Wydział Nauk o Żywności i Rybactwa - Żywienie człowieka - promocja zdrowia
Sylabus przedmiotu Fizjologia żywienia człowieka:
Informacje podstawowe
| Kierunek studiów | Żywienie człowieka - promocja zdrowia | ||
|---|---|---|---|
| Forma studiów | studia niestacjonarne | Poziom | podyplomowe |
| Tytuł zawodowy absolwenta | |||
| Obszary studiów | nauki rolnicze, leśne i weterynaryjne | ||
| Profil | |||
| Moduł | — | ||
| Przedmiot | Fizjologia żywienia człowieka | ||
| Specjalność | przedmiot wspólny | ||
| Jednostka prowadząca | Zakład Fizjologii Żywienia Człowieka | ||
| Nauczyciel odpowiedzialny | Mariola Friedrich <Mariola.Friedrich@zut.edu.pl> | ||
| Inni nauczyciele | Izabela Dziaduch <Izabela.Daniel@zut.edu.pl>, Mariola Friedrich <Mariola.Friedrich@zut.edu.pl> | ||
| ECTS (planowane) | 6,0 | ECTS (formy) | 6,0 |
| Forma zaliczenia | zaliczenie | Język | polski |
| Blok obieralny | — | Grupa obieralna | — |
Formy dydaktyczne
Wymagania wstępne
| KOD | Wymaganie wstępne |
|---|---|
| W-1 | Znajomość chemii organicznej i biochemii. |
Cele przedmiotu
| KOD | Cel modułu/przedmiotu |
|---|---|
| C-1 | Przekazanie wiedzy, umiejętności i kompetencji z zakresu prawidłowego funkcjonowania organizmu, roli fizjologicznej i metabolicznej pobieranych składników odżywczych |
Treści programowe z podziałem na formy zajęć
| KOD | Treść programowa | Godziny |
|---|---|---|
| laboratoria | ||
| T-L-1 | Regulacja pobierania pokarmu. | 2 |
| T-L-2 | Aktywność amylolityczna śliny. Procesy trawienne zachodzące w jamie ustnej | 2 |
| T-L-3 | Aktywność enzymatyczna soku żołądkowego. Procesy trawienne zachodzące w żołądku. | 2 |
| T-L-4 | Aktywność enzymatyczna soku trzustkowego. Procesy trawienne zachodzące w dwunastnicy. | 2 |
| T-L-5 | Obliczanie podstawowej i ponadpodstawowej przemiany materii u człowieka. | 2 |
| T-L-6 | Gospodarka białkowa. Wpływ składu diety na pH i zawartość mocznika w moczu. | 2 |
| T-L-7 | Gospodarka lipidowa. | 2 |
| T-L-8 | Gospodarka węglowodanowa. Krzywa glikemiczna, indeks i ładunek glikemiczny. | 2 |
| T-L-9 | Witaminy i składniki mineralne | 2 |
| 18 | ||
| wykłady | ||
| T-W-1 | Okołodobowy rytm biologiczny a funkcje układu pokarmowego. Przemiana materii i czynniki ją modyfikujące. Regulacja głodu i sytości. | 3 |
| T-W-2 | Białka – trawienie, wchłanianie, metabolizm (przemiany puli aminokwasów, degradacja białka, bilans azotowy), rola fizjologiczna, nadmiar i niedobór w diecie oraz ich skutki | 3 |
| T-W-3 | Lipidy - trawienie, wchłanianie, metabolizm (utlenianie i synteza kwasów tłuszczowych, brunatna tkanka tłuszczowa, lipidy osocza ich transport, metabolizm wolnych kwasów tłuszczowych i cholesterolu), rola fizjologiczna, NNKT i ich rola, nadmiar i niedobór w diecie oraz ich skutki. | 3 |
| T-W-4 | Węglowodany - trawienie, wchłanianie, metabolizm (wytwarzanie energii, przemiany glukozy), rola fizjologiczna, błonnik pokarmowy i jego funkcje. | 3 |
| T-W-5 | Nerwowa i hormonalna regulacja metabolizmu. | 3 |
| T-W-6 | Witaminy – rola fizjologiczna | 3 |
| T-W-7 | Składniki mineralne – gospodarka wodno – mineralna, równowaga kwasowo – zasadowa, rola fizjologiczna. | 3 |
| 21 | ||
Obciążenie pracą studenta - formy aktywności
| KOD | Forma aktywności | Godziny |
|---|---|---|
| laboratoria | ||
