Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

Wydział Nauk o Żywności i Rybactwa - Mikrobiologia stosowana (S1)

Sylabus przedmiotu Biologia komórki:

Informacje podstawowe

Kierunek studiów Mikrobiologia stosowana
Forma studiów studia stacjonarne Poziom pierwszego stopnia
Tytuł zawodowy absolwenta inżynier
Obszary studiów nauki rolnicze, leśne i weterynaryjne, studia inżynierskie
Profil ogólnoakademicki
Moduł —
Przedmiot Biologia komórki
Specjalność przedmiot wspólny
Jednostka prowadząca Katedra Fizjologii, Cytobiologii i Proteomiki
Nauczyciel odpowiedzialny Wiesław Skrzypczak <Wieslaw.Skrzypczak@zut.edu.pl>
Inni nauczyciele Alicja Dratwa-Chałupnik <Alicja.Dratwa-Chalupnik@zut.edu.pl>, Małgorzata Ożgo <Malgorzata.Ozgo@zut.edu.pl>
ECTS (planowane) 4,0 ECTS (formy) 4,0
Forma zaliczenia zaliczenie Język polski
Blok obieralny — Grupa obieralna —

Formy dydaktyczne

Forma dydaktycznaKODSemestrGodzinyECTSWagaZaliczenie
wykładyW1 30 2,00,50zaliczenie
laboratoriaL1 30 2,00,50zaliczenie

Wymagania wstępne

KODWymaganie wstępne
W-1Podstawowa wiedza z zakresu biochemii.
W-2Podstawowa wiedza z zakresu chemii organicznej.

Cele przedmiotu

KODCel modułu/przedmiotu
C-1Zapoznanie studentów z budową i zróżnicowaniem komórek.
C-2Zapoznanie studentów z budową i funkcją błony komórkowej i poszczególnych organelli komórkowych.
C-3Zapoznanie studentów z wewnątrzkomórkowymi procesami przemiany materii, energii i informacji.

Treści programowe z podziałem na formy zajęć

KODTreść programowaGodziny
laboratoria
T-L-1Tkanki roślinne i zwierzęce - charakterystyka ich komórek. Budowa komórek, a ich czynność. Zróżnicowanie komórek (pro- i eukariota). Mikroskopowy obraz komórek krwi. Gatunkowe różnice w budowie erytrocytów.2
T-L-2Błona komórkowa jako bariera między dwoma środowiskami. Znaczenie czynnościowe “płynności” błony komórkowej. Doświadczalne uszkodzenie błony komórkowej erytrocytów. Mechanizm destrukcyjnego wpływu wybranych czynników środowiskowych. Wpływ zmian ciśnienia osmotycznego płynu zewnątrzkomórkowego na kształt i błonę komórkową erytrocytów. Oznaczanie oporności osmotycznej krwinek czerwonych.4
T-L-3Molekularny mechanizm skurczu komórki mięśniowej. Budowa i rola białek kurczliwych i regulujących. Jak wyjaśnić zdolność męskich komórek rozrodczych do aktywnego ruchu? Mechanizm diapedezy. Mikroskopowy obraz wybranych komórek tkanki: nabłonkowej, łącznej, mięśniowej i nerwowej.4
T-L-4Mechanizm endo- i egzocytozy. Mechanizm pobierania płynu zewnątrzkomórkowego przez komórkę ( pinocytoza). Fagocytoza - podstawowy mechanizm obrony nieswoistej.2
T-L-5Budowa i rola gładkiej i szorstkiej siateczki śródplazmatycznej.Wolne rodniki – źródła, negatywne skutki działania, eliminacja.Mitochondria i chloroplasty - podobieństwa i różnice.2
T-L-6Organizacja kwasów nukleinowych u pro- i eukariota. Polimeraza i enzymy restrykcyjne. Metody wizualizacji jądra komórkowego i cytoplazmy leukocytów w mikroskopie świetlnym.4
T-L-7Pojęcie i klasyfikacja receptorów. Receptory powierzchni komórki. Wewnątrzkomórkowe kaskady sygnalizacyjne. Wtórne przekaźniki. Receptory cytozolowe i jądrowe.2
T-L-8Rola białek w komórce. Zarys budowy białek – struktura I, II, III i IV rzędowa. Konformacja białek fibrylarnych i globularnych. Zmiany konformacyjne i ich następstwa, rola białek opiekuńczych. Mechanizm sortowania i adresowania białek w komórce. Degradacja białek, rola lizosomów, proteosomów i ubikwityny. Genom a proteom.2
T-L-9Biologiczna „sprzeczność” pomiędzy wielością humoralnych czynników regulujących, a niewielką liczbą mechanizmów przenoszenia informacji wewnątrz komórek. Zależność między ilością liganda a gęstością receptorów komórkowych. Badanie lokalizacji, rozmieszczenia i gęstości wybranych eksteroreceptorów2
T-L-10Metabolizm wyspecjalizowanych komórek (wątrobowych, mięśniowych, tłuszczowych). Specyfika metabolizmu brunatnej tkanki tłuszczowej. Wpływ pH i temperatury na aktywność enzymów.2
T-L-11Skutki nieprawidłowych podziałów mejotycznych. Apoptoza – programowana śmierć komórek i jej etapy. Nekroza a apoptoza. Transformacja nowotworowa komórek. Teoria struktur dysypatywnych. Analiza mechanizmu przerzutowania. Angiogeneza nowotworowa.2
T-L-12Pisemne sprawdzenie wiedzy z zakresu ćwiczeń laboratoryjnych.2
30
wykłady
T-W-1Komórka jako układ termodynamiczny. Cechy żywej komórki (metabolizm, ruch, pobudliwość, wzrost, rozmnażanie). Chemiczne składniki komórki (atomy, cząsteczki, związki chemiczne). Komórkowa teoria życia. Organizacja komórek (błona komórkowa, cytozol, jądro, przedziały wewnątrzkomórkowe). Zróżnicowanie komórek (pro- i eukariota).2
T-W-2Błona komórkowa - rys historyczny. Model płynno-mozaikowy. Organizacja błony komórkowej. Dwuwarstwa lipidowa (skład chemiczny, struktura, płynność). Białka błonowe. Biosynteza składników błony. Kora komórki. Warstwa powierzchniowa. Ogólna charakterystyka transportu przez błonę komórkową. Przenośniki błonowe. Kanały jonowe. Źródła energii dla transportu błonowego. Pobudzenie i hamowanie.4
T-W-3Struktura, skład i rola cytoplazmy. Podstawowe rodzaje włóknistych struktur cytoszkieletu. Skład i struktura molekularna elementów cytoszkieletu. Mikrotubule-podział, funkcje i lokalizacja w różnych typach komórek. Rola centrosomu w organizacji mikrotubul. Rola białek motorycznych w funkcji mikrtubul. Podział, funkcje i występowanie filamentów pośrednich. Struktura, funkcja i lokalizacja filamentów aktynowych. Mechanizm polimeryzacji aktyny. Wiązanie aktyny z białkami motorycznymi (miozyny) w struktury kurczliwe.4
T-W-4Struktura błony siateczki śródplazmatycznej. Gładka i szorstka (ziarnista) siateczka śródpazmatyczna i ich rola w procesach metabolicznych komórek. Rybosomy i polisomy. Rybosomy a translacja. Powstawanie lizosomów. Lizosomy pierwotne i wtórne. Struktura i właściwości lizosomów w różnych komórkach. Lokalizacja i ultrastruktura aparatu Golgiego. Odrębności strukturalne i czynnościowe aparatu Golgiego w komórkach roślinnych i zwierzęcych. Aparat Golgiego a czynność wydzielnicza komórek. Transport pęcherzykowy, egzo- i endocytoza.4
T-W-5Budowa i rozmieszczenie mitochondriów komórce. Błony mitochondrialne. Łańcuch oddechowy, fosforylacja oksydacyjna i biosynteza ATP. Udział mitochondriów w przemianach katabolicznych. DNA mitochondrialny i biogeneza mitochondriów. Typy plastydów i ich rola. Chloroplasty, budowa i organizacja. Fotosynteza. Fotosystemy i cykl wiązania węgla.4
T-W-6Organizacja, skład chemiczny i podstawowe funkcje jądra komórkowego. Organizacja jądra w poszczególnych fazach cyklu komórkowego. Organizacja i struktura chromatyny. Funkcja i struktura jąderka. Przebieg cyklu komórkowego, interfaza (fazy G1, S, G2 i G0) i mitoza (faza M). Cytokineza. Czas trwania i regulacja cyklu komórkowego, geny, białka i punkty kontrolne. Mitoza. Amitoza. Ogólna charakterystyka podziału mejotycznego.4
T-W-7Wymiana materii i energii z otoczeniem. Energia aktywacji i kataliza. Regulacja ilości i aktywności enzymów w komórce. Procesy anaboliczne i kataboliczne - magazynowanie i odzyskiwanie energii. Wykorzystywanie energii przez komórkę. Fosforany bogatoenergetyczne komórki. Budowa, biosynteza i rola ATP. Mechanizmy regulacyjne metabolizmu komórki.4
T-W-8Proliferacja (hiperplazja), przerost (hipertrofia) i akrecja. Etapy różnicowania komórek, komórki totipotencjalne, pluripotencjalne, macierzyste i ukierunkowane. Przyczyny różnicowania. Różnicowanie a cykl mitotyczny. Metaplazja, odnowa i przebudowa tkanek i narządów. Starzenie komórek in vivo i in vitro – przyczyny. Limit Hayflicka, telomery i telomeraza. Geny śmierci i życia komórek. Starzenie a śmierć komórek, zmiany morfologiczne i biochemiczne w komórce nekrotycznej.4
30

Obciążenie pracą studenta - formy aktywności

KODForma aktywnościGodziny
laboratoria
A-L-1Uczestnictwo w ćwiczeniach.30
A-L-2Samodzielne studiowanie tematyki ćwiczeń laboratoryjnych i przygotowanie teoretyczne do wykonania analiz laboratoryjnych.15
A-L-3Przygotowanie do zaliczenia ćwiczeń oraz egzaminu w formie pisemnej.15
60
wykłady
A-W-1Udział studenta w wykładach.30
A-W-2Samodzielne studiowanie zagadnień omawianych na wykładach.30
A-W-3Przygotowanie się do egzaminu.30
90

Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne

KODMetoda nauczania / narzędzie dydaktyczne
M-1Wykład informacyjny.
M-2Prezentacja multimedialna z wykorzystaniem komputera i projektora multimedialnego.
M-3Praca w grupach.
M-4Dyskusja dydaktyczna.

