związany z obecnością substancji niebezpiecznych w środowisku, potrafi scharakteryzować główne grupy tych substancji opisać ich losy i przemiany w ekosystemach, wybrać metody i wykonać badania, oszacować zagrożenie i zaproponować sposób jego usunięcia
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaMS_2A_PO2-2_U01Student umie wyszukać, analizować i interpretować dostępne informacje, potrafi zaplanować i wykonać badania oraz opracować ich wyniki stosując techniki informatyczne, umie przedstawić je w formie ustnej i pisemnej, w języku polskim i angielskim, potrafi ocenić zagrożenie, zaproponować i uzasadnić sposoby przeciwdziałania
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówMS_2A_U01Posiada umiejętność wykorzystywania potrzebnych informacji pochodzących z różnych źródeł w języku polskim i języku angielskim. Potrafi dokonać ich interpretacji, a także wyciągać wnioski oraz formułować i uzasadniać opinie
MS_2A_U04Potrafi dobrać właściwe procedury i metody analityczne. Potrafi wykorzystać w praktyce podstawowe i specjalistyczne techniki i narzędzia badawcze właściwe dla mikrobiologii stosowanej i dziedzin pokrewnych.
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaP2A_U01stosuje zaawansowane techniki i narzędzia badawcze w zakresie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów
P2A_U02biegle wykorzystuje literaturę naukową z zakresu dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów, w języku polskim; czyta ze zrozumieniem skomplikowane teksty naukowe w języku angielskim
P2A_U03wykazuje umiejętność krytycznej analizy i selekcji informacji, zwłaszcza ze źródeł elektronicznych
P2A_U04planuje i wykonuje zadania badawcze lub ekspertyzy pod kierunkiem opiekuna naukowego
P2A_U06zbiera i interpretuje dane empiryczne oraz na tej podstawie formułuje odpowiednie wnioski
P2A_U07wykazuje umiejętność formułowania uzasadnionych sądów na podstawie danych pochodzących z różnych źródeł
P2A_U08wykazuje umiejętność przygotowania wystąpień ustnych w zakresie prac badawczych z wykorzystaniem różnych środków komunikacji werbalnej
P2A_U09wykazuje umiejętność napisania pracy badawczej w języku polskim oraz krótkiego doniesienia naukowego w języku obcym na podstawie własnych badań naukowych
P2A_U10posiada umiejętność wystąpień ustnych w języku polskim i języku obcym dotyczących, zagadnień szczegółowych z zakresu dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów
P2A_U12ma umiejętności językowe w zakresie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów, zgodne z wymaganiami określonymi dla poziomu B2+ Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego
Cel przedmiotuC-1Przekazanie sudentom wiedzy w zakresie toksykologii szczegółowej dotyczącej substancji biologicznie aktywnych, w tym trucizn, ich działania na organizmy, roli w przyrodzie, a także możliwości wykorzystania z pożytkiem dla społeczeństwa
Treści programoweT-L-1Badanie toksyczności wybranych substancji szkodliwych i trucizn
T-L-2Analiza jakościowa i ilościowa substancji szkodliwych i trucizn w materiałach biologicznych i środowiskowych.
T-L-3wygłoszenie referatu, zaliczenia
T-W-1Dodatki stosowane w produkcji żywności - aspekty toksykologiczne.
T-W-2Wybrane pierwiastki śladowe.
T-W-3Skażenia radioaktywne
T-W-4Pestycydy
T-W-5Polichlorowane bifenyle, dioksyny i inne trwałe związki organiczne (TZO)
Metody nauczaniaM-1wykład informacyjny
M-2ćwiczenia laboratoryjne
M-3dyskusja związana z wykładem
M-4metoda przypadków
Sposób ocenyS-1Ocena formująca: odpowiedź ustna sprawdzająca przygotowanie do zajęć
S-2Ocena formująca: odpowiedź ustna sprawdzająca opanowanie materiału
S-3Ocena formująca: egzamin końcowy ustny lub pisemny
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Student nie potrafi wyszukiwać i prezentować informacji literaturowych oraz wyników swoich badań
3,0Student potrafi wyszukiwać i prezentować informacje oraz wyniki swoich badań, ale bez umiejętności ich efektywnej analizy
3,5Student potrafi wyszukiwać i prezentować informacje oraz wyniki swoich badań z umiejętnością ich efektywnej analizy
4,0Student efektywnie wyszukuje i prezentuje informacje oraz wyniki swoich badań, umie przeprowadzić ich analizę, potrafi też prowadzić dyskusję o osiągniętych wynikach
4,5Student potrafi efektywnie prezentować zdobyte informacje, umie analizować wyniki badań i dyskutować na ich temat, potrafi też oszacować zagrożenia
5,0Student potrafi efektywnie prezentować zdobyte informacje, umie analizować wyniki badań i dyskutować na ich temat, potrafi oszacować zagrożenia i zaproponować rozwiązania problemu
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaMS_2A_PO2-2_K01Student rozumie potrzebę ciągłego samokształcenia, wyznacza cele i je realizuje, w pracy sosuje zasady etyki, ma świadomość ryzyka i odpowiedzialności za realizowane zadania, jest kreatywny i potrafi popularyzować nabytą wiedzę
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówMS_2A_K02Ma świadomość ważności przestrzegania zasad etyki zawodowej i poszanowania różnorodności płci, poglądów i kultur.
Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaP2A_K02potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role
P2A_K04prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu
P2A_K06wykazuje odpowiedzialność za ocenę zagrożeń wynikających ze stosowanych technik badawczych i tworzenie warunków bezpiecznej pracy
Cel przedmiotuC-1Przekazanie sudentom wiedzy w zakresie toksykologii szczegółowej dotyczącej substancji biologicznie aktywnych, w tym trucizn, ich działania na organizmy, roli w przyrodzie, a także możliwości wykorzystania z pożytkiem dla społeczeństwa
Treści programoweT-L-1Badanie toksyczności wybranych substancji szkodliwych i trucizn
T-L-2Analiza jakościowa i ilościowa substancji szkodliwych i trucizn w materiałach biologicznych i środowiskowych.
T-L-3wygłoszenie referatu, zaliczenia
T-W-1Dodatki stosowane w produkcji żywności - aspekty toksykologiczne.
T-W-2Wybrane pierwiastki śladowe.
T-W-3Skażenia radioaktywne
T-W-4Pestycydy
T-W-5Polichlorowane bifenyle, dioksyny i inne trwałe związki organiczne (TZO)
Metody nauczaniaM-1wykład informacyjny
M-2ćwiczenia laboratoryjne
M-3dyskusja związana z wykładem
M-4metoda przypadków
Sposób ocenyS-1Ocena formująca: odpowiedź ustna sprawdzająca przygotowanie do zajęć
S-2Ocena formująca: odpowiedź ustna sprawdzająca opanowanie materiału
S-3Ocena formująca: egzamin końcowy ustny lub pisemny
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Nie spełnia warunków
3,0Spełnia niektóre wymagania w zakresie kompetencji
3,5Spełnia wszystkie wymagania w zakresie kompetencji
4,0Spełnia wszystkie wymagania w zakresie kompetencji, jest kreatywny
4,5Spełnia wszystkie wymagania w zakresie kompetencji, potrafi być krytycznym wobec członków zespołu
5,0Spełnia wszystkie wymagania w zakresie kompetencji, potrafi być krytycznym wobec członków zespołu, przeanalizować błędy i jako lider podjąć środki zaradcze