| A-L-1 | uczestnictwo w ćwiczeniach laboratoryjnych | 20 |
| A-L-2 | przygotowywanie się do ćwiczeń laboratoryjnych | 15 |
| A-L-3 | Przygotowywanie się zaliczenia pisemnego | 20 |
| A-L-4 | godziny kontaktowe z nauczycielem | 15 |
| A-L-5 | analiza wskazanej literatury | 20 |
| 90 | ||
| wykłady | ||
| A-W-1 | uczestnictwo w wykładach | 21 |
| A-W-2 | analiza wskazanej literatury | 23 |
| A-W-3 | przygotowanie do zaliczenia pisemnego | 25 |
| A-W-4 | godziny kontaktowe z nauczycielem | 20 |
| 89 | ||
Metody nauczania / narzędzia dydaktyczne
| KOD | Metoda nauczania / narzędzie dydaktyczne |
|---|---|
| M-1 | Wykład informacyjny |
| M-2 | Ćwiczenia laboratoryjne |
Sposoby oceny
| KOD | Sposób oceny |
|---|---|
| S-1 | Ocena formująca: Odpowiedź ustna sprawdzająca przygotowanie do zajęć. |
| S-2 | Ocena podsumowująca: Zaliczenie pisemne |
| S-3 | Ocena formująca: Obowiązkowa obecność na zajęciach |
Zamierzone efekty kształcenia - wiedza
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ZC_10A_6_W01 Ma wiedzę na temat fizjologii układu pokarmowego i metabolizmu składników odżywczych oraz roli fizjologicznej, rodzajów i ilości składników pokarmowych w diecie (białka, węglowodany, tłuszcze, witaminy, składniki mineralne), aby nie tylko zaspokajały potrzeby organizmu, ale pozwalały zachować pełne zdrowie i dobry stan organizmu. | ZC_10A_W02 | — | C-1 | T-W-1, T-L-7, T-L-8, T-L-4, T-L-2, T-L-9, T-L-3, T-L-6, T-L-1 | M-2, M-1 | S-1, S-2, S-3 |
| ZC_10A_6_W02 Ma wiedzę dotyczącą przemian metabolicznych głównych składników odżywczych zachodzących w organizmie. | ZC_10A_W02 | — | C-1 | T-W-1, T-L-7, T-L-8, T-L-4, T-L-2, T-L-9, T-L-3, T-L-6, T-L-1 | M-2, M-1 | S-1, S-2, S-3 |
Zamierzone efekty kształcenia - umiejętności
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ZC_10A_6_U01 Posiada umiejętność wyszukiwania, zrozumienia, analizy i wykorzystania i integracji informacji dotyczących fizjologii żywienia pochodzących z fachowej literatury. | ZC_10A_U09 | — | C-1 | T-L-7, T-L-8, T-L-4, T-L-2, T-L-9, T-L-3, T-L-6, T-L-1 | M-2 | S-1, S-2, S-3 |
| ZC_10A_6_U02 Słuchacz ma umiejętność samokształcenia w zakresie fizjologii żywienia człowieka, korzystania z fachowych źródeł wiedzy. | ZC_10A_U09 | — | C-1 | T-L-7, T-L-8, T-L-4, T-L-2, T-L-9, T-L-3, T-L-6, T-L-1 | M-2 | S-1, S-2, S-3 |
| ZC_10A_6_U03 Potafi omówić przemiany głównych składników odżywczych w organizmie. Potrafi przeminy opisać za pomocą schematów. Potafi wskazać powiązania pomiędzy przemianami metabolicznymi składników odżywczych w organizmie. | ZC_10A_U07 | — | C-1 | T-L-7, T-L-8, T-L-4, T-L-2, T-L-9, T-L-3, T-L-6, T-L-1 | M-2 | S-1, S-3 |
Zamierzone efekty kształcenia - inne kompetencje społeczne i personalne
| Zamierzone efekty kształcenia | Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów | Odniesienie do efektów zdefiniowanych dla obszaru kształcenia | Cel przedmiotu | Treści programowe | Metody nauczania | Sposób oceny |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ZC_10A_6_K01 Ma świadomość przydatności zdobytej wiedzy i umiejętności z zakresu fizjologii żywienia w pracy technologa żywności i żywienia człowieka. Ma świadomość potrzeby ustawicznego dokształcania się w zakresie metabolizmu składników odżywczych. | ZC_10A_K05 | — | C-1 | T-W-1, T-L-7, T-L-8, T-L-4, T-L-2, T-L-9, T-L-3, T-L-6, T-L-1 | M-2, M-1 | S-1, S-2, S-3 |