Sposoby oceny

KODSposób oceny
S-1Ocena formująca: Zaliczenie ćwiczeń - kolokwia cząstkowe oceniane w skali punktowej, od 6 pkt. (ocena dostateczna) do 10 pkt. (ocena bardzo dobra).
S-2Ocena formująca: Zaliczenie ćwiczeń - ocena pracy studentów w grupach wyrażna ilością punktów zdobytych za poszczególne ćwiczenia (punktacja 0 lub 1)
S-3Ocena podsumowująca: Zaliczenie ćwiczeń - suma punktów za kolokwia oraz ocenę aktywności.
S-4Ocena podsumowująca: Zaliczenie materiału przekazanego na wykładach - sprawdzian pisemny

Zamierzone efekty kształcenia - wiedza

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
MS_1A_C1_W01
Zna i opisuje podstawowe procesy zachodzące w komórkach żywych.		MS_1A_W03, MS_1A_W05, MS_1A_W07——C-1, C-3T-W-2, T-W-3, T-W-5, T-W-6, T-W-7, T-W-8, T-W-4, T-W-1, T-L-6, T-L-12, T-L-1, T-L-4, T-L-8, T-L-9, T-L-10, T-L-2, T-L-11, T-L-7, T-L-3, T-L-5M-2, M-4, M-3, M-1S-2, S-1, S-4
MS_1A_C1_W02
Zna podstawowe różnice strukturalne i czynnościowe komórek tworzących podstawowe typy tkanek.		MS_1A_W03, MS_1A_W05, MS_1A_W07——C-1, C-3T-W-2, T-W-3, T-W-5, T-W-6, T-W-7, T-W-8, T-W-4, T-W-1, T-L-6, T-L-12, T-L-1, T-L-4, T-L-8, T-L-9, T-L-10, T-L-2, T-L-11, T-L-7, T-L-3, T-L-5M-2, M-4, M-3, M-1S-2, S-1, S-4

Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
MS_1A_C1_U01
Zna i objaśnia budowę komórek wybranych tkanek oraz charakterystyczne dla nich procesy.		MS_1A_U01, MS_1A_U02, MS_1A_U03——C-3T-W-2, T-W-3, T-W-5, T-W-6, T-W-7, T-W-8, T-W-4, T-W-1, T-L-6, T-L-12, T-L-1, T-L-4, T-L-8, T-L-9, T-L-10, T-L-2, T-L-11, T-L-7, T-L-3, T-L-5M-2, M-4, M-3, M-1S-2, S-1, S-4

Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne

Zamierzone efekty kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówOdniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształceniaOdniesienie do efektów kształcenia prowadzących do uzyskania tytułu zawodowego inżynieraCel przedmiotuTreści programoweMetody nauczaniaSposób oceny
MS_1A_C1_K01
Wykazuje zrozumienie wybranych procesów zachodzących w żywej komórce i zdolność wykorzystania wiedzy w działalności praktycznej.		MS_1A_K01, MS_1A_K04——C-2, C-3T-W-2, T-W-3, T-W-5, T-W-6, T-W-7, T-W-8, T-W-4, T-W-1, T-L-6, T-L-12, T-L-1, T-L-4, T-L-8, T-L-9, T-L-10, T-L-2, T-L-11, T-L-7, T-L-3, T-L-5M-2, M-4, M-3, M-1S-2, S-1, S-4

Kryterium oceny - wiedza

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
MS_1A_C1_W01
Zna i opisuje podstawowe procesy zachodzące w komórkach żywych.		2,0Nie potrafi zdefiniować podstawowych pojęć dotyczących biologii komórki, w stosunku do wiedzy wykazuje obojętność, w zakresie wyrażania wiedzy popełnia bardzo dużo błędów merytorycznych.
3,0Opanował podstawowy materiał programowy, przyswoił zasadnicze treści programowe, wykazuje średnie zainteresowanie zdobywaniem wiedzy, w zakresie wyrażania wiedzy popełnia wiele błędów.
3,5Opanował podstawowy materiał programowy, wykazuje zrozumienie podstawowych zagadnień dotyczących biologii komórek,przyswoił zasadnicze treści programowe, w stosunku do wiedzy wykazuje średnie zainteresowanie, w zakresie wyrażania wiedzy popełnia wiele błędów.
4,0Opanował w dobrym stopniu materiał programowy, wykazuje zrozumienie wiedzy dotyczącej większości przedmiotowych zagadnień, wykazuje duże zainteresowanie zdobywaniem wiedzy, w zakresie wyrażania wiedzy popełnia sporadycznie błędy.
4,5Opanował cały materiał programowy, wykazuje zrozumienie wiedzy dotyczącej przedmiotowych zagadnień, wykazuje duże zainteresowanie zdobywaniem wiedzy, w zakresie wyrażania wiedzy nie popełnia istotnych błędów.
5,0Zdobyta wiedza wykracza poza materiał programowy, wykazuje bardzo dobre zrozumienie zagadnień dotyczących biologii komórki, wykazuje duże zainteresowanie pogłębianiem wiedzy i ciekawość poznawczą, w zakresie wyrażania wiedzy nie popełnia błędów.
MS_1A_C1_W02
Zna podstawowe różnice strukturalne i czynnościowe komórek tworzących podstawowe typy tkanek.		2,0Nie potrafi zdefiniować podstawowych pojęć dotyczących biologii komórki, w stosunku do wiedzy wykazuje obojętność, w zakresie wyrażania wiedzy popełnia bardzo dużo błędów merytorycznych.
3,0Opanował podstawowy materiał programowy, przyswoił zasadnicze treści programowe, wykazuje średnie zainteresowanie zdobywaniem wiedzy, w zakresie wyrażania wiedzy popełnia wiele błędów.
3,5Opanował podstawowy materiał programowy, wykazuje zrozumienie podstawowych zagadnień dotyczących biologii komórek,przyswoił zasadnicze treści programowe, w stosunku do wiedzy wykazuje średnie zainteresowanie, w zakresie wyrażania wiedzy popełnia wiele błędów.
4,0Opanował w dobrym stopniu materiał programowy, wykazuje zrozumienie wiedzy dotyczącej większości przedmiotowych zagadnień, wykazuje duże zainteresowanie zdobywaniem wiedzy, w zakresie wyrażania wiedzy popełnia sporadycznie błędy.
4,5Opanował cały materiał programowy, wykazuje zrozumienie wiedzy dotyczącej przedmiotowych zagadnień, wykazuje duże zainteresowanie zdobywaniem wiedzy, w zakresie wyrażania wiedzy nie popełnia istotnych błędów.
5,0Zdobyta wiedza wykracza poza materiał programowy, wykazuje bardzo dobre zrozumienie zagadnień dotyczących biologii komórki, wykazuje duże zainteresowanie pogłębianiem wiedzy i ciekawość poznawczą, w zakresie wyrażania wiedzy nie popełnia błędów.

Kryterium oceny - umiejętności

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
MS_1A_C1_U01
Zna i objaśnia budowę komórek wybranych tkanek oraz charakterystyczne dla nich procesy.		2,0Student nie potrafi poradzić sobie samodzielnie z trudnościami mogącymi pojawić się na każdym z etapów przygotowania zleconej pracy, nie potrafi wykorzystać zdobytej wiedzy, nie operuje wiedzą kontekstową.
3,0Nie potrafi samodzielnie formułować problemów, z dużą pomocą nauczyciela rozwiązuje powierzone zadania teoretyczne i praktyczne, w miernym stopniu potrafi wykorzystać techniki analityczne, ma dużą trudność w podejmowaniu decyzji.
3,5W dostatecznym stopniu potrafi formułować problemy, z pomocą nauczyciela rozwiązuje powierzone zadania teoretyczne i praktyczne, w dostatecznym stopniu potrafi przeprowadzić podstawowe prace analityczne, wykazuje inicjatywę w organizowaniu pracy zespołowej.
4,0Potrafi formułować problemy teoretyczne i praktyczne i podejmuje próby ich rozwiązania, z pomocą nauczyciela potrafi przeprowadzić podstawowe analizy biologiczne, dobrze planuje pracę własną i wykazuje inicjatywę w organizowaniu pracy zespołowej.
4,5Samodzielnie potrafi rozwiązać większość problemów związanych z powierzoną pracą, zarówno teoretycznych jak i praktycznych, potrafi poszerzać wiedzę i ją przekazywać, posiada umiejętność wykonywania podstawowych analiz laboratoryjnych, potrafi koordynować pracę zespołu.
5,0Samodzielnie potrafi rozwiązać problemy teoretyczne i praktyczne związane z powierzoną pracą, prawidłowo wykorzystuje materiały źródłowe również obcojęzyczne, potrafi poszerzać wiedzę i ją przekazywać, posiada umiejętność wykonywania podstawowych analiz laboratoryjnych, potrafi planować i koordynować pracę zespołu, wykazuje się kreatywnością.

Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne

Efekt kształceniaOcenaKryterium oceny
MS_1A_C1_K01
Wykazuje zrozumienie wybranych procesów zachodzących w żywej komórce i zdolność wykorzystania wiedzy w działalności praktycznej.		2,0Nie potrafi postępować zgodnie z zasadami etyki zawodowej, nie wykazuje wrażliwości w kontakcie z przyrodą ożywioną, wykazuję małą dbałość w pracy zespołowej, jest mało aktywny na polu zawodowym.
3,0Jest otwarty na nowe inicjatywy, jednak jest mało kreatywny; potrafi zachowywać właściwe relacje z otoczeniem,jednak ma trudności z przestrzeganiem zasad etyki zawodowej; świadomość roli społecznej jest stosunkowo ograniczona.
3,5Wykazuje kreatywność, potrafi zachowywać właściwe relacje z otoczeniem, zachowuje dostateczną dbałość w trakcie wykonywanej pracy, w dostatecznym stopniu przestrzega zasad etyki zawodowej, wykazuje niewielką zdolność do odegrania istotnej roli społecznej.
4,0Jest osobą dość kreatywną, zachowje właściwe relacje z otoczeniem, wykazuje się samodyscypliną w trakcie wykonywania powierzonej pracy, przestrzega zasad etyki zawodowej, wykazuje niewielką zdolność do odegrania istotnej roli społecznej.
4,5Wykazuje kreatywność, potrafi zachowywać dobre relacje z otoczeniem i wykazuje dużą zdolność do odegrania istotnej roli społecznej, w wykonywaniu zadań jest zdeterminowany i przestrzega zasad etyki zawodowej.
5,0Wykazuje się dużą kreatywnością i otwartością na otoczenie z którym zachowuje bardzo dobre relacje, przestrzega zasad etyki zawodowej, jest odpowiedzialny i wykazuje cechy lidera życia społecznego.

Literatura podstawowa

  1. Alberts B i wsp., Podstawy biologii komórki (tom 1. i 2.), Naukowe PWN, Warszawa, 2005, wyd. II
  2. Kawiak J., Zabel M., Seminarium z cytofizjologii dla studentów medycyny, weterynarii i biologii., Wydawnictwo medyczne Urban & Partner, Wrocław, 2002
  3. Kilarski W., Strukturalne podstawy biologii komórki., Naukowe PWN, Warszawa, 2003

Literatura dodatkowa

  1. Fuller G.M., Shields D., Podstawy molekularne biologii komórki. Aspekty medyczne., Lekarskie PZWL, Warszawa, 2000, wyd. I
  2. Kłyszejko-Stefanowicz L., Cytobiochemia. Biochemia niektórych struktur komórkowych., Naukowe PWN, Warszawa, 2002

Treści programowe - laboratoria

KODTreść programowaGodziny
T-L-1Tkanki roślinne i zwierzęce - charakterystyka ich komórek. Budowa komórek, a ich czynność. Zróżnicowanie komórek (pro- i eukariota). Mikroskopowy obraz komórek krwi. Gatunkowe różnice w budowie erytrocytów.2
T-L-2Błona komórkowa jako bariera między dwoma środowiskami. Znaczenie czynnościowe “płynności” błony komórkowej. Doświadczalne uszkodzenie błony komórkowej erytrocytów. Mechanizm destrukcyjnego wpływu wybranych czynników środowiskowych. Wpływ zmian ciśnienia osmotycznego płynu zewnątrzkomórkowego na kształt i błonę komórkową erytrocytów. Oznaczanie oporności osmotycznej krwinek czerwonych.4
T-L-3Molekularny mechanizm skurczu komórki mięśniowej. Budowa i rola białek kurczliwych i regulujących. Jak wyjaśnić zdolność męskich komórek rozrodczych do aktywnego ruchu? Mechanizm diapedezy. Mikroskopowy obraz wybranych komórek tkanki: nabłonkowej, łącznej, mięśniowej i nerwowej.4
T-L-4Mechanizm endo- i egzocytozy. Mechanizm pobierania płynu zewnątrzkomórkowego przez komórkę ( pinocytoza). Fagocytoza - podstawowy mechanizm obrony nieswoistej.2
T-L-5Budowa i rola gładkiej i szorstkiej siateczki śródplazmatycznej.Wolne rodniki – źródła, negatywne skutki działania, eliminacja.Mitochondria i chloroplasty - podobieństwa i różnice.2
T-L-6Organizacja kwasów nukleinowych u pro- i eukariota. Polimeraza i enzymy restrykcyjne. Metody wizualizacji jądra komórkowego i cytoplazmy leukocytów w mikroskopie świetlnym.4
T-L-7Pojęcie i klasyfikacja receptorów. Receptory powierzchni komórki. Wewnątrzkomórkowe kaskady sygnalizacyjne. Wtórne przekaźniki. Receptory cytozolowe i jądrowe.2
T-L-8Rola białek w komórce. Zarys budowy białek – struktura I, II, III i IV rzędowa. Konformacja białek fibrylarnych i globularnych. Zmiany konformacyjne i ich następstwa, rola białek opiekuńczych. Mechanizm sortowania i adresowania białek w komórce. Degradacja białek, rola lizosomów, proteosomów i ubikwityny. Genom a proteom.2
T-L-9Biologiczna „sprzeczność” pomiędzy wielością humoralnych czynników regulujących, a niewielką liczbą mechanizmów przenoszenia informacji wewnątrz komórek. Zależność między ilością liganda a gęstością receptorów komórkowych. Badanie lokalizacji, rozmieszczenia i gęstości wybranych eksteroreceptorów2
T-L-10Metabolizm wyspecjalizowanych komórek (wątrobowych, mięśniowych, tłuszczowych). Specyfika metabolizmu brunatnej tkanki tłuszczowej. Wpływ pH i temperatury na aktywność enzymów.2
T-L-11Skutki nieprawidłowych podziałów mejotycznych. Apoptoza – programowana śmierć komórek i jej etapy. Nekroza a apoptoza. Transformacja nowotworowa komórek. Teoria struktur dysypatywnych. Analiza mechanizmu przerzutowania. Angiogeneza nowotworowa.2
T-L-12Pisemne sprawdzenie wiedzy z zakresu ćwiczeń laboratoryjnych.2
30

Treści programowe - wykłady

KODTreść programowaGodziny
T-W-1Komórka jako układ termodynamiczny. Cechy żywej komórki (metabolizm, ruch, pobudliwość, wzrost, rozmnażanie). Chemiczne składniki komórki (atomy, cząsteczki, związki chemiczne). Komórkowa teoria życia. Organizacja komórek (błona komórkowa, cytozol, jądro, przedziały wewnątrzkomórkowe). Zróżnicowanie komórek (pro- i eukariota).2
T-W-2Błona komórkowa - rys historyczny. Model płynno-mozaikowy. Organizacja błony komórkowej. Dwuwarstwa lipidowa (skład chemiczny, struktura, płynność). Białka błonowe. Biosynteza składników błony. Kora komórki. Warstwa powierzchniowa. Ogólna charakterystyka transportu przez błonę komórkową. Przenośniki błonowe. Kanały jonowe. Źródła energii dla transportu błonowego. Pobudzenie i hamowanie.4
T-W-3Struktura, skład i rola cytoplazmy. Podstawowe rodzaje włóknistych struktur cytoszkieletu. Skład i struktura molekularna elementów cytoszkieletu. Mikrotubule-podział, funkcje i lokalizacja w różnych typach komórek. Rola centrosomu w organizacji mikrotubul. Rola białek motorycznych w funkcji mikrtubul. Podział, funkcje i występowanie filamentów pośrednich. Struktura, funkcja i lokalizacja filamentów aktynowych. Mechanizm polimeryzacji aktyny. Wiązanie aktyny z białkami motorycznymi (miozyny) w struktury kurczliwe.4
T-W-4Struktura błony siateczki śródplazmatycznej. Gładka i szorstka (ziarnista) siateczka śródpazmatyczna i ich rola w procesach metabolicznych komórek. Rybosomy i polisomy. Rybosomy a translacja. Powstawanie lizosomów. Lizosomy pierwotne i wtórne. Struktura i właściwości lizosomów w różnych komórkach. Lokalizacja i ultrastruktura aparatu Golgiego. Odrębności strukturalne i czynnościowe aparatu Golgiego w komórkach roślinnych i zwierzęcych. Aparat Golgiego a czynność wydzielnicza komórek. Transport pęcherzykowy, egzo- i endocytoza.4
T-W-5Budowa i rozmieszczenie mitochondriów komórce. Błony mitochondrialne. Łańcuch oddechowy, fosforylacja oksydacyjna i biosynteza ATP. Udział mitochondriów w przemianach katabolicznych. DNA mitochondrialny i biogeneza mitochondriów. Typy plastydów i ich rola. Chloroplasty, budowa i organizacja. Fotosynteza. Fotosystemy i cykl wiązania węgla.4
T-W-6Organizacja, skład chemiczny i podstawowe funkcje jądra komórkowego. Organizacja jądra w poszczególnych fazach cyklu komórkowego. Organizacja i struktura chromatyny. Funkcja i struktura jąderka. Przebieg cyklu komórkowego, interfaza (fazy G1, S, G2 i G0) i mitoza (faza M). Cytokineza. Czas trwania i regulacja cyklu komórkowego, geny, białka i punkty kontrolne. Mitoza. Amitoza. Ogólna charakterystyka podziału mejotycznego.4
T-W-7Wymiana materii i energii z otoczeniem. Energia aktywacji i kataliza. Regulacja ilości i aktywności enzymów w komórce. Procesy anaboliczne i kataboliczne - magazynowanie i odzyskiwanie energii. Wykorzystywanie energii przez komórkę. Fosforany bogatoenergetyczne komórki. Budowa, biosynteza i rola ATP. Mechanizmy regulacyjne metabolizmu komórki.4
T-W-8Proliferacja (hiperplazja), przerost (hipertrofia) i akrecja. Etapy różnicowania komórek, komórki totipotencjalne, pluripotencjalne, macierzyste i ukierunkowane. Przyczyny różnicowania. Różnicowanie a cykl mitotyczny. Metaplazja, odnowa i przebudowa tkanek i narządów. Starzenie komórek in vivo i in vitro – przyczyny. Limit Hayflicka, telomery i telomeraza. Geny śmierci i życia komórek. Starzenie a śmierć komórek, zmiany morfologiczne i biochemiczne w komórce nekrotycznej.4
30