| ZC_10A_6_K02 Ma świadomość profesjonalnego wykonywania zawodu technologa żywności i żywienia człowieka zgodnie z obowiązującymi zasadami etycznymi i moralnymi | ZC_10A_K01 | — | C-1 | T-W-1, T-L-7, T-L-8, T-L-4, T-L-2, T-L-9, T-L-3, T-L-6, T-L-1 | M-2, M-1 | S-1, S-2, S-3 |
| ZC_10A_6_K03 Ma świadomość potrzeby popularyzacji nabytej wiedzy z zakresu prawidłowego żywienia człowieka w społeczeństwie. | ZC_10A_K06 | — | C-1 | T-W-1, T-L-7, T-L-8, T-L-4, T-L-2, T-L-9, T-L-3, T-L-6, T-L-1 | M-2, M-1 | S-1, S-2, S-3 |
Kryterium oceny - wiedza
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| ZC_10A_6_W01 Ma wiedzę na temat fizjologii układu pokarmowego i metabolizmu składników odżywczych oraz roli fizjologicznej, rodzajów i ilości składników pokarmowych w diecie (białka, węglowodany, tłuszcze, witaminy, składniki mineralne), aby nie tylko zaspokajały potrzeby organizmu, ale pozwalały zachować pełne zdrowie i dobry stan organizmu. | 2,0 | Słuchacz nie posiada podstawowej wiedzy z zakresu fizjologii układu pokarmowego, roli fizjologicznej składników odżywczych, ich rodzajów i ilości w diecie, w aspekcie zaspokojenia potrzeb organizmu oraz zachowania pełnego zdrowia. |
| 3,0 | Słuchacz posiada dostateczną wiedzę z zakresu fizjologii układu pokarmowego, roli fizjologicznej składników odżywczych, ich rodzajów i ilości w diecie, w aspekcie zaspokojenia potrzeb organizmu oraz zachowania pełnego zdrowia. | |
| 3,5 | Słuchacz posiada ponad dostateczną wiedzę z zakresu fizjologii układu pokarmowego, roli fizjologicznej składników odżywczych, ich rodzajów i ilości w diecie, w aspekcie zaspokojenia potrzeb organizmu oraz zachowania pełnego zdrowia. | |
| 4,0 | Słuchacz posiada dobrą wiedzę z zakresu fizjologii układu pokarmowego, roli fizjologicznej składników odżywczych, ich rodzajów i ilości w diecie, w aspekcie zaspokojenia potrzeb organizmu oraz zachowania pełnego zdrowia. | |
| 4,5 | Słuchacz posiada ponad dobrą wiedzę z zakresu fizjologii układu pokarmowego, roli fizjologicznej składników odżywczych, ich rodzajów i ilości w diecie, w aspekcie zaspokojenia potrzeb organizmu oraz zachowania pełnego zdrowia. | |
| 5,0 | Słuchacz posiada bardzo dobrą wiedzę z zakresu fizjologii układu pokarmowego, roli fizjologicznej składników odżywczych, ich rodzajów i ilości w diecie, w aspekcie zaspokojenia potrzeb organizmu oraz zachowania pełnego zdrowia. | |
| ZC_10A_6_W02 Ma wiedzę dotyczącą przemian metabolicznych głównych składników odżywczych zachodzących w organizmie. | 2,0 | Słuchacz nie posiada podstawowej wiedzy z zakresu przemian metabolicznych głównych składników odżywczych zachodzących w organizmie. |
| 3,0 | Słuchacz posiada dostateczną wiedzę z zakresu przemian metabolicznych głównych składników odżywczych zachodzących w organizmie. | |
| 3,5 | Słuchacz posiada ponad dostateczną wiedzę z zakresu przemian metabolicznych głównych składników odżywczych zachodzących w organizmie. | |
| 4,0 | Słuchacz posiada dobrą wiedę z zakresu przemian metabolicznych głównych składników odżywczych zachodzących w organizmie. | |
| 4,5 | Słuchacz posiada ponad dobrą wiedzę z zakresu przemian metabolicznych głównych składników odżywczych zachodzących w organizmie. | |
| 5,0 | Słuchacz posiada bardzo dobrą wiedzę z zakresu przemian metabolicznych głównych składników odżywczych zachodzących w organizmie. |
Kryterium oceny - umiejętności
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| ZC_10A_6_U01 Posiada umiejętność wyszukiwania, zrozumienia, analizy i wykorzystania i integracji informacji dotyczących fizjologii żywienia pochodzących z fachowej literatury. | 2,0 | Słuchacz nie potrafi wyszukiwać, analizować i wykorzystywać informacji dotyczących fizjologii żywiena człowieka z różnych źródeł specjalistycznej literatury |
| 3,0 | Słuchacz poprawnie wyszukuje, analizuje i wykorzystuje informacje dotyczące fizjologii żywienia człowieka z zaledwie kilku źródeł specjalistycznej literatury | |
| 3,5 | Słuchacz poprawnie wyszukuje, analizuje i wykorzystuje informacje dotyczące fizjologii żywienia człowieka z wielu źródeł specjalistycznej literatury | |
| 4,0 | Słuchacz nie tylko poprawnie wykorzystuje specjalistyczne piśmiennictwo w procesie uczenia się ale również potrafi je w analityczny sposób porównać. | |
| 4,5 | Słuchacz potrafi wykorzystywać wszystkie zaproponowane w trakcie zajęć źródła literatury, potrafi je wykorzystać do samodzielnego wnioskowania o wpływie trawienia i wchłaniania składników pokarmowych na metabolizm ustroju. | |
| 5,0 | Słuchacz korzysta z piśmiennictwa specjalistycznego, potrafi porównywać ich przydatność do samodzielnego wnioskowania o wpływie trawienia i wchłaniania składników pokarmowych na metabolizm ustroju z jednoczesnym uzasadnieniem dokonanego wyboru. | |
| ZC_10A_6_U02 Słuchacz ma umiejętność samokształcenia w zakresie fizjologii żywienia człowieka, korzystania z fachowych źródeł wiedzy. | 2,0 | Słuchacz nie posiada umiejętności samokształcenia. Korzysta z niespecjalistycznego piśmiennictwa w zakresie fizjologii żywienia człowieka. |
| 3,0 | Słuchacz posiada w niewielkim stopniu umiejętności samokształcenia. Korzysta z niewielu pozycji specjalistycznego piśmiennictwa. | |
| 3,5 | Słuchacz posiada w znacznym stopniu umiejętności samokształcenia. Korzysta z wielu pozycji specjalistycznego piśmiennictwa. Korzysta z konsultacji. | |
| 4,0 | Słuchacz posiada w znacznym stopniu umiejętności samokształcenia. Korzysta z wielu pozycji specjalistycznego piśmiennictwa z zakresu fizjologii żywienia człowieka, w tym zagranicznego. | |
| 4,5 | Słuchacz posiada w znacznym stopniu umiejętności samokształcenia. Korzysta z wielu pozycji specjalistycznego piśmiennictwa z zakresu fizjologii żywienia człowieka, w tym zagranicznego. Potrafi wykazać się znajomością najnowszych wyników badań dotyczących metabolizmu składników odżywczych. | |
| 5,0 | Słuchacz posiada w znacznym stopniu umiejętności samokształcenia. Korzysta z wielu pozycji specjalistycznego piśmiennictwa z zakresu fizjologii żywienia człowieka, w tym zagranicznego. Potrafi wykazać się znajomością najnowszych wyników badań dotyczących metabolizmu składników odżywczych oraz o nich dyskutować. | |
| ZC_10A_6_U03 Potafi omówić przemiany głównych składników odżywczych w organizmie. Potrafi przeminy opisać za pomocą schematów. Potafi wskazać powiązania pomiędzy przemianami metabolicznymi składników odżywczych w organizmie. | 2,0 | Słuchacz nie potafi omówić przemian głównych składników odżywczych w organizmie. Nie potrafi przemin opisać za pomocą schematów. Nie potafi wskazać powiązań pomiędzy przemianami metabolicznymi składników odżywczych w organizmie. |