Formy aktywności - laboratoria

KODForma aktywnościGodziny
A-L-1Uczestnictwo w ćwiczeniach.30
A-L-2Samodzielne studiowanie tematyki ćwiczeń laboratoryjnych i przygotowanie teoretyczne do wykonania analiz laboratoryjnych.15
A-L-3Przygotowanie do zaliczenia ćwiczeń oraz egzaminu w formie pisemnej.15
60
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta

Formy aktywności - wykłady

KODForma aktywnościGodziny
A-W-1Udział studenta w wykładach.30
A-W-2Samodzielne studiowanie zagadnień omawianych na wykładach.30
A-W-3Przygotowanie się do egzaminu.30
90
(*) 1 punkt ECTS, odpowiada około 30 godzinom aktywności studenta
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaMS_1A_C1_W01Zna i opisuje podstawowe procesy zachodzące w komórkach żywych.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówMS_1A_W03Ma podstawową wiedzę w zakresie ekologii i ochrony środowiska, roli i różnorodności biologicznej w biosferze oraz procesach w niej zachodzących. Zna niezbędne narzędzia, metody i techniki do kształtownia środowiska.
MS_1A_W05Ma wiedzę dotyczącą czynników fizycznych, chemicznych i biologicznych (mikroorganizmów, grzybów, parazytów i szkodników) występujących w żywności, nowoczesnych metod ich wykrywania, wpływu tych czynników na jakość i bezpieczeństwo zdrowotne żywności.
MS_1A_W07Ma podstawową wiedzę na temat mikroorganizmów i procesów zachodzęcych z ich udziałem w różnych gałęziach przemysłu i rolnictwa
Cel przedmiotuC-1Zapoznanie studentów z budową i zróżnicowaniem komórek.
C-3Zapoznanie studentów z wewnątrzkomórkowymi procesami przemiany materii, energii i informacji.
Treści programoweT-W-2Błona komórkowa - rys historyczny. Model płynno-mozaikowy. Organizacja błony komórkowej. Dwuwarstwa lipidowa (skład chemiczny, struktura, płynność). Białka błonowe. Biosynteza składników błony. Kora komórki. Warstwa powierzchniowa. Ogólna charakterystyka transportu przez błonę komórkową. Przenośniki błonowe. Kanały jonowe. Źródła energii dla transportu błonowego. Pobudzenie i hamowanie.
T-W-3Struktura, skład i rola cytoplazmy. Podstawowe rodzaje włóknistych struktur cytoszkieletu. Skład i struktura molekularna elementów cytoszkieletu. Mikrotubule-podział, funkcje i lokalizacja w różnych typach komórek. Rola centrosomu w organizacji mikrotubul. Rola białek motorycznych w funkcji mikrtubul. Podział, funkcje i występowanie filamentów pośrednich. Struktura, funkcja i lokalizacja filamentów aktynowych. Mechanizm polimeryzacji aktyny. Wiązanie aktyny z białkami motorycznymi (miozyny) w struktury kurczliwe.
T-W-5Budowa i rozmieszczenie mitochondriów komórce. Błony mitochondrialne. Łańcuch oddechowy, fosforylacja oksydacyjna i biosynteza ATP. Udział mitochondriów w przemianach katabolicznych. DNA mitochondrialny i biogeneza mitochondriów. Typy plastydów i ich rola. Chloroplasty, budowa i organizacja. Fotosynteza. Fotosystemy i cykl wiązania węgla.
T-W-6Organizacja, skład chemiczny i podstawowe funkcje jądra komórkowego. Organizacja jądra w poszczególnych fazach cyklu komórkowego. Organizacja i struktura chromatyny. Funkcja i struktura jąderka. Przebieg cyklu komórkowego, interfaza (fazy G1, S, G2 i G0) i mitoza (faza M). Cytokineza. Czas trwania i regulacja cyklu komórkowego, geny, białka i punkty kontrolne. Mitoza. Amitoza. Ogólna charakterystyka podziału mejotycznego.
T-W-7Wymiana materii i energii z otoczeniem. Energia aktywacji i kataliza. Regulacja ilości i aktywności enzymów w komórce. Procesy anaboliczne i kataboliczne - magazynowanie i odzyskiwanie energii. Wykorzystywanie energii przez komórkę. Fosforany bogatoenergetyczne komórki. Budowa, biosynteza i rola ATP. Mechanizmy regulacyjne metabolizmu komórki.
T-W-8Proliferacja (hiperplazja), przerost (hipertrofia) i akrecja. Etapy różnicowania komórek, komórki totipotencjalne, pluripotencjalne, macierzyste i ukierunkowane. Przyczyny różnicowania. Różnicowanie a cykl mitotyczny. Metaplazja, odnowa i przebudowa tkanek i narządów. Starzenie komórek in vivo i in vitro – przyczyny. Limit Hayflicka, telomery i telomeraza. Geny śmierci i życia komórek. Starzenie a śmierć komórek, zmiany morfologiczne i biochemiczne w komórce nekrotycznej.
T-W-4Struktura błony siateczki śródplazmatycznej. Gładka i szorstka (ziarnista) siateczka śródpazmatyczna i ich rola w procesach metabolicznych komórek. Rybosomy i polisomy. Rybosomy a translacja. Powstawanie lizosomów. Lizosomy pierwotne i wtórne. Struktura i właściwości lizosomów w różnych komórkach. Lokalizacja i ultrastruktura aparatu Golgiego. Odrębności strukturalne i czynnościowe aparatu Golgiego w komórkach roślinnych i zwierzęcych. Aparat Golgiego a czynność wydzielnicza komórek. Transport pęcherzykowy, egzo- i endocytoza.
T-W-1Komórka jako układ termodynamiczny. Cechy żywej komórki (metabolizm, ruch, pobudliwość, wzrost, rozmnażanie). Chemiczne składniki komórki (atomy, cząsteczki, związki chemiczne). Komórkowa teoria życia. Organizacja komórek (błona komórkowa, cytozol, jądro, przedziały wewnątrzkomórkowe). Zróżnicowanie komórek (pro- i eukariota).
T-L-6Organizacja kwasów nukleinowych u pro- i eukariota. Polimeraza i enzymy restrykcyjne. Metody wizualizacji jądra komórkowego i cytoplazmy leukocytów w mikroskopie świetlnym.
T-L-12Pisemne sprawdzenie wiedzy z zakresu ćwiczeń laboratoryjnych.
T-L-1Tkanki roślinne i zwierzęce - charakterystyka ich komórek. Budowa komórek, a ich czynność. Zróżnicowanie komórek (pro- i eukariota). Mikroskopowy obraz komórek krwi. Gatunkowe różnice w budowie erytrocytów.
T-L-4Mechanizm endo- i egzocytozy. Mechanizm pobierania płynu zewnątrzkomórkowego przez komórkę ( pinocytoza). Fagocytoza - podstawowy mechanizm obrony nieswoistej.
T-L-8Rola białek w komórce. Zarys budowy białek – struktura I, II, III i IV rzędowa. Konformacja białek fibrylarnych i globularnych. Zmiany konformacyjne i ich następstwa, rola białek opiekuńczych. Mechanizm sortowania i adresowania białek w komórce. Degradacja białek, rola lizosomów, proteosomów i ubikwityny. Genom a proteom.
T-L-9Biologiczna „sprzeczność” pomiędzy wielością humoralnych czynników regulujących, a niewielką liczbą mechanizmów przenoszenia informacji wewnątrz komórek. Zależność między ilością liganda a gęstością receptorów komórkowych. Badanie lokalizacji, rozmieszczenia i gęstości wybranych eksteroreceptorów
T-L-10Metabolizm wyspecjalizowanych komórek (wątrobowych, mięśniowych, tłuszczowych). Specyfika metabolizmu brunatnej tkanki tłuszczowej. Wpływ pH i temperatury na aktywność enzymów.
T-L-2Błona komórkowa jako bariera między dwoma środowiskami. Znaczenie czynnościowe “płynności” błony komórkowej. Doświadczalne uszkodzenie błony komórkowej erytrocytów. Mechanizm destrukcyjnego wpływu wybranych czynników środowiskowych. Wpływ zmian ciśnienia osmotycznego płynu zewnątrzkomórkowego na kształt i błonę komórkową erytrocytów. Oznaczanie oporności osmotycznej krwinek czerwonych.
T-L-11Skutki nieprawidłowych podziałów mejotycznych. Apoptoza – programowana śmierć komórek i jej etapy. Nekroza a apoptoza. Transformacja nowotworowa komórek. Teoria struktur dysypatywnych. Analiza mechanizmu przerzutowania. Angiogeneza nowotworowa.
T-L-7Pojęcie i klasyfikacja receptorów. Receptory powierzchni komórki. Wewnątrzkomórkowe kaskady sygnalizacyjne. Wtórne przekaźniki. Receptory cytozolowe i jądrowe.
T-L-3Molekularny mechanizm skurczu komórki mięśniowej. Budowa i rola białek kurczliwych i regulujących. Jak wyjaśnić zdolność męskich komórek rozrodczych do aktywnego ruchu? Mechanizm diapedezy. Mikroskopowy obraz wybranych komórek tkanki: nabłonkowej, łącznej, mięśniowej i nerwowej.
T-L-5Budowa i rola gładkiej i szorstkiej siateczki śródplazmatycznej.Wolne rodniki – źródła, negatywne skutki działania, eliminacja.Mitochondria i chloroplasty - podobieństwa i różnice.
Metody nauczaniaM-2Prezentacja multimedialna z wykorzystaniem komputera i projektora multimedialnego.
M-4Dyskusja dydaktyczna.
M-3Praca w grupach.
M-1Wykład informacyjny.
Sposób ocenyS-2Ocena formująca: Zaliczenie ćwiczeń - ocena pracy studentów w grupach wyrażna ilością punktów zdobytych za poszczególne ćwiczenia (punktacja 0 lub 1)
S-1Ocena formująca: Zaliczenie ćwiczeń - kolokwia cząstkowe oceniane w skali punktowej, od 6 pkt. (ocena dostateczna) do 10 pkt. (ocena bardzo dobra).
S-4Ocena podsumowująca: Zaliczenie materiału przekazanego na wykładach - sprawdzian pisemny
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Nie potrafi zdefiniować podstawowych pojęć dotyczących biologii komórki, w stosunku do wiedzy wykazuje obojętność, w zakresie wyrażania wiedzy popełnia bardzo dużo błędów merytorycznych.
3,0Opanował podstawowy materiał programowy, przyswoił zasadnicze treści programowe, wykazuje średnie zainteresowanie zdobywaniem wiedzy, w zakresie wyrażania wiedzy popełnia wiele błędów.
3,5Opanował podstawowy materiał programowy, wykazuje zrozumienie podstawowych zagadnień dotyczących biologii komórek,przyswoił zasadnicze treści programowe, w stosunku do wiedzy wykazuje średnie zainteresowanie, w zakresie wyrażania wiedzy popełnia wiele błędów.
4,0Opanował w dobrym stopniu materiał programowy, wykazuje zrozumienie wiedzy dotyczącej większości przedmiotowych zagadnień, wykazuje duże zainteresowanie zdobywaniem wiedzy, w zakresie wyrażania wiedzy popełnia sporadycznie błędy.
4,5Opanował cały materiał programowy, wykazuje zrozumienie wiedzy dotyczącej przedmiotowych zagadnień, wykazuje duże zainteresowanie zdobywaniem wiedzy, w zakresie wyrażania wiedzy nie popełnia istotnych błędów.
5,0Zdobyta wiedza wykracza poza materiał programowy, wykazuje bardzo dobre zrozumienie zagadnień dotyczących biologii komórki, wykazuje duże zainteresowanie pogłębianiem wiedzy i ciekawość poznawczą, w zakresie wyrażania wiedzy nie popełnia błędów.
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaMS_1A_C1_W02Zna podstawowe różnice strukturalne i czynnościowe komórek tworzących podstawowe typy tkanek.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówMS_1A_W03Ma podstawową wiedzę w zakresie ekologii i ochrony środowiska, roli i różnorodności biologicznej w biosferze oraz procesach w niej zachodzących. Zna niezbędne narzędzia, metody i techniki do kształtownia środowiska.
MS_1A_W05Ma wiedzę dotyczącą czynników fizycznych, chemicznych i biologicznych (mikroorganizmów, grzybów, parazytów i szkodników) występujących w żywności, nowoczesnych metod ich wykrywania, wpływu tych czynników na jakość i bezpieczeństwo zdrowotne żywności.
MS_1A_W07Ma podstawową wiedzę na temat mikroorganizmów i procesów zachodzęcych z ich udziałem w różnych gałęziach przemysłu i rolnictwa
Cel przedmiotuC-1Zapoznanie studentów z budową i zróżnicowaniem komórek.
C-3Zapoznanie studentów z wewnątrzkomórkowymi procesami przemiany materii, energii i informacji.
Treści programoweT-W-2Błona komórkowa - rys historyczny. Model płynno-mozaikowy. Organizacja błony komórkowej. Dwuwarstwa lipidowa (skład chemiczny, struktura, płynność). Białka błonowe. Biosynteza składników błony. Kora komórki. Warstwa powierzchniowa. Ogólna charakterystyka transportu przez błonę komórkową. Przenośniki błonowe. Kanały jonowe. Źródła energii dla transportu błonowego. Pobudzenie i hamowanie.
T-W-3Struktura, skład i rola cytoplazmy. Podstawowe rodzaje włóknistych struktur cytoszkieletu. Skład i struktura molekularna elementów cytoszkieletu. Mikrotubule-podział, funkcje i lokalizacja w różnych typach komórek. Rola centrosomu w organizacji mikrotubul. Rola białek motorycznych w funkcji mikrtubul. Podział, funkcje i występowanie filamentów pośrednich. Struktura, funkcja i lokalizacja filamentów aktynowych. Mechanizm polimeryzacji aktyny. Wiązanie aktyny z białkami motorycznymi (miozyny) w struktury kurczliwe.
T-W-5Budowa i rozmieszczenie mitochondriów komórce. Błony mitochondrialne. Łańcuch oddechowy, fosforylacja oksydacyjna i biosynteza ATP. Udział mitochondriów w przemianach katabolicznych. DNA mitochondrialny i biogeneza mitochondriów. Typy plastydów i ich rola. Chloroplasty, budowa i organizacja. Fotosynteza. Fotosystemy i cykl wiązania węgla.
T-W-6Organizacja, skład chemiczny i podstawowe funkcje jądra komórkowego. Organizacja jądra w poszczególnych fazach cyklu komórkowego. Organizacja i struktura chromatyny. Funkcja i struktura jąderka. Przebieg cyklu komórkowego, interfaza (fazy G1, S, G2 i G0) i mitoza (faza M). Cytokineza. Czas trwania i regulacja cyklu komórkowego, geny, białka i punkty kontrolne. Mitoza. Amitoza. Ogólna charakterystyka podziału mejotycznego.
T-W-7Wymiana materii i energii z otoczeniem. Energia aktywacji i kataliza. Regulacja ilości i aktywności enzymów w komórce. Procesy anaboliczne i kataboliczne - magazynowanie i odzyskiwanie energii. Wykorzystywanie energii przez komórkę. Fosforany bogatoenergetyczne komórki. Budowa, biosynteza i rola ATP. Mechanizmy regulacyjne metabolizmu komórki.
T-W-8Proliferacja (hiperplazja), przerost (hipertrofia) i akrecja. Etapy różnicowania komórek, komórki totipotencjalne, pluripotencjalne, macierzyste i ukierunkowane. Przyczyny różnicowania. Różnicowanie a cykl mitotyczny. Metaplazja, odnowa i przebudowa tkanek i narządów. Starzenie komórek in vivo i in vitro – przyczyny. Limit Hayflicka, telomery i telomeraza. Geny śmierci i życia komórek. Starzenie a śmierć komórek, zmiany morfologiczne i biochemiczne w komórce nekrotycznej.
T-W-4Struktura błony siateczki śródplazmatycznej. Gładka i szorstka (ziarnista) siateczka śródpazmatyczna i ich rola w procesach metabolicznych komórek. Rybosomy i polisomy. Rybosomy a translacja. Powstawanie lizosomów. Lizosomy pierwotne i wtórne. Struktura i właściwości lizosomów w różnych komórkach. Lokalizacja i ultrastruktura aparatu Golgiego. Odrębności strukturalne i czynnościowe aparatu Golgiego w komórkach roślinnych i zwierzęcych. Aparat Golgiego a czynność wydzielnicza komórek. Transport pęcherzykowy, egzo- i endocytoza.
T-W-1Komórka jako układ termodynamiczny. Cechy żywej komórki (metabolizm, ruch, pobudliwość, wzrost, rozmnażanie). Chemiczne składniki komórki (atomy, cząsteczki, związki chemiczne). Komórkowa teoria życia. Organizacja komórek (błona komórkowa, cytozol, jądro, przedziały wewnątrzkomórkowe). Zróżnicowanie komórek (pro- i eukariota).
T-L-6Organizacja kwasów nukleinowych u pro- i eukariota. Polimeraza i enzymy restrykcyjne. Metody wizualizacji jądra komórkowego i cytoplazmy leukocytów w mikroskopie świetlnym.
T-L-12Pisemne sprawdzenie wiedzy z zakresu ćwiczeń laboratoryjnych.
T-L-1Tkanki roślinne i zwierzęce - charakterystyka ich komórek. Budowa komórek, a ich czynność. Zróżnicowanie komórek (pro- i eukariota). Mikroskopowy obraz komórek krwi. Gatunkowe różnice w budowie erytrocytów.
T-L-4Mechanizm endo- i egzocytozy. Mechanizm pobierania płynu zewnątrzkomórkowego przez komórkę ( pinocytoza). Fagocytoza - podstawowy mechanizm obrony nieswoistej.