| 3,0 | Słuchacz potafi w stopniu podstawowym omówić przemiany głównych składników odżywczych w organizmie. Z pomocą nauczyciela potrafi przeminy opisać za pomocą schematów. Potafi wskazać zaledwie kilka powiązań pomiędzy przemianami metabolicznymi składników odżywczych w organizmie. | |
| 3,5 | Słuchacz potafi w omówić przemiany głównych składników odżywczych w organizmie. Samodzielnie potrafi przeminy opisać za pomocą schematów. Potafi wskazać większość powiązań pomiędzy przemianami metabolicznymi składników odżywczych w organizmie. | |
| 4,0 | Słuchacz potafi w omówić przemiany głównych składników odżywczych w organizmie. Samodzielnie potrafi przeminy opisać za pomocą schematów. Potafi wskazać wymagane powiązania pomiędzy przemianami metabolicznymi składników odżywczych w organizmie. | |
| 4,5 | Słuchacz potafi w omówić przemiany głównych składników odżywczych w organizmie. Samodzielnie potrafi przeminy opisać za pomocą schematów. Potafi wskazać wymagane powiązania pomiędzy przemianami metabolicznymi składników odżywczych w organizmie. | |
| 5,0 | Słuchacz potafi w omówić przemiany głównych składników odżywczych w organizmie. Samodzielnie potrafi przeminy opisać za pomocą schematów. Potafi wskazać wymagane powiązania pomiędzy przemianami metabolicznymi składników odżywczych w organizmie. Potrafi o powiązaniach dyskutować w oparciu o najnowsze wyniki badań. |
Kryterium oceny - inne kompetencje społeczne i personalne
| Efekt kształcenia | Ocena | Kryterium oceny |
|---|---|---|
| ZC_10A_6_K01 Ma świadomość przydatności zdobytej wiedzy i umiejętności z zakresu fizjologii żywienia w pracy technologa żywności i żywienia człowieka. Ma świadomość potrzeby ustawicznego dokształcania się w zakresie metabolizmu składników odżywczych. | 2,0 | Słuchacz nie uzyskał kompetencji, by rozumieć przydatność wiedzy i umiejętności z fizjologii żywienia w zachowaniu zdrowia i pracy dietetyka. |
| 3,0 | Kompetencje suchacya sprowadzają się do wybiórczej wiedzy i umiejętności, świadczą o tym, że tylko w ograniczonym stopniu jest w stanie poradzić sobie z wprowadzeniem w życie wiedzy jaką posiada. | |
| 3,5 | Słuchacz posiada podstawowe kompetencje, by rozumieć problematykę fizjologii żywienia, ale posługuje się nimi w bardzo ograniczonym zakresie. | |
| 4,0 | Słuchacz posiada kompetencje umożliwiające mu wykorzystanie w praktyce zdobytej wiedzy i umiejętności z zakresu fizjologii żywienia, ale posługuje się nimi w ograniczonym zakresie. | |
| 4,5 | Słuchacz posiada kompetencje oceny dobrej, a ponadto potrafi posługiwać się umiejętnościami w wystarczającym stopniu. Zapoznaje się z najnowszymi wynikami badań dotyczącymi metabolizmu składników odżywczych. | |
| 5,0 | Słuchacz wykazuje się kreatywnością w zakresie wykorzystania wiedzy i umiejętności z zakresu fizjologii żywienia człowieka. Dyskutuje o najnowszych wynikach badań dotyczących metabolizmu składników odżywczych. | |
| ZC_10A_6_K02 Ma świadomość profesjonalnego wykonywania zawodu technologa żywności i żywienia człowieka zgodnie z obowiązującymi zasadami etycznymi i moralnymi | 2,0 | Słuchacz nie uzyskał kompetencji, by rozumieć potrzebę wykonywania zawodu zgodnie z obowiązującymi zasadami etycznymi i moralnymi. |