T-L-8Rola białek w komórce. Zarys budowy białek – struktura I, II, III i IV rzędowa. Konformacja białek fibrylarnych i globularnych. Zmiany konformacyjne i ich następstwa, rola białek opiekuńczych. Mechanizm sortowania i adresowania białek w komórce. Degradacja białek, rola lizosomów, proteosomów i ubikwityny. Genom a proteom.
T-L-9Biologiczna „sprzeczność” pomiędzy wielością humoralnych czynników regulujących, a niewielką liczbą mechanizmów przenoszenia informacji wewnątrz komórek. Zależność między ilością liganda a gęstością receptorów komórkowych. Badanie lokalizacji, rozmieszczenia i gęstości wybranych eksteroreceptorów
T-L-10Metabolizm wyspecjalizowanych komórek (wątrobowych, mięśniowych, tłuszczowych). Specyfika metabolizmu brunatnej tkanki tłuszczowej. Wpływ pH i temperatury na aktywność enzymów.
T-L-2Błona komórkowa jako bariera między dwoma środowiskami. Znaczenie czynnościowe “płynności” błony komórkowej. Doświadczalne uszkodzenie błony komórkowej erytrocytów. Mechanizm destrukcyjnego wpływu wybranych czynników środowiskowych. Wpływ zmian ciśnienia osmotycznego płynu zewnątrzkomórkowego na kształt i błonę komórkową erytrocytów. Oznaczanie oporności osmotycznej krwinek czerwonych.
T-L-11Skutki nieprawidłowych podziałów mejotycznych. Apoptoza – programowana śmierć komórek i jej etapy. Nekroza a apoptoza. Transformacja nowotworowa komórek. Teoria struktur dysypatywnych. Analiza mechanizmu przerzutowania. Angiogeneza nowotworowa.
T-L-7Pojęcie i klasyfikacja receptorów. Receptory powierzchni komórki. Wewnątrzkomórkowe kaskady sygnalizacyjne. Wtórne przekaźniki. Receptory cytozolowe i jądrowe.
T-L-3Molekularny mechanizm skurczu komórki mięśniowej. Budowa i rola białek kurczliwych i regulujących. Jak wyjaśnić zdolność męskich komórek rozrodczych do aktywnego ruchu? Mechanizm diapedezy. Mikroskopowy obraz wybranych komórek tkanki: nabłonkowej, łącznej, mięśniowej i nerwowej.
T-L-5Budowa i rola gładkiej i szorstkiej siateczki śródplazmatycznej.Wolne rodniki – źródła, negatywne skutki działania, eliminacja.Mitochondria i chloroplasty - podobieństwa i różnice.
Metody nauczaniaM-2Prezentacja multimedialna z wykorzystaniem komputera i projektora multimedialnego.
M-4Dyskusja dydaktyczna.
M-3Praca w grupach.
M-1Wykład informacyjny.
Sposób ocenyS-2Ocena formująca: Zaliczenie ćwiczeń - ocena pracy studentów w grupach wyrażna ilością punktów zdobytych za poszczególne ćwiczenia (punktacja 0 lub 1)
S-1Ocena formująca: Zaliczenie ćwiczeń - kolokwia cząstkowe oceniane w skali punktowej, od 6 pkt. (ocena dostateczna) do 10 pkt. (ocena bardzo dobra).
S-4Ocena podsumowująca: Zaliczenie materiału przekazanego na wykładach - sprawdzian pisemny
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Nie potrafi zdefiniować podstawowych pojęć dotyczących biologii komórki, w stosunku do wiedzy wykazuje obojętność, w zakresie wyrażania wiedzy popełnia bardzo dużo błędów merytorycznych.
3,0Opanował podstawowy materiał programowy, przyswoił zasadnicze treści programowe, wykazuje średnie zainteresowanie zdobywaniem wiedzy, w zakresie wyrażania wiedzy popełnia wiele błędów.
3,5Opanował podstawowy materiał programowy, wykazuje zrozumienie podstawowych zagadnień dotyczących biologii komórek,przyswoił zasadnicze treści programowe, w stosunku do wiedzy wykazuje średnie zainteresowanie, w zakresie wyrażania wiedzy popełnia wiele błędów.
4,0Opanował w dobrym stopniu materiał programowy, wykazuje zrozumienie wiedzy dotyczącej większości przedmiotowych zagadnień, wykazuje duże zainteresowanie zdobywaniem wiedzy, w zakresie wyrażania wiedzy popełnia sporadycznie błędy.
4,5Opanował cały materiał programowy, wykazuje zrozumienie wiedzy dotyczącej przedmiotowych zagadnień, wykazuje duże zainteresowanie zdobywaniem wiedzy, w zakresie wyrażania wiedzy nie popełnia istotnych błędów.
5,0Zdobyta wiedza wykracza poza materiał programowy, wykazuje bardzo dobre zrozumienie zagadnień dotyczących biologii komórki, wykazuje duże zainteresowanie pogłębianiem wiedzy i ciekawość poznawczą, w zakresie wyrażania wiedzy nie popełnia błędów.
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaMS_1A_C1_U01Zna i objaśnia budowę komórek wybranych tkanek oraz charakterystyczne dla nich procesy.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówMS_1A_U01Posiada umiejętność wyszukiwania, zrozumienia, analizy i wykorzystywania potrzebnych informacji pochodzących z różnych źródeł w języku polskim i języku obcym. Potrafi dokonać ich interpretacji, a także wyciągać wnioski oraz formułować i uzasadniać opinie.
MS_1A_U02Posługuje się poprawną terminologią biologiczną, chemiczną i fizyczną, potrafi dobrać właściwe procedury i metody badawcze.
MS_1A_U03Potrafi rozpoznać podstawowe struktury organizmów zywych, ich lokalizację oraz rozumie zależności między budową a czynnościami oraz wyjaśniać odstępstwa od prawidłowego funkcjonowania organizmu.
Cel przedmiotuC-3Zapoznanie studentów z wewnątrzkomórkowymi procesami przemiany materii, energii i informacji.
Treści programoweT-W-2Błona komórkowa - rys historyczny. Model płynno-mozaikowy. Organizacja błony komórkowej. Dwuwarstwa lipidowa (skład chemiczny, struktura, płynność). Białka błonowe. Biosynteza składników błony. Kora komórki. Warstwa powierzchniowa. Ogólna charakterystyka transportu przez błonę komórkową. Przenośniki błonowe. Kanały jonowe. Źródła energii dla transportu błonowego. Pobudzenie i hamowanie.
T-W-3Struktura, skład i rola cytoplazmy. Podstawowe rodzaje włóknistych struktur cytoszkieletu. Skład i struktura molekularna elementów cytoszkieletu. Mikrotubule-podział, funkcje i lokalizacja w różnych typach komórek. Rola centrosomu w organizacji mikrotubul. Rola białek motorycznych w funkcji mikrtubul. Podział, funkcje i występowanie filamentów pośrednich. Struktura, funkcja i lokalizacja filamentów aktynowych. Mechanizm polimeryzacji aktyny. Wiązanie aktyny z białkami motorycznymi (miozyny) w struktury kurczliwe.
T-W-5Budowa i rozmieszczenie mitochondriów komórce. Błony mitochondrialne. Łańcuch oddechowy, fosforylacja oksydacyjna i biosynteza ATP. Udział mitochondriów w przemianach katabolicznych. DNA mitochondrialny i biogeneza mitochondriów. Typy plastydów i ich rola. Chloroplasty, budowa i organizacja. Fotosynteza. Fotosystemy i cykl wiązania węgla.
T-W-6Organizacja, skład chemiczny i podstawowe funkcje jądra komórkowego. Organizacja jądra w poszczególnych fazach cyklu komórkowego. Organizacja i struktura chromatyny. Funkcja i struktura jąderka. Przebieg cyklu komórkowego, interfaza (fazy G1, S, G2 i G0) i mitoza (faza M). Cytokineza. Czas trwania i regulacja cyklu komórkowego, geny, białka i punkty kontrolne. Mitoza. Amitoza. Ogólna charakterystyka podziału mejotycznego.
T-W-7Wymiana materii i energii z otoczeniem. Energia aktywacji i kataliza. Regulacja ilości i aktywności enzymów w komórce. Procesy anaboliczne i kataboliczne - magazynowanie i odzyskiwanie energii. Wykorzystywanie energii przez komórkę. Fosforany bogatoenergetyczne komórki. Budowa, biosynteza i rola ATP. Mechanizmy regulacyjne metabolizmu komórki.
T-W-8Proliferacja (hiperplazja), przerost (hipertrofia) i akrecja. Etapy różnicowania komórek, komórki totipotencjalne, pluripotencjalne, macierzyste i ukierunkowane. Przyczyny różnicowania. Różnicowanie a cykl mitotyczny. Metaplazja, odnowa i przebudowa tkanek i narządów. Starzenie komórek in vivo i in vitro – przyczyny. Limit Hayflicka, telomery i telomeraza. Geny śmierci i życia komórek. Starzenie a śmierć komórek, zmiany morfologiczne i biochemiczne w komórce nekrotycznej.
T-W-4Struktura błony siateczki śródplazmatycznej. Gładka i szorstka (ziarnista) siateczka śródpazmatyczna i ich rola w procesach metabolicznych komórek. Rybosomy i polisomy. Rybosomy a translacja. Powstawanie lizosomów. Lizosomy pierwotne i wtórne. Struktura i właściwości lizosomów w różnych komórkach. Lokalizacja i ultrastruktura aparatu Golgiego. Odrębności strukturalne i czynnościowe aparatu Golgiego w komórkach roślinnych i zwierzęcych. Aparat Golgiego a czynność wydzielnicza komórek. Transport pęcherzykowy, egzo- i endocytoza.
T-W-1Komórka jako układ termodynamiczny. Cechy żywej komórki (metabolizm, ruch, pobudliwość, wzrost, rozmnażanie). Chemiczne składniki komórki (atomy, cząsteczki, związki chemiczne). Komórkowa teoria życia. Organizacja komórek (błona komórkowa, cytozol, jądro, przedziały wewnątrzkomórkowe). Zróżnicowanie komórek (pro- i eukariota).
T-L-6Organizacja kwasów nukleinowych u pro- i eukariota. Polimeraza i enzymy restrykcyjne. Metody wizualizacji jądra komórkowego i cytoplazmy leukocytów w mikroskopie świetlnym.
T-L-12Pisemne sprawdzenie wiedzy z zakresu ćwiczeń laboratoryjnych.
T-L-1Tkanki roślinne i zwierzęce - charakterystyka ich komórek. Budowa komórek, a ich czynność. Zróżnicowanie komórek (pro- i eukariota). Mikroskopowy obraz komórek krwi. Gatunkowe różnice w budowie erytrocytów.
T-L-4Mechanizm endo- i egzocytozy. Mechanizm pobierania płynu zewnątrzkomórkowego przez komórkę ( pinocytoza). Fagocytoza - podstawowy mechanizm obrony nieswoistej.
T-L-8Rola białek w komórce. Zarys budowy białek – struktura I, II, III i IV rzędowa. Konformacja białek fibrylarnych i globularnych. Zmiany konformacyjne i ich następstwa, rola białek opiekuńczych. Mechanizm sortowania i adresowania białek w komórce. Degradacja białek, rola lizosomów, proteosomów i ubikwityny. Genom a proteom.
T-L-9Biologiczna „sprzeczność” pomiędzy wielością humoralnych czynników regulujących, a niewielką liczbą mechanizmów przenoszenia informacji wewnątrz komórek. Zależność między ilością liganda a gęstością receptorów komórkowych. Badanie lokalizacji, rozmieszczenia i gęstości wybranych eksteroreceptorów
T-L-10Metabolizm wyspecjalizowanych komórek (wątrobowych, mięśniowych, tłuszczowych). Specyfika metabolizmu brunatnej tkanki tłuszczowej. Wpływ pH i temperatury na aktywność enzymów.
T-L-2Błona komórkowa jako bariera między dwoma środowiskami. Znaczenie czynnościowe “płynności” błony komórkowej. Doświadczalne uszkodzenie błony komórkowej erytrocytów. Mechanizm destrukcyjnego wpływu wybranych czynników środowiskowych. Wpływ zmian ciśnienia osmotycznego płynu zewnątrzkomórkowego na kształt i błonę komórkową erytrocytów. Oznaczanie oporności osmotycznej krwinek czerwonych.
T-L-11Skutki nieprawidłowych podziałów mejotycznych. Apoptoza – programowana śmierć komórek i jej etapy. Nekroza a apoptoza. Transformacja nowotworowa komórek. Teoria struktur dysypatywnych. Analiza mechanizmu przerzutowania. Angiogeneza nowotworowa.
T-L-7Pojęcie i klasyfikacja receptorów. Receptory powierzchni komórki. Wewnątrzkomórkowe kaskady sygnalizacyjne. Wtórne przekaźniki. Receptory cytozolowe i jądrowe.
T-L-3Molekularny mechanizm skurczu komórki mięśniowej. Budowa i rola białek kurczliwych i regulujących. Jak wyjaśnić zdolność męskich komórek rozrodczych do aktywnego ruchu? Mechanizm diapedezy. Mikroskopowy obraz wybranych komórek tkanki: nabłonkowej, łącznej, mięśniowej i nerwowej.
T-L-5Budowa i rola gładkiej i szorstkiej siateczki śródplazmatycznej.Wolne rodniki – źródła, negatywne skutki działania, eliminacja.Mitochondria i chloroplasty - podobieństwa i różnice.
Metody nauczaniaM-2Prezentacja multimedialna z wykorzystaniem komputera i projektora multimedialnego.
M-4Dyskusja dydaktyczna.
M-3Praca w grupach.
M-1Wykład informacyjny.
Sposób ocenyS-2Ocena formująca: Zaliczenie ćwiczeń - ocena pracy studentów w grupach wyrażna ilością punktów zdobytych za poszczególne ćwiczenia (punktacja 0 lub 1)
S-1Ocena formująca: Zaliczenie ćwiczeń - kolokwia cząstkowe oceniane w skali punktowej, od 6 pkt. (ocena dostateczna) do 10 pkt. (ocena bardzo dobra).
S-4Ocena podsumowująca: Zaliczenie materiału przekazanego na wykładach - sprawdzian pisemny
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Student nie potrafi poradzić sobie samodzielnie z trudnościami mogącymi pojawić się na każdym z etapów przygotowania zleconej pracy, nie potrafi wykorzystać zdobytej wiedzy, nie operuje wiedzą kontekstową.
3,0Nie potrafi samodzielnie formułować problemów, z dużą pomocą nauczyciela rozwiązuje powierzone zadania teoretyczne i praktyczne, w miernym stopniu potrafi wykorzystać techniki analityczne, ma dużą trudność w podejmowaniu decyzji.
3,5W dostatecznym stopniu potrafi formułować problemy, z pomocą nauczyciela rozwiązuje powierzone zadania teoretyczne i praktyczne, w dostatecznym stopniu potrafi przeprowadzić podstawowe prace analityczne, wykazuje inicjatywę w organizowaniu pracy zespołowej.
4,0Potrafi formułować problemy teoretyczne i praktyczne i podejmuje próby ich rozwiązania, z pomocą nauczyciela potrafi przeprowadzić podstawowe analizy biologiczne, dobrze planuje pracę własną i wykazuje inicjatywę w organizowaniu pracy zespołowej.
4,5Samodzielnie potrafi rozwiązać większość problemów związanych z powierzoną pracą, zarówno teoretycznych jak i praktycznych, potrafi poszerzać wiedzę i ją przekazywać, posiada umiejętność wykonywania podstawowych analiz laboratoryjnych, potrafi koordynować pracę zespołu.
5,0Samodzielnie potrafi rozwiązać problemy teoretyczne i praktyczne związane z powierzoną pracą, prawidłowo wykorzystuje materiały źródłowe również obcojęzyczne, potrafi poszerzać wiedzę i ją przekazywać, posiada umiejętność wykonywania podstawowych analiz laboratoryjnych, potrafi planować i koordynować pracę zespołu, wykazuje się kreatywnością.
PoleKODZnaczenie kodu
Zamierzone efekty kształceniaMS_1A_C1_K01Wykazuje zrozumienie wybranych procesów zachodzących w żywej komórce i zdolność wykorzystania wiedzy w działalności praktycznej.
Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiówMS_1A_K01Rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się i konieczności podnoszenia kompetencji zawodowych. Wyznacza kierunki własnego rozwoju i kształcenia .
MS_1A_K04Potrafi myśleć i działać w sposób przedsiębiorczy indywidualnie i w zespole.
Cel przedmiotuC-2Zapoznanie studentów z budową i funkcją błony komórkowej i poszczególnych organelli komórkowych.
C-3Zapoznanie studentów z wewnątrzkomórkowymi procesami przemiany materii, energii i informacji.
Treści programoweT-W-2Błona komórkowa - rys historyczny. Model płynno-mozaikowy. Organizacja błony komórkowej. Dwuwarstwa lipidowa (skład chemiczny, struktura, płynność). Białka błonowe. Biosynteza składników błony. Kora komórki. Warstwa powierzchniowa. Ogólna charakterystyka transportu przez błonę komórkową. Przenośniki błonowe. Kanały jonowe. Źródła energii dla transportu błonowego. Pobudzenie i hamowanie.
T-W-3Struktura, skład i rola cytoplazmy. Podstawowe rodzaje włóknistych struktur cytoszkieletu. Skład i struktura molekularna elementów cytoszkieletu. Mikrotubule-podział, funkcje i lokalizacja w różnych typach komórek. Rola centrosomu w organizacji mikrotubul. Rola białek motorycznych w funkcji mikrtubul. Podział, funkcje i występowanie filamentów pośrednich. Struktura, funkcja i lokalizacja filamentów aktynowych. Mechanizm polimeryzacji aktyny. Wiązanie aktyny z białkami motorycznymi (miozyny) w struktury kurczliwe.
T-W-5Budowa i rozmieszczenie mitochondriów komórce. Błony mitochondrialne. Łańcuch oddechowy, fosforylacja oksydacyjna i biosynteza ATP. Udział mitochondriów w przemianach katabolicznych. DNA mitochondrialny i biogeneza mitochondriów. Typy plastydów i ich rola. Chloroplasty, budowa i organizacja. Fotosynteza. Fotosystemy i cykl wiązania węgla.
T-W-6Organizacja, skład chemiczny i podstawowe funkcje jądra komórkowego. Organizacja jądra w poszczególnych fazach cyklu komórkowego. Organizacja i struktura chromatyny. Funkcja i struktura jąderka. Przebieg cyklu komórkowego, interfaza (fazy G1, S, G2 i G0) i mitoza (faza M). Cytokineza. Czas trwania i regulacja cyklu komórkowego, geny, białka i punkty kontrolne. Mitoza. Amitoza. Ogólna charakterystyka podziału mejotycznego.
T-W-7Wymiana materii i energii z otoczeniem. Energia aktywacji i kataliza. Regulacja ilości i aktywności enzymów w komórce. Procesy anaboliczne i kataboliczne - magazynowanie i odzyskiwanie energii. Wykorzystywanie energii przez komórkę. Fosforany bogatoenergetyczne komórki. Budowa, biosynteza i rola ATP. Mechanizmy regulacyjne metabolizmu komórki.
T-W-8Proliferacja (hiperplazja), przerost (hipertrofia) i akrecja. Etapy różnicowania komórek, komórki totipotencjalne, pluripotencjalne, macierzyste i ukierunkowane. Przyczyny różnicowania. Różnicowanie a cykl mitotyczny. Metaplazja, odnowa i przebudowa tkanek i narządów. Starzenie komórek in vivo i in vitro – przyczyny. Limit Hayflicka, telomery i telomeraza. Geny śmierci i życia komórek. Starzenie a śmierć komórek, zmiany morfologiczne i biochemiczne w komórce nekrotycznej.
T-W-4Struktura błony siateczki śródplazmatycznej. Gładka i szorstka (ziarnista) siateczka śródpazmatyczna i ich rola w procesach metabolicznych komórek. Rybosomy i polisomy. Rybosomy a translacja. Powstawanie lizosomów. Lizosomy pierwotne i wtórne. Struktura i właściwości lizosomów w różnych komórkach. Lokalizacja i ultrastruktura aparatu Golgiego. Odrębności strukturalne i czynnościowe aparatu Golgiego w komórkach roślinnych i zwierzęcych. Aparat Golgiego a czynność wydzielnicza komórek. Transport pęcherzykowy, egzo- i endocytoza.
T-W-1Komórka jako układ termodynamiczny. Cechy żywej komórki (metabolizm, ruch, pobudliwość, wzrost, rozmnażanie). Chemiczne składniki komórki (atomy, cząsteczki, związki chemiczne). Komórkowa teoria życia. Organizacja komórek (błona komórkowa, cytozol, jądro, przedziały wewnątrzkomórkowe). Zróżnicowanie komórek (pro- i eukariota).
T-L-6Organizacja kwasów nukleinowych u pro- i eukariota. Polimeraza i enzymy restrykcyjne. Metody wizualizacji jądra komórkowego i cytoplazmy leukocytów w mikroskopie świetlnym.
T-L-12Pisemne sprawdzenie wiedzy z zakresu ćwiczeń laboratoryjnych.
T-L-1Tkanki roślinne i zwierzęce - charakterystyka ich komórek. Budowa komórek, a ich czynność. Zróżnicowanie komórek (pro- i eukariota). Mikroskopowy obraz komórek krwi. Gatunkowe różnice w budowie erytrocytów.
T-L-4Mechanizm endo- i egzocytozy. Mechanizm pobierania płynu zewnątrzkomórkowego przez komórkę ( pinocytoza). Fagocytoza - podstawowy mechanizm obrony nieswoistej.
T-L-8Rola białek w komórce. Zarys budowy białek – struktura I, II, III i IV rzędowa. Konformacja białek fibrylarnych i globularnych. Zmiany konformacyjne i ich następstwa, rola białek opiekuńczych. Mechanizm sortowania i adresowania białek w komórce. Degradacja białek, rola lizosomów, proteosomów i ubikwityny. Genom a proteom.
T-L-9Biologiczna „sprzeczność” pomiędzy wielością humoralnych czynników regulujących, a niewielką liczbą mechanizmów przenoszenia informacji wewnątrz komórek. Zależność między ilością liganda a gęstością receptorów komórkowych. Badanie lokalizacji, rozmieszczenia i gęstości wybranych eksteroreceptorów
T-L-10Metabolizm wyspecjalizowanych komórek (wątrobowych, mięśniowych, tłuszczowych). Specyfika metabolizmu brunatnej tkanki tłuszczowej. Wpływ pH i temperatury na aktywność enzymów.
T-L-2Błona komórkowa jako bariera między dwoma środowiskami. Znaczenie czynnościowe “płynności” błony komórkowej. Doświadczalne uszkodzenie błony komórkowej erytrocytów. Mechanizm destrukcyjnego wpływu wybranych czynników środowiskowych. Wpływ zmian ciśnienia osmotycznego płynu zewnątrzkomórkowego na kształt i błonę komórkową erytrocytów. Oznaczanie oporności osmotycznej krwinek czerwonych.
T-L-11Skutki nieprawidłowych podziałów mejotycznych. Apoptoza – programowana śmierć komórek i jej etapy. Nekroza a apoptoza. Transformacja nowotworowa komórek. Teoria struktur dysypatywnych. Analiza mechanizmu przerzutowania. Angiogeneza nowotworowa.
T-L-7Pojęcie i klasyfikacja receptorów. Receptory powierzchni komórki. Wewnątrzkomórkowe kaskady sygnalizacyjne. Wtórne przekaźniki. Receptory cytozolowe i jądrowe.
T-L-3Molekularny mechanizm skurczu komórki mięśniowej. Budowa i rola białek kurczliwych i regulujących. Jak wyjaśnić zdolność męskich komórek rozrodczych do aktywnego ruchu? Mechanizm diapedezy. Mikroskopowy obraz wybranych komórek tkanki: nabłonkowej, łącznej, mięśniowej i nerwowej.
T-L-5Budowa i rola gładkiej i szorstkiej siateczki śródplazmatycznej.Wolne rodniki – źródła, negatywne skutki działania, eliminacja.Mitochondria i chloroplasty - podobieństwa i różnice.
Metody nauczaniaM-2Prezentacja multimedialna z wykorzystaniem komputera i projektora multimedialnego.
M-4Dyskusja dydaktyczna.
M-3Praca w grupach.
M-1Wykład informacyjny.
Sposób ocenyS-2Ocena formująca: Zaliczenie ćwiczeń - ocena pracy studentów w grupach wyrażna ilością punktów zdobytych za poszczególne ćwiczenia (punktacja 0 lub 1)
S-1Ocena formująca: Zaliczenie ćwiczeń - kolokwia cząstkowe oceniane w skali punktowej, od 6 pkt. (ocena dostateczna) do 10 pkt. (ocena bardzo dobra).
S-4Ocena podsumowująca: Zaliczenie materiału przekazanego na wykładach - sprawdzian pisemny
Kryteria ocenyOcenaKryterium oceny
2,0Nie potrafi postępować zgodnie z zasadami etyki zawodowej, nie wykazuje wrażliwości w kontakcie z przyrodą ożywioną, wykazuję małą dbałość w pracy zespołowej, jest mało aktywny na polu zawodowym.
3,0Jest otwarty na nowe inicjatywy, jednak jest mało kreatywny; potrafi zachowywać właściwe relacje z otoczeniem,jednak ma trudności z przestrzeganiem zasad etyki zawodowej; świadomość roli społecznej jest stosunkowo ograniczona.
3,5Wykazuje kreatywność, potrafi zachowywać właściwe relacje z otoczeniem, zachowuje dostateczną dbałość w trakcie wykonywanej pracy, w dostatecznym stopniu przestrzega zasad etyki zawodowej, wykazuje niewielką zdolność do odegrania istotnej roli społecznej.
4,0Jest osobą dość kreatywną, zachowje właściwe relacje z otoczeniem, wykazuje się samodyscypliną w trakcie wykonywania powierzonej pracy, przestrzega zasad etyki zawodowej, wykazuje niewielką zdolność do odegrania istotnej roli społecznej.
4,5Wykazuje kreatywność, potrafi zachowywać dobre relacje z otoczeniem i wykazuje dużą zdolność do odegrania istotnej roli społecznej, w wykonywaniu zadań jest zdeterminowany i przestrzega zasad etyki zawodowej.
5,0Wykazuje się dużą kreatywnością i otwartością na otoczenie z którym zachowuje bardzo dobre relacje, przestrzega zasad etyki zawodowej, jest odpowiedzialny i wykazuje cechy lidera życia społecznego.