| 3,0 | Kompetencje suchacya sprowadzają się do wybiórczej wiedzy o zasadach etycznych i moralnych niezbędnych w wykonywaniu zawodu. | |
| 3,5 | Słuchacz posiada podstawowe kompetencje, by rozumieć konieczność profesjonalnego wykonywania zawodu zgodnie z obowiązującymi zasadami etycznymi i moralnymi. | |
| 4,0 | Słuchacz posiada podstawowe kompetencje, by rozumieć konieczność profesjonalnego wykonywania zawodu zgodnie z obowiązującymi zasadami etycznymi i moralnymi, ale posługuje się nimi w bardzo ograniczonym zakresie. | |
| 4,5 | Słuchacz posiada kompetencje oceny dobrej , ale posługuje się nimi w ograniczonym zakresie. | |
| 5,0 | Słuchacz wykazuje się kreatywnością w zakresie wykorzystania wiedzy i umiejętności w profesjonanym wykonywaniu zawodu zgodnie z obowiązującymi zasadami etycznymi i moralnymi. | |
| ZC_10A_6_K03 Ma świadomość potrzeby popularyzacji nabytej wiedzy z zakresu prawidłowego żywienia człowieka w społeczeństwie. | 2,0 | Kompetencje suchacya sprowadzają się do wybiórczej wiedzy o możliwościach popularyzacji wiedzy z zakresu prawidłowego żywienia w społeczeństwie. |
| 3,0 | Słuchacz posiada podstawowe kompetencje, by rozumieć potrzebę popularyzacji wiedzy z zakresu prawidłowego żywienia w społeczeństwie, ale posługuje się odtwórczymi technikami/metodami popularyzacji w bardzo ograniczonym zakresie. | |
| 3,5 | Słuchacz posiada kompetencje, umożliwiajace mu wykorzystanie nabytej wiedzy i umiejętności w popularyzacji wiedzy z zakresu prawidłowego żywienia w społeczeństwie, ale posługuje się odtwórczymi technikami/metodami popularyzacji w ograniczonym zakresie. | |
| 4,0 | Słuchacz posiada kompetencje, umożliwiajace mu wykorzystanie nabytej wiedzy i umiejętności w popularyzacji wiedzy z zakresu prawidłowego żywienia w społeczeństwie, ale posługuje się odtwórczymi technikami/metodami popularyzacji w szerokim zakresie. | |
| 4,5 | Słuchacz posiada kompetencje, umożliwiajace mu wykorzystanie nabytej wiedzy i umiejętności w popularyzacji wiedzy z zakresu prawidłowego żywienia w społeczeństwie, posługuje się twórczymi technikami/metodami popularyzacji w ogranizonym zakresie. | |
| 5,0 | Słuchacz wykazuje się kreatynością umożliwiajacą wykorzystanie nabytej wiedzy i umiejętności w popularyzacji wiedzy z zakresu prawidłowego żywienia w społeczeństwie, posługuje się twórczymi technikami/metodami popularyzacji w szerokim zakresie. |
Literatura podstawowa
- Keller J., Podstawy Fizjologii Żywienia Człowieka, SGGW, Warszawa, 2000
- Gawęcki J., Hryniewiecki L (red.), Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu., PWN, Warszawa, 2011
- Ganong W., Fizjologia, PZWL, Warszawa, 2007, I
- Skrzypczak W. (red.), Witaminy, Akademia Rolnicza, Szczecin, 1999
- Friedrich M. (red.), Składniki mineralne w żywieniu ludzi i zwierząt, Akademia Rolnicza, Szczecin, 2002
- Szczygieł A., Podstawy Fizjologii Żywienia, PZWL, Warszawa, 1975
- Friedrich M. (red), Fizjologia żywienia człowieka skryp do ćwiczeń, Akademia Rolnicza, Szczecin, 2006
Literatura dodatkowa
- Traczyk W., Fizjologia człowieka w zarysie, PZWL, Warszawa, 2005, VIII
- Traczyk W., Trzebski A. (red.), Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej, PZWL, Warszawa, 2009